मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ एकुलती -भाग पहिला ☆ सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

? जीवनरंग ❤️

☆ एकुलती -भाग पहिला ☆ सौ. गौरी सुभाष गाडेकर ☆

केतकीचं काय बिनसलं होतं, कोणास ठाऊक. सारखी भांडत असायची, भांडतच असायची कार्तिकबरोबर. पार डिव्होर्सपर्यंत पोहोचली होती मजल.

आताही रात्री घरी पोहोचायला उशीर झाला, तेव्हा कार्तिक खूप दमला होता. जेवण्याचंही त्राण नव्हतं त्याच्यात. पण मग “तू बाहेरून खाऊन आला आहेस.घरात बनवलेलं वाया जातं…..”वगैरे म्हणत केतकी भांडायला सुरुवात करणार, म्हणून तो जेवायला बसला.

“तू जेवलीस?” तोंडातून शब्द निघाल्यावर त्याच्या लक्षात आलं की आपण घोडचूक केलीय.

“मी तुझ्यासाठी थांबायचं सोडून दिलंय हल्ली. तू काय? मनात आलं, तर बाहेरूनच खाऊन येणार. बायको थांबली असेल जेवायची……”

केतकीची बडबड चालूच होती.

शेवटी असह्य झालं, तेव्हा कार्तिकचंही तोंड उघडलं, ” पुरे आता. गप्प बस. दमून घरी यावं, तर…… “

“मग यायचं ना वेळेवर. उशिरापर्यंत बाहेर वेळ काढत बसलं की…..”

” बाहेर वेळ कसला काढणार? ऑफिसमध्ये चिक्कार काम असतं. त्यामुळे थांबण्याशिवाय गत्यंतरच नसतं. “

“मी घरबशी गृहिणी असल्यासारखं बोलू नकोस हं. सांगून ठेवते. मीही नोकरी करते…..”

“माहीत आहे तुझी नोकरी.”

“नीट बोल हं माझ्याशी. असलं ऐकायची सवय नाहीय मला.”

” हो, हो. कशी असणार? लाडावलेली मुलगी तू. एकुलती एक म्हणून डोक्यावर बसवून ठेवलंय आईवडिलांनी. “

“मला अगदी कंटाळा आलाय, तुझी कुजकट बोलणी ऐकायचा. केव्हा एकदा त्या डिव्होर्सच्या फॉर्मॅलिटीज कम्प्लिट होतायत, असं झालंय.”

“पण तू तुझ्या आईबाबांना सांगितलंस का हे?”

“तू मला विचारत असतोस सारखा, ते तू तुझ्या घरच्यांना सांगितलंस का?”

“माझ्या घरच्यांना काय, नंतर सांगितलं तरी चालेल. इन फॅक्ट, एवढ्यात मी सांगणारच नाहीय त्यांना. तुझी गोष्ट वेगळी आहे. तुला माहेरी जाऊन राहायचं आहे. आणि तिथे राहायला जाण्यापूर्वी सगळ्या गोष्टी तुझ्या आईबाबांच्या कानावर घालणं आवश्यक आहे. पण तू तर टाळाटाळ करतेयस.”

“टाळाटाळ कशाला करणार?”

“मग का नाही सांगितलंस अजून? वरचेवर तर जात असतेस तिकडे.”

“या गोष्टी रागरंग बघून सांगायच्या असतात. कधी कोणी आलेलं असतं तिकडे, कधी बाबांची तब्येत बरी नसते, तर कधी आई नरमगरम असते.”

” हे तर चालूच राहणार ना. मला तर वाटतं, तुला रिकन्सिडर करायचं आहे. दॅट्स व्हाय यू आर बायिंग टाइम. “

“रिकन्सिडर माय फूट! उलट जेवढ्या लवकर तुझ्या कचाट्यातून सुटता येईल, तेवढं बरं. एक एक दिवस मोजतेय मी.”

“तेव्हा लग्नाच्या वेळीही मोजत होतीस एक एक दिवस.”

“माझ्यापेक्षा तुलाच जास्त घाई झाली होती तेव्हा.”

“मी मूर्ख होतो त्यावेळी.”

“होतो कशाला? अजूनही आहेस. अशा मूर्ख माणसाबरोबर आयुष्य नाही काढायचं मला. मध्ये ऍबॉर्शन झालं, तेव्हा खचून गेले होते मी. पण आता वाटतं, देव करतो, ते बऱ्यासाठी. उगीच त्या जिवाचीही परवड झाली असती.”

“…………..”

“उचकट ना आता तोंड. आता का गप्प बसलास?”

“मी क्रूर नाहीय तुझ्यासारखा, असल्या गोष्टीचा आनंद व्हायला.”

रोजच्यासारखं हे भांडण रात्री 2-2.30पर्यंत चाललं असतं. आणि मग कंटाळून कार्तिक गेस्टरूममध्ये झोपायला गेला असता. रोजच्यासारखाच.

पण आज अचानक केतकीच्या फोनची रिंग वाजली.

क्रमश:….

© सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

संपर्क –  1/602, कैरव, जी. ई. लिंक्स, राम मंदिर रोड, गोरेगाव (पश्चिम), मुंबई 400104.

फोन नं. 9820206306

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ साप…. भाग ४ (भावानुवाद) – भगवान वैद्य `प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

?जीवनरंग ?

☆ साप…. भाग ४ (भावानुवाद) – भगवान वैद्य `प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर 

(मागील भागात आपण पाहीलं आई त्याला हलवून हलवून जागी करत होती. `बाहेर अजून थोडा अंधारच होता. तो उठला आणि तोंड धुवून खुळखुळून चुळा भरून खाटेवर बसला आणि रात्रीच स्वप्न आठवू लागला. आता पुढे -)

`अरे, याला सोडायला जंगलात जाणार आहेस ना!’ आईनं जशी आठवण करून दिली.

`जातो ना आई! इथून दोन फर्लांगावर तर जंगल आहे.’

`ते आहे रे! पण बिचारा रात्रभर मडक्यात बंद आहे. जितकी लवकर त्याला मुक्ती मिळेल, तेवढं बरं!

`ठीक आहे. पण काय ग आई, सकाळची स्वप्न खरी ठरतात नं?’

`हं! मीसुद्धा ऐकलं आहे तसं! पण बेटा, मी काही आजपर्यंत कुठलं असं स्वप्न पाहिलं नाही, की जे खरं झालं. झोपडीत रहाणार्‍यांची स्वप्नसुद्धा झोपडीछापच असतात नं?’

`मी सकाळी सकाळी एक स्वप्न पाहीलं आई, पण ते झोपडीछाप नव्हतं!’

`मग काय महालाचं स्वप्न बघितलंस तू?’

`आता मी परत आलो, की तुला सगळं स्वप्नच सांगेन.’

केर काढता काढता, रेवती आई आणि रमलूचा संवाद ऐकत एका कोपर्‍यात उभी होती. रमलूच्या तोंडून स्वप्नाबद्दल ऐकल्यावर तिचं तोंड हवेच्या झुळुकीमुळे फटकन उघडणार्‍या या दरवाजासारखं उघडंच राहीलं.

रमलूने मडकं उचललं आणि तो बाहेर पडला. थोड्याच वेळात तो रस्त्यावर आला. पहाट फटफटायची होती. रस्ता रिकामा आणि निरव, शांत होता. हा रस्ता म्हणजे शहराच्या बाहेर पडणारा बाय-पास आहे. चालत चालत तो रस्त्यावर लावलेल्या दिशा-दर्शकाच्या फलकापाशी पोचला. आणि मटका खाली ठेवून मध्यम प्रकाशात फलक वाचू लागला. फलकावर एका बाजूला लिहिलं होतं, `गुलमोहर कॉलनी मार्ग’ आणिदुसर्‍या बाजूला लिहिलं होतं, `रिझर्व फॉरेस्ट मार्ग.’ त्याने समोर पाहिलं. गुलमोहर कॉलनीचे शानदार बंगले अर्धवट अंधारातही स्पष्ट दिसत होते. क्षणार्धात रात्री पाहिलेलं स्वप्न त्याच्या डोळ्यापुढे तरंगू लागलं. त्याने मडकं उचललं आणि गुलमोहर कॉलनीच्या दिशेने चालता चालता विचार करू लागला, `आज माझ्याजवळ दहा-वीस साप असते तर…’

समाप्त

मूळ हिंदी  कथा – साप  मूळ लेखक – भगवान वैद्य `प्रखर’

अनुवाद –  श्रीमती उज्ज्वला केळकर

संपर्क – 176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ साप…. भाग ३ (भावानुवाद) – भगवान वैद्य `प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

?जीवनरंग ?

☆ साप…. भाग ३ (भावानुवाद) – भगवान वैद्य `प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर 

( मागील भगत आपण पहिलं – `तो काळ वेगळा होता रमलू. त्यावेळी शाळेत प्रवेश मिळण्यासाठी पैसे द्यावे लागत नव्हते. आता काळ बदललाय. प्रत्येक गोष्टीसाठी पैसे द्यावे लागतात. ठेव. तुझ्या कामी येतील.’ आता इथून पुढे )

`नाही शेठजी! या कामाचं मी काही इनाम घेणार नाही. याएवजी मला पाच हजार रुपये अ‍ॅडव्हान्स द्या. मी दहा महिन्यात आपले पैसे परत करीन.’

अ‍ॅडव्हान्सच हवा असेल, तर उद्या तुला पैसे मिळतील. मी मुनीमांना आत्ताच सांगतो. … पण हे तुझ्या बहादुरीचं इनाम आहे. मला माहीत आहे, हे काम या पूर्वी तू कधीच केलं नाहीस. तुझ्या वडलांच्या निधनानंतर साप पकडणार्‍या  लोकांची कमतरता मोठ्या प्रमाणात जाणवायला लागलीय. या भागात हे काम करणारा आता कुणी राहिलाच नाही. हा आपला भाग म्हणजे जंगलचा हिस्साचआहे. इथे साप निघणरच. खरं तर आपण लोकच त्यांच्या क्षेत्रात येऊन वसलो आहोत. … आज मला या गोष्टीचा आनंद होतोय, की वेळा-काळासाठी एक पठ्ठा तयार झाला. ‘ शेठजींनी रमलूची पाठ थोपटत म्हंटलं.

`पण शेठजी या कामासाठी काही मेहेनताना घेतला जात नाही.’

`अरे बेटा, हा मेहेनताना नाही. लक्ष्मी आहे लक्ष्मी. ती स्वत: चालून तुझ्याकडे येतीय. तिचा अव्हेर करू नकोस. हीच गोष्ट तुम्हाला समजत नाही. लक्ष्मी याचकारणासाठी तुमच्यावर रुसून बसलेली असते. घे हे ठेवून दे.’ असं म्हणत शेठजींनी पाचशेच्या दोन नोटा रमलूच्या शर्टच्या खिशात घातल्या.

यावेळी रमलू काही बोलला नाही. तो माठ घेऊन मुकादमाच्या मागे मोटरसायकलवर बसला.

झोपडीत पोचताच रमलूच्या आईने रमलूकडून साप-पकड-अभियानाची सगळी हकिकत ऐकली. ते सगळं ऐकून ती एकीकडे भयभीत झाली, तर दुसरीकडे रोमांचितही. रमलूच्या पत्नीच्या रेवतीच्या डोळ्यातून मात्र अखंड अश्रूधारा वाहत होत्या. तिने शेंदुराची डबी आणून रमलूच्या हातात दिली. रमलूचे वडील होते, तेव्हा हे सर्व रमलूची आई करायची.

`तुम्ही हे काम करावं, असं मला वाटतनाही. ‘ डबी परत घेत ती हळूच म्हणाली.

`का?’

`का म्हणजे काय? जिवाशी खेळ आहे, हे काम म्हणजे. साप कधी तरी उलटतोसुद्धा! थोडीशी नजर चूक झाली…’

`वेडी आहेस का तू? बाबा म्हणत,`आपल्या लोकांना नागदेवतेपासून अभय मिळालय. जोपर्यंत आपण त्यांना मारत नाही, तोपर्यंत तो आपल्याला दंश करणार नाही.’ कळलं? आणि हे काम करणारा दुसरा कोण आहे या इलाख्यात?’

`मग आम्ही लोकांनी ठेका घेतला आहे का?’

`……’

`आता बाकीचं बोलणं राहू दे. याला जंगलात सोडून ये. घरात दोन-दोन लहान मुलं आहेत. हे संकट घरात फार वेळ ठेवणं बरं नव्हे.’

`पण आता अंधार पडलाय. बाबा म्हणायचे, सापाला अंधार झाल्यावर सोडता कामा नये. माठ आणि वरचं कापड दोन्हीही मजबूत आहे. मी उद्या पहाट होता-होताच त्याला सोडून येईन.’

रमलू अतिशय थकला होता. त्याने झोपडीसमोरचा हात पंप चालवून थंड पाण्याने आंघोळ केली आणि जेवण करून झोपून गेला. अर्ध्या रात्रीनंतर लघवीकरायला उठला. पण नंतर खाटेवर झोपायला जाण्यापूर्वी कोपर्‍यात ठेवलेल्या मडक्याकडे जाऊन पाहिले. त्यावर कापड अगदी जसंच्या तसं बांधलेलं होतं. मडक्याला स्पर्श करून मनातल्या मनात म्हंटलं, `बस, नागदेवता, आणखी दोन तास धीर धरा.’ तो खाटेवर जाऊन पुन्हा झोपला. तो झोपला खरा, पण आता त्याला पहिल्यासारखी गाढ झोप लागली नाही. खूपवेळपर्यंत तो कुशा बदलत राहिला. मग त्याला झोप लागली. झोपेत स्वप्न पडलं.

 स्वप्नात त्याला दिसलं, मुनीमजींच्या घरी साप निघालाय. रमलूला तिथेही साप पकडायला बोलावलं गेलय. मुनीमजींनीदेखील पाचशेच्या दोन नोटा रमलूच्या शर्टच्या खिशात घातल्याहेत. आता त्याने फार काही जोरात नको म्हंटलं नाही. मग शेजारच्या गुलमोहर कॉलनीत एकामागून एक साप निघू लागले. त्या कॉलनीत सगळे बंगले करोडपतींचेच. प्रत्येक ठिकाणी साप पकडायला त्यालाच बोलावलं जाऊ लागलं आणि प्रत्येक जण त्याला इनाम देऊ लागला. कुठे हजार. कुठे पाच हजार. मग तर त्याला शेजा-पाजारच्या गावातूनही बोलावणं येऊ लागलं. त्याने एक झकासपैकी जीप खरेदी केली. शेठजींच्या जीपपेक्षाही शानदार आणि तो जीप घेऊन साप पकडायला जाऊ लागला. दिवसेंदिवस त्याची ख्याती वाढू लागली. त्याने आपला कारभार संभाळण्यासाठी काही सहाय्यकही ठेवले. पुढे पुढे असं होऊ लागलं, की एखादा विशेष साप असेल, तरच तो धरायला जायचा. एरवी त्याने प्रशिक्षित केलेले सहाय्यकच सगळा कारभार संभाळायचे. त्याने बघितलं, त्याचा एक मोठा वाडा झालाय. त्यात त्याची आई शेठाणीसारखी बसलीय. रेवती नोकरा-चाकरांना हुकूम सोडतेय. त्याची दोनही मुले शिकण्यासाठी मोठ्या शहरात गेतील. त्यांना भेटण्यासाठी तो अधून मधून विमानातून जातो. आभाळात उडणारं विमान थोडं उलटं-पालटं होऊ लागलं, तेव्हा त्याची झोप उडाली. त्याची आई त्याला हलवून हलवून जागी करत होती. `बाहेर अजून थोडा अंधारच होता. तो उठला आणि तोंड धुवून खुळखुळून चुळा भरून खाटेवर बसला आणि रात्रीच स्वप्न आठवू लागला.                       

क्रमश:….

मूळ हिंदी  कथा – साप  मूळ लेखक – भगवान वैद्य `प्रखर’

अनुवाद –  श्रीमती उज्ज्वला केळकर

संपर्क – 176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ साप…. भाग २ (भावानुवाद) – भगवान वैद्य `प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

?जीवनरंग ?

☆ साप…. भाग २ (भावानुवाद) – भगवान वैद्य `प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर 

(मागील भागात  आपण पहिलं – `नाग नाही, नागीण आहे. बहुतेक कात टाकणारे…त्यामुळेच तिची गती संथ झालीय. नाही तर आतापर्यंत सगळ्या वाड्यात फिरून आली असती. ‘ पहिल्या नोकराने विस्तृत माहिती दिली. आता इथून पुढे )

`मग तुम्ही लोकांनी तिला घेरून मारलं का नाही?’

`अरे बाबा, हे लोक सापाला मारत नाहीत ना! त्यांच्याकडे तर नागदेवतेची पूजा केली जाते.’

`मग तुम्ही लोक एवढ्या जाड जाड लाठ्या घेऊन का उभा राहिलाय?’ रमलूनेविचारले.

`शेठजीम्हणाले, त्यावर लक्ष ठेवा, नाही तर कुठे घुसेल, कुणासठाऊक!’

`मग आता कुठे आहे?’

`त्या कोपर्‍यात पुस्तकांच्या कपाटाखाली वेटोळं घालून बसलाय.’

रमलूला आपल्या वडलांची आठवण झाली. साप पकडण्याचं चांगलंच कसब त्यांच्याकडे होतं. अनेकदा त्यांच्या`साप-पकड- अभियानात रमलूदेखील सहभागी व्हायचा.

रमलूने डोळे मिटून भोळ्या शंकराचं स्मरण केलं. त्याचे वडील तसंच करायचे. मग म्हणाला, `एक मोठा माठ आणा आणि एक चांगलं मजबूत कापड. माठाच्या तोंडावर बांधण्यासाठी…. तुझा हा पंचासुद्धा चालेल.’ त्याने एका नोकराच्या खांद्यावरचा पंचा घेऊन आपल्या गळ्याभोवती लपेटला. मगत्याने ४-५ फूट लांबीची काठी घेतली आणि तो खोलीत शिरला. त्याने कपाटाला थोडासा धक्का देताच सापाने एक फुत्कार टाकला आणि तो सर्रकन बाहेर आला.

दरवाजाशी उभा असलेला एक नोकर ओरडला, `रमलू सावध राहा रे बाबा!’ दुसरा म्हणाला, लक्ष ठेव साप उसळी मारून, उलटा होऊनसुद्धा चावतो. ‘

रमलू अधीक सावध झाला. खोलीत लावलेल्या गुळगुळित टाईल्समुळे सापाला वेगाने सरकता येत नव्हतं. तो भिंतीच्या कडेने दरवाजाच्या दिशेने सरपटू लागला. रमलू सावधपणे पुढे झाला आणि लाठीचं टोक सापाच्या मानेपाशी पूर्ण ताकदीने दाबलं आणि उजव्या हाताने त्याची शेपटी मजबुतीने पकडून झटकन त्याला उलटं पकडलं. साप रमलूपेक्षा एखदा फूट जास्तच उंच होता. सापाला सावधपणे पकडून रमलू अंगणात आला. शेठजी आणि त्यांच्या कुटुंबियांनी साप पाहिला, तेव्हा त्यांचे डोळे विस्फारलेच. तर्‍हेतर्‍हेच्या चर्चा सुरू झाल्या. या दरम्यान रमलूच्या इशार्‍यानुसार नोकर मोठं मडकं घेऊन तिथे आला. रमलूने सापाला मडक्यात सोडलं आणि पापणी लवायच्या आतआपल्या गळ्यातला पंचा काढून मडक्याचं तोंड बांधून टाकलं. सापाच्या अस्वस्थपणामुळे हलणारं मडकदेखील वाड्यातील लोकांच्या मनात भीतीचे शहारे उठवायला पुरेसं होतं. इकडे रमलूचं सारं शरीर पानाप्रमाणे थरथर कापत होतं. घामाने न्हाऊन निघाला होता रमलू. त्याने कोणत्या खुबीने सापाला कैद केलं, त्यालाच कळलं नव्हतं. शरीराची थरथर थोडी कमी झाली, तेव्हा घामाने ओला चिंब झालेला आपला सदरा काढला. पिळला आणि त्याने आपला देह पुसू लागला. शेठजी हे सगळं बघत होते. ते पुढे झले आणि रमलूला म्हणाले, `आज तू अगदी तुझ्या वडलांप्रमाणे बहादुरीचं काम केलंस. मी त्यांना साप पकडताना पाहिलं होतं.’

रमलूची बोलतीच बंद झाली होती. मोठ्या मुश्किीलीने त्याच्या कंठातून शब्द फुटले, `शेठजी, आता मला निघायला हवं. अंधार होण्यापूर्वी याला जंगलात सोडायला हवं. मुकादमांना, मला झोपडीपर्यंत पोचवायला सांगा.’

`झोपडीत जाऊन काय करणार? मुकादम थेट जंगलापर्यंत तुला घेऊन जाईल.’

`झोपडीत जाऊन मटक्याला शेंदूर लावायला लागेल. आम्हीदेखील सापाची पूजा करतो. पूजा झाल्यावर जंगलात सोडून येईन.’

`तुझे वडीलसुद्धा असं सगळं करत होते?’

`हो!’

`ठीक आहे. तू म्हणशील, तिथे मुकादम तुला सोडून येईल.’ शेठजींनी हाक मारली. एका क्षणात तिथे मुकादम हजर झाला. रमलूने माठ उचलला आणि मोटारसायकलच्या दिशेने निघाला. शेठजींनी पाचशेच्या दोन नोटा काढून रमलूच्या खिशात ठेवत म्हंटलं, `हे तुझं इनाम’

`माफ करा शेठजी, या कामासाठी कोणतंही इनाम घेतलं जात नाही. माझ्या वडलांनी शेकडो साप पकडून लोकांची सुटका केली होती. पण कधी कुणाकडून एक पैसासुद्धा घेतला नाही.’

`तो काळ वेगळा होता रमलू. त्यावेळी शाळेत प्रवेश मिळण्यासाठी पैसे द्यावे लागत नव्हते. आता काळ बदललाय. प्रत्येक गोष्टीसाठी पैसे द्यावे लागतात. ठेव. तुझ्या कामी येतील.’

भाग 2 समाप्त

मूळ हिंदी  कथा – साप  मूळ लेखक – भगवान वैद्य `प्रखर’

अनुवाद –  श्रीमती उज्ज्वला केळकर

संपर्क – 176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ साप…. भाग १ (भावानुवाद) – भगवान वैद्य `प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

?जीवनरंग ?

☆ साप…. भाग १ (भावानुवाद) – भगवान वैद्य `प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर 

`रमलू…ए रमलू… ऊठ.  वाड्यातून  मुकादम  बोलवायला  आलाय.

`झोपू दे ना आई! आज माझा सुट्टीचा दिवस आहे. सांग त्या मुकादमाला.’

`अरे, तो म्हणतोय, वाड्यात साप निघालाय. म्हणून  शेठजींनी तुला बोलावलय. जा. मुकादमाच्या सायकलवर बसून जा.’

`आज मी मुळीच जाणार नाही आई! काही का होईना तिकडे. यांना आम्ही  आमचा देव समजतो. पण या लोकांच्या दृष्टीने आमची  किंमत कौडीची. नोकरच आम्ही फक्त. साप निघू दे,  नाही तर आग लागू दे! आम्हाला काय त्याचं? रमलू उठून खाटल्यावर बसला. तो पुढेही भुणभुणत राहिला. `त्यांच्याकडे नोकरी करायला लागून दोन वर्षं झाली. आधी म्हणाले, ऑफीसमध्ये काम करावं लागेल. पण आता शेतात-मळ्यात मजूरी, ट्रॅक्टरवर हमाली, त्यांच्या मुला-बाळांचं हागणं-मुतणं सगळं करवून घेतात. बारा तास करा… नाही तर वीस तास करा. कधी पाच रुपये स्वतंत्र फेकणार नाहीत. ते तर झालंच, यांची सायकल पंक्चर झाली तरी पंक्चर दुरुस्तीचे पैसे पगारातून कापून घेणार. मोठे शेठ म्हणवतात स्साले….!

`असं नाही बोलायचं बेटा, कसं का असेना, ते आपले अन्नदाते आहेत. जा. मुकादम उभा आहे बाहेर.’

`आई, मी काल तुला सांगितलं नाही? काल पाच हजार रुपये मागितले होते. आपल्या मुनियाला चांगल्या शाळेत प्रवेश मिळवण्यासाठी. मुनीम, शेठजी, मोठ्या सूनबाई, धाकट्या सुनबाई सगळ्यांची विनवणी केली. गयावया केलं. पायसुद्धा धरले. पण सगळ्यांनी तोंड फिरवलं. पैसे मागितले, तेसुद्धा दान म्हणून नाही. अ‍ॅडव्हान्स म्हणून. मी म्हंटलंसुद्धा… दर महिन्याच्या पगारातून पाचशे रुपये कापून घ्या, पण कुणाला पाझर फुटला नाही.’

`अरे, मोठ्या शेठजींना सांगायचंस ना! ते तुझ्या वडलांपासून आपल्याला ओळखतात.’

`त्या मुठल्ल्यालासुद्धा सांगितलं. काय म्हणाला माहीत आहे? ‘

`काय? ‘

`म्हणाला उगीचच पैसे फुकट घालवता तुम्ही लोक. म्युन्सिपालटीच्या शाळेत का प्रवेश घेत नाही? तुम्हा लोकांसाठी ती शाळाच ठीक आहे. ‘

`अरे बेटा, एकदा नाही म्हंटलं, म्हणजे प्रत्येक वेळी नाहीच म्हणतील, असं थोडंच आहे? त्यांचीही काही अडचण असेल. तुझे बाबा गेल्यानंतर त्यांनी तुला नोकरी दिली नसती, तर आज आपण कुठे असतो? आज त्यांच्यावर संकट आलय, आणि आपण घरात झोपून राहतो, हे काही ठीक नाही.’

एवढ्यात झोपडीसमोर एक मोटरसायकल उभी राहिली. त्यावरून मुनीम आले होते.

`चल बेटा रमलू, वाड्यावर भयंकर गोंधळ माजलाय!’

`पण मुनीमजी, मी येऊन काय करू? मला साप पकडता येत नाही.’

एव्हाना रमलू चुळा भरून उपरण्याला तोंड पुसत बाहेर आला होता.

`तुझे वडील साप पकडायचे. त्यांचा कुणी साथीदार असेल, तर त्याला घेऊन जाऊयात. शेठजींनी त्यासाठी मोटरसायकल पाठवलीय.’

`अरे, ते रम्मैया चाचा असतील. तुझ्या बाबांबरोबर ते पण साप पकडायला जायचे.’

मुनीम आणि रमलू रम्मैयाचाचाकडे गेले, पण तिथे कळलं, ते आपल्या मुलाकडे पुण्याला शिफ्ट झाले आहेत.

रमलू मुनीमजींबरोबर वाड्यावर पोचला. शेठ-शेठाणी आणि घरातील इतर सगळे सत्रा-अठरा लोक अंगणात, कुणा संकटमोचकाची प्रतीक्षा करत उभे होते. मुकादम वाड्यावर आधीच पोचला होता. त्याने रमलूचा हात धरला आणि ज्या खोलीत साप होता, तिथे त्याला ताबडतोब घेऊन गेले. खोलीच्या दरवाज्याशी डावी-उजवीकडे दोन नोकर हातात लाठी घेऊन उभे होते. त्यापैकी एक जण म्हणाला, `सहा-आठ फुटापेक्षा कमी नाहीये! सगळ्यात आधी मोठ्या सूनबार्इंना दिवाणखान्यात दिसला. त्या ओरडल्या. आम्ही तिथे पोहोचेपर्यंत कोठीच्या खोलीतून इथे रश्मीतार्इंच्या खोलीत पोचला.’

`वाटतय, अस्सल नाग आहे.’ दुसरा नोकरम्हणाला.

`नाग नाही, नागीण आहे. बहुतेक कात टाकणारे…त्यामुळेच तिची गती संथ झालीय. नाही तर आतापर्यंत सगळ्या वाड्यात फिरून आली असती. ‘ पहिल्या नोकराने विस्तृत माहिती दिली.

भाग 1 समाप्त

मूळ हिंदी  कथा – साप  मूळ लेखक – भगवान वैद्य `प्रखर’

अनुवाद –  श्रीमती उज्ज्वला केळकर

संपर्क – 176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ वयोवृद्ध वटवृक्ष ☆ प्रस्तुती – सुश्री आनंदी केळकर

? जीवनरंग ?

☆ वयोवृद्ध वटवृक्ष ☆ संग्रहिका – सुश्री आनंदी केळकर ☆ 

सकाळचे साडेआठ वाजले होते. मोबाईल चाळत बसलो होतो.फेसबुकवर कोणाचे वाढदिवस आहेत का ते पाहून मेसेज करत होतो. बायकोला ऑफिसला जायचे होते, त्यामुळे तिची आवरा- आवर चालू होती.आई किचनमध्ये नाश्ता बनवत होती. अण्णा (माझे वडील) आणि रेवती (माझी सहा वर्षांची मुलगी) सकाळी सकाळी फिरायला सोसायटीच्या बागेमध्ये गेले होते.

“अरे आनंदा आंघोळ करून घे- पाणी तापलंय ” 

असा आईचा आवाज आला. तसा मी बोललो “ हो आलो पाच मिनिटात.” 

 “काय मेलं त्या मोबाईल मध्ये असतं– दिवसभर मोबाईल हातात धरून बसलेला असतो, “

आईची बडबड चालू होती. 

तेवढ्यात बाहेर रेवतीचा आवाज आला, ” पप्पा अण्णांनी बघा तिथं पडलेले आंबे उचलून आणलेत ” हे ऐकताच माझ्या कपाळावर आठ्या पडल्या.

दोन महिन्यांपूर्वीच मी स्वतःच्या फ्लॅटवर राहायला आलो होतो. त्याआधी अण्णा आणि आई गावी राहत होते. मी, रेवती आणि माझी बायको इथे पुण्यातच भाड्याच्या फ्लॅटमध्ये राहत होतो. रेवतीने बाहेरून बेल दाबली आणि मी पटकन उठून दरवाजा उघडला.

अण्णा आणि रेवती आत आले आणि दरवाजा लावून घेतला. मी अण्णांकडे वळलो. अण्णांनी पंधरा ते वीस आंबे आणले होते.झाडावरून पडलेले असल्यामुळे त्यातले काही आंबे फुटले पण होते.

“अण्णा कळत नाही का तुम्हाला– पडलेले आंबे उचलून आणलेत.   “

‘अरे पोरा कोणी टाकून दिलेले आंबे नाहीत ते.  झाडाचेच खाली पडलेले आंबे आहेत. “ अण्णा म्हणाले.

” ते काही असू द्या.  आपण आता फ्लॅटमध्ये राहतो.  असल्या भिकार सवयी सोडा, नाहीतर रेवतीला पण त्या सवयी लागतील.” 

 अण्णा काही न बोलता पिशवीतून आंबे काढत होते.

” आणि हो आता इस्त्री केलेले कपडेच घालायचे.  चुरगळलेले कपडे घालायचे नाहीत.  “.

” ते भोकं पडलेलं बनियन आधी टाकून द्या.  दरिद्री पणाचे लक्षण सोडा, आणि जरा चांगले वागा. “

“ बरं बाबा.  आता तुझ्या घरात रहायचे म्हटल्यावर तुझंच ऐकावं लागेल. “ 

” अण्णा अहो तुम्ही तीस वर्षात कमावला नसेल एवढा पैसा मी एका वर्षात कमावतो. त्यामुळे ही असली फालतू काटकसर करू नका. आणि हो, अजून एक, तुम्ही सारखं सारखं खाली गेटवर वॉचमनशी गप्पा मारत बसत जाऊ नका.  सोसायटीतली माणसं तुमच्याकडे बघतात, बरं दिसत नाही ते. किती झालं तरी ते आपले नोकर. त्यांच्याशी एवढी सलगी ठेवायची नाही.” 

 माझा तोंडाचा पट्टा चालू होता.आणि अण्णा ते आणलेले आंबे आतमध्ये धुवायला घेऊन गेले. 

आई माझं सगळं बोललेलं  ऐकत होती, पण काही न बोलता तिचं काम चालू होतं.

  थोड्याच वेळात बायको ऑफिसला निघून गेली. आता घरात मी,आई,अण्णा आणि रेवती, आम्ही चौघेच होतो.अशाच गरमागरमीच्या वातावरणात दुपारचे दोन वाजले. जेवण वगैरे उरकल्यावर मी पुन्हा मोबाईल हातात घेऊन बसलो.आई पलीकडे चटईवर बसली होती. रेवती तिची खेळणी मांडून तिच्या बाहुलीसोबत खेळत होती.अण्णा खुर्चीतून उठले आणि सकाळी आणलेले आंबे घेऊन आले. त्यांनी सगळे आंबे एका पोत्यावर टाकले. मी आपलं बघून न बघितल्यासारखं केलं.  आंबे बघून रेवती अण्णांजवळ जवळ गेली. खरं तर तिला पण आंबा खायचा होता. पण मी रागवणार म्हणून गप्प बसली होती. अण्णांनी एक आंबा तिला दिला, तसा तिने आंबा खायला सुरुवात केली.

” वाव, किती गोड आंबे आहेत, ” रेवती बोलली आणि माझं लक्ष तिकडे गेलं.

“ खरंच एवढा गोड आहे का आंबा ? “ मी सहज बोललो.

” हो पप्पा. आपण मागच्या आठवड्यात आणलेल्या पेटीतल्या आंब्यापेक्षा गोड आहे. “

 मी तिचा आंबा खात असतानाचा फोटो मोबाईलवर काढायला लागलो, तसं मला अण्णांनी आवाज दिला– “ पोरा तुला पण लहानपणी पाडाचे आंबे फार आवडायचे,म्हणून तू शाळा सुटली की मुद्दाम पाटलाच्या आमराईतून घरी यायचास, आणि आमराईत पडलेले आंबे तुझ्या शाळेच्या दप्तरात भरून आणायचास. पडलेले आंबे उचलले तर पाटील पण कोणाला काही बोलत नसायचा. झाडाचे आंबे पाडले की मग मात्र पाटलाचं  नुकसान व्हायचं.”

 मी अण्णा बोलत असल्याचं पाहून मोबाईल बाजूला ठेवला.

“ तू लहानपणी आणलेल्या त्या आंब्यांना  माती लागलेली असायची, नाहीतर ते आंबे पाखरांनी खाल्लेले तरी असायचे.  तरीपण तुला ते आंबे आवडायचे. आता तुझ्याकडे  पैसे आलेत म्हणून तुला ते सगळं नकोसं वाटायला लागलंय. आमची चुरगळलेली फाटकी कापडं तुला नकोशी वाटायला लागलेत.  गावाला दुष्काळ पडला होता तेव्हा फक्त तीन टाईमच्या जेवणावर मार्केट यार्डात रात्रीच्या पाळीला वाचमेन होतो मी. रात्रीचं वाचमन काम आणि दिवसा हमाली केली त्या टायमाला. तुझ्या आईनी चार घरची धुणीभांडी केली.  पर कधी कुणासमोर हात पसरला नाही.अरे, आपल्या सोसायटीचा वॉचमन पण माणूसच आहे की. आणि त्याच्या पोरानी नशीब काढलं तर तुझ्यासारखा साहेब होईलच की. अरे माणसानं माणसासारखं राहिलं पाहिजे एवढंच कळतं बघ आम्हाला. म्हणून तर त्या वॉचमन बरोबर गप्पा मारत असतो. आणि  पहिल्यापासून असंच आहे आम्ही.

 पर एक मातुर छाती ठोकून सांगतो, तुला धरून सहा पोरं वाढवली.  पर कधी एक रुपयाची सुद्धा लबाडी केली नाही बघ. कालच्या वादळवाऱ्याच्या पावसात हे पिकलेले आंबे जसे गळून खाली पडले, तशी ही म्हातारी पाखरंसुद्धा तुमच्या आयुष्यातून उडून जातील.  आता आम्हा म्हातार्‍यांचे असे किती दिवस राहिलेत. “ 

मी मान खाली घालून सगळे ऐकत होतो.

मध्येच आईकडे लक्ष गेलं. ती पदराने डोळे पुसत होती.

माझ्या डोळ्यातही पाणी आलं,तसा मी आण्णांच्या पुढे हात केला आणि अण्णांना म्हणालो —

 “अण्णा, एक गोड बघून आंबा मला पण द्या की “–

अण्णांच्या चेहऱ्यावर हसू फुललं तसा सुरकुतलेला त्यांचा चेहरा टवटवीत दिसायला लागला.

प्रत्येकाच्या घरात असा वयोवृद्ध वटवृक्ष असतो. कुटुंबाची काळजी घेता घेता खंगून गेलेला असतो. घरातल्या अशा म्हाताऱ्या आजी आजोबा किंवा आई-वडिलांना थोडं त्यांच्या मनाप्रमाणे सुद्धा जगू द्या,कारण आयुष्यभर ते मन मारून जगलेले असतात– फक्त तुमच्यासाठी.

प्रस्तुती:-  संग्राहिका : सुश्री आनंदी केळकर

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ एका रेषेच्या पलिकडे..भाग 5 ☆ सौ राधिका भांडारकर

सौ राधिका भांडारकर

? जीवनरंग ❤️

☆ एका रेषेच्या पलिकडे..भाग 5 ☆ सौ राधिका भांडारकर ☆

सकाळी घरी आल्यापासून आक्का कधी नव्हे त्या शांत होत्या. चहा नाश्ता नकोच म्हणाल्या. आंघोळ करुन रोजच्याप्रमाणे मंदीरातही गेल्या नाहीत. घरातच खिडकीजवळ बसून होत्या.

खिडकीच्या एका कोपर्‍यात चिमणी ये जा करत होती. चोचीत बारीक बारीक काड्या घेऊन येत होती.घरटं बांधत होती.

एरव्ही आक्का म्हणाल्या असत्या “काय कचरा करुन ठेवलाय…

या चिमण्यांनी..”पण या क्षणी मात्र त्या घरट्याकडे एकटक पाहत होत्या..

सुनबाईला थोडं विचीत्र वाटलं. त्यांच्या कडवट बोलण्यानं ती दुखावयाची पण आक्कांचं शांत बसणंही तिला मानवत नव्हतं…

“आक्का नाना बरे आहेत ना?”

“छाssन आहेत…”

“तुम्हाला बरं नाही का..?”

“मला काय झालंय्… चांगली आहे मी..?”

संवाद लांबतच नव्हता…

“तुम्ही गावी जाऊन येणार होतात ना…?”

“कां ग बाई कंटाळा आला का तुला सासुचा? तुम्हाला स्वातंत्त्र्य हवं… चार माणसं आलेली खपायची नाहीत.. आणि आम्ही का नेहमी येतो? आता देवानंच हा प्रसंग आणलाय् .. कोण काय करणार…?”

आक्का आता ठीक रेषेवर आल्या.

“कांग सुनबाई .. नाना आता असेच राहणार का? काल विठाबाई आल्या होत्या. त्यांच्या नात्यांतले कुणी, गेली तीन वर्ष झोपूनच आहेत म्हणे… हळुहळु त्यांचे एकेक अवयव निकामी होणार म्हणे…

असं काही ऐकलं की जीव ऊडुन जातो माझा.. भीती वाटते.

अग! सगळं आयुष्य रगाड्यात गेलं. एकीकडे मी. एकीकडे नाना..

मुलं आठ झाली पण संसार झाला असं वाटलंच नाही. पण आता संसार सुरु होतोय् असं वाटत असतानाच वाट संपून जाणार का..? अजुन गंगोत्री जम्नोत्री राहिलं आहे… नानांनी मला वचन दिलंय्.. पण ते असेच राहिले तर…?

“आक्का मी नेईन तुम्हाला…आपण जाऊ. आणि नाना बरे होणारच आहेत…”

आक्कांनी सुनेकडे एकवार पाहिलं. त्यांचे डोळे भरुन आले.

त्यांनी सुनेला जवळ घेतले. अन् त्यांच्या डोळ्यांतली नदी भळभळ वाहू लागली. सुनबाई त्यांच्या विरळ केसातून हात फिरवत राहिली..

नानांच्या दुखण्यापायी आक्का सैरभैर झाल्या होत्या. त्यांच्या कणखरपणाला टक्कर देताना त्या घायकुतीस आल्या होत्या.

मनांत एक सुंदर रांगोळी रेखाटली होती. ती विस्कटण्याची त्यांना भीती वाटत होती…

नानांना म्हणावा तसा आराम पडला नव्हता.. कुठेतरी त्यांची इच्छाशक्तीच कमी पडत होती..

पण आज सुनेनं काहीतरी वेगळंच ठरवलं होतं..

“हे बघा आक्का ,आज मला थोडा वेळ आहे. आपण पिक्चर बघायला जाऊ..मराठी चित्रपट आहे. मी नानांना सांगीतलंय् ते हो म्हणालेत…”

संध्याकाळ चांगली गेली. पिक्चरही छान होतं. आक्का मनमुराद हसल्या. अवतीभवती माणसं आहेत हेही त्या विसरल्या.मध्यंतरात आईसक्रीम घेतलं. पिक्चर सुटल्यावर मोगर्‍याचे गजरेही घेतले.. ताजे सुवासिक..

संध्याकाळ गडद झाली. आकाश जांभळटलं. वारं सुटलं आक्का कासावीस झाल्या…

“चल सुनबाई.. ऊशीर झाला. नाना वाट पहात असतील.

मुलं असतील जवळ. पण त्यांना मनातलं सांगणार नाहीत..

मीच लागते त्यांना.. नानांनी चहासुद्धा घेतला नसेल… उगीच गेलो आपण… आता अपराधी वाटतंय्…”

सुनबाईंला रात्री आवरुन  झोपताना वाटलं, आक्का कशा आहेत? रागीट की प्रेमळ..

कठोर की हळुवार..

आक्कांनी नानांच्या अंगावर शाल पांघरली असेल..

नाना विचारतील”बरा होईन ना मी?”

आक्का म्हणतील,

“मग.. चांगले बरे होणार तुम्ही. काहीही झालेलं नाही तुम्हाला..

अजुन तर कितीतरी वाट उरलीय आपल्या दोघांची… काही कण घट्ट मुठीत जपलेत…ते कसे घरंगळतील…..??

समाप्त

© सौ. राधिका भांडारकर

पुणे

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ एका रेषेच्या पलिकडे..भाग 4 ☆ सौ राधिका भांडारकर

सौ राधिका भांडारकर

? जीवनरंग ❤️

☆ एका रेषेच्या पलिकडे..भाग 4 ☆ सौ राधिका भांडारकर ☆

त्या दिवशी नानांच्या दूरच्या नात्यातील कुणी विमलताई आल्या होत्या.त्यांना आक्का सांगत होत्या,

“इथं सगळं चांगलं चाललंय् नानांचं..पावलोपावली काळजी घेणारी माझी सून आहे.ती काहीच कमी पडू देत नाही.कामाचा ऊरक तरी केव्हढा आहे तिला. घरातलं,नोकरी, मुलींचे अभ्यास.. सगळं सांभाळून शिवाय आमचंही आनंदाने करते… पण आक्का घरी आल्या आणि एकच रट लावली.

“तुम्ही सगळे नानांसाठी एव्हढे खपता.त्यांच्या सुखासाठी झटता. पैसा आहे ना त्यांच्याजवळ…आम्हाला बरं बाई कधी दुखणंच येत नाही…”

नानांच्या शेजारच्या रुममधे एक आक्कांच्याच वयाची बाई आजारी होती.तिला डॉक्टरांनी तीन अठवडे पूर्ण विश्रांती घ्यायला सांगितले होते…बाईला मुलंबाळं नसावीत. तिचा नवराच रात्रंदिवस तिच्या ऊशापायथ्याशी असे.खूप प्रेमाने काळजीने करायचे ते…कुणी एक व्यक्ती त्यांचा डबा घेऊन येई… त्यांना भेटायला येणारी ती एकमेव व्यक्ती होती..

एक दिवस आक्का सहज त्यांच्या खोलीत डोकावल्या, तेव्हां ते गृहस्थ हळुवारपणे पत्नीच्या केसांची गुंत सोडवत होते.. मग सकाळपासून आक्कांच्या डोक्यात तोच विषय घोळत होता.

“ती बाई किती भाग्यवान!! पहा..नवरा कशी सेवा करतोय् “

सुनेला वाटायचं, आक्का अशा का कातावलेल्या असतात. त्यांना काय कमी पडतं..?? त्यादिवशी सून स्वत: नानांना सुप भरवत होती.

म्हणाली, “नाना! आज मला वेळ होता म्हणून मीच आले.. आणि आक्कांचं अंग जरा कसकसतंय्…”

“..हो बरोबर आहे. तीही आता थकली आहे. मला समजतं ते. एकत्र कुटुंबात खूप राबली आहे. इतक्या वर्षांचा संसार झाला आमचा.तिनं सुखदु:खांत साथ दिली.ती होती म्हणूनच मी कुटुंबाचे व्यवसाय विस्तारु शकलो. तिनं कधीच गार्‍हाणं केलं नाही. पण आताशा चिडचिड करते. तोडून बोलते.. बदलली आहे ती…”

सुप पिऊन झाल्यावर सुनेनं नानांना मानेखाली आधार देऊन झोपवलं. डोळे मिटून घेतलेल्या नानांचा चेहरा करुण. कष्टी. वेदनामय भासत होता. सुनेला सहज वाटलं, नको असं दुखणं.. आणि नानांनी खूप चांगलं आयुष्य जगलंय्.. त्यापेक्षा..

पण नाना रोज विचारतात.. “मी बरा होईन ना?”

परवा बोलता बोलता आक्का म्हणाल्या, “पाण्यासारखा पैसा चाललाय् ..एरव्ही पैशापैशाचा विचार करतात..तुला ठाऊक आहे ,नानांबरोबर कुठे जावे ना तर पायीपायीच.. ऊन असो पाउस असो.. छत्री घेऊ पण भाड्याची गाडी नको… एकदा मुंबईला गेलो होतो. मला व्हिक्टोरियात बसायचं होतं.. तर दोन आण्यांवरुन ठरलेली घोडागाडी रद्द केली… असे नाना.. जाऊ दे..

आमच्या अंगात सहनशक्ती होती..हट्ट केलाच नाही…ते म्हणतील तसं.. ते ठरवतील तसं… किती विचीत्र नातं हे!!

प्रेम का राग? लोभ की द्वेष..! आक्का नानांच्या सतत तक्रारी करतात.पण दुसर्‍या कोणी नानांबद्दल वेडंवाकडं काही बोललं तर मात्र त्यांना खपायचं नाही… लगेच फटकारायच्या…

“खूपच केलंय् त्यांनी कुटुंबासाठी.. विसरले आता सारे… काके—पुतणे. पुतणसुना. त्यांची मुलं. आले का कुणी भेटायला..? नानांना सगळे लागतात.. वेळ पडली तर आपल्यासाठी कुणी ऊभं राहतं का?..”

मात्र आक्कांची बेचैनी सुनेला जाणवायची…

“आक्का बरं वाटत नाही कां.?”  तेव्हा प्रश्नाला डावलून त्या म्हणाल्या, ” कां ग आम्हाला इथे येऊन पंधरा वार झाले ना… ते हाॅस्पीटल आणि तुमचं हे दोन खणी घर… जीव आक्रसून गेलाय. गावी जाऊन येते.. गाय व्यायली असेल. खळ्यात बाजरी ओसंडली असेल. वडे पापड कुरडया राहतील ना. ऊन्हाळा संपेल…  धाकटीला काही आवरणार नाही सारं….”

यावेळेस मात्र सुन जरा रागातच उत्तरली…

“तुम्हाला जायचं  असेल तर जा…आम्ही नानांचं करु..मी रजा घेईन…”

मग आक्का चपापल्या. सून आफीसला निघून गेली. आक्का खिडकीतून तिला वळणापर्यंत पहात राहिल्या. त्यांचे डोळे झाकोळले…

हे असं काय होतय् आपल्याला? त्यांना खूप एकटेपणा जाणवू लागला..नानांजवळ जावं.. सांगावं त्यांना. “तुम्ही लवकर बरे व्हा.. तुमच्याशिवाय कोण आहे हो मला…?”

क्रमश:…

© सौ. राधिका भांडारकर

पुणे

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ एका रेषेच्या पलिकडे..भाग 3 ☆ सौ राधिका भांडारकर

सौ राधिका भांडारकर

? जीवनरंग ❤️

☆ एका रेषेच्या पलिकडे..भाग 3 ☆ सौ राधिका भांडारकर ☆

(मागील भागात….तशी अवती भवती मुलं होती पण एका रेषेच्या पलीकडे त्या दोघांना फक्त एकमेकांची सोबत होती..)

आक्का सकाळी घरी आल्या की सूनबाई आक्कांना विचारी..

“कसे आहेत नाना? रात्री झोप लागली का?”

“कसली झोप..? स्वत:ला झोप नाही, दुसर्‍यालाही झोपू देत नाहीत. डोक्यात विचारांचं नुसतं पोळं. मी म्हणते आजारी माणसाने विचारच कशाला करायचा? शांत पडून रहावं. अर्ध्या रात्री ऊठून म्हणतात, आज तू मला पेपर नाही वाचून दाखवलास… आता तरी काही वाचून दाखव…”

“मग..?”

“मग काय? उठले. दिवा लावला. आणि घेतला पेपर हातात.. वाचायला त्यांनीच शिकवलंना… आता अक्षर लागत नाहीत मला. पण त्यांच्यापुढे जायची सवय कुठे आहे… आयुष्यभर ऐकतच आले…..”

सुनेला हंसुही यायचं. आणि “कमाल आहे नानांची ” असंही वाटायचं. आक्कांची पण दया यायची… “आणि तुम्ही बायका.. नवर्‍याला पाण्याचा पेलाही देत नाही… भाऊ माझा तर सारं हातानं करतो.. वाढून घेण्यापासून ते ताट उचलण्यापर्यंत… तू घरी आलीस कधी त्याच्यानंतर तर चहाही तयार ठेवतो… मी म्हटलं त्याला “अरे मी टाकते की चहा.? तर म्हणाला, “पडली आहेस जरा, तर कर आराम…”

सुनेला वाटलं, म्हणावं, “नवर्‍याला हातात पाण्याचा पेला दिला म्हणजेच गृहिणीधर्म झाला का? आर्थिक, बौद्धिक मानसिकतेचा जो वाटा उचलला आहे त्याला काहीच किंमत नाही का? हे अंतर तुटणार नाही. काही बोलण्याआधी सुनेचा सुशिक्षितपणा आणि संस्कृती आड यायची. शिवाय ती आक्कांचं मन जाणत होती. अनेक वर्षं दडपलेल्या वाफा, त्यांचे फडाफड बोलणे हे सुनेसाठी नसेलही. हरवलेल्या अनेक क्षणांची खंत असेल ती…

जे मिळवण्यासाठी मनानं आतल्या आत धडपड केली असेल, तिथपर्यंत काळानने पोहोचू दिलं नसेल म्हणूनही आक्कांची तगमग असेल.

आक्कांचं बोलणं कडवट. विखारी. पण का कोण जाणे सुनेला राग यायचाच नाही. तिला आक्का एकदम लहान मुलासारख्या वाटायच्या. प्रवाहात पडलेल्या आणि पोहता येत नसलेल्या बालकासारख्या.

तिला वाटायचं, त्यांना या लाटेतून बाहेर काढावं. त्यांच्या पाठीवर हात फिरवावा. त्यांना आधार द्यावा.

आणि नेमकं, सुनेच्या या वागण्यापायीच आक्का चकित व्हायच्या. त्यांना वाटायचं, ही रागवेल, त्रागा करेल, भांडेल, भाऊला सांगेल.

त्यांना त्यांच्या एकत्र कुटुंबातील भांडणे आठवायची.वरवर गोडवा पण आतून नासलेली मनं. मग क्षुल्लक कारणावरून स्फोट व्हायचा. कधी कामांच्या पाळ्यावरून. कधी धान्य निवडण्यावरुन. मुलांवरुन. कपडे दागिने … एक ना अनेक. किती वेळा वाटायचं, पिशवीत कपडे भरावेत आणि माहेरी जावं… आता यांचे  नवे संसार!!

चौकटीतले, आखीव. आपल्याला इतकी मूलं झाली.. त्यांची आजारपणं… गोंवर कांजीण्या वांत्या.. मांडीवर मुलं आणि परातीत एव्हढा मोठा कणकेचा गोळा!! कुणी शाळेत गेलं, कुणी अभ्यास केला,किती मार्क्स मिळाले, पुढे जाऊन कोण काय करणार… कसलं काय? कामाचाच रगाडा.. सूर्याच्या पहिल्या किरणापासून ते शेवटच्या किरणापर्यंत दिवस ढकलायचा. जो ज्या मार्गाने जाईल ते ठीकच.. त्याचं खाणं पिणं सांभाळायचं. बाकी भविष्य घडवण्यासाठी निराळं काही करावं लागतं याची ना कधी भावना झाली ना कधी तसे विचार मनात आले…

सूनबाई तीन तीन तास मुलांचे अभ्यास घेते. एकेक गोष्ट समजेपर्यंत शिकवत राहते.. हीला कंटाळा कसा येत नाही? मग त्या म्हणायच्या, मुलीच तर आहेत!!काय करणार आहेस एव्हढं शिकवून.. एखादा मुलगा तरी होऊ द्यायचा.. दोनच आहेत म्हणून जमतंय्. आम्ही  आठआठ मुलं वाढवली. इतका वेळच कुठे होता…??

सुनही गंमतीत म्हणायची,”खरंच आक्का कशी वाढवलीत हो तुम्ही इतकी मुलं… आम्हाला दोनच भारी वाटतात..”

कुठेतरी आक्कांना लगेच श्रेष्ठत्व प्राप्त व्हायचं..

“आणि काय सांगू? तुझ्या सासर्‍यांना घरात कुणी आजारी पडलेलं ही चालायचं नाही मुलांची दुखणी असायचीच. पण नानांनी कधी कुणाला सांभाळलं नाही. ते त्यांच्याच व्यापात.. मी आजारी पडलेलं तर त्यांना चालायचंच नाही. कधी कणकण वाटायची. डोक्याला घ ट्ट रुमाल गुंडाळून झोपू वाटायचं.. पण नानांना चालायचं नाही.म्हणायचे,

“असे अवेळी झोपायला काय झाले? घरात प्रसन्न चेहर्‍यांनी वावरावं.. औषधं, डाॅक्टर लागले कशाला..?”

आणि आता बघ, स्वत:साठी किती डॉक्टर. ही एव्हढी कागदांची आणि फोटोंची भेंडोळी झाली आहेत!! आणि त्या औषधाच्या बाटल्या तरी किती.. खरं सांगू ,ऊभ्या आयुष्यात मला दुखणं कधी माहीत नाही… एव्हढी बाळंतपणं झाली पण मी कशी धडधाकट….”

आक्कांच्या बोलण्याला किनाराच नसायचा.. नानांवर सतत राग. त्यांचं बोलणं ऐकलं की वाटायचं की आक्कांच्या आयुष्यांत वजाबाक्याच फार.

पण कधी नाना जेवले नाहीत तर स्वत: लसणीची खमंग फोडणी देऊन मुगाच्या डाळीची नरम खिचडी, कोकमचा सार बनवून दवाखान्यात डबा घेऊन जायच्या…

एक दिवस म्हणाल्या… “कारलं केलस का तू आज… घरी कारल्याच्या भाजीला हातही लावत नाही…”

“मग? काहीच खाल्लं नाही का त्यांनी?..”

“कशाला? चाटुन पुसून खाल्लं. तुझ्या हातचं कार्लंही कडु लागलं नाही..”

आक्कांच्या बोलण्याचा बोध होणंच कठीण… त्यांच्या मनस्थितीचा हा गोंधळ उलगडत नसे कधीकधी….

क्रमश:…

© सौ. राधिका भांडारकर

पुणे

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ एका रेषेच्या पलिकडे..भाग 2 ☆ सौ राधिका भांडारकर

सौ राधिका भांडारकर

? जीवनरंग ❤️

☆ एका रेषेच्या पलिकडे..भाग 2 ☆ सौ राधिका भांडारकर ☆

खेड्यावरुन मोहन माधव आळीपाळीने फेर्‍या मारत.इथेच रहात.आक्का सकाळी नानांचं अटोपून आंघोळीला वगैरे घरी येत.
सुनबाईची धांदल चाललेली असायची.नातींचे अभ्यास.एकीकडे स्वयंपाक.नाश्ते.नानांचा डबा.अॉफीसात जाताजाता डबा पोहचता करायचा .सारं काही घड्याळाबरहुकुम. वेळेवर. रोजच. मिनीटाचाही फरक नाही.

आक्का आल्या की स्वयंपाक घराच्या खूर्चीवर बसत.

सुनबाई ओट्याजवळ.भाजी चिरणे.डाळ तांदुळ धुणे.

“..कां ग आज पारुबाई आल्या नाहीत?”

“आल्यात ना दळण आणायला गेल्यात..”

“तू आतापासून का स्वयंपाक करुन ठेवतेस? भाऊ जेवायला येईपर्यंत गार नाही होत? नानांचा डबाही आतापासून भरुन ठेवतेस..त्यांनाही थंड जेवण…राम राम!!..”

“मीआॉफीसात गेल्यावर कोण करणार? आणि नानांचं जेवण गार नाही होत.या टिफीनमधे गरम राहतं.. नानांनी कधी तक्रार केली का?”

आक्का जरा बिचकल्या.

“असेल बाई.आता सारंच बदललंय्.आमच्या वेळी , नव्हतं बाई असं काही.तुझ्या सासर्‍याला तर इथे भाजी अन् इथे पोळी लागायची. सारं काही गरम आणि नरम. चिकीत्सा तरी किती? शिवाय कुणी वाढलेलं चालायचं नाही. केलेलं चालायचं नाही.तूच कर सारं….”

सूनबाई ओठातच हसायची. काहीच बोलायची नाही.

“चहा देऊ कां आई तुम्हाला?”

“दे बाई थोडा.सकाळी दवाखान्यात पाठवलेलाचहा काही प्यायलासारखा वाटत नाही.आणि थोडी साखर घाल बाई,दूध नको फार….”

सूनबाई सारं काही हसत मुखानं करायची.चहाचा कप,

गरम पोहे तिने आक्कांसमोर प्रेमाने ठेवले.

पोहे खाता खाता आक्का मधेच थांबल्या…

“केव्हढा मोठा ग केस? दुसर्‍यांदा आला बघ. कसं काम तुझ.? बाई ग ,आमच्या आजे सासुबाई होत्या…डोळ्यांना धड दिसायचं नाही,पण खाताना केस आला तर घर डोक्यावर घ्यायच्या,.. नुसत्या थरथरायचो आम्ही त्यांच्यापुढे… कसलं स्वातंत्र्य नव्हतंच आम्हाला दूध काढून भांडं खरडलेली साय सुद्धा खायला जीव धडधडायचा. गेले ग बाई ते दिवस!! आतां तुमचे नवे संसार. आमच्या सारखं तुम्ही सोसलं तरी काय??”

मग आक्का भराभर खाणंपिणं संपवायच्या.नळाखाली कपबशी धुवायच्या .पालथी ठेवायच्या.हात झटकत आतल्या खोलीत जाऊन ,अंगावर शाल पांघरुन अंमळ पडायच्या…

सुनबाईंला माहीत असायचं,नानांनी रात्री झोपू दिलं नसेल त्यांना..आक्कांना जाग्रण सहन होत नाही. शिवाय दवाखान्यातले वास ,वर्दळ ..आक्कांना शांत झोप मिळते कुठे?नानांनी दहा वेळा उठवलं असेल…कूस बदलून दे..पाय जवळ कर..एक ऊशी कमी कर. नाना तरी काय करतील?त्यांचीही करुणा येते.वार्धक्य. असहाय्य .अगतिक.नाना आणि आक्का दोघेही.पिकलेले.कुणी कुणाची सेवा करायची?तशीअवतीभवती मुलं होती.सुना होत्या.सारेजण झटत होते.पण आयुष्याचा एक हिस्सा होता.तो मात्र फक्त त्या दोघांचाच होता.एका रेषेच्या पलीकडे त्या दोघांना फक्त एकमेकांचीच सोबत होती….

क्रमश:…

© सौ. राधिका भांडारकर

पुणे

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares
image_print