Category: मनमंजुषेतून

सुश्री तृप्ती कुलकर्णी  मनमंजुषेतून  ☆ नानीची भांडी ☆ सुश्री तृप्ती कुलकर्णी ☆  मी लहान असताना आमच्या शेजारच्या घरमालकीण (जिला सगळे नानी म्हणत) त्या माझ्या नानीची ही एक आठवण. एकंदरीत चार भाडेकरूंची मालकीण होती तरीही ती घरातली सगळी कामं स्वतःच करायची आणि ते ही अगदी आत्मीयतेनं. आपण शिकलो नाही पण मुलांना शिकवायचंय तर पैसा साठवायला हवा ही जाणीव तिला होती. शिवाय अजून एक गोष्ट म्हणजे नानीच्या मनासारखी स्वच्छता, टापटीपपणा दुसऱ्या कुणाला जमणं अवघडचं.  स्वच्छतेचं तिला व्यसन होतं असं म्हटलं तरी चालेल. याची छोटी झलक तिच्या भांडी घासण्यात दिसायची.  रोज रात्री अंगणात गोष्टी ऐकायची आमची वेळ आणि भांडी घासण्याची नानीची वेळ एकच असायची. त्यामुळे गोष्टीला आपोआपच बॅकग्राऊंड म्युझिक मिळायचं. अजूनही ते दृश्य लख्खं आठवतं. रात्रीचं जेवण झालं की नानी भांड्यांचा ढिगारा घेऊन अंगणात यायची. ढिगाराच असायचा. कारण एक तर माणसं जास्त असायची आणि त्यात नानीचं शाकाहारी जेवण आणि इतरांचं मांसाहारी जेवण यांची भांडी वेगळी असायची. मागच्या अंगणात दोन सार्वजनिक नळ होते त्यातल्या एका नळावर नानीचं भांडी घासण्याचं काम चालायचं. नानी भांडी घासता घासता गोष्टीत रस दाखवायची आणि...

 मनमंजुषेतून  ☆ हे सांगायला आमचीच पिढी कमी पडली ☆ संग्रहिका – प्रस्तुति – कालिंदी नवाथे ☆    लग्न पूर्ण ठरेपर्यंत  स्पर्शाचा गंधही नव्हता..  नुकत्याच ठरलेल्या लग्नाला  स्पर्श मंद मंद स्पर्शत होता ..    जातायेता वाऱ्याने उडलेला पदर गुदगुल्या करायचा ..  चहाच्या कपाची देवाणघेवाण हळूच बोट धरायचा .    रस्त्याने चालताना समोरून येणारी गाडी  खांदा धरायला भाग पाडायची  ती रुतलेली बोटं  काळजापर्यंत भिडायची ..    हॉटेलमध्ये समोरासमोर बसल्यावर नजरेला नजर स्पर्श करायची ..  टेबलाखाली लपलेली पावलंही  अडसर दूर करुन पावलाला बिलगायची ..    मोगऱ्याच्या गजऱ्याचा सुगंध केसांनाही स्पर्शुन जायचा ..  मानेवर ओघळलेल्या फुलाला नव्हे मानेला  हात लावण्याचा मोह व्हायचा ..    वाऱ्याने उडलेलं पान  हळूच गालावर पडायचं ..  पान सुकलेलं असलं तरी  त्या दोघांच प्रेम हिरवगार  व्हायचं ..    तरल कोमल अशा भावनांनाच  स्पर्शाचं भान होत ..  कळतनकळत एकरूप होण्याचं  अनावर स्वप्न होतं ..    हळूहळू जोपासलेल्या या नात्याला  एकमेकांच्या संमतीची साथ होती ..  नाती आयुष्य संपेपर्यंत टिकवण्याची  ती अलिखित नियमावली होती ..    हे सगळे पुन्हा आठवले  आजकालचे स्पर्श पाहून ..  नजाकत त्यातली संपली ..  याने दाटून आले काहूर ..    झटपट आयुष्यामधे  नात्यात फक्त झटापट उरली ..  प्रत्येक कृतीला भावनांची जोड हवी   हे सांगायला आमचीच पिढी कमी पडली ..    ||  हे सांगायला आमचीच पिढी कमी पडली..||   अनामिक...... प्रस्तुति –  कालिंदी नवाथे  ≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास...

सौ.सुचित्रा पवार मनमंजुषेतून ☆ आदरणीय टिळक,  आज तुम्ही हवे होतात … ☆ सौ. सुचित्रा पवार ☆  महनीय,लोकमान्यजी टिळक           साष्टांग अभिवादन  खरे तर आम्ही तुम्हाला पत्र लिहावे इतके आम्ही मोठे नाही,तुमच्याशी कोणती चर्चा करावी इतकेही समपातळीचे नाही तरीही 'थोरांची ओळख 'या इतिहासाच्या पुस्तकापासून आपली ओळख अन विचारांनी आम्ही प्रेरित झालो,तुमच्या जयंती पुण्यतिथीला त्याच पाठातून तुम्ही उच्चारलेली,"स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे आणि तो मी मिळवणारच !" या ब्रिटिश सरकारला दिलेल्या बाणेदार उत्तराने आमचे रोम रोम स्फुल्लींगले," मी शेंगा खाल्ल्या नाहीत,टरफले उचलणार नाही अन कोणाचे नावही घेणार नाही " हा परखडपणा नकळत आमच्याही अंगी आला ;आणि कित्येक भाषणाना वाहवा मिळवली ! आपण सुरु केलेली 'मराठा,केसरी ' वर्तमान पत्रातून हिंदी जनतेत ब्रिटिशांविरुद्ध वाढवलेला असंतोष,तुरुंगातही गप्प न बसता लिहिलेला 'गीतारहस्य ' हे सगळं तुमच्या अंगी कुणी बाणवले? आणि आजच्या पिढीत ते का नाही? हा प्रश्न वारंवार सतावतो. देशास समर्पित सर्वच हुतात्मे, महान व्यक्तिमत्त्वे आणि देशभक्तांकडे पाहिले की वाटते,ही जाज्वल्यता ,प्रखर तेज आमच्याकडे का नाही? या प्रश्नाचे उत्तर खोलवर विचार केल्यावर सापडले.आम्ही खूप खुजे अन स्वार्थी आहोत,त्याग,संयम अन साधना या...

श्रीमती मीनाक्षी सरदेसाई   मनमंजुषेतून  ☆ नैवेद्यम समर्पयामि ....! - डॉ.सौ.सुमेधा आपटे-रानडे ☆ प्रस्तुती – श्रीमती मीनाक्षी सरदेसाई ☆ 'नैवेद्यम समर्पयामि ....|' एरवी आपल्या सण परंपरेला न मानणारी मंडळी,'आखाडी' so called 'गटारी' अगदी न चुकता साजरी करतात. असा थोडासा 'broad minded' विचार आपल्या सर्व सणांच्या बाबतीत झाला तर,किती छान होईल ना..!!आता हेच बघा ना,श्रावण सुरु होतोय,पाठोपाठ गणपती,नवरात्र,दिवाळी अशी सणांची रांगच लागते. या सगळ्यात महत्वाचा असतो तो 'नैवेद्य'.. फक्त देवाला दाखवायला लागतो म्हणून असतो का हा 'नैवेद्य?'.. नाही,खरतरं या 'नैवेद्य' करण्यामागे अनेक गोष्टींची योजना आपल्या परंपरेत आहे. माझ्या मैत्रीणी यावर म्हणतील "काहीही हं,तो नैवेद्य करायचा म्हणजे एक event च असतो बाई!! सरळ ऑर्डर देऊन करुन आणतो".. पण,मैत्रीणिंनो,आपल्या संस्कृतीत नैवेद्याला अनन्यसाधारण महत्व आहे. देवाला अन्नस्वरुपात अर्पण केलेला 'नैवेद्य' आपण प्रसाद म्हणून खातो. ऋतू नुसार सण व त्या सणांचे व देवांचे विशिष्ठ नैवेद्य हे ठरलेले असतात. ह्याचा संबंध नैवेद्य-आरोग्य असा १००% आहेच. पण माझ्यामते घरात 'स्वतः नैवेद्य बनवणे' ही एक आपल्या संस्कृतीने आपल्यातील चांगल्या Qualities निर्माण करण्यासाठी दिलेली activity वाटते मला. कशी काय?..बघा १. नैवेद्य करताना अगदी सोवळ्यांत नसलं तरी शुचिर्भूत...

मनमंजुषेतून  ☆ आईचा खिसा...केदार साखरदांडे ☆ प्रस्तुती - श्री विनय माधव गोखले ☆  मला लहानपणी नेहेमी प्रश्न पडायचा की बाबांना कसा खिसा असतो. त्यात ते पेन , सुट्टी नाणी, कधी कधी बंद्या नोटा ठेवतात. तसा आईला खिसा का नसतो. शाळेची फी भरताना बाबा कसे ऐटीत खिश्यातून काढून फी साठी पैसे देतात , किंवा प्रगति पुस्तकावर खिश्यातल पेन काढून ऐटीत सही करतात. तसा आई जवळ खिसा का नसतो. आणि जर असलाच खिसा तर नेमका कुठे असतो. आईला विचारलं तर ती फक्त हसायची. तुला भूक लागली असेल ना अस म्हणून पदर खोचून शिऱ्या साठी रवा भाजायला घ्यायची . त्या रवा  भाजण्याच्या वासावर भुकेशिवाय दुसरं काही सुचत नसे. एकदा खेळताना पडल्यावर पायाची जखम पुसायला कापसाचा बोळा मिळाला नाही म्हणून चक्क कॉटन च्या नव्या साडीच्या टोकाने  माझी जखम पुसून काढली आणि  कपाटातील कैलास जीवन काढून त्यातलं लोण्याच्या गोळ्या सारख मलम माझ्या जखमेवर लावलं. मला रात्री लवकर झोप यायची तेंव्हा घरातली काम लगबगीने आवरून ती तिच्या जुन्या साडीचा काठ घडी करून मला दिव्याच्या उजेडाने  त्रास होऊ...

श्री विजय गावडे  मनमंजुषेतून  ☆ बाबासाहेब पुरंदरे..... एक आठवण  ☆ श्री विजय गावडे ☆   ज्यांचे पूर्ण जीवन शिवशाहीमय झालंय त्या शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरेना मानाचा मुजरा. साधारण विसेक वर्षांपूर्वीचा काळ. असेच पावसाळ्याचे दिवस होते. धो धो सरी कोसळत होत्या. पाय मात्र दादरच्या राजा शिवाजी विद्यालयच्या दिशेने चालत होते. आज शिवशाहीरांच व्याख्यान होणार होतं. विषय होता 'महाराजांची Time Management ' प्रमुख पाहुणे होते रिझर्व बँकेचे त्या वेळचे संचालक डॉ. नरेंद्र जाधव. राजा शिवाजी विद्यालय सभागृह तुडुंब भरलेलं. ओल्या अंगानिशी लोक मिळेल तिथे स्तब्ध. ज्यांना जागा मिळाली नव्हती ते उभे होते. सभागृहात प्रवेश न मिळालेले कमी भाग्यवान क्लोज्ड सर्किट टीव्ही वर समाधानी होते. महाराजांच्या Time Management वर बोलणारे बाबासाहेब स्वतःही दिलेल्या वेळेच्या अगोदर हजर होते. मात्र पावसामुळे झालेल्या वाहन कोंडीत अडकलेले डॉ. नरेंद्र जाधव मात्र थोडे उशिरा पोहोचले. आपणांस झालेल्या उशिराबद्धल त्यांनी शिवशाहीरांशी दिलगिरी व्यक्त केलेली दिसली. पावसाच्या पाण्याने तुडुंब झालेल्या जलाशयाप्रमाणेच ओसंडून वाहणाऱ्या सभागृहामध्ये शांतता पसरली आणि शिवशाहीरांची ओघवती वाणी बरसु लागली. “ वेडात मराठे वीर दौडले सात “ या गीतात वर्णिलेली प्रतापराव गुजर आणि मंडळीची ती अंगावर शहारे आणणारी गोष्ट कथन...

💐 मनमंजुषेतून 💐 ☆  गुडमाॅर्निंग... ☆ सौ. श्रेया सुनील दिवेकर ☆  Good morning सुप्रभात!!! काय बरे आहात ना सगळे, किंवा एखादा सुंदर पुष्पगुच्छ, किलबिलाट करणार्‍या पक्ष्यांचे चित्र, कोणता तरी उपदेश देणारा संदेश, नाहीतर एखादा motivational संदेश असे अनेक संदेश टिंग टिंग करत पडायला लागतात ना सकाळी सकाळी आपला मोबाईल ऑन केल्यानंतर? पूर्वी ना... मला ह्या गुड मॉर्निंगची फार गंमत वाटायची. आणि रागही यायचा. असं वाटायचे की काय मिळतय लोकांना रोज hii, good morning, good night असे मेसेजीस टाकून? आणि हे टाकले नाहीत तर काय आपण लगेच disconnect होतो की काय त्यांच्या पासून? आणि आश्चर्यही वाटायच की त्यांना एवढा वेळ मिळतोय तरी कुठून ? ते ही सकाळी सकाळी. काहीजणांचा तर पहाटे पाच वाजल्यापासून हा गुड मॉर्निंग संदेश देण्याचा कार्यक्रम चालू होतो.  इथ दोन घोट चहा निवांत बसुन प्यावा म्हणलं तर पाच मिनिटं नसतात. कधी बसलेच तर लगेच नवर्‍याची तरी हाक येते किंवा मुलांना काहीतरी सापडत नसतं, सासुबाईंना त्याचवेळी साखरेच्या डब्यातून साखर काढून हवी असते, आणि हे कमी की काय म्हणून अगदी त्याच वेळी भाजीवाले मामा दारात...

सौ. पुष्पा चिंतामण जोशी  मनमंजुषेतून  ☆ सर्वम् जगदिदम् त्वयि प्रत्येति ☆ सौ. पुष्पा चिंतामण जोशी ☆  २००० साली आमचा मुलगा सून- सतीश सुप्रिया- सतेजसह मिनीयापोलिस इथे होती. अमेरिका पहायला जायचं मनात होतं. व्हिसाही  मिळाला होता. पण गणेशोत्सव जवळ आला होता. आणि सासुबाईंनी नेहमीच्या समजूतदारपणे अमेरिकेत गणपती साजरा करण्याची परवानगी दिली. मग तयारीची धांदल उडाली. श्रींची मूर्ती इथूनच नेण्याचे ठरले. पण 'केसरी'ने त्यांच्या पूर्वीच्या  अनुभवावरून बजावून सांगितले होते की, गणपतीची मूर्ती बॅगेत ठेवू नका. कितीही चांगलं पॅकिंग केलं तरी एवढ्या प्रवासानंतर मूर्तीला काही झालं तर आपला विरस होतो. म्हणून माझ्या खांद्यावरच्या मोठ्या पर्समध्ये राहील अशी मध्यम आकाराची मूर्ती व्यवस्थित पॅक करून घेतली. मुंबई- न्यूयार्क व पुढे पंधरा दिवस पूर्व-पश्चिम-पूर्व अमेरिका दर्शन  असा श्री गणेशाच्या साथीने प्रवास करून मिनीयापोलिसला पोहोचलो. खूप आधीपासून  आणलेली मूर्ती सुखरूप होती हे पाहून फार बरे वाटले. घराभोवती सुरेख हिरवळ आणि हरतऱ्हेच्या फुलांनी सजलेली बाग बघून माझे डोळे चमकले. सतीशने लगेच बजावले, ‘ इथल्या कुठल्याही फुलालाच काय पण पानालाही हात लावायचा नाही. मी तुम्हाला डिपार्टमेंटल स्टोअर्समध्ये घेऊन जाईन. तिथे सारे काही मिळते.” ...

सुश्री नीलाम्बरी शिर्के  मनमंजुषेतून  ☆ प्राजक्त… ☆ सुश्री नीलाम्बरी शिर्के ☆  माझ्या अंगणात आपसूक आले होते एक प्राजक्ताचे झाड. पहिल्यांदा मला त्याच्या पानाचा खरखरीतपणाच लक्षात आला. नंतर तो बोचूही लागला.  पण त्याचे औषधी गुण जाणल्याने मी ते सहन करू लागले.  हळुहळु  त्याला नाजुक फुलेही आली. वासही मंदमंद असा--- मनाला चित्ताला प्रसन्नता देणारा. मी फुलांच्या सौंदर्य व सुगंधात गुंतले. नंतर लक्ष गेल तर झाडाची भली मोठी फांदी कुंपणापलीकडे वाढत जाऊन बहरलेली. रोज तिकडे फुलांचा सडा नजरेला दिसायचा.  गंधाचे झोत वारा इकडे तिकडे उधळायचा.  माझी फुले माझी, पण पलिकडची पखरणही माझ्याच मालकीहक्काची होती ना ? पण तक्रार  केली तर “ तुला कमी पडताहेत का फुलं ?मग गप्प  बस की “ असं  उत्तर  मिळालं  .या उत्तरातून मला शापच मिळाला जणू-- माझ्याकडची फुलं मला प्रसन्न  करायला असफल होऊ लागली.----आणि पलिकडची फुल अस्वस्थता देऊ लागली.  पलीकडे जाणारी फांदी तोडण्याचा अयशस्वी प्रयोगही केला ,कारण  ते माझ्या ताकदीबाहेरचं  काम हे माझ्या लक्षात आलं,  अन खरखरीत  पानं  जास्तच खरखरीत वाटू लागली.   ©  सुश्री नीलांबरी शिर्के ≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला...

सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे  मनमंजुषेतून  ☆ आली गौराई अंगणी ☆ सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे ☆ आली गौराई अंगणी रुणझुणत्या पाखरा, जारे माझ्या माहेरा, आली गौराई अंगणी, तिला लिंबलोण करा' गाणं गुणगुणतच आपण मोठं झालो हे आता आठवते.गौराई येते ती अशीच आनंदात, उत्साहात! त्या माहेरवाशिणीचं किती कौतुक करू असं वाटतं! लहानपणी निसर्गाच्या सान्निध्यात फुले, पत्री गोळा करताना खूप आनंद उत्साह असे.माझ्या माहेरी गौर बसवायची पद्धत नव्हती, तरी मी माझ्या मैत्रीण सह त्यांच्या आनंदात सहभागी होत असे. सासरच्या घरी आल्यावर मात्र गौरी गणपतीचा आनंद खूप मिळाला सांगली ला कृष्णा नदीच्या  जवळच आमचे घर असल्याने गौर आणायला मी सासुबाईं बरोबर नदीवर गेले होते. त्यांनी मला गौरी ची सगळी तयारी करायला शिकवले. आम्ही वाड्यातील शेजारणीं बरोबर नटून थटून नदीवर जाऊन गौरी घेऊन आलो. छोटासा गडू, त्यावर ठेवायला ताटली, गौरीची पानं,(तेरड्याची पाने) हळद कुंकू, फुलं सर्व घेऊन पाणवठ्यावर गेलो. तिथे गडूत थोडसं पाणी, त्यावरच्या ताटलीत पाच खडे ठेवून त्याची पूजा केली. हळद कुंकू,वस्त्र, फुल वाहिले. तिथून येताना तोंडात जवळ घेऊन तसंच यायचं, मागं वळून पहायचं नाही, असे काही काही रितीभाती चे...