श्री मेघःशाम सोनवणे
जीवनरंग
☆ ‘दैव देतं आणि कर्म नेतं…’ – भाग- १ – (अनुवादित) मूळ इंग्रजी लेखक– अनामिक ☆ अनुवाद – श्री मेघःशाम सोनवणे ☆
मनीष ऑफिसमधून थकून भागून घरी आला तेव्हा त्याची एक वर्षाची मुलगी लवली बाहेर पोर्चमध्ये खेळतांना दिसली. घरात अजूनही अंधार होता. त्याला वाटले की कदाचित वीज गेली असेल, पण शेजारी तर दिवे चालू होते. मग आई, पत्नी मीनल घरात असताना अजून कोणी घराचे दिवे कसे लावले नाहीत याचे त्याला आश्चर्य वाटले.
त्याने मुख्य दरवाजा उघडला आणि पोर्चमध्ये आला. त्याची ब्रिफकेस बाजूला ठेवली आणि हातरुमालाने लव्हलीचं नाक साफ केलं. त्याच्या मनात विचार येऊ लागला की एक वर्षाची मुलगी पोर्चमध्ये एकटी काय करत असेल? आई तर यावेळी तिच्यासोबतच असते.
त्याला काहीतरी गडबड असल्याचा संशय आला आणि तो लव्हलीला उचलून घेत घरात आला. त्याने आधी बाहेरील खोलीचे दिवे लावले. समोरचे दृश्य पाहून त्याला आश्चर्याचा धक्का बसला. संपूर्ण खोली अस्ताव्यस्त होती. बिस्किटं इकडे तिकडे पडली होती आणि आई सोफ्याशेजारी जमिनीवर बेशुद्ध पडली होती. आईला अशा अवस्थेत पाहून त्याने मीनलला मोठ्याने आवाज दिला, “मीनल, मीनल, तू कुठे आहेस? लवकर ये, बघ आईला काहीतरी झालंय. “
पण मीनलकडून काहीच उत्तर आलं नाही. शेवटी त्याने लव्हलीला खाली ठेवून आईला उचलून सोफ्यावर ठेवण्याचा प्रयत्न केला. तो धावत स्वयंपाकघरात गेला आणि एका ग्लासात पाणी घेऊन आला. त्याने आईच्या चेहऱ्यावर थोडं पाणी शिंपडलं.
तेव्हा आई थोडंफार शुद्धीवर आली. त्याने आईला पाणी प्यायला दिले.
आईला थोडे बरे वाटल्यावर मनीष म्हणाला, “काय झालं आई, मीनल कुठे आहे? ती शेजारी गेली आहे का? की मंदिरात गेली आहे? आणि तु घरातील दिवे का लावले नाही ? लव्हली बाहेर एकटीच का खेळत होती?” मनीष लागोपाठ प्रश्न विचारत होता.
अचानक आई रडू लागली. आईला रडताना पाहून मनीषच्या मनात धस्स झाले. “काय झालं आई, नीट सांग. तू का रडत आहेस?”
आई रडत म्हणाली, “ती सून……”
“मीनलला काय झालं?” मनिष अस्वस्थ होत बोलला.
“सुन घर….घराबाहेर पडली. मी तिला थांबवण्याचा प्रयत्न केला, पण ती थांबली नाही. मला म्हणाली की मला तुमच्यासोबत राहायचे नाही. इथे माझे भविष्य नाही. मी तिच्या पाया पडले बेटा, पण तिने मला दूर ढकलले. मग काय झालं माहित नाही? डोळ्यांसमोर अंधार पसरला. आणि आता तू आल्यावर मला शुद्ध आली आहे. “
मनीष हताश होत धप्पकन जमिनीवर बसला. त्याच्या डोळ्यात अश्रू तरळले, “तीला माझी नसेलही, पण लाडक्या मुलीचीही पर्वा नाही. एक आई तिच्या मुलीला असं सोडून कशी जाऊ शकते?”
त्याच्या आईचे मन तिच्या मुलाला अशा प्रकारे हताश झालेले पाहून खूप हादरले. डोळे पुसत तिने त्याच्या खांद्यावर हात ठेवला आणि म्हणाली,
“ती म्हणाली की तीला लव्हलीची कोणतीही जबाबदारी नको आहे. तीला आयुष्य मुक्तपणे जगायचे आहे. ती तुझी नात आहे, तूच तिची काळजी घ्यावी. माझा याच्याशी काहीही संबंध नाही’. ” बोलता बोलता आई पुन्हा रडू लागली.
आई आणि मुलगा दोघेही एकमेकांचे अश्रू पुसू लागले. ते दोघेही का रडत आहेत, हे छोट्याशा लव्हलीला समजत नव्हते. दोघांना रडताना पाहून तीही रडू लागली.
तीन वर्षांपूर्वी मनीष आणि मीनल यांचे लग्न झाले होते. सुरुवातीला सर्व काही ठीक होते. त्याचा व्यवसाय चांगला चालला होता. मनीष आणि त्याचे वडील व्यवसाय खूप चांगल्या प्रकारे हाताळत होते. पैसेही भरपूर येत होते. कशाचीही ददात नव्हती. मनीषचे आई आणि वडील एवढे ऐश्वर्य असूनही जमिनीवर होते. ते खूप साधे जीवन जगत होते.
मीनल एका मध्यमवर्गीय कुटुंबातील होती. त्याच्या काकूने मध्यस्थी करीत मीनलचे लग्न मनीषशी लावले होते. घरी नोकरचाकर काम करायचे त्यामुळे मीनल ला घरी फारसे काम नव्हते म्हणून आईंनी तिला तिचे शिक्षण पूर्ण करण्यास सांगितले.
मीनलने अभ्यास तर सुरू केला, पण तिला शिक्षणाची विशेष आवडत नव्हती. घरी एवढं सगळं चांगलं असतांना अजून शिकून, अभ्यास करून काय करायचं? तिला कुठं नोकरी करायची आहे असं तिला वाटायचं. म्हणूनच ती कॉलेजच्या नावाखाली घरातून बाहेर पडायची, पण कधी कॅन्टीनमध्ये, कधी चित्रपट पाहण्यासाठी, कधी नवीन नवीन मित्रांसोबत शाॅपिंगसाठी जात असे.
मीनल ला उधळपट्टीची सवयच लागली होती. दररोज ती मनीषकडे पैसे मागायची. पैशांची कमतरता नाही म्हणून मनीष ही तिला काहीच विचारत नसे.
आई मनीषला म्हणायची, “बेटा, ज्या व्यक्तीने इतके पैसे कधी पाहिले नाहीत, ती ते नीट वापरू शकणार नाही. माणसाने नेहमी हात सांभाळून खर्च करावा. ती पैसे मागते आणि तू ते देतोस. ती पैसे कुठे खर्च करते हे देखील विचारत नाहीस. “
मनीष हसण्यावारी नेत म्हणायचा, “आई, ती बाहेर जाते. म्हणून तीलाही हातखर्चाला पैसा हवा असतो. “
“बेटा हातखर्च आणि निरुपयोगी खर्च यात फरक आहे. हे काय तुला समजत नाही. “
आईचे बोलणे ऐकून मनीष हसला.
“आई, मी त्यासाठीच तर कमावतोय. इतके कमावल्यानंतरही, जर बायको पैशामुळे नाराज होत असेल, तर माझ्या कमावण्याचा काय उपयोग? त्यात ती कॉलेजला जाते, तिच्या मैत्रीणींसोबत थोडीफार मजा करते. “
आई हिरमुसली झाली व मुलासमोर काहीही बोलू शकली नाही.
गेल्या वर्षी जेव्हा लव्हलीचा जन्म झाला, तेव्हा घरात ती मोठी आनंददायी घटना होती. पण दहा महिन्यांपूर्वी कारखान्याला आग लागली, ज्यामुळे त्यांचे मोठे नुकसान झाले. अजूनही विम्याची रक्कम मिळाली नाही कारण कोणीतरी खोटी अफवा पसरवली की कारखान्याला जाणूनबुजून आग लावण्यात आली होती. म्हणून तेव्हापासून चौकशीच सुरू आहे.
दरम्यान, मनीषच्या वडिलांचे तीन महिन्यांपूर्वी हृदयविकाराच्या झटक्याने निधन झाले. सर्व काही उद्ध्वस्त झाले होते. गुंतवणूकदार कर्जाच्या परतफेडीसाठी तगादा लावू लागले, पण या घटनेला जबाबदार लोक तोंड लपवून बसले. शेवटी वैतागून मनीषने सर्व काही विकले आणि कर्जदारांचे पैसे फेडले. तरी अजूनही काही देणे बाकी होतेच.
— क्रमशः भाग पहिला
मूळ इंग्रजी कथालेखक : अनामिक
मराठी अनुवाद – मेघःशाम सोनवणे
मो 9325927222
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
