श्री हर्षल सुरेश भानुशाली
पुस्तकावर बोलू काही
☆ “भारत एकात्मता – स्तोत्र (सचित्र दर्शन)” – संकलक / संपादक : डॉ. हरिश्चंद्र बर्ध्वाल — मराठी भावानुवाद – सुश्री शिल्पा शशिकांत वाडेकर ☆ परिचय – श्री हर्षल सुरेश भानुशाली ☆
पुस्तक : भारत एकात्मता – स्तोत्र (सचित्र दर्शन)
संकलन / संपादन : डॉ. हरिश्चंद्र बर्ध्वाल
मराठी अनुवाद : शिल्पा शशिकांत वाडेकर
पृष्ठे: १३६ (मोठा आकार)
मूल्य : ३००₹
परिचय : हर्षल भानुशाली
आपल्यापैकी अनेक जण दररोज आंघोळ केल्यानंतर देवाला नमस्कार करतो. देवाचे नामस्मरण करत असताना काहीजण श्लोक, स्तोत्र म्हणत असतील.
‘भारत एकात्मता स्तोत्र’ हे एक असे पुस्तक आहे, ज्यामध्ये आपल्या देशातील नदी, पर्वत, तीर्थक्षेत्र, वेद, पुराण, उपनिषद, धार्मिक ग्रंथ, विद्वान, पराक्रमी महिला, पुरुष, संत, कवी, लेखक, वैज्ञानिक, क्रांतिकारक, शूरवीर राजे, समाजसुधारक आदींवर स्तोत्र रचण्यात आले आहे.
या पुस्तकात एकूण ३३ स्तोत्र आहेत. प्रथम सर्व ३३ स्तोत्र एकत्रित दिले आहेत. त्यानंतर प्रत्येक पानावर एक-एक स्तोत्र देऊन त्या स्तोत्राचा मराठी अनुवाद ठळक अक्षरांत विस्ताराने चित्रांसह दिला आहे. त्यातील पहिल्या स्तोत्रात ईश्वराचे स्मरण केले आहे. तो स्तोत्र आहे
ॐ ज्योतिर्मय स्वरूपाय विश्वमांड्ङ्गल्यमूर्तये ।।
ॐ सच्चिदानन्दरूपाय नमोऽस्तु परमात्मने।
अर्थ : ॐ ज्योतिर्मय स्वरूपसंपन्न अशा विश्वाचे कल्याण करणाऱ्या, सच्चिदानंद स्वरूप परमात्म्यास नमस्कार असो.
दुसऱ्या स्तोत्रात पंचमहाभूत, ग्रह, स्वर, दिशा, काल याची माहिती आहे, तिसऱ्या स्तोत्रात भारतमातेला वंदन केले आहे. चवथ्या स्तोत्रात देशातील प्रसिद्ध अशा पर्वतांची, पाचव्या स्तोत्रात प्रमुख नद्या, सहाव्या आणि सातव्या स्तोत्रात तीर्थक्षेत्रांची माहिती देताना थोडक्यात त्यांचा इतिहासही सांगितला आहे. आठव्या स्तोत्रात विश्वविख्यात अशा चार वेद, १८ पुराण, उपनिषद, रामायण, महाभारत भगवद्‌गीतांचा आदींचा उल्लेख आहे. नवव्या स्तोत्रात जैन, बौद्ध, शीख या पंथांच्या ग्रंथांचा उल्लेख आहे.
दहाव्या आणि अकराव्या स्तोत्रात प्राचीन विद्वान, संत, शूर अशा महिलांचा समावेश केला आहे. त्यांची थोडक्यात माहिती देण्यात आली आहे.
बाराव्या आणि तेराव्या स्तोत्रात प्रभू श्रीराम ते भगवान परशुराम, १४व्या स्तोत्रात समाजामध्ये आदराचे स्थान मिळविणाऱ्या प्राचीन व्यक्ती, पंधराव्या स्तोत्रात विविध पंथातील वंदनीय व्यक्तींचे स्मरण केले आहे. १६व्या, १७व्या व १८व्या स्तोत्रात विविध राज्यांतील संतांची माहिती देण्यात आली आहे. १९व्या स्तोत्रात देशभक्त बिरसा मुंडा, सहजानंद आणि रामानंद स्वामी यांची माहिती दिली आहे. २०व्या आणि २१व्या स्तोत्रात साहित्य, कला क्षेत्रातील, २२व्या आणि २३व्या स्तोत्रात – ऋषी, पराक्रमी राजांची माहिती देण्यात आली आहे.
२४व्या आणि २५ व्या स्तोत्रात देशातील प्रमुख प्रशा महापराक्रमी महाराजांचा परिचय, २६व्या आणि २७व्या स्तोत्रात- भारतीय परंपरेतील प्राचीन व आधुनिक वैज्ञानिक ऋषी, गणितज्ञ यांची माहिती, २८व्या आणि २९व्या स्तोत्रात १९व्या शतकातील संत, समाजसुधारक, ३०व्या आणि ३१व्या स्तोत्रात भारतीय समाजावर प्रभाव टाकणाऱ्या सामाजिक, राजकीय, शैक्षणिक क्षेत्रांतील व्यक्तींचा परिचय देण्यात आला आहे.
३१व्या स्तोत्रात – राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे संस्थापक डॉ. केशव बळीराम हेडगेवार आणि द्वितीय सरसंघचालक माधव सदाशिवराव गोळवलकर (गुरुजी) यांचा परिचय देण्यात आला आहे. ३२व्या स्तोत्रात या भारतभूमीवर जन्म घेतलेल्या अनेक अज्ञात महापुरुषांचे स्मरण करण्यात आले आहे. तो स्तोत्र असा आहे-
अनुक्ता ये भक्ताः प्रभुचरणसंसक्तहृदया
अनिर्दिष्टा वीरा अधिसमरमुद्ध्वस्तरिपवः ।
समाजोद्धर्तारः सुहितकरविज्ञाननिपुणाः
नमस्तेभ्यो भूयात् सकलसुजनेभ्यः प्रतिदिनम् ।। ३२ ।।
वरील सर्व श्लोकांत ज्यांचा उल्लेख झालेला नाही, असेही ईश्वर चरणांवर जीवन समर्पित अनेक भक्त या भूमीवर झाले आहेत. असे अनेक अज्ञात वीर येथे झाले; ज्यांनी युद्धभूमीवर शत्रूचा विनाश केला तसेच अनेक समाजोद्धारक आणि लोकहितकारी विज्ञानाचे आविष्कर्ता येथे झाले. या सर्व सत्पुरुषांना प्रतिदिन आमचा नमस्कार असो.
शेवटच्या ३३व्या स्तोत्रात दररोज सर्व स्तोत्रांचे पठण करण्यास सांगितले आहे. तो स्तोत्र आहे-
इदमेकात्मतास्तोत्रं श्रद्धया यः सदा पठेत् ।
स राष्ट्रधर्मनिष्ठावान् अखण्डं भारतं स्मरेत् ।।३३ ।।
या सर्व स्तोत्रांमध्ये आपल्या देशातील सर्व वंदनीय गोष्टींचा समावेश केला गेला आहे. हे पुस्तक प्रत्येक कुटुंबात असावे, एवढे महत्त्वपूर्ण आहे.
दररोज रात्री झोपण्यापूर्वी एक स्तोत्र म्हटला गेल्यानंतर त्याचा मराठी अर्थही वाचावा. जेणेकरून त्या-त्या स्तोत्रामध्ये कोणाकोणाचा उल्लेख आहे, ते कळेल.
आर्टपेपरवरील अतिशय सुंदर छपाई, रंगीत चित्रे आणि ठळक अक्षरात असल्यामुळे पुस्तक वाचनीय झाले आहे.
परिचय : श्री हर्षल सुरेश भानुशाली
पालघर
मो. 9619800030
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
