विविधा
आडस — माझी रत्नागिरी.. – श्री प्रशांत शेलटकर संग्राहक – श्री विद्याधर फाटक
??
आज एका मित्राबरोबर फोनवर बोलताना सहज बोलून गेलो..’ काय आडस’ आहे रे ! त्याने मला विचारलं.. काय म्हणालास.? मी म्हटलं..काही नाही..काही नाही.
फोन झाला..आणि डोक्यात या अफलातून शब्दांची डिक्शनरी चालू झाली. हे काही खास शब्दप्रयोग रत्नागिरीचे. आडस्’ म्हणजे झकास,उत्तम. ‘वड्स’ म्हणजे एकदम मस्त. ‘गडगा’ म्हणजे कंपाऊंड वॉल. एखाद्याला ‘रेटवला’ म्हणजे पराभूत केला. मिसळ ‘रेटवली’ म्हणजे यथेच्छ खाल्ली. पाऊस ‘रेमटवून’ पडला म्हणजे धो धो पडला. ‘आयझो’ म्हणजे ‘ओ माय गॉड’. ट्रॅफिकमध्ये ‘फुगलो’ म्हणजे अडकलो. ‘किचाट’ म्हणजे गडबड, गोंधळ, गोंगाट. एखादा ‘सरबरीत’ असणे म्हणजे डोकं कमी असणे. एखादा ‘सोरट’ असतो म्हणजे डॅम्बीस असतो.
असं म्हणतात दर दहा मैलांवर भाषा बदलत असते. आपली मराठी भाषा तर इतकी उत्तुंग आणि अचाट आहे की तिला व्याकरणाच्या चौकटीत बसवणं अशक्यप्राय गोष्ट आहे. आपल्या भाषेचा लहेजा औरच आहे. कोंकणातच चिपळूण, संगमेश्वर, रत्नागिरी, कुडाळ इथे भाषेचा बाज वेगळा असतो. मालवणी भाषा हा अजून वेगळा प्रकार. एक प्रकारचा हेल कोंकणात भाषेला असतो. एखाद्याला काही सांगितलं आणि तो आश्चर्यचकित झाला की नुसतं ‘हल्’ असं डोळे मोठे करून बोलेल, किंवा प्रेमाने ‘मेलास तू’ असं म्हणेल. तुला ना चांगला चोप दिला पाहिजे असं नं म्हणता ‘ तुला फोकटवला पाहिजे’ असं म्हणतात!
हे व असे अनंत शब्दप्रयोग नियमित वापरले जातात. यांची कुठल्याही डिक्शनरीमध्ये नोंद नसावी. भाषा ही संवादाचे माध्यम जरी असली, तरी भावना उत्कटपणे या हृदयातून त्या हृदयात पोहोचणं महत्वाचं असतं आणि लेखी भाषेपेक्षा बोलीभाषा हे काम प्रभावीपणे करत असते. आणि असे शब्द हे काम ‘आडस्’ करत असतात, नाही का?
??#आडसमाझीरत्नागिरी❤️
साभार फेसबुक वाल – मुळ लेखक श्री प्रशांत शेलटकर, रत्नागिरी
संग्राहक – श्री विद्याधर फाटक
≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈
