डाॅ. निशिकांत श्रोत्री
इंद्रधनुष्य
☆ श्रीमद्भगवद्गीता — अध्याय तिसरा— कर्मयोग— (श्लोक १ ते १०) – मराठी भावानुवाद ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆
☆
अर्जुन उवाच
ज्यायसी चेत्कर्मणस्ते मता बुद्धिर्जनार्दन ।
तत्किं कर्मणि घोरे मां नियोजयसि केशव ॥ १ ॥
कथित अर्जुन
कर्मापेक्षा श्रेष्ठ ज्ञान कथिसी जनार्दना
घोरकर्म आचरण्या उद्युक्त का करिशी कृष्णा ॥१॥
☆
व्यामिश्रेणेव वाक्येन बुद्धिं मोहयसीव मे ।
तदेकं वद निश्चित्य येन श्रेयोऽहमाप्नुयाम् ॥ २ ॥
☆
तुमच्या या वाणीने झाली भ्रमित माझी मती
कल्याणकारक आता सांगा मजला निश्चित युक्ती ॥२॥
☆
श्रीभगवानुवाच
लोकेऽस्मिन्द्विविधा निष्ठा पुरा प्रोक्ता मयानघ ।
ज्ञानयोगेन साङ्ख्यानां कर्मयोगेन योगिनाम् ॥ ३ ॥
कथित भगवान
विश्वामध्ये निष्ठा असते दोन प्रकाराची
ज्ञानयोगे सांख्ययोग कर्मयोगे निष्ठा योग्यांची ॥३॥
☆
न कर्मणामनारम्भान्नैष्कर्म्यं पुरुषोऽश्नुते ।
न च संन्यसनादेव सिद्धिं समधिगच्छति ॥ ४ ॥
☆
ना आचरता कर्म निष्कर्मता ना होई प्राप्त
त्यागाने कर्माच्या केवळ सिद्धी ना होई प्राप्त ॥४॥
☆
न हि कश्चित्क्षणमपि जातु तिष्ठत्यकर्मकृत् ।
कार्यते ह्यवशः कर्म सर्वः प्रकृतिर्जैगुणैः ॥ ५ ॥
☆
सृष्टीने सकलांना दिधले गुण जीवन जगण्या कर्मी
क्षणमात्र ना जीवनात कोणी राहू शके अकर्मी ॥५॥
☆
कर्मेन्द्रियाणि संयम्य य आस्ते मनसा स्मरन् ।
इन्द्रियार्थान्विमूढात्मा मिथ्याचारः स उच्यते ॥ ६ ॥
☆
मूढ करितो जरी आपला इंद्रियसंयम
मनी तयाच्या सदैव जागृत विषयचिंतन ॥६॥
☆
यस्त्विन्द्रियाणि मनसा नियम्यारभतेऽर्जुन ।
कर्मेन्द्रियैः कर्मयोगमसक्तः स विशिष्यते ॥ ७ ॥
☆
अनासक्त होऊनी मनाने इंद्रिय नियमन
श्रेष्ठ पार्था रे ते निश्चित कर्मयोगआचरण ॥७॥
☆
नियतं कुरु कर्म त्वं कर्म ज्यायो ह्यकर्मणः ।
शरीरयात्रापि च ते न प्रसिद्ध्येदकर्मणः ॥८ ॥
☆
शास्त्रविहित तू कर्म करावे राहून अकर्मी मनी
देहाचा निर्वाह न सिद्ध होतो अकर्मी राहूनी ॥८॥
☆
यज्ञार्थात्कर्मणोऽन्यत्र लोकोऽयं कर्मबन्धनः ।
तदर्थं कर्म कौन्तेय मुक्तसङ्गः समाचर ॥ ९ ॥
☆
यज्ञार्थ व्यतिरिक्त कर्मांने मनुजा कर्मबंधन
सोडुनिया फलाशा तू करी कर्म आचरण ॥९॥
☆
सहयज्ञाः प्रजाः सृष्ट्वा पुरोवाच प्रजापतिः ।
अनेन प्रसविष्यध्वमेष वोऽस्त्विष्टकामधुक् ॥ १० ॥
☆
कल्पारंभी प्रजापतीने यज्ञासवे प्रजा निर्मिली
मनोरथांची पूर्ती होईल यज्ञाची महती सांगितली ॥१०॥
☆
– क्रमशः भाग तिसरा
अनुवादक : © डॉ. निशिकान्त श्रोत्री
एम.डी., डी.जी.ओ.
मो ९८९०११७७५४
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
