मराठी साहित्य – मनमंजुषेतून ☆ “== जीभ ==” ☆ सुश्री वर्षा बालगोपाल ☆

By Hemant BawankarNo Comments

सुश्री वर्षा बालगोपाल 

??

☆ “== जीभ ==” ☆ सुश्री वर्षा बालगोपाल ☆

☆

जीभ चालते, सुटते, चावली ही जाते

उचलता जिभेला ती टाळ्याला लागते

हाड नाही तिला, वळेल तसे बोलते

 चाटता जिभल्या कोणी चोचले पुरविते॥१॥

*

सोडताच सैल जीभ म्हणे लगाम घालावा

जीभ चाळवता आवळती ताबा ठेवावा

धार लावून बसू नये तिला आवर घालावा

दावली म्हणून हासडू नये तुकडा न पाडावा॥२॥

*

जीभ वेडावते जडावते चुरचुर करते

काळी जीभ फाटकी जीभ चुकचुक करते

जीभ घोळवित बोलता साखरपेरणी करते

दांडपट्टा जिभेचा चालता कोणा गारद करते॥३॥

*

जीभेचा शेंडा मिरवी कोणी कोणाला शेंडाच नसतो

मुळ पोटात जीभेचे हाताने करता चाखतो

कोणी उगाच जीभ नाकाला की लावतो

गिरणी पट्ट्यासम चालता त्यास सुमार नसतो॥४॥

*

जिभेने चाटून खाताना चव त्यावर रेंगाळते

कधी टाळूला चिकटता वळवळ न करते

जीभ दाताखाली येता तिला जिभाळी लागते

कडवटपणा येता जिभेवर तीळ भिजू न देते॥५॥

*

दोन जीभा असू नये, काळा तीळही नसावा

नको तिचे हुळहुळणे तिखटपणाही नसावा

नको ऐनवेळी लुळी पडाया त्यावर फोडही न यावा

सरस्वतीचे नर्तन करीत जिभेवर साखर खडा असावा॥६॥

*

अशी जीभ बहुगुणी योग्य वापर करावा

पडजीभेविना अधुरी तिचा विसर न पडावा

जीभ देवाची देणगी तिला जपू सारेजण

गोड बोलून तिच्या योगे जपू माणूसपण॥७॥

☆

– कवयित्री : वर्षा बालगोपाल 

तुम्हाला कळले का यात जिभेशी संलग्न किती वाक्प्रचार, म्हणी आल्या आहेत ते? चक्क 53….

 ०१) जीभेला हाड असणे 

 ०२) उचलली जीभ लावली टाळ्याला 

 ०३) जीभ वळेल तसे बोलणे 

 ०४) जीभ तिखट असणे 

 ०५) जीभेवर साखर असणे 

 ०६) जिभल्या चाटणे 

 ०७) जिभेचे चोचले पुरवणे 

 ०८) जीभ सैल सोडणे 

 ०९) जीभेला लगाम घालणे 

 १०) जीभेवर ताबा ठेवणे 

 ११) जीभेवर रेंगाळणे 

 १२) जीभेला धार लावून बसणे 

 १३) जीभ दाखवणे

 १४) जीभ हासडणे 

 १५) जीभेचे मूळ पोटात 

 १६) दोन जीभा असणे 

 १७) फाटकी जीभ असणे 

 १८) काळ्या जिभेचे असणे 

 १९) हाताने केले जिभेने चाखले 

 २०) जीभ चाळवणे 

 २१) जीभ नाकाला टेकवू नका! 

 २२) जीभ ल ई चुरू चुरु बोलती य ब र तुझी 

 २३) जीभेने चाटणे 

 २४) जीभ आवळणे 

 २५) जीभेवर फोड येणे 

 २६) जीभेला शेंडा नसणे 

 २७) जीभ चावणे  

 २८) जीभेला आवर घालणे 

 २९) जिभेवर काळा तीळ असणे 

 ३०) जीभ दाताखाली चावणे 

 ३१) जीभ टाळूला चिकटने 

 ३२) जीभेवर तीळ भिजत नाही 

 ३३) जीभेचा तुकडा पाडणे 

 ३४) जीभ लईच वळवळा करायला लागली 

 ३५) जिभाळी लागणे 

 ३६) जिभेवर कडवटपणा असणे 

 ३७) जीभ हुळहुळणे 

 ३८) जीभ आहे की गिरणीचा पट्टा ? 

 ३९) जीभ वेडावणे 

 ४०) जीभ जडावणे 

 ४१) जिभेला सुमार नसणे 

 ४२) जिभेचा दांडपट्टा चालवणे 

 ४३) ऐनवेळी जीभ लुळी पडणे 

 ४४) जिभेच्या सरबत्तीने गारद करणे 

 ४५) जीभ चुकचुकणे 

 ४६) जीभ चुरचुरणे 

 ४७) जिभेवर सरस्वती नर्तन करणे 

 ४८) जिभेने साखरपेरणी करणे 

 ४९) जिभेचा शेंडा मिरवणे 

 ५०) जीभेचा तुकडा पाडणे 

 ५१) जीभ घोळवत लाडिक बोलणे.

 ५२) चांगलीच जीभ सुटलीये एकेकाला आज 

 ५३) पडजीभ

© सुश्री वर्षा बालगोपाल

मो 9923400506

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – इंद्रधनुष्य ☆ प्रवास पुस्तकाचा… सादर नमन… — हिन्दी लेखक : श्री. प्रदीप शर्मा ☆ भावानुवाद – सुश्री प्रभा हर्षे ☆

By Hemant BawankarNo Comments

सुश्री प्रभा हर्षे

? इंद्रधनुष्य ?

☆ प्रवास पुस्तकाचा… सादर नमन… — हिन्दी लेखक : श्री. प्रदीप शर्मा ☆ भावानुवाद – सुश्री प्रभा हर्षे  ☆

एखाद्या पुस्तकाचा प्रवास खरंतर तेव्हा सुरू होतो, जेव्हा एखादा वाचक ते पुस्तक वाचायला सुरुवात करतो. या प्रवासाची सुरुवात कुठूनही कशीही होऊ शकते.. कधी ठरवून तर कधी अचानक… कधी स्टडी रूममधून.. कधी बेडरूम मधून.. तर कधी लायब्ररीमधून. इतकंच नाही तर कधी ऑफिसमध्ये

किंवा कॉलेजमध्ये कुणाच्या लक्षात येऊ न देता.. इतरांचा डोळा चुकवून ! नाहीतर मग ट्रेनच्या लांबच्या प्रवासाच्या साथीने…

आणि पुस्तक वाचण्याची प्रत्येकाची पध्दतही अगदी वेगळी असते. काहीजण फक्त पानं चाळून बघतात, काहीजण फक्त काही पाने वरवर वाचून मजकुराचा अंदाज घेतात.. काहीजण ‘फक्त’ ते पूर्ण वाचतात. आणि अगदी मोजकेच वाचक असे असतात की जे पुस्तक अगदी मनापासून.. चवीने परत परत वाचतात.. ते पूर्ण समजेपर्यंत.. मनाचे समाधान होईपर्यंत वाचतात.!

पुस्तकाची मजा कशी घ्यायची हे खरंच वाळवीकडून शिकावं ! काही जण अगदी ‘ पुस्तकातला किडा ‘ म्हणावेत असे असतात, तर काही जण पुस्तकांवर अगदी मनापासून खूप प्रेम करतात … इतकं प्रेम की त्यांची नसलेली.. इतरांकडची पुस्तकेही त्यांना आपलीच वाटतात.. त्यांच्या घरातल्या पुस्तकांना ते वर्तमान पत्राइतकीच किंमत देतात आणि परक्यांच्या पुस्तकांवर मात्र जणू स्वतःचाच हक्क असल्याचे समजतात.

त्यांना दुसऱ्याची पुस्तके हडप करण्याचा जणू छंदच असतो. पुस्तकप्रेमी माणसांना पुस्तक मागायला लाज वाटता कामा नये, असा एक समज आहे. स्वतः विकत घेतलेल्या पुस्तकांना स्वतःची वैयक्तिक लायब्ररी म्हटले जाते.. मग ती पुस्तके कुणी वाचो किंवा न वाचो. पण चांगल्यातली चांगली आणि महागातली महाग पुस्तके स्वतः विकत घेणे हीच खरं म्हणजे सुशिक्षित आणि बुद्धिजीवी माणसाची ओळख ठरते.

एखाद्याने पुस्तक स्वतः खरेदी केलेलं आहे की दुसऱ्या कुणाकडून मागून आणलंय हे ते पुस्तक स्वतः कधीच कुणाला सांगत नाही. त्याच्या मालकाने त्याला कधी हात तरी लावलाय का हेही रहस्य ते बिचारे पुस्तक कधीच कुणाला सांगत नाही. काही बिचारी दुर्दैवी पुस्तके तर कुणी आजवर हातातही घेतलेली नाहीत हे त्यांच्या चिकटलेल्या पानांवरुन समजते. पण असे ‘ कुमारी ’.. ‘ अछूत ’ पुस्तक जेव्हा एखादा सच्चा पुस्तकप्रेमी हातात घेतो तेव्हा ती चिकटलेली पानं फडफडायला लागतात… जणू त्यांचं भाग्य उजळलेलं असतं.

कुठलंही पुस्तक आकाशातून पडावं इतक्या सहजपणे जन्माला येत नाही. प्रत्येक पुस्तकाच्या जन्माची स्वतःची अशी एक वेगळीच… विशेष अशी कथा असते. प्रत्येक पुस्तक ही कुणाची तरी कलाकृती असते … त्याचाही कुणीतरी रचनाकार असतो … निर्माता असतो. त्या रचनेला कुणी लेखक शब्दरूप देतो आणि त्यालाही ‘ सृजनाची प्रक्रिया ‘ असंच म्हटलं जातं. जेव्हा त्याची ती रचना पुस्तकरूपात प्रकाशित होऊन वाचकांपर्यंत पोहोचते तेव्हा लेखकाच्या अनेक वर्षांच्या तपस्येचं ते फळ असतं.

तो लेखकच त्याच्या रचनेला एक नाव देतो. ‘ हा मुलगा कुणाचा आहे ‘ ही ओळख जशी सांगितली जाते, तशीच ओळख त्या पुस्तकाची असते … ‘ ज्याने लिहिले त्याचे पुस्तक ‘. ‘ छान आहे हे पुस्तक – लेखक कोण आहे ?’ असेच विचारले जाते. ते पुस्तक प्रकाशकाचं नसतं … विकत घेणाऱ्याचं नसतं … आणि वाचकालाही ते वारसाहक्काने मिळालेलं नसतं. ते एका लेखकाचं …त्याच्या मेहनतीचं फळ असतं … त्याने कितीतरी वर्षं पाहिलेलं स्वप्न असतं ते.

प्रत्येक पुस्तक एका सूज्ञ वाचकापर्यंत पोहोचावं हाच त्या पुस्तकाचा अंतिम उद्देश असतो. धनवान लोकांच्या अति महागड्या वस्तूंनी गच्च भरलेल्या शेल्फातल्या त्या वस्तूंप्रमाणे, ती पुस्तकेही पुस्तकांच्या दुकानांची.. ग्रंथालयांची किंवा एखादाच्या घरातल्या पुस्तकाच्या कपाटाची केवळ शोभा वाढवण्यासाठी साठवलेली असू नयेत….. लक्ष्मीला कुठे जखडून ठेवलेले असते ते सगळेच जाणतात.

सरस्वतीचं वाहन आहे ‘हंस‘… आणि नीर क्षीर विवेकाचं प्रतीक अशी त्याची ओळख आहे. पुस्तकं म्हणजे ज्ञानाचं भांडार तर आहेच, पण असंख्य गोष्टी स्वतः आपणहून शिकण्यासाठीचा तो सर्वश्रेष्ठ पर्याय आहे हे ध्यानात ठेवायलाच हवे. … सरस्वतीला कधीच कैदेत जखडून ठेऊन चालणार नाही …. त्यामुळे पुस्तकांचा प्रवास अविरत सुरू रहायला हवा.

एक प्रगल्भ वाचकच कुठल्याही चांगल्या पुस्तकाचे ‘ वाहन ‘ होऊ शकतो …. सरस्वतीच्या हंसासारखा ….

हे वीणावादिनी … असा वर दे … वर दे.. !! 

मूळ हिंदी लेखक : श्री. प्रदीप शर्मा 

प्रस्तुती : सुश्री प्रभा हर्षे

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – वाचताना वेचलेले ☆ कसाटा आईस्क्रीम आणि आजी –  लेखक : अज्ञात ☆ प्रस्तुती – सौ. दीप्ती गौतम ☆

By Hemant BawankarNo Comments

📖 वाचताना वेचलेले 📖

☆ कसाटा आईस्क्रीम आणि आजी –  लेखक : अज्ञात ☆ प्रस्तुती – सौ. दीप्ती गौतम ☆

☆

१९७० ते ७५ च्या दरम्यान लग्नासाठी दिवसभर हॉल बुक करायचे. खास आमंत्रित दुपारी जेवायला आणि आम जनता, बिल्डिंग मधले, ऑफिसवाले‌ संध्याकाळी‌ स्वागत समारंभाला. कसाटा‌ किंवा पांढऱ्या आणि गुलाबी रंगाचं, चौकोनी आकाराच्या स्लाईसचं आईस्क्रीम संध्याकाळी. काही वेळा आमच्या घरी स्वागत समारंभाचे आमंत्रण असायचे. हॉल दादर किंवा गिरगावातला असला तर वडील ऑफिसातून येताना जाऊन यायचे. आम्ही विचारलं की काय होतं पाहुण्यांसाठी तर म्हणायचे कसाटा. पार्ले, सायन, माटुंगा असेल, रविवारी असेल आमंत्रण तर आम्हा भावंडांपैकी एखाद्याला सोबत न्यायचे. घरी आल्यावर तोच संवाद.

तेव्हा आमच्याकडे आमच्या वडिलांची आई, निव्याची आजी होती. ७५ची. ती हे कसाटा नेहमी ऐकायची.

एकदा संध्याकाळी ती आईला म्हणाली… ‘उषा, हे कसाटा म्हणजे काय असतं ग? एकदा आण हं माझ्यासाठी! खाऊन तरी बघू. लग्नाला जाऊन आलात की, आईस्क्रीमच्या थरात‌ सुका मेवा घातलेला तो केशरी, फोडीच्या आकाराचा तुकडा मुलुंड स्टेशनहून चालत चालत घरी कसा आणायचा. फ्रीज तर नव्हताच.. म्हणून आई म्हणाली ‘ हो. पण तुम्ही आणि सुवर्णा हॉटेलात जाऊनच खा तो. ‘

काहीच दिवसांत आईने मोजकेच पैसे देऊन मला आणि आजीला मुलुंड पूर्वच्या स्टेशनसमोर असलेल्या हाॅटेल अजित पंजाब मध्ये पाठवलं. दुपारी ४ वाजता. माझा हात घट्ट धरून आजी आणि मी चालत चालत २० मिनिटांनी पोचलो. तिथले वेटर, आजी आणि मला पाहून समजूतदारपणे पुढे आले. मी रूबाबात‌ दोन कसाटा आईस्क्रीमची ऑर्डर दिली. आजी त्या उंच पाठीच्या, गुबगुबीत कोचमध्ये बुडून गेली होती. ए. सी. चा थंडावा, मंद दिवे, चकचकीत सन्मायकाची टेबलं, तुरळक‌ वेटरचा‌‌ वावर, उन्हातून आल्यावर पुढे आलेले थंडगार पाण्याचे उंच, काचेचे ग्लास, आपला‌ जाड काचांचा चष्मा सारखा करत आजी‌ मिटीमिटी पहात होती. सराईतासारखा‌‌ आव आणत मी म्हटलं ‘ आजी, पाणी पी ना’ आणि मी‌ स्टाईलमध्ये पाणी प्यायला लागले. आजी थोडीशी पुढे झाली, दोन्ही हातांनी काचेचा‌‌ ग्लास सरकवत टेबलाच्या कडेवर आणून थंडाव्याचा‌‌ अंदाज घेत चार घोट पाणी प्यायली.

तेवढ्यात एका ट्रेमध्ये ठेवलेल्या कसाटाच्या दोन डिशेस घेऊन वेटर आला आणि‌ दोघींसमोर ठेवून गेला.

चमचे सावरत आजीने आधी कसाटा नीट पाहिलं आणि कडेने हळुवारपणे थोडंस्सं आईस्क्रीम चमच्यावर घेऊन जिभेवर ठेवलं आणि माझ्याकडे पहात मान डोलावली.

पुढची दहा‌ मिनिटं बाकीचं सगळं विसरून आम्ही चवीचवीने कसाटाला‌‌ न्याय दिला. ‌

आलेलं बील‌ पाहून, तेवढेच पैसे ठेवून, आजीचा‌ हात धरून मी‌ बाहेर‌ पडले. चालत चालत घरी आलो.

कपातील ५५ पैशाला‌ मिळणारं जॉय आईस्क्रीम कधीतरी घरी आणून खायचो आम्ही, पण असं फक्त आईस्क्रीम खायला दुपारी चार वाजता आजीला आईने पाठवणं यातला‌ स्नेह कळायला बरीच वर्षं उलटावी लागली.

ते लक्षात ठेवून मी एखाद्या आजी आजोबांना भेटायला जाताना आपल्याला सहज उपलब्ध असणाऱ्या, पण त्यांच्या साठी अपूर्वाई वाटेल असा उसाचा रस, बर्फाचा गुलाबी गोळा, बडीशेपेच्या रंगीबेरंगी गोळ्या, ओली भेळ आवर्जून नेते.

 

आज आजीही नाही, आईही‌ नाही…

पण आजही कधीतरी हॉटेलात जाऊन कसाटा खाताना आधी आई, मग आजीच आठवते.

आईस्क्रीम जरा जास्तच मलईदार लागतं आणि कडेचा तो पावाचा तुकडा अगदी‌ नरम होऊन जातो.

☆

लेखक : अज्ञात

प्रस्तुती : सौ. दीप्ती गौतम

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – पुस्तकावर बोलू काही ☆ “भारतीय स्वतंत्रता संग्राम के अनदेखे समरांगण” – मराठी लेखक : प्रा. हेमंत सामंत – हिन्दी अनुवाद : डॉ. मीना श्रीवास्तव ☆ परिचय – श्री विश्वास देशपांडे ☆

By Hemant BawankarNo Comments

श्री विश्वास देशपांडे

? पुस्तकांवर बोलू काही ?

☆ “भारतीय स्वतंत्रता संग्राम के अनदेखे समरांगण” – मराठी लेखक : प्रा. हेमंत सामंत – हिन्दी अनुवाद : डॉ. मीना श्रीवास्तव ☆ परिचय – श्री विश्वास देशपांडे ☆

पुस्तक : “भारतीय स्वतंत्रता संग्राम के अनदेखे समरांगण”

मूळ मराठी लेखक : प्रा. हेमंत सामंत

अनुवादित लेखन (हिंदी) – डॉ. मीना श्रीवास्तव 

पृष्ठसंख्या – १५२ पाने

प्रकाशक – श्री विद्या बुक डिस्ट्रिब्युटर्स, पुणे

या महिन्यात १७ नोव्हेंबर २०२४ या दिवशी डॉ. मीना श्रीवास्तव यांनी प्रा. हेमंत सामंत यांच्या मराठी लेखांच्या केलेल्या हिंदी अनुवादाची दोन पुस्तके प्रसिद्ध झाली. त्यातील एक होते ‘भारतीय स्वतंत्रता संग्राम के अनदेखे समरांगण’. आपल्या वयाचे शतक पूर्ण केलेल्या मुंबईतील ज्येष्ठ स्वातंत्र्य सैनिक डॉ. जी. जी. परिख यांच्या हस्ते या पुस्तकाचे प्रकाशन झाले ही विशेष आनंद आणि अभिमानाची गोष्ट. ज्येष्ठ साहित्यिक हेमन्त बावनकर यांनी या पुस्तकाला प्रस्तावना लिहिली आहे.

डाॅ. मीना श्रीवास्तव

आपल्या स्वातंत्र्याचा अमृत महोत्सव आपण नुकताच साजरा केला. आपल्या देशाला स्वातंत्र्य मिळण्यासाठी अनेकांनी आपल्या प्राणांची आहुती दिली, आपल्या सुखावर तसेच घरादारावर तुळशीपत्र ठेवले. ज्यांनी ज्यांनी या स्वातंत्र्यासाठी त्याग केला, त्यांची आठवण ठेवणे, त्यांचे कृतज्ञतापूर्वक स्मरण करणे आणि त्यांनी केलेल्या बलिदानाची जाणीव ठेवून आपल्या देशाप्रती आपले कर्तव्य बजावणे हे प्रत्येक जागरूक नागरिकाचे कर्तव्य आहे. स्वातंत्र्यासाठी ज्यांनी आपले आयुष्य पणाला लावले असे महात्मा गांधी, लालबहादूर शास्त्री, पंडित नेहरू, सरदार वल्लभभाई पटेल यांच्यासारखे नेते आणि स्वा. सावरकर, भगतसिंग, चंद्रशेखर आजाद, राजगुरू यांच्यासारखे महान स्वातंत्र्य सैनिक आपल्याला परिचित असतात, परंतु आपल्या देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी अशा हजारो तरुणांनी बलिदान दिले आहे की ज्यांची नावेही आपल्याला माहिती नसतात.

अशाच अनेक ज्ञात अज्ञात स्वातंत्र्यवीरांची माहिती करून देण्याचे मोलाचे कार्य या पुस्तकाने बजावले आहे. आपल्या स्वातंत्र्यवीरांनी केलेला त्याग आजच्या तरुण पिढीपर्यंत पोहोचवण्यासाठी हे पुस्तक मोलाची भूमिका बजावेल यात शंकाच नाही. या पुस्तकात ३८ ज्ञात अज्ञात अशा स्वातंत्र्यसैनिकांचा परिचय थोडक्यात परंतु अत्यंत माहितीपूर्ण आणि प्रेरणादायी अशा भाषेत करून देण्यात आला आहे. मूळ मराठी लेखन जरी प्रा. हेमंत सामंत यांचे असले तरी हिंदी भाषेतील हे पुस्तक अनुवादित आहे असे कुठेही जाणवत नाही हेच डॉ. मीना श्रीवास्तव यांच्या अनुवादाचे कौशल्य आहे.

स्वातंत्र्यपूर्व काळात भारताला स्वातंत्र्य मिळवून देण्याच्या उर्मीने संपूर्ण देश जागृत झाला होता. देशांमध्ये ठिकठिकाणी स्वातंत्र्यासाठी लढा सुरू होता. अशा ठिकाणांची आणि तिथे सुरू असलेल्या लढ्यांची प्रेरणादायी ओळख ‘भारतीय स्वतंत्रता संग्राम के अनदेखे समरांगण’ हे पुस्तक आपल्याला करून देते. जेथे स्वातंत्र्याचे धगधगते आंदोलन पेटले होते अशा ३८ ठिकाणांची माहिती हे पुस्तक आपल्याला करून देते. यामध्ये कित्तूर येथील राणी चेन्नम्मा, बराकपूर येथे मंगल पांडे यांनी केलेला विद्रोह, नरगुंड येथे भास्करराव भावे यांनी केलेला विद्रोह, मलेरकोटला येथील कुका विद्रोह, कलकत्त्यातील गुप्त बैठकींचे असलेले माणिकटोला बाग हे स्थान, त्याचप्रमाणे सॅन फ्रान्सिस्को येथील युगांतर आश्रम, चंपारण्य आंदोलन, फिजी येथील इंडियन इंपिरियल असोसिएशन, अमृतसर येथील जालियनवाला बाग हत्याकांड, चौरी चौरा येथील असहकार आंदोलन आदी स्वातंत्र्यासाठी झालेल्या विविध आंदोलनांचा, लढ्यांचा आणि संघर्षाचा रोमहर्षक परामर्श या पुस्तकात घेण्यात आला आहे.

या पुस्तकाच्या आपल्या प्रस्तावनेत डॉ मीना श्रीवास्तव म्हणतात की आज ज्या स्वातंत्र्याचा आपण आनंद उपभोगतो आहोत ते स्वातंत्र्य मिळवण्यासाठी आपल्या स्वातंत्र्य सैनिकांनी त्यांच्या प्राणांचे बलिदान दिले. यामध्ये स्त्रीपुरुष, तरुण, वृध्द, लहान मुले कोणीही मागे राहिले नाही. त्यांच्या अतुलनीय त्यागामुळेच आज भारत स्वतंत्र प्रजासत्ताक राष्ट्र झाले आहे. परंतु अशा स्वातंत्र्यवीरांच्या बलिदानाला आपण विसरत चाललेलो आहोत. त्यांच्या जयंती आणि पुण्यतिथी आपण साजऱ्या करतो, त्या दिवशी त्यांच्यावर भाषणे करतो, त्यांच्या प्रतिमेला पुष्पहार अर्पण करतो आणि नंतर दुसऱ्या दिवशी त्यांना आपण विसरून पण जातो. आपल्या भागामध्ये कोणते स्वातंत्र्य सैनिक होऊन गेले आहेत, त्यांनी स्वातंत्र्यासाठी कोणते बलिदान दिले आहे हे सुद्धा आपल्याला माहिती नसते अशी खंत त्या व्यक्त करतात. हे पुस्तक शाळाशाळातील मुलांपर्यंत पोहोचले पाहिजे आणि त्यांना स्वातंत्र्याचा हा धगधगता इतिहास माहिती झाला पाहिजे असे आपल्या मनोगतात हेमन्त बावनकर यांनी म्हटले आहे. डॉ. मीना श्रीवास्तव यांनी हे पुस्तक या स्वातंत्र्यलढ्यात ज्यांनी ज्यांनी बलिदान दिले आहे अशा क्रांतिकारकांना अर्पण केले आहे. यातून त्यांनी आपली या क्रांतिकारकांप्रती असलेली तळमळ आणि देशभक्तीचा परिचय करून दिला आहे. त्यांचे हे त्यांचे हे पुस्तक आबालवृद्धांपर्यंत पोहोचावे, विशेषतः तरुणांनी हे पुस्तक वाचून प्रेरणा घ्यावी अशा प्रकारच्या शुभेच्छा व्यक्त करतो.

यज्ञी ज्यांनी देऊनि निजशिर

घडिले मानवतेचे मंदिर

परी जयांच्या दहनभूमिवर

नाहि चिरा नाही पणती । तेथे कर माझे जुळती ।।

… असे म्हणून थांबतो. या पुस्तकाच्या उपलब्धतेसाठी डॉ. मीना श्रीवास्तव यांच्याशी ९९२०१६७२११ या व्हाट्सअप क्रमांकावर संपर्क साधावा.

पुस्तक परिचय : विश्वास देशपांडे

चाळीसगाव.

 मोबाईल क्र. ९४०३७४९९३२

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ कादम्बरी # 85 – दाग दामन में ऐसा लगाकर गये… ☆ आचार्य भगवत दुबे ☆

By Hemant BawankarNo Comments

आचार्य भगवत दुबे

(संस्कारधानी जबलपुर के हमारी वरिष्ठतम पीढ़ी के साहित्यकार गुरुवर आचार्य भगवत दुबे जी को सादर चरण स्पर्श । वे आज भी हमारी उंगलियां थामकर अपने अनुभव की विरासत हमसे समय-समय पर साझा करते रहते हैं। इस पीढ़ी ने अपना सारा जीवन साहित्य सेवा में अर्पित कर दिया है।सीमित शब्दों में आपकी उपलब्धियों का उल्लेख अकल्पनीय है। आचार्य भगवत दुबे जी के व्यक्तित्व एवं कृतित्व की विस्तृत जानकारी के लिए कृपया इस लिंक पर क्लिक करें 👉 ☆ हिन्दी साहित्य – आलेख – ☆ आचार्य भगवत दुबे – व्यक्तित्व और कृतित्व ☆. आप निश्चित ही हमारे आदर्श हैं और प्रेरणा स्त्रोत हैं। हमारे विशेष अनुरोध पर आपने अपना साहित्य हमारे प्रबुद्ध पाठकों से साझा करना सहर्ष स्वीकार किया है। अब आप आचार्य जी की रचनाएँ प्रत्येक मंगलवार को आत्मसात कर सकेंगे।  आज प्रस्तुत हैं आपकी एक भावप्रवण रचना – चातक व्रत का वरण किया है…।)

✍  साप्ताहिक स्तम्भ – ☆ कादम्बरी # 85 – दाग दामन में ऐसा लगाकर गये… ☆ आचार्य भगवत दुबे ✍

☆

मेरा दिल, इस तरह वो दुखाकर गये 

मेरे दुश्मन के सँग, मुस्कुराकर गये

*

आशियाना मेरा, फूंक जिनने दिया 

वो, नये घर का नक्शा, दिखाकर गये

*

याद मुझको नहीं, अपने घर का पता 

वो, खुदा का ठिकाना, बताकर गये

*

साफ करना जिसे, चाहता मैं नहीं 

दाग दामन में ऐसा लगाकर गये

*

जीते जी, जो अछूतों के जैसे रहे 

राख, गंगा में उनकी, बहाकर गये

*

उनके बलिदान पर, गर्व करता वतन 

राष्ट्र चरणों पर, जो सिर चढ़ाकर गये

☆

https://www.bhagwatdubey.com

© आचार्य भगवत दुबे

82, पी एन्ड टी कॉलोनी, जसूजा सिटी, पोस्ट गढ़ा, जबलपुर, मध्य प्रदेश

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – मनन चिंतन ☆ संजय दृष्टि – अजेय ☆ श्री संजय भारद्वाज ☆

By Hemant BawankarNo Comments

श्री संजय भारद्वाज

(श्री संजय भारद्वाज जी – एक गंभीर व्यक्तित्व । जितना गहन अध्ययन उतना ही  गंभीर लेखन।  शब्दशिल्प इतना अद्भुत कि उनका पठन ही शब्दों – वाक्यों का आत्मसात हो जाना है।साहित्य उतना ही गंभीर है जितना उनका चिंतन और उतना ही उनका स्वभाव। संभवतः ये सभी शब्द आपस में संयोग रखते हैं  और जीवन के अनुभव हमारे व्यक्तित्व पर अमिट छाप छोड़ जाते हैं।  हम आपको प्रति रविवार उनके साप्ताहिक स्तम्भ – संजय उवाच शीर्षक  के अंतर्गत उनकी चुनिन्दा रचनाएँ आप तक  पहुँचा रहे हैं। सप्ताह के अन्य दिवसों पर आप उनके मनन चिंतन को  संजय दृष्टि के अंतर्गत पढ़ सकते हैं।)

? संजय दृष्टि –  अजेय ??

समुद्री लहरों का

कंपन-प्रकंपन,

प्रसरण-आकुंचन,

मशीनों से

मापनेवालों की

आज हार हुई,

मेरे मन में

उमड़ती-घुमड़ती लहरें,

उनकी पकड़

और परख से

दूर जो सिद्ध हुईं..!

© संजय भारद्वाज  

।7.11.2016, रात्रि 9.40 बजे

अध्यक्ष– हिंदी आंदोलन परिवार ☆ सदस्य– हिंदी अध्ययन मंडल, पुणे विश्वविद्यालय, एस.एन.डी.टी. महिला विश्वविद्यालय, न्यू आर्ट्स, कॉमर्स एंड साइंस कॉलेज (स्वायत्त) अहमदनगर ☆ संपादक– हम लोग ☆ पूर्व सदस्य– महाराष्ट्र राज्य हिंदी साहित्य अकादमी ☆ ट्रस्टी- जाणीव, ए होम फॉर सीनियर सिटिजन्स ☆ 

मोबाइल– 9890122603

संजयउवाच@डाटामेल.भारत

[email protected]

☆ आपदां अपहर्तारं ☆

💥  मार्गशीर्ष साधना सम्पन्न हुई। अगली साधना की सूचना आपको शीघ्र दी जावेगी। 💥 🕉️ 

अनुरोध है कि आप स्वयं तो यह प्रयास करें ही साथ ही, इच्छुक मित्रों /परिवार के सदस्यों को भी प्रेरित करने का प्रयास कर सकते हैं। समय समय पर निर्देशित मंत्र की इच्छानुसार आप जितनी भी माला जप  करना चाहें अपनी सुविधानुसार कर सकते हैं ।यह जप /साधना अपने अपने घरों में अपनी सुविधानुसार की जा सकती है।ऐसा कर हम निश्चित ही सम्पूर्ण मानवता के साथ भूमंडल में सकारात्मक ऊर्जा के संचरण में सहभागी होंगे। इस सन्दर्भ में विस्तृत जानकारी के लिए आप श्री संजय भारद्वाज जी से संपर्क कर सकते हैं। 

≈ संपादक – हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ मनोज साहित्य # 157 – मनोज के दोहे ☆ श्री मनोज कुमार शुक्ल “मनोज” ☆

By Hemant BawankarNo Comments

श्री मनोज कुमार शुक्ल “मनोज”

संस्कारधानी के सुप्रसिद्ध एवं सजग अग्रज साहित्यकार श्री मनोज कुमार शुक्ल “मनोज” जी  के साप्ताहिक स्तम्भ  “मनोज साहित्य ” में आज प्रस्तुत है आपके “मनोज के दोहे”। आप प्रत्येक मंगलवार को आपकी भावप्रवण रचनाएँ आत्मसात कर सकेंगे।

✍ मनोज साहित्य # 157 – मनोज के दोहे ☆

☆

अविश्वास के दौर ने, बड़ी खींच दी रेख।

संबंधों की बानगी, समय बिगड़ता देख।।

 *

रामायण के पात्र सब,बहुविध दें संदेश।

यश अपयश की राह चुन, हम बदलें परिवेश।।

 *

विद्या पा जाग्रत करें, अपना ज्ञान विवेक।

जीवन सफल बनाइए, राह बनेगी नेक।।

 *

नेकी की दीवार से, गढ़िए नए मुकाम।

मानवता समृद्धि से, खुश होते श्री राम।।

* 

कालचक्र अविरल चला, गढ़ी गई यह सृष्टि।

फिर उदास किस बात पर, बदलें अपनी दृष्टि।।

☆

©  मनोज कुमार शुक्ल “मनोज”

संपर्क – 58 आशीष दीप, उत्तर मिलोनीगंज जबलपुर (मध्य प्रदेश)- 482002

मो  94258 62550

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares

English Literature – Travelogue ☆ New Zealand: A Journey Through Aotearoa: Memoirs of New Zealand:  # 7 ☆ Mr. Jagat Singh Bisht ☆

By Hemant BawankarNo Comments

Shri Jagat Singh Bisht

☆ Travelogue – New Zealand: A Journey Through Aotearoa: Memoirs of New Zealand:  # 7 ☆ Mr. Jagat Singh Bisht ☆

My love affair with the Land of the Long White Cloud, Aotearoa – New Zealand – began a few years ago, and my fondness for this enchanting country has only grown with time. This travelogue captures glimpses from our first unforgettable adventure in Kiwi Land.

Having previously explored destinations like the Andaman and Nicobar Islands, Thailand, and Malaysia during brief holidays, we yearned for a long, leisurely escape. That wish materialized when Anurag sent us tickets to Auckland. The flight with Air New Zealand was seamless, and we were greeted warmly by Sneha and Anurag at the Auckland International Airport. Their cozy home at North Shore became our haven during the trip.

Settling into the Kiwi Rhythm:

Jet lag was surprisingly absent, and the next morning started with chai. While Sneha and Radhika visited the Countdown supermarket, Anurag and I spent time catching up as he washed his bike. In the evening, a long, circular walk from Birkdale to Beach Haven set the tone for our stay – a mix of exploration, nature, and bonding.

Queenstown: Adventure in Paradise:

A flight to Queenstown in the South Island unveiled a world of alpine beauty. Nestled on the shores of Lake Wakatipu and surrounded by dramatic ranges, the town captivated us. Highlights included savoring the iconic Fergburger, exploring serene walking trails, and enjoying panoramic views from Bob’s Peak via a gondola ride. A coach trip to Milford Sound was the pinnacle of our journey, with its awe-inspiring cliffs, cascading waterfalls, and Kipling-worthy vistas.

Cricket, Beaches, and Regional Parks:

The thrill of watching a T20 cricket match between Pakistan and New Zealand at close quarters was an unforgettable experience. Weekend drives to the Coromandel Peninsula revealed golden beaches and lush rainforests, while evenings at Shakespear Regional Park were filled with laughter and tranquility.

Volunteering and Spiritual Connection:

Volunteering at Dhamma Medini, a Vipassana meditation center in Kaukapakapa, added depth to the trip. Surrounded by a picturesque valley, my days were spent gardening, maintaining the premises, and meditating. A laughter yoga session with dhamma servers from across the globe brought smiles and joy.

Rotorua: A Geothermal Wonderland:

Rotorua’s unique geothermal activity gave it an otherworldly charm. From the vibrantly colored Champagne Pool to a Maori cultural show complete with Haka dance and traditional dinner, every moment in this lakeside city was extraordinary.

Daily Adventures and Laughter Clubs:

Daily walks through Kauri parks and along the coast became cherished routines. A newfound yoga spot by the sea at Beach Haven Wharf was Radhika’s sanctuary. Meanwhile, the laughter yoga community welcomed us warmly, sharing their practices and camaraderie during gatherings arranged by Louise Stevens.

Exploring Auckland’s Gems:

Auckland’s vibrant mix of attractions kept us enthralled – from the War Memorial Museum and Botanic Gardens to a walk from Britomart to Mission Bay Beach. Watching the sunrise from Mount Eden and sunset from Devonport provided bookends to days filled with exploration.

Culinary Delights and Cultural Etiquette:

From Thai and Mediterranean cuisine to indulgent chocolates, ice cream, and Manuka honey, our taste buds were in for a treat. Two simple yet powerful words, “kia ora,” epitomized the Kiwi spirit of warmth and respect.

Reflections on Aotearoa:

As we boarded our flight home, one thought lingered: if citizens everywhere followed rules and embraced kindness as the Kiwis do, every country could be as peaceful as New Zealand. This journey was more than a trip; it was an immersion into a way of life that left us inspired and longing to return.

© Jagat Singh Bisht

(Master Teacher: Happiness & Well-Being, Laughter Yoga Master Trainer, Author, Blogger, Educator, and Speaker.)

Founder:  LifeSkills

A Pathway to Authentic Happiness, Well-Being & A Fulfilling Life! We teach skills to lead a healthy, happy and meaningful life.

The Science of Happiness (Positive Psychology), Meditation, Yoga, Spirituality and Laughter Yoga. We conduct talks, seminars, workshops, retreats and training.

Please feel free to call/WhatsApp us at +917389938255 or email [email protected] if you wish to attend our program or would like to arrange one at your end.

≈ Editor – Shri Hemant Bawankar/Editor (English) – Captain Pravin Raghuvanshi, NM ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – संस्थाएं ☆ “लिटरेरी वॉरियर्स: साहित्य का वैश्विक मंच”/”सृजन का कारवां: लिटरेरी वॉरियर्स” ☆ साभार – सुश्री नीलम सक्सेना ☆

By Hemant Bawankar1 Comment

☆ संस्थाएं ☆ “लिटरेरी वॉरियर्स: साहित्य का वैश्विक मंच”/”सृजन का कारवां: लिटरेरी वॉरियर्स” ☆ साभार – सुश्री नीलम सक्सेना ☆

विश्व विख्यात लेखिका कवियित्री और लिम्का बुक्स ऑफ़ वर्ल्ड रिकॉर्ड होल्डर नीलम सक्सेना जी द्वारा नवंबर, 2011 में POETS AND WRITERS DEN नामक समूह की स्थापना की गई। उस समय फेसबुक भी धीरे-धीरे प्रचलित हो रहा था इस समूह को स्थापित करने का उस समय एकमात्र उद्देश्य था साहित्य में रुचि लेने वाले उनके सहपाठी और मित्रों को एक मंच प्रदान करना। प्रारंभिक दिनों में इस समूह में केवल उनके महाविद्यालय के सहपाठी ही थे । समूह को प्रारंभ करते हुए कविता लेखन और कुछ साहित्यिक प्रतियोगिताएं और गतिविधियां आयोजित की गई। धीरे-धीरे यह कारवां बढ़ता गया ……जैसा कि मजरूह सुल्तानपुरी साहब ने कहा है कि

मैं अकेला ही चला था जानिबे मंजिल मगर,

लोग साथ आते गए कारवां बढ़ता गया

इसी तरह यह कारवां बढ़ते बढ़ते हजारों तक पहुंच गया समूह के ईमानदार प्रयासों से इसकी लोकप्रियता भी बढ़ती गई और समान रुचि वाले साहित्य प्रेमी जुड़ते चले गए।

फिर आया 2020 जब संपूर्ण विश्व को आपदा का सामना करना पड़ा। कोरोनाकाल में जब सभी इस महामारी से जूझ रहे थे, तब जन्म हुआ साहित्यिक सिपाहियों की ऑनलाइन गतिविधियों का। इस तरह POETS AND WRTERS DEN तब्दील हो गया लिटरेरी वॉरियर्स ग्रुप में। उस समय जब सभी लोग महामारी से जूझ रहे थे तो कठिन मानसिक दौर से जूझने के लिए रचनात्मकता सबसे बेहतरीन माध्यम थी। यह आवश्यक था कि जीवन को सकारात्मक बनाए रखने के लिए रचनात्मकता से जुड़ा जाए। इसी उद्देश्य के साथ फेसबुक पेज पर ऑनलाइन कार्यक्रमों की शुरुआत हुई। आज जब पीछे मुड़कर देखते हैं तब लगता है कि कुछ सहपाठियों द्वारा शुरू किया गया यह छोटा सा समूह आज विश्व विख्यात है। इसमें लगभग 300000 फॉलोअर्स है और पेज की व्यूअरशिप भी लगभग लाखों तक पहुंच गई है। इस समूह से न केवल भारत के साहित्य प्रेमी बल्कि विदेश में बसे भारतीय साहित्य प्रेमी भी जुड़ते जा रहे हैं।

आज तक लिटरेरी वॉरियर्स ग्रुप के तहत बहुत सारे कार्यक्रम साहित्यिक समारोह आयोजित किए हैं जिसमें प्रमुख हैं साहित्य अकादमी दिल्ली में आयोजित लिटरेचर फेस्टिवल जो कि नवंबर 2023 में आयोजित किया गया था। इसी प्रकार प्रतिष्ठित NCPA सभागृह में लिटरेरी वॉरियर्स ग्रुप के सफल कार्यक्रम आयोजित किया जा चुके हैं। इसके अलावा विश्व पुस्तक मेला लखनऊ में 11 पुस्तकों का विमोचन भी हमारे समूह द्वारा किया गया जो अपने आप में एक रिकॉर्ड है। हाल ही में पुणे के प्रतिष्ठित CME सभागार, पुणे में लिटरेरी वॉरियर्स ग्रुप के दूसरे लिटरेचर फेस्टिवल का आयोजन किया गया। दो दिन के इस समारोह में संपूर्ण भारत से आए साहित्य प्रेमियों ने उत्साह पूर्वक हिस्सा लिया और इस कार्यक्रम को सफल बनाया। कार्यक्रम के दौरान पुस्तक विमोचन, चित्रकला प्रदर्शनी, कविता पाठ और विभिन्न प्रतियोगिताओं के साथ-साथ सांस्कृतिक गतिविधियों का भी आयोजन किया गया।

हम सब ने मिलकर अपने आप को साहित्य के योद्धा घोषित कर दिया है। देखा जाए तो हम सब सिपाही ही थे जो कोरोनाकाल के उस गंभीर दौर में नकारात्मकता से लड़ रहे थे। कलम और भावनाओं का सुहाना सफर यूं ही जारी रहे यही उम्मीद है।

और अंत में…

Here is the story of LWG from our very own Anup Jalan Ji who made this video despite his ill health.

Literary Warriors Group or LWG is a brainchild of well-known author and poetess, Neelam Saxena Chandra, who wanted to bring Indian authors together under the same roof and create a platform for budding writers and poets to express themselves, learn and grow.
Author and translator Anup Jalan Ji was one of the first six members of the group and has seen it grow from six to an amazing 1,300 members.

LITERARY WARRIORS GROUP की कहानी श्री अनूप जालान जी की जुबानी

Instagram Link 👉 https://www.instagram.com/reel/DC_BflhtMqY/?utm_source=ig_web_copy_link&igsh=MzRlODBiNWFlZA==

साभार – सुश्री नीलम सक्सेना 

≈ संपादक – हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय ≈

Please share your Post !

Shares

हिन्दी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ मेरी डायरी के पन्ने से # 39 – लघुकथा – संस्कार ☆ सुश्री ऋता सिंह ☆

By Hemant BawankarNo Comments

सुश्री ऋता सिंह

(सुप्रतिष्ठित साहित्यकार सुश्री ऋता सिंह जी द्वारा ई- अभिव्यक्ति के प्रबुद्ध पाठकों के लिए अपने यात्रा संस्मरणों पर आधारित आलेख श्रृंखला को स्नेह प्रतिसाद के लिए आभार। आज प्रस्तुत है आपकी डायरी के पन्ने से …  – लघुकथा – संस्कार।)

? मेरी डायरी के पन्ने से # 39 – लघुकथा – संस्कार ?

“भाभी आपके कॉलेज की सहेलियाँ आपसे मिलने आईं हैं।” शुभ्रा ने अपनी भाभी तृषा से कहा।

तृषा अपनी सास के साथ बैठी थी।आजकल दिन भर कोई न कोई मिलने आया करता था।अभी कुछ दिन ही तो हुए थे उसके ससुर जी का देहांत हुआ था। वह आजकल सप्ताह भर छुट्टी पर थी।वह तुरंत  ड्राइंग रूम की तरफ़ चलने को उद्यत हुई।

सास ने कहा ” बेटा पानी तो पूछ लेना।अब समय बदल गया है।” “जी माँ।”  कहकर तृषा सहेलियों के बीच आ गई।

पहले सभी एक एक कर उसके गले लगीं और शोक व्यक्त किया। नेहा तृषा की करीबी सखी थी।उसने अचानक यह सब कैसे हो गया पूछा तो तृषा रोने लगी और आँसू पोंछती हुई ससुर जी के अचानक गुज़र जाने का वृतांत सुनाने लगी।

नेहा ने उसके कंधे पर हाथ रखकर ढाढ़स बँधाया और कहा,” अब कुछ समय वर्क फ्रॉम होम कर ले।सासू माँ को सहारा हो जाएगा।”

“हाँ , ऐसा ही कुछ सोच रहे हैं। हम तीनों मिलकर ही वर्क फ्रॉम होम करेंगे तो माँ के पास हमेशा ही कोई न कोई होगा।”

“दो-तीन महीने में संभल जाएँगी वे। खाना बना रही हो तुम लोग?” सुमन ने पूछा।

“नहीं रे, मम्मी के घर से तीनों टाइम का भोजन आता है। मम्मी पापा शाम का खाना लेकर स्वयं माँ से मिलने आते हैं। कभी बुआ जी आती हैं तो वे भोजन लेकर आती हैं।कभी छोटे चाचू और चाची आते हैं। दिन भर लोगों का आना जाना लगा रहता है।” तृषा बोली।

“तेरा सारा परिवार इसी शहर में है तो सब मिलकर संभाल लेते हैं। यही तो फायदा होता है साथ रहने से ।” एक सहेली बोली

तृषा ने चाय के लिए पूछा तो सबने मना किया। अब वे आपस में बातें करने लगीं। इतने में नेहा ने कहा- तृषा इस महीने में तेरी किट्टी है। अब तो गेट टूगेदर न हो पाएगा घर पर। क्या करना है बता।”

एक सखी बोली- अपने पापा के घर जा रही है कहकर कुछ घंटों के लिए निकल जाना, फिर किसी होटल में पार्टी कर लेंगे।”

तृषा अवाक सी उसकी ओर देखकर बोली- मैं ऐसा नहीं कर सकती। मेरे ससुर जी मेरे भी पिता थे। उनके निधन पर मुझे भी उतना ही दुख है जितना शेखर और शुभ्रा को है। मैं ऐसा कुछ नहीं करूँगी। इस बार की किट्टी कोई और उठा ले यह ग्रुप में बता दो।

नेहा ने कहा -“ठीक है यही सही है। अपना ध्यान रख। याद रख तेरे भीतर भी एक प्राण पल रहा है।ह र समय उदास रहना उसके लिए भी ठीक नहीं।”

सखियाँ चली गईं। शुभ्रा कमरे के भीतर से सभी सहेलियों की बात सुन रही थी। उसने माँ से जाकर सहेलियों की आपसी चर्चा का ज़िक्र किया।

माँ बोली, ” सुसंस्कृत घर की बेटियाँ दोनों घरों को जोड़े रखतीहैं। केवल पढ़ लिख लेना पर्याप्त नहीं होता। यही तो संस्कार है।

© सुश्री ऋता सिंह

23/11/24

फोन नं 9822188517

ईमेल आई डी – ritanani[email protected]

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडल (हिन्दी) – श्री विवेक रंजन श्रीवास्तव ‘विनम्र’/श्री जय प्रकाश पाण्डेय  ≈

Please share your Post !

Shares
image_print