डाॅ. निशिकांत श्रोत्री
इंद्रधनुष्य
☆ श्रीमद्भगवद्गीता — अध्याय ४ — ज्ञानकर्मसंन्यासयोग— (श्लोक ११ ते २०) – मराठी भावानुवाद ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆
☆
ये मां प्रपद्यन्ते तांस्तथैव भजाम्यहम् ।
मम वर्त्मानुवर्तन्ते मनुष्याः पार्थ सर्वशः ॥ ४-११ ॥
*
भजताती मला पार्था मीही त्यांना भजतो
मनुजप्राणि सर्वथा मम मार्ग अनुसरतो ॥११॥
*
काङ्क्षन्तः कर्मणां सिद्धिं यजन्त इह देवताः ।
क्षिप्रं हि मानुषे लोके सिद्धिर्भवति कर्मजा ॥ ४-१२ ॥
*
मनुष्यलोके कर्मफलाकांक्षी देवतांचे पूजन करती
पूजन करता देवतांचे होते सत्वर कर्मफल प्राप्ती ॥१२॥
*
चातुर्वर्ण्यं मया सृष्टं गुणकर्मविभागशः ।
तस्य कर्तारमपि मां विद्ध्यकर्तारमव्ययम् ॥ ४-१३ ॥
*
गुण तथा कर्म जाणुनी चातुर्वर्ण्य निर्मिले मी
कर्ता असुनी त्या कर्मांचा आहे अकर्ताच मी ॥१३॥
*
न मां कर्माणि लिम्पन्ति न मे कर्मफले स्पृहा ।
इति मां योऽभिजानाति कर्मभिर्न स बध्यते ॥ ४-१४ ॥
*
मला मोह ना कर्मफलाचा त्यात न मी गुंततो
तत्व माझे जाणणारा कर्माशी ना बद्ध होतो ॥१४॥
*
एवं ज्ञात्वा कृतं कर्म पूर्वैरपि मुमुक्षुभिः ।
कुरु कर्मैव तस्मात्त्वं पूर्वैः पूर्वतरं कृतम् ॥ ४-१५ ॥
*
जाणुनिया हे तत्व कर्मे केली मुमुक्षुंनी
तूही पार्था कर्मसिद्ध हो त्यांना अनुसरुनी ॥१५॥
*
किं कर्म किमकर्मेति कवयोऽप्यत्र मोहिताः ।
तत्ते कर्म प्रवक्ष्यामि यज्ज्ञात्वा मोक्ष्यसेऽशुभात् ॥ ४-१६ ॥
*
कर्माकर्म विवेक करण्या संभ्रमित प्रज्ञावान
उकल करोनी कर्मतत्व कथितो मी अर्जुन
जाणुन घेई हे ज्ञान देतो जे मी तुजला
कर्मबंधनातून तयाने होशिल तू मोकळा ॥१६॥
*
कर्मणो ह्यपि बोद्धव्यं बोद्धव्यं च विकर्मणः ।
अकर्मणश्च बोद्धव्यं गहना कर्मणो गतिः ॥ ४-१७ ॥
*
कर्मगती अति गहन ती आकलन होण्यासी
जाणुन घ्यावे कर्मासी अकर्मासी विकर्मासी ॥१७॥
*
कर्मण्यकर्म यः पश्येदकर्मणि च कर्म यः ।
स बुद्धिमान्मनुष्येषु स युक्तः कृत्स्नकर्मकृत् ॥ ४-१८ ॥
*
कर्मात पाहतो अकर्म अकर्मातही कर्म
बुद्धिमान योगी जाणावा करितो सर्व कर्म ॥१८॥
*
यस्य सर्वे समारम्भाः कामसङ्कल्पवर्जिताः ।
ज्ञानाग्निदग्धकर्माणं तमाहुः पण्डितं बुधाः ॥ ४-१९ ॥
*
सकल शास्त्रोक्त कर्मे ज्याची
कामना विरहित असंकल्पाची
भस्म जाहली जी ज्ञानाग्नीत
तो ज्ञानी असतो तो पंडित ॥१९॥
*
त्यक्त्वा कर्मफलासङ्गं नित्यतृप्तो निराश्रयः ।
कर्मण्यभिप्रवृत्तोऽपि नैव किञ्चित्करोति सः ॥ ४-२० ॥
*
कर्म कर्मफलाचा असंग सदातृप्त आश्रयरहित
जीवनी करितो कर्म तथापि तो तर कर्मरहित ॥२०॥
☆
– क्रमशः भाग ४
अनुवादक : © डॉ. निशिकान्त श्रोत्री
एम.डी., डी.जी.ओ.
मो ९८९०११७७५४
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
