सुश्री प्रभा हर्षे
☆ संयम — – लेखिका – अनामिका ☆ प्रस्तुती – सुश्री प्रभा हर्षे ☆
आमच्या काळात लहानपणापासून संयम या गुणाचा नकळत विकास झाला, बालपणापासूनच अनेक गोष्टीसाठी मन मारायला शिकलो आम्ही. वाट पहायला शिकलो आम्ही….. धीर धरणे हा शब्द प्रयोग अक्षरशः जगलो आम्ही.
उदा. सणवार आले की स्वयंपाक घर सुगंधाने दरवळत असे, सर्व पदार्थ देवाला नैवेद्य दाखवून खायचे, उष्टे करायचे नाहीत, नवीन कपडे देवाला दाखवून चांगला दिवस बघुन घालायचे, नवीन कपड्याची घडी मोडणे हा एक सोहळाच असे जणूकाही. यात एक विशेष बाब अशी की, आपले नविन कपडे कोणाला तरी घडी मोडायला देणे…. खूप मानाचे, आनंदाचे, प्रेमाचे समजले जाई… बहुतेक महिला आपली नवीन साडी घरातील किंवा बाहेरील मैत्रीण, बहीण वगैरे… नवीन साडीची घडी मोडायला देत असत.
एवढेच कशाला आपण एखादा पदार्थ कर असे आईला सांगितलं तर तो काही ताबडतोब होत नसे, वाट बघावी लागायची, जे ताटात असेल ते, मुकाट खावे लागे. भाजी आवडत नाही म्हणून तक्रार केली तर दुसरी भाजी तयार करून मिळणार नाही याची खात्री असे, मग काय… चटणी किंवा लोणच्या बरोबर गपचुप भाकरी खायची. कोणताही हट्ट फारसा पुरविला जात नसे. कोणतीही गोष्ट सहजपणे मिळत नसे, पालक सरळ नाही म्हणत असत त्यामुळे नकार देखील पचवायला शिकलो आम्ही !
अन्न, वस्त्र, निवारा, आरोग्य, शिक्षण अशा मूलभूत बाबीं मधे तडजोड करायला शिकलो.
आठवडी बाजारातून खाऊ आणल्यास, आईवडील त्या खाऊचे सर्व मुलांच्यात समान वाटप करत, कोणी एक मूल त्या खाऊला हात लावत नसे. सर्वजण सोबत तो खाऊ खात असत. एकट्याने खाण्याची प्रथा नव्हती, सवय नव्हती.
शेअरिंग…… आपोआप होत असे. शिकवण्याची गरज नव्हती.
वह्या, पुस्तके, पाटी, पेन्सिल आणि दप्तर ही एकमेकांचे वापरत असत. तसेच मोठ्या भावा बहिणीचे कपडे घट्ट झाले की, धाकट्या नी घालायचे. अंथरूण पांघरूण ही एकत्रच असायचे.
Sharing is caring आज मुलांना शिकवावे लागते, ते आम्ही सहजपणे जगलो आहोत.
शाळेत जाताना पाण्याची बॉटल नेण्याची प्रथा नव्हती, किंबहुना घरात बॉटल च नसतं. शाळेत नळाचे पाणी सुट्टीमध्ये प्यायचो.
म्हणजे अधेमधे तहान लागली तर सुट्टी होण्याची वाट पाहायची, मन मारायची, संयम ठेवायची सवय लागली. आणि आज मुलं तास चालू असताना टीचर समोर सहजपणे बॉटल तोंडाला लावतात.
खरे तर याच संयमाचा आपल्याला जीवनात खूप खूप फायदा झाला आहे याची आता खूप जाणीव होतेय, मात्र हाच संयम आपण पुढच्या पिढीला नाही शिकवू शकलो ही खंत वाटते.
त्यांना ‘दोन मिनीट ‘ही सवय लागली… इन्स्टंट पदार्थ खायची सवय लागली, इन्स्टंट जीवन जगायची सवय लागली.
“इन्स्टंट जमान्यातील इन्स्टंट पिढी ” घडवली आपण…. ! आजची पिढी Use and throw हे तत्त्व सहजपणे शिकली. आम्ही मात्र Use and use पद्धतीने काटकसर, बचत करत, कंजूष झालो….
…. असे इतरांना वाटते !
कालाय तस्मै नमः.
लेखक : अज्ञात
प्रस्तुती – सुश्री प्रभा हर्षे
पुणे, भ्रमणध्वनी:- 9860006595
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
