सौ. अमृता देशपांडे
विविधा
☆ बोलक्या भिंती….भाग 2 ☆ सौ. अमृता देशपांडे ☆
औद्योगिकीकरण, शहरीकरण, पाश्च्यात्यांचे अनुकरण यांच्या प्रभावाने पुढे पुढे जाणारा काळ नवी नवी स्थित्यंतरं घडवू लागला. सामाजिक आणि कौटुंबिक जीवन झपाट्याने बदलले. नवीन बदलांना आत्मसात करताना काही आधीच्या गोष्टी, वस्तू, चालीरीतींची जागा नवीन बदलांनी घेतली.
वाडांच्या जागी चाळी आल्या. घरे आली, अपार्टमेंट्स आली. बंगले बांधले गेले. बहुमजली इमारती आल्या. या बदलात एक घटना प्रकर्षाने जाणवली. ती म्हणजे घरांची संख्या वाढली. भिंती वाढल्या. तशाच नात्यातही भिंती आल्या. हे कालानुरूप घडणारच होतं.
त्याचबरोबर एक चांगली गोष्ट ही घडली, ती म्हणजे प्रत्येक भिंती प्रमाणे त्या घरात रहाणा-या प्रत्येक व्यक्तीला स्वतःची ओळख मिळाली. भिंत म्हणजे व्यक्तिचं प्रातिनिधिक रूप असं म्हटलं तर ते वावगं ठरू नये. प्रत्येक भिंतीला, प्रत्येक व्यक्तीला स्वतःचं व्यक्तिमत्व प्राप्त झाले. शतक ओलांडताना झालेला हा बदल अपरिहार्य होता.
कुठलाही बदल होताना सुरवातीला विरोध होणे, धुसफूस, भांडणे, नाराजी, असहकार व्यक्त होणे असतेच. इथेच मनावर झालेले संस्कार आपला प्रभाव दाखवतात. घडणारे बदल स्वीकारताना, त्यानुसार स्वतःत बदल करताना मानसिक क्षमता गरजेची असते. ती नसेल, तर अशा व्यक्तीच्या मनात नेहमीच असुरक्षितता असते.
पूर्वी चे एकत्र कुटुंब अलग होऊन प्रत्येकाचे घर वेगळे, संसार वेगळा, राहणीमान वेगळे झाले. एकत्र असण्याचे संस्कार असलेलीच मने अशा प्रसंगी न दुरावता, प्रत्येकाच्या अस्तित्वाची प्रतिष्ठा जपत, आपुलकीने घट्ट बांधलेली असतात. पण दुस-याच्या मनाचा विचार करण्याचा मोठेपणाही घरातल्या वडीलधा-या व्यक्तींच्या जवळ असला तरच हे शक्य होते.
अशा मनांचे, व्यक्तित्वांचे प्रातिनिधिक रूप म्हणजेच या भिंती, काही बोलक्या, काही मुक्या !
क्रमशः…
© सौ. अमृता देशपांडे
पर्वरी – गोवा
9822176170
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
