श्री मंगेश मधुकर
जीवनरंग
☆ बाप्पाची वर्गणी… ☆ श्री मंगेश मधुकर ☆
मंडळाच्या मिटिंगमध्ये डेकोरेशन, मिरवणूक यावर चर्चा चालू असताना वर्गणीचा विषय निघाला. प्रत्येक बिल्डिंगमधून दहा हजार आणि सोसायटी लगतच्या दुकानदारांकडून जास्त वर्गणी घ्यायची असं सर्वानुमते ठरलं.
“चला, चांगली चर्चा झाली आणि पटापट निर्णयही झाले. ”अध्यक्ष.
“एक महत्वाचं राहीलं”एकजण उभं राहत म्हणाला.
“आता काय?”
“काहीजण वर्गणी देत नाही. कार्यक्रमाला आणि प्रसाद घ्यायला मात्र हजर असतात. ”
“मागच्या वेळेला गप्प बसलो पण आता नाही. सोसायटीत राहतात, दुकानं आहेत म्हणजे वर्गणी द्यावीच लागेल. ”
“नाहीतर मग दुसरे उपाय करावे लागतील. ”
“वर्गणी मागायला गेलो तर हिशोब मागतात. वर उगीच कशाला खर्च करतात असं ऐकवतात. ”एकेक कार्यकर्ता बोलू लागल्यावर वातावरण गरम झालं.
“एक मिनिट, शांत बसा. इथं सगळ्या बिल्डिंगचे प्रतिनिधी आहेत. वर्गणी जमा करण्याची जबाबदरी त्यांची आहे. मंडळापैकी कोणीही सभासदांना वर्गणी मागणार नाहीत. कळलं”
“मिटिंगमधले निर्णय अध्यक्ष सोसायटीच्या ग्रुपवर टाकतील. किती पैसे जमले, कुठं खर्च केले, हे कशाला?ते कशाला? असले मेसेजेस ग्रुपवर नकोत. ”कार्यकर्ते मन मोकळं करत होते.
“मित्रांनो, गणपती उत्सव म्हणजे भक्तीचा, आनंदाचा, जल्लोषाचा सोहळा. सर्वांना सोबत घेऊन उत्सव साजरा करायचा आहे. प्रत्येकानं समजुतीनं घ्यावं. वाद टाळावे ही विनंती”अध्यक्षांनी हात जोडले.
“तुम्ही म्हणताय ते बरोबर आहे पण सर्वांना प्रेमाची भाषा समजत नाही. काहीजण कधीच वर्गणी देत नाहीत. यातला मेन माणूस म्हणजे बाहेरचा हॉटेलवाला बाप्पाशेठ, चार वर्ष झाली एकदाही वर्गणी दिली नाही आणि देणार नाही असं बिनधास्त सांगतो. त्याचं बघून बाकीचे दुकानदार सुद्धा बोलायला लागलेत. ”
“बरंयं, मी एकदा बाप्पाशेठबरोबर बोलतो नंतर ठरवू. ”अध्यक्षांचा प्रस्ताव सर्वांनी मान्य केला. दोन दिवसानंतर अध्यक्ष बाप्पांना भेटायला गेले. “अरे वा, आज सूर्य इकडे कुठे उगवला. ”
“खास भेटायला याव लागलं. ”
“काही विशेष”
“म्हटल तर आहे. म्हटलं तर नाही. ”
“कळलं. ”बाप्पाशेठ.
“मग यंदापासून श्रीगणेशा करा. ”
“नको”
“काही खास कारण”
“खरं सांगू”
“प्लीज. ”
“गणपतीच्या मंडळाच्या विरोधात नाही पण.. ”
“बाप्पाशेठ बिनधास्त बोला. हा विषय तिसऱ्यापर्यंत जाणार नाही. ”
“दरवर्षी उत्सव जोशात, जल्लोषात होतो. त्यात नवीन काहीच नाही. तेच ते.. ”
“लोकांच्या आवडीसाठी करावं लागतं. ”
“हो पण हे सगळं करण्यात बराच पैसा विनाकारण खर्च होतो. नंतर हाती शिल्लक काहीच राहत नाही. ”
“नाईलाज आहे. बहुमताचा आदर करावा लागतो. एरवी रुटीनमध्ये अडकेलेले लोक उत्सवाच्या निमित्तानं एकत्र येतात हे जास्त महत्वाचं.. ”
“माझाही तोच मुद्दा आहे. लोक एकत्र येतात. त्याचा सदुपयोग करून घेऊ. डेकोरेशन, कार्यक्रम, स्पर्धा, मिरवणुका यांच्या बरोबरीनं काही भरीव, चांगलं काम व्हायला पाहिजे आणि नेमकं तेच होत नाही म्हणूनच.. ”
“तुम्ही वर्गणी देत नाहीत. ”अध्यक्षांनी विचारलं तेव्हा बाप्पांनी होकारार्थी मान डोलावली.
“वर्गणी देणारच नाही असं नाही. एखाद्या चांगल्या कामासाठी किवा गरजवंताला नक्की मदत करू. भपकेबाज, तात्पुरत्या गोष्टीसाठी पैसे द्यायची अजिबात इच्छा नाही. ”
“हरकत नाही. आग्रह करणार नाही. मंडळ आपलं आहे. आरतीला नक्की या. ”
—
सोसायटीत उत्सवाची लगबग सुरू झाली. अध्यक्षांच्या हस्ते पूजा करून सोसायटीत मांडव उभरणीचं काम सुरू झालं. त्यावेळेला बाप्पाशेठकडून यंदाही वर्गणी मिळणार नाही हे समजल्यावर कार्यकर्ते नाराज झाले. धडा शिकवण्याविषयीची चर्चा सुरू झाली तेव्हा अध्यक्ष कार्यकर्त्यांची समजूत घालत असताना मांडवाचं काम करणारा एक कामगाराचा तोल गेला अन वीस फुटांवरून तो खाली ठेवलेल्या बांबूवर पडला. धाडकन आवाज झाला आणि एकच गोंधळ झाला. पडलेला माणूस वेदनेनं विव्हळत होता. ताबडतोब रिक्षानं त्याला हॉस्पिटलमध्ये नेलं. कार्यकर्ते सुद्धा सोबत गेले. मंडळाच्या वतीनं हॉस्पिटलमध्ये पाच हजार भरले त्यामुळे ठेकेदाराला औषध आणावी लागली. जोरात पडल्यामुळे कामगाराला बरीच दुखापत झाली होती. उजवा हात जास्त ठणकत होता प्लास्टर घालावं लागेल असं डॉक्टरांनी सांगताना. काही टेस्ट करायला सांगितल्या. त्या कामगाराची घरचे लोक आल्यावर कार्यकर्ते हॉस्पिटलमधून बाहेर पडले.
—
गणपती उत्सवानिमित्तानं वेगवेगळ्या स्पर्धा, गाण्यांचे कार्यक्रम यामुळे सोसायटीत उत्साहाचं वातावरण होतं. संध्याकाळच्या आरतीला सगळी सोसायटी जमत होती. विसर्जनांच्या आदल्या दिवशी संध्याकाळी आरतीची तयारी सुरू असताना उजव्या हात प्लास्टरमध्ये असलेला माणूस बायको आणि मुली सोबत आला.
“मांडव बांधताना पडलेले तुम्हीच ना. ”कार्यकर्त्यांनी ओळखलं.
“व्हय, मीच तो. ”
“आज इकडं, काय विशेष. ”
“गणपतीची कृपा म्हणून जीवावरचं दुखणं हातावर निभावलं. म्हणून दर्शनासाठी आलोय आणि माज्या ऐपतीप्रमानं खडीसाखर प्रसाद म्हणून आणलीय. नाही म्हणू नका. ”
“दादा, प्रसादाला नाही म्हणायचं नसतं आणि तुम्ही प्रेमानं आणलात. त्यातच सगळं आलं. ”अध्यक्ष.
“साहेब, तुमच्या मंडळाचे उपकार जन्मभर विसरणार नाही. ”
“आम्ही काहीही विशेष केलं नाही. ”
“आज इथं उभा आहे ते तुमच्यामुळेच”
“काय बोलताय याचा उलगडा होत नाहीये. जरा स्पष्टपणे सांगता का?”अध्यक्ष.
“त्यादीशी इथं काम करताना पडलो. चार तीन दिवस हॉस्पिटलमध्ये होतो. सतराशे साठ तपासण्या केल्या नंतर ऑपरेशन करून हात गळ्यात बांधला. चाळीस हजार बिल झालं. बायकोनं शंभर ठिकाणी हात पसरून धा हजार जमवले. ठेकेदारानं तर वळख सुद्धा दाखवली नाही. बिल भरलं नाही म्हणून हॉस्पिटलवाले सोडत नव्हते. ”
‘मग.. ”
“तुमचं मंडळ देवासारखं धावून आलं. ”
“म्हणजे.. “
“मंडळानं पंचवीस हजार भरले म्हणून तर हॉस्पितलवाल्यांनी सोडलं. गरिबावर लई उपकार झाले. ”
“दादा, मंडळानं फक्त पाच हजार दिलेत. काहीतरी गैरसमज झालाय. तुम्ही म्हणताय तसं काही केलं नाहीये. ”
“हा तुमचा मोठेपणा हाय!! पैशे मंडळानं भरले म्हणून हॉस्पिटलवाल्यांनी सांगितलय. ते खोटं कशाला बोलतील. ”
कामगाराचं बोलणं ऐकून सगळे विचारात पडले. नक्की काय झालं. कोणी केलं असेल, का केलं असेल, यात मंडळाचं नाव कसं? यागोष्टी जाणून घ्यायची प्रचंड उत्सुकता निर्माण झाली. आपसात चर्चा सुरु झा ल्यानं कोलाहल वाढला. त्यावेळी अध्यक्षांच्या डोक्यात विचारचक्र सुरु होतं. मांडवापासून बाजूला जाऊन त्यांनी फोन केला.
“हॉस्पिटलचं बिल तुम्ही भरलं ना”
“हो. ”
“अरे वा!!चांगली गोष्ट केलीत. पैशाची मदत स्वतः केली नाव मात्र मंडळाचं दिलं. हे फारच कौतुकास्पद आहे. याविषयी सर्वाना कळायला हवं. ”
“वेळेची गरज आणि मनापासून वाटलं म्हणून मदत केली. काही फार मोठी गोष्ट नाहीये. हे सगळं नावासाठी, फोटोसाठी केलंलं नाही. एक विनंती आहे, याविषयी कोणाला काहीच सांगू नका. मी सुद्धा कार्यकर्ता आहे म्हणजे हे काम मंडळानंच केलंय ना. ”
“थोडक्यात काय तर तुमची वर्गणी जमा झाली. बरोबर ना. “
“तसं समजा हवं तर”
“यंदापासून दरवर्षी वर्गणीतील काही रक्कम बाजूला ठेवून त्याचा उपयोग एखाद्या गरजूसाठी केला जाईल. न बोलता कृतीतून योग्य मार्ग दाखवलात. मंडळ आपलं आभारी आहे. खूप खूप धन्यवाद!!”.
“मंगल मूर्ती, मोरया!!” म्हणत बाप्पाशेठनं प्रतिसाद दिला.
© श्री मंगेश मधुकर
मो. 98228 50034
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
