डाॅ. निशिकांत श्रोत्री
इंद्रधनुष्य
☆ श्रीमद्‌भगवद्‌गीता — अध्याय पहिला — भाग दुसरा – (श्लोक ३१ ते ४०) – मराठी भावानुवाद ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆
☆
स्वधर्ममपि चावेक्ष्य न विकम्पितुमर्हसि ।
धर्म्याद्धि युद्धाच्छ्रेयोऽन्यत्क्षत्रियस्य न विद्यते ॥ ३१ ॥
☆
वीर क्षत्रिया त्यजी भया जाणूनिया स्वधर्मासी
युद्धाहुनी श्रेष्ठ भला दुजा नसे धर्म क्षत्रियासी ॥३१॥
☆
यदृच्छया चोपपन्नं स्वर्गद्वारमपावृतम्‌ ।
सुखिनः क्षत्रियाः पार्थ लभन्ते युद्धमीदृशम्‌ ॥ ३२ ॥
☆
भाग्यवान क्षत्रियासी युद्धाने केवळ लाभते
आपोआप मुक्त स्वर्गद्वार होणे नशिबी प्राप्त ते ॥३२॥
☆
अथ चेत्त्वमिमं धर्म्यं सङ्ग्रामं न करिष्यसि ।
ततः स्वधर्मं कीर्तिं च हित्वा पापमवाप्स्यसि ॥ ३३ ॥
☆
यद्यपि विन्मुख होशी या धर्मयुद्धा
गमावशील स्वधर्म तथा कीर्तिसुद्धा
संचय न होई यत्किंचित पुण्याचा
होशील धनी तू केवळ पापाचा ॥३३॥
☆
अकीर्तिं चापि भूतानि कथयिष्यन्ति तेऽव्ययाम्‌ ।
सम्भावितस्य चाकीर्तिर्मरणादतिरिच्यते ॥ ३४ ॥
☆
अपकीर्ति मग पसरेल तुझी पार्था या जगती
मरणापरीस अधिक दुःसह मनुष्यास ती दुष्कीर्ति ॥३४॥
☆
भयाद्रणादुपरतरं मंस्यन्ते त्वां महारथाः ।
येषां च त्वं बहुमतो भूत्वा यास्यसि लाघवम्‌ ॥ ३५ ॥
☆
आदर करिती तुझा आजवर महारथी जाणुनी
म्हणतील भ्याड फिरला मागे भिउनी रणांगणी ॥३५॥
☆
अवाच्यवादांश्च बहून्वदिष्यन्ति तवाहिताः ।
निन्दन्तस्तव सामर्थ्यं ततो दुःखतरं नु किम्‌ ॥ ३६ ॥
☆
निंदक वैरी तुझे निंदतिल अश्लाघ्य वचने
यापरी दूजे काही नाही जीवनात दुखणे ॥३६॥
☆
हतो वा प्राप्स्यसि स्वर्गं जित्वा वा भोक्ष्यसे महीम्‌ ।
तस्मादुत्तिष्ठ कौन्तेय युद्धाय कृतनिश्चयः ॥ ३७ ॥
☆
मृत्यू येता स्वर्गप्राप्ती जिंकलास भोगी धरणी
उठि कौन्तेया निश्चय करुनी युद्धासी तू रणांगणी ॥३७॥
☆
सुखदुःखे समे कृत्वा लाभालाभौ जयाजयौ ।
ततो युद्धाय युज्यस्य नैवं पापमवाप्स्यसि ॥ ३८ ॥
☆
सुख-दुःख हानी-लाभ जित-जेता समान
युद्ध करी रे नाही पाप रणांगणातील रण ॥३८॥
☆
एषा तेऽभिहिता साङ्ख्ये बुद्धिर्योगे त्विमां शृणु ।
बुद्ध्या युक्तो यया पार्थ कर्मबन्धं प्रहास्यसि ॥ ३९ ॥
☆
ज्ञानयोगाचे हे ज्ञान कथिले पार्था मी तुजला
ऐक कर्मयोग नष्ट करण्या कर्मबंधनाला ॥३९॥
☆
नेहाभिक्रमनाशोऽस्ति प्रत्यवायो न विद्यते ।
स्वल्पमप्यस्य धर्मस्य त्रायते महतो भयात्‌ ॥ ४० ॥
☆
बीजाचा ना होतो नाश नाही फलदोष यात
कर्मयोगाचा धर्म जननमरण भय रक्षण करित ॥४०॥
☆
बीजाचा ना होतो नाश नाही फलदोष यात
जननमरण भय रक्षण कर्मयोग धर्म करित ॥४०॥
☆
– क्रमशः भाग दुसरा
अनुवादक : © डॉ. निशिकान्त श्रोत्री
एम.डी., डी.जी.ओ.
मो ९८९०११७७५४
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
