☆ “ना मातीची माणसं… ना तिची माणसं…” ☆ श्री नंदकुमार पंडित वडेर☆
बया बया ! अगं इमले काय गं हि इमारत म्हनायची.. . किती झकपक लाईटीनी उजळलीया.. . दिवाळीच्या कंदीलावानी रंगीबेरंगी दिसतीया कि.. . अन उच तरी किती हाय म्हनतीस, आभाळालाच टेकली कि काय?.. . तिथनं म्होरं स्वरग दोनचं बोटं उरला असलं कि.. . बाई बाई!मानसानं मान तरी वर कर करून बघायची म्हटली तर डोईवरचा पदर खाली जमिनीवर पडला कि गं.. . चारीबाजूनं खिडक्या नि खिडक्याच दिसत्यात काय दारं बिरं ह्याला हायती का न्हाई काय कळंना कि.. . कुठूनशान जातात नि येतात गं या इमारतीतनं.. . कशी खुराड्यावानी घरं दिसत्यात.. . मानसंच राहत असत्याल नव्हं त्यात.. . का कोंबडा कोंबडीच.. . अन एव्हढ्या उचावर राहायचं भ्या कसं वाटंत नसंल.. . खाली बघून डोळं गरगरत नसत्याल त्याचं.. अन इमले मला सांग एकाच येळेला समंध सामान घरात आणत असतील का गं?.. . का आपल्यावानी साखरं राहिली जा पटाकन दुकानाकडं, , दुध आणायला पळ, मोहरी राहीली जा धावत.. . असं धा धा येळा येडताकपट्टीनं माणूस नि त्यो इजेचा पाळणा थकत नसंल.. आनि इतकी बिर्हाडांच्या ये जा नी बंद पडत नसलं.. अन कधी बंद पडलाच तर हाय का आली बैदा मगं.. . वरची माणसं वरचं लटकलेली आनि खालची खोळंबलेली.. . जिनं चढून जायच़ खायचं काम असेल का ते.. . एखादा धाप लागून फुकाफुकी मरायचा बी.. . इमले आपून नाय बा तुझ्या बरुर त्या परश्याच्या घराकडं जानार.. . त्याला म्हनावं आईला भेटायला तू खाली उतरून ये.. . माझ्या छातीत बगं हे समंध बघूनच लकलक व्हायला लागलयं.. . रातच्याला इतका उजेड पडलाय मगं सकाळी कसं दिसत असेल गं.. . अन खुळे त्या इमारतीच्या खालच्या अंगाला किती मोटारी उभ्या केल्या हायती बघ जरा.. . अगं मोटार इकायचं दुकानच काढल्यागत वाटाया लागलयं.. . काळी, पांढरी, लाल, निळी, मोरपिशी.. . रंगाची उधळण केल्यासारखी.. . बापय बी चालवितो नि बाई बी.. . सुसाट सुटतात मोटारी कानावर हाॅर्न जोराचा वाजवूनवाजवून बहिरं केलं बघ.. . या दिव्याच्या झगमगटानं डोळं दिपलं कि गं वेडे.. . इमले मला लै भ्या वाटाया लागलया.. आपून आपल्या गावाकडं माघारी जाऊया.. . परश्याला सांगावा धाडू अन त्येला तूच गावाकडं ये बाबा भेटायला असं सांगू.. . माझ्या सारखीची हि दुनिया न्हाई.. . इथं जल्माची लगिन घाई.. . कोन कुनाची चवकशी बी करीत न्हाई.. गेटवरचा वाॅचमेन लै आगाऊ.. आम्हालाच इचारतू अंदर आया काय कू.. . माझ्याच लेकराला भेटाया त्याची परमिशन लागती.. आरं म्या त्याची आय हायं धा वेळा सांगून झालं तरी बी मलाच गुरगुरतो हमे क्यू बताती.. . परश्याला द्यायचा व्हता आक्रिताचा धक्का.. आयेला अडानी समजू नकु एकलीच शेहरात येऊन सायेबालाच येडं करील बरं का.. . परं इथं आल्यावर कळल़ वाटलं तेव्हढं सोपं न्हाई.. . आपलीच माणसं आपल्याला भेटाण्याला झाली पराई.. . गावं ते गावचं असतया.. येशीपासून ते म्हसोबा पतूर समंध्यास्नी पिरमानं पुसतया.. . शेहरात कोन कुनाची फुकापरी करील सरबराई.. . इमले आपला गावचं बरा बाई.. स्वर्गच खाली उतरून इथं आला बाई.. . आपल्या मातीशी नगं गं बेईमानी.. .
☆ “अनंत आमुची ध्येयासक्ती…” ☆ श्री नंदकुमार पंडित वडेर☆
जून महिना उजाडला तरी पावसाचा अजून पत्ता नव्हता..कडक उन्हाने मवाळपण धारण केले आणि आमच्या सावल्या आशेने शाळेला चालत निघाल्या… आम्ही जसे एकेक पाऊल पुढे पुढे टाकत निघालो तश्या तश्या त्या आमच्या पुढे पुढे चार पावलं पुढेच निघाल्या.. जणूकाही आमच्या पेक्षा त्यानांच जास्त शाळेला जाण्याची घाई लागली होती.. आनंद झाला होता.. आनंदाने त्या नाचत बागडत निघाल्या होत्या.. आमच्या पायाला गुदगुल्या करून त्या म्हणत होत्या, …. ‘पोरावो पायं उचला कि रे जरा पटापट.. करा जरा घाई बिगी बिगी जाण्याची… अजून शाळा बघा किती लांब राहिली ती मैला मैलाच्या अंतरावरती… ठावं हायं मला पायात तुमच्या पायताणं न्हाईत ते…उलंसं कुठं तरी पोळत असतील ते.. चुकार बारीक खडं नि वांड बाभळीचा काटा खुपत असणारं तुमची नदर चुकवून.. मगं कळ येउन शान आई गं म्हणाशाल कि भुलवलं तुम्हाला त्यांनी शाळेचा रस्ता चुकवाया… नगं शाळंत आज जायाला ,जाऊ उद्याला नाहीतर परवाला… शाळा कुठं पळून जातीया.. आम्ही पोरचं जर शाळंला गेलो न्हाई तर ती कुणाला बरं शिकवितीया… पाठीवर नि खाकंला पिशवीत ठूलेली पाटी नि पेन्सल.. पुस्ताकाची पुढची चार आणि मागची पाच पानंच कवाची फाटलेली असलं मिळालेलं पुस्तक आमहास्नी त्या गरजू मदत केंद्राकडनं…योकच वही बानं घेउन दिल्याली वरसाचा आभ्यास लिवायला.. अन वरनं दमात बोलला लै पैका खरच झालाय तुमच्या शाळंच्या शिक्षनाला.. खताला नि वैरणीला इथं पैका नसं द्यायला.. अन तुम्ही कुठं हुताय एव्हढं शिकून बॅरिस्टर नि फॅरिस्टर व्हायला.. गडी मिळनातं अव्वाच्या सव्वा पैका मोजून रानात राबायला… चारं पैसं तेव्हढचं शिलकीत राहत्यालं तुम्ही आलात रानात मदतीला…बालमजुरी हा कडक कायदा हाये कायद्याच्या पुस्तकात लिवलेला… तो कुठं घालतो पोटाला लेकराबाळांचा बारदाना असलेल्या घराला… आई जेऊ घालिना अन बा भिक मागू देईना असं सरकार डांबिस हाये.. तिकडं गुरूजी दारोदारी हिंडत्यात आईबांच्या पाया पडत्यात पोराला पोरीला शाळंत पाठवा महनत्यात माझ्या नोकरीचा सवाल हाये.. उगा गरीबाला उपाशी पाडू नगासा.. चारकच्चीबच्ची बी हायती मला… महिन्यानं फकस्त दोन येळा शाळंला येऊ द्या हाजरीला.. इन्स्पेक्टर होईल खूष पटावरची लिहिलेली हजेरी बघून… शाळा फसक्लास चालू हायं असा शेरा जाईल लिवून…बाकी सगळे दिस पोरं पोरी शाळंला नाही आली तरी चालंल… अ आ ई नि ग म भ न याच्या पलिकडं गाडी गेली नाही तरी चाललं…चौथीच्या पुढे शाळा वाढली नाही तरी चालंल…एक गुरूजी शाळा नि खडू फळा…बाकीचे गुरूजी शेहरातनं असत्यात. पोकळ घोषणाबाजीत पुढाकार घेऊन म्हनत्यात शेहरातून खेड्याकडं वळा…शेतीप्रधान देश आपला… शेतकरी जगेल तर देश प्रगती करेल…तरच तरच आमची ध्येयासक्ती साध्य होईल..
सगळ्यांना एकाच रंगात रंगवणारा हा पाऊस आपला ‘ओला रंग’ किती तऱ्हेने उधळतो ते बघण्यासाठी शहरांमधला पाऊसही बघायला हवा. या ओल्या रंगाची एक गंमत म्हणजे हा ओला रंग प्रत्येकाचा निराळा असतो. ज्याच्या त्याच्या कोरडेपणाच्या पार्श्वभूमीवर उठून दिसणारा. त्या ओल्या रंगाची मी पाहिलेली ही दृश्यं… एका अर्थाने माझ्यासाठी जलचित्रं !
जलचित्र १
एक तरुणी, छत्री घेऊन बसस्टॉपवरती उभी असते. तिच्या लाल भडक छत्रीवर पावसाचे पारदर्शी थेंब टपटप असा हलकासा गहिवरलेला आवाज करत पडत असतात. छत्रीवर पडल्यावर क्षण दोन क्षण ते थेंब तिच्याशी हितगुज करण्यात ‘रंगून’ जातात. आणि पुन्हा अलवारपणे तिला निरोप देतात, ते आपली ओलसर खूण तिच्यावर उमटवूनच. काहीसं लालसर रंगाचं बिंब सामावलेलं त्यांचं क्षणभराचं रूपडं गळून पडताना एखाद्या नाजूक फुलाची पाकळी गळून पडावी तसं मोहक दिसतं. त्या मोहक दृश्याकडे पहात असतानाच पुन्हा माझं लक्ष त्या तरुणीकडे जातं.
जलचित्र २
भिजू नये म्हणून अंग चोरून उभ्या असलेल्या तिच्या मनात मात्र पावसाच्या धारा बरसत असाव्यात, असं ती ज्या मायेने ओल्या केसांवरून हात फिरवते ना त्यावरून वाटतं. ती वारंवार बस स्टॉपकडे कधी बस येईल या आशेने बघत असते. ही तिची आशा छत्रीच्या आत बाहेर चुळबुळ करणाऱ्या तिच्या पावलांवरून दिसते. तिच्या सॅंडलच्या आत पावसाचे थेंब काळ्या रंगाच्या पट्ट्यांशी हितगुज करत बसलेले दिसतात. पावलांच्या मागेपुढे होण्याने त्यातले काही थेंब घरंगळत जाऊन अंगठ्यावरती बसतात. तिथल्या नेलपॉलिशचा लाल रंग त्यांना जास्त जवळचा वाटत असावा का… का छत्री बद्दलचा जिव्हाळा असावा? कोण जाणे.
निराशेने ती मनगटावरच्या घड्याळात डोकावते. त्यालाही पावसाची थोडीशी लागण झालेली असते. त्यावर दोन चार शिंतोडे उडालेले असतात. ते पाहून खांदा आणि मान यांच्या पकडीत छत्री तोलून धरून ते पावसाचे शिंतोडे ती आपल्या दुपट्ट्यानं हळुवारपणे पुसते. आणि हे करताना नकळत तिची छत्री थोडीशी कलते आणि ती तरूणी भिजते. मग पुन्हा एका हातात छत्री धरून दुसऱ्या हाताने आपलं डोकं पुसण्याची तिची केविलवाणी धडपड फसते. पावसाची धार तिला संधी मिळताच बिलगते. शेवटी अपरिहार्यतेने ती स्वतःला कोरडं ठेवण्याचा प्रयत्न सोडून देते. आणि आपली नजर पुन्हा बसस्टॉपवर वळवते.
जलचित्र ३
आपसूकच माझं लक्षही मग पुन्हा बस स्टॉपकडे जातं. तोही तिच्यासारखाच शरणागत असतो. आपला स्थिर कोरडेपणा विरघळू देणारा… इतक्यात बस येते. ती देखील निथळतच असते. तिच्या टपावरून गळणारं पाणी जणू कुणीतरी अभिषेक करत असल्यासारखं एका धारेत, एका ओळीत पडत असतं. बंद खिडक्या स्वच्छ झालेल्या असतात. त्यावरून ओघळणारे पावसाचे थेंब स्वतःच स्वतःचं एक चित्र रेखाटत असतात. एरवी ज्यांच्याकडे बघितलं की धूर आणि काळोख याशिवाय काहीही दिसत नाही असे बसचे जाडजुड टायरसुद्धा न्हाऊमाखू घातलेल्या गुटगुटीत बाळासारखे स्वच्छ दिसतात. इतके की वाकून किंचित डोळे मोठे करून बघितलं तर त्यांचं नावसुद्धा दिसतं. या सगळ्या पार्श्वभूमीवर पायऱ्या मात्र मळकटलेल्या असतात. नितळतेचा असा हळवा स्पर्श त्यांना फारसा लाभत नाही. जरा स्वच्छता झाली की कोणीतरी आपला ठसा उमटवून जातंच.
जलचित्र ४
बस थांबताच इतक्या वेळ आपला घेर फुलवून पावसात मनसोक्त भिजणाऱ्या, वेळप्रसंगी एकमेकींवर कुरघोड्या करणाऱ्या या रंगीबेरंगी छत्र्या आपल्या मर्जी विरुद्ध का होईना मिटून जातात. त्यांना आपल्या एका हातात धरून सगळेजण घाईघाईत बसमध्ये शिरतात. कोरडेपणा शोधू लागतात. पण एव्हाना या ओल्या रंगाने आतमध्येही प्रवेश केलेला असतोच. खिडकी जवळच्या सीटवर बसण्याची एरवी कोण अहममिहिका लागलेली असते. पण आता मात्र त्यांच्या या आरसपानी रूपाचं कौतुक करायचा कुणाचाही मूड नसतोच, उलट त्यांच्याकडे काहीशा नाराजीने बघतच अंतर राखून बसलं जातं.
जरा बऱ्यापैकी कोरडी सीट बघून मी बसते. माझ्या निथळणाऱ्या छत्रीला प्रथेप्रमाणे पायापाशी ठेवते. तिकीट काढण्यासाठी पैसे देताना मला जाणवतं कंडक्टर आणि ड्रायव्हर दोघंही जवळपास अर्ध्याहून अधिक भिजलेले आहेत… पण जणू हा ओलावा त्यांच्या अंगाला जन्मजात चिकटल्यासारखे ते सरावाने वावरत आहेत. हळूहळू लोक जसे येऊ लागतात तसं मला जाणवू लागतं की सारं काही या पावसानं व्यापलंय. प्रत्येकजण थोडा तरी ओला आहेच. हे ‘ओलं दुःख’ म्हणावं का ‘ओलं सुख’ म्हणावं ?? काहीही असेल, पण ते सगळ्यांना एकाचवेळी बिलगतंय हे नक्की.
आणि मग मला जलरंगात न्हायलेली अशी निरनिराळी चित्रं दिसू लागली. एखादं झाड, पावसात मनमुराद भिजणारी लहान मुलं, मोठ्या घेरदार आजोबा छत्रीत दाटीवाटीने उभं राहिलेलं एखादं कामगाराचं कुटुंब, बस स्टॉपवरची मोबाईल वर बोलणारी माणसं, एका कोपऱ्यात थोडीशी कोरडी जागा भरून खाणे दाणे विकणारा, एवढ्या भर पावसात रेनकोट घालून पाणी पुरीच्या ठेलाला प्लास्टिकने झाकून उभा असणारा पाणीपुरीवाला इ.इ.
एखाद्या भलंमोठं चित्र त्याच्या इतर बारीकसारीक तपशीलासह प्रत्येक चौकोनात विशिष्ट पद्धतीने चित्रकाराने चित्रीत करावं… नजाकतीने त्याच्या आवश्यकतेनुसार काढून रंगवावं आणि मग हळूहळू एक अखंड चित्र पुर्ण व्हावं…. तसं हे दृश्य मला दिसू लागतं. आता पुढचे अनेक दिवस पाऊस नावाचा चित्रकार अशी अनेक चित्रं काढण्यासाठी सरसावलेला असणार आहे आणि त्यातली काही दृश्यं मला पुन्हा मोह घालणार आहेत.
सगळ्यांना एकाच रंगात रंगवणारा हा पाऊस आपला ‘ओला रंग’ किती तऱ्हेने उधळतो ते बघण्यासाठी शहरांमधला पाऊसही बघायला हवा. या ओल्या रंगाची एक गंमत म्हणजे हा ओला रंग प्रत्येकाचा निराळा असतो. ज्याच्या त्याच्या कोरडेपणाच्या पार्श्वभूमीवर उठून दिसणारा. त्या ओल्या रंगाची मी पाहिलेली ही दृश्यं… एका अर्थाने माझ्यासाठी जलचित्रं !
जलचित्र १
एक तरुणी, छत्री घेऊन बसस्टॉपवरती उभी असते. तिच्या लाल भडक छत्रीवर पावसाचे पारदर्शी थेंब टपटप असा हलकासा गहिवरलेला आवाज करत पडत असतात. छत्रीवर पडल्यावर क्षण दोन क्षण ते थेंब तिच्याशी हितगुज करण्यात ‘रंगून’ जातात. आणि पुन्हा अलवारपणे तिला निरोप देतात, ते आपली ओलसर खूण तिच्यावर उमटवूनच. काहीसं लालसर रंगाचं बिंब सामावलेलं त्यांचं क्षणभराचं रूपडं गळून पडताना एखाद्या नाजूक फुलाची पाकळी गळून पडावी तसं मोहक दिसतं. त्या मोहक दृश्याकडे पहात असतानाच पुन्हा माझं लक्ष त्या तरुणीकडे जातं.
जलचित्र २
भिजू नये म्हणून अंग चोरून उभ्या असलेल्या तिच्या मनात मात्र पावसाच्या धारा बरसत असाव्यात, असं ती ज्या मायेने ओल्या केसांवरून हात फिरवते ना त्यावरून वाटतं. ती वारंवार बस स्टॉपकडे कधी बस येईल या आशेने बघत असते. ही तिची आशा छत्रीच्या आत बाहेर चुळबुळ करणाऱ्या तिच्या पावलांवरून दिसते. तिच्या सॅंडलच्या आत पावसाचे थेंब काळ्या रंगाच्या पट्ट्यांशी हितगुज करत बसलेले दिसतात. पावलांच्या मागेपुढे होण्याने त्यातले काही थेंब घरंगळत जाऊन अंगठ्यावरती बसतात. तिथल्या नेलपॉलिशचा लाल रंग त्यांना जास्त जवळचा वाटत असावा का… का छत्री बद्दलचा जिव्हाळा असावा? कोण जाणे.
निराशेने ती मनगटावरच्या घड्याळात डोकावते. त्यालाही पावसाची थोडीशी लागण झालेली असते. त्यावर दोन चार शिंतोडे उडालेले असतात. ते पाहून खांदा आणि मान यांच्या पकडीत छत्री तोलून धरून ते पावसाचे शिंतोडे ती आपल्या दुपट्ट्यानं हळुवारपणे पुसते. आणि हे करताना नकळत तिची छत्री थोडीशी कलते आणि ती तरूणी भिजते. मग पुन्हा एका हातात छत्री धरून दुसऱ्या हाताने आपलं डोकं पुसण्याची तिची केविलवाणी धडपड फसते. पावसाची धार तिला संधी मिळताच बिलगते. शेवटी अपरिहार्यतेने ती स्वतःला कोरडं ठेवण्याचा प्रयत्न सोडून देते. आणि आपली नजर पुन्हा बसस्टॉपवर वळवते.
जलचित्र ३
आपसूकच माझं लक्षही मग पुन्हा बस स्टॉपकडे जातं. तोही तिच्यासारखाच शरणागत असतो. आपला स्थिर कोरडेपणा विरघळू देणारा… इतक्यात बस येते. ती देखील निथळतच असते. तिच्या टपावरून गळणारं पाणी जणू कुणीतरी अभिषेक करत असल्यासारखं एका धारेत, एका ओळीत पडत असतं. बंद खिडक्या स्वच्छ झालेल्या असतात. त्यावरून ओघळणारे पावसाचे थेंब स्वतःच स्वतःचं एक चित्र रेखाटत असतात. एरवी ज्यांच्याकडे बघितलं की धूर आणि काळोख याशिवाय काहीही दिसत नाही असे बसचे जाडजुड टायरसुद्धा न्हाऊमाखू घातलेल्या गुटगुटीत बाळासारखे स्वच्छ दिसतात. इतके की वाकून किंचित डोळे मोठे करून बघितलं तर त्यांचं नावसुद्धा दिसतं. या सगळ्या पार्श्वभूमीवर पायऱ्या मात्र मळकटलेल्या असतात. नितळतेचा असा हळवा स्पर्श त्यांना फारसा लाभत नाही. जरा स्वच्छता झाली की कोणीतरी आपला ठसा उमटवून जातंच.
जलचित्र ४
बस थांबताच इतक्या वेळ आपला घेर फुलवून पावसात मनसोक्त भिजणाऱ्या, वेळप्रसंगी एकमेकींवर कुरघोड्या करणाऱ्या या रंगीबेरंगी छत्र्या आपल्या मर्जी विरुद्ध का होईना मिटून जातात. त्यांना आपल्या एका हातात धरून सगळेजण घाईघाईत बसमध्ये शिरतात. कोरडेपणा शोधू लागतात. पण एव्हाना या ओल्या रंगाने आतमध्येही प्रवेश केलेला असतोच. खिडकी जवळच्या सीटवर बसण्याची एरवी कोण अहममिहिका लागलेली असते. पण आता मात्र त्यांच्या या आरसपानी रूपाचं कौतुक करायचा कुणाचाही मूड नसतोच, उलट त्यांच्याकडे काहीशा नाराजीने बघतच अंतर राखून बसलं जातं.
जरा बऱ्यापैकी कोरडी सीट बघून मी बसते. माझ्या निथळणाऱ्या छत्रीला प्रथेप्रमाणे पायापाशी ठेवते. तिकीट काढण्यासाठी पैसे देताना मला जाणवतं कंडक्टर आणि ड्रायव्हर दोघंही जवळपास अर्ध्याहून अधिक भिजलेले आहेत… पण जणू हा ओलावा त्यांच्या अंगाला जन्मजात चिकटल्यासारखे ते सरावाने वावरत आहेत. हळूहळू लोक जसे येऊ लागतात तसं मला जाणवू लागतं की सारं काही या पावसानं व्यापलंय. प्रत्येकजण थोडा तरी ओला आहेच. हे ‘ओलं दुःख’ म्हणावं का ‘ओलं सुख’ म्हणावं ?? काहीही असेल, पण ते सगळ्यांना एकाचवेळी बिलगतंय हे नक्की.
आणि मग मला जलरंगात न्हायलेली अशी निरनिराळी चित्रं दिसू लागली. एखादं झाड, पावसात मनमुराद भिजणारी लहान मुलं, मोठ्या घेरदार आजोबा छत्रीत दाटीवाटीने उभं राहिलेलं एखादं कामगाराचं कुटुंब, बस स्टॉपवरची मोबाईल वर बोलणारी माणसं, एका कोपऱ्यात थोडीशी कोरडी जागा भरून खाणे दाणे विकणारा, एवढ्या भर पावसात रेनकोट घालून पाणी पुरीच्या ठेलाला प्लास्टिकने झाकून उभा असणारा पाणीपुरीवाला इ.इ.
एखाद्या भलंमोठं चित्र त्याच्या इतर बारीकसारीक तपशीलासह प्रत्येक चौकोनात विशिष्ट पद्धतीने चित्रकाराने चित्रीत करावं… नजाकतीने त्याच्या आवश्यकतेनुसार काढून रंगवावं आणि मग हळूहळू एक अखंड चित्र पुर्ण व्हावं…. तसं हे दृश्य मला दिसू लागतं. आता पुढचे अनेक दिवस पाऊस नावाचा चित्रकार अशी अनेक चित्रं काढण्यासाठी सरसावलेला असणार आहे आणि त्यातली काही दृश्यं मला पुन्हा मोह घालणार आहेत.
.. वसुधा पुस बरं ते डोळे.. तुला असं रडताना पाहून मला खूप यातना होतात गं…खरंच मला खूप वाईट वाटतयं मी तुझ्याशी लग्न केल्यापासून नीट वागायला हवं होतं.. सतत तुला मी रागावत होतो, चिडत होतो..माझं तुला कधीच काहीही पटत नव्हतचं… त्यात तुझे माहेरचे ते सगळे दिड शहाणे माझ्यापासून काडीमोड घे म्हणून सांगत होते.. मी एव्हढा मानसिक त्रास देत असताना.. तरीही तू मला सोबत राहिलीस.. जे मी मिळवून आणत होतो त्यात तूच समाधानी राहत होतीस नि मला अर्धपोटी ठेवत होतीस.. काटकसरीचा संसाराचे धडे मला गिरवायला दिलेस पण तू मात्र ऐषआरामी दिवस काढलेस.. मला सारं दिसत होतं, कळत होतं.. पण मी त्यावरून तुला साधं काही न विचारता भांडण तंटा, वादविवाद करत राहिलो तुझ्याशी… तुम्ही माझी हौसमौज भागविणार नाही तर मग शेजारचे जोशी, मराठे येणार काय मला हवं नको विचारायला असं जेव्हा तू डोळयात पाणी आणून विचारत असायचीस तेव्हा माझी तळपायाची आग मस्तकात जायची… असं असूनही तुझं माझ्यावर खरं प्रेम करत राहिलीस?.. आणि मी शंका घेत घेत खंगत गेलो… अशक्त झालो.. माझ्या सेवा करण्याच्या नावाखाली तुझा चंगळवाद अधिकच फुलून येत होता… मी तुला एकदा चांगलेच धारेवर धरले देखिल.. पैसै काही झाडाला लागत नसतात गं.. निदान मिळकत पाहून तरी खर्च, उधळपट्टी करत जा म्हणून त्यावर तू फणकाऱ्यानं म्हणालीस.. तुमच्या पैश्याची मला आता गरजच नाही माझ्या खात्यात आता दरमहा 1500/रुपये लाडकी बहीण योजनेमार्फत जमा होत आहेत, शिवाय एस. टी. चं अर्ध तिकिटात माहेराला जाता येतेयं, शिलाई मशीन आता फुकटात घरी येणार आहे, मुलींच्या शाळेची फी माफ झाली आहे… वेळ पडलीच तर मी ब्युटी पार्लर चा छोटा व्यवसाय महिला स्टार्टअप मधून सुरू करेन.. आता नवऱ्याच्या मिजाशीवर जगण्याचे दिवस कधीच संपले.. तेव्हा तुम्ही आता तुमचं तेव्हढं बघा…. तुझ्या त्या सरकारला बरी या लाडक्या बहिणीची त्या बदमाष भावाची काळजी घेता आली.. आणि आम्ही नवऱ्यानं काय घोडं मारलं होतं त्या सरकारचं… आमच्याच पगारातून तो प्रोफेशनल टॅक्स, इन्कम टॅक्स, भरमसाठ कापून घेऊन, आयजीच्या जीवावर बायजी उदार झाल्याचा सरकार आव आणतयं अशी सरकारी योजना पाहून माझा संताप संताप झाला आहे… आता मी देखील सरकारनं लाडकी बायको हि योजना कधी आणतील याचीच वाट बघून राहिलो आहे… ती योजना आली कि मग मी पण तुझ्या मिजाशीवर, तालावर नाचायला पळभरही थांबणार नाही… मग बसं तू तुझ्या माहेरीच सगळ्या लाडक्या योजनांच्या राशीत लोळत… आणि मी आणि सरकारी योजनेतील लाडकी बायको घरी आणून तिच्या बरोबर सुखाने संसार सुरू करतो…
“… हे काय? अजून तुम्ही स्टूलावरच उभे आहात काय? गळफास लावून घ्यायला धीर होत नाही ना? …पाय लटलट कापायला लागलेत ना! तो फास गळ्यात अडकवून घ्यायला हात थरथरायलाही लागलेत का?.. अगं बाई! चेहरा कसा भीतीने फुलून गेलाय… अंगालाही कापरं भरलयं वाटतं… आणि छप्पन इंचाची नसलेली छाती कशी उडतेय धकधक… ह्यॅ तुमची.. तुमच्याने साधं फासाला जाणं देखील जमणारं नाही… घरातल्या इतर कामा सारखंच फाशी घेण्याचं कामं सुध्दा तुम्हाला जमत नाही…म्हणजे बाई कमालच झाली म्हणायची…अहो बाकीच्या संसाराच्या कामात मेलं एकवेळ राहू दे हो पण निदान फासावर जाण्याच्या कार्यात तरी पुरूषार्थ दाखवयाचा होताना…तितही डरपोक निघालात….तुका म्हणे तेथे हवे जातीचे हे येरागबाळ्याचे काम नोव्हे… आणि हे काय हातात लिहिलेला कागद कसला घेतलाय? बघु दे मला एकदा वाचून… आपल्या आत्महत्येला जबाबदार म्हणून माझं नावं वगैरे तर लिहिले नाही ना त्यात… हो तुमचा काय भरवंसा.. तुम्ही मनात आलं नाही तर फासावर लटकवून घ्याल नि व्हालं मोकळे एकदाचे… आणि मी बसते इथे विनाकारण पोलिसांच्या ससेमिऱ्याला तोंड देत नि कोर्ट कचेऱ्याच्या हेलपाट्या टाकत आयुष्यभरं… तसं जिवंत पणीही तुम्ही मला सुखानं जगू दिलं तर नाहीच पण मेल्यावर सुद्धा माझ्या आयुष्याची परवड परवड करून गेल्याशिवाय चैन ती तुम्हाला कसली पडायची नाही… जळ्ळं माझं नशिब फुटकं म्हणून देवानं हा असला नेभळट नवरा माझ्या नशीबी बांधून दिला… अरेला कारे केल्याशिवाय का संसाराचा गाडा चालतोय… पण ती धमकच तुमच्या खानदानातच नाही त्याला तुम्ही तरी काय करणार… अख्खं गावं तुम्हाला भितरा ससोबा महणतयं आणि मला जहाॅंबाज गावभवानी… पण कुणाची टाप होती का माझ्या वाटेला येण्याची… एकेकाची मुंडीच पिरगाळू टाकली असती… मी होते म्हणून तर इथवरं संसार केला… आणखी कुणी असती तर तेव्हाच गेली असती पाय लावून पळून… चार दिडक्या कमवून घरी आणता म्हणजे वाघ मारला नाही… घर संसार माझा तसाच तुमाचाही आहे… नव्हे नव्हे बायको पेक्षा नवऱ्याचा संसार जास्त महत्त्वाचा.. त्याचा वंशवेल वाढत जाणार असतोना पुढे… मग तो कर्ता पुरुष कसा असायला हवा हूशार, तरतरीत, शरीरानं दणकट नि मनानं कणखरं.. हयातला एकही गुण तुमच्याजवळ असू नये… जरा बायकोनं आवाज चढवला कि तुम्ही घरातून पळून जाता… कंटाळले मी तुमच्या या पळपुटेपणाला… एकदाचं काय ते कायमचे पळूनच का जात नाही म्हणताना आज तुम्ही हि फिल्मी स्टाईल स्टंटबाजीनं फासावर लटकवून घेण्याचं काढलतं.. कशाला मला भीती घालायला… असल्या थेरांना मी भिक घालणारी बाई नाही… माझ्या मनगटातलं पाणी काही पळून गेलंल नाही… माझं मी पुढचं सगळं निभावून न्यायला खंबीर आहे… तुम्ही तुमचं बघा… आणि काय ते लवकरच आटपा … आज एकच रविवारची सुट्टी असल्याने सगळं घरं झाडून घ्यावं म्हणतेय मी… मला ते तुमच्या पायाखालचं स्टूल हवयं.. तेव्हा तुमचा निर्णय लवकर अंमलात आणा… मला थांबायला वेळ नाही बरीच कामं पडलीत घरात… नाहीतर असं कराना एवीतेवी तुम्ही फासावर लटकायचं हे ठरवलंय ना.. मग जाण्यापूर्वी शेवटचं एकदा घर झाडून द्यायला मदत करुनच गेलात जाता जाता तरं माझ्या मनाला तेव्हढचं समाधान मिळेल हो… आणि त्या आधी तुमचे आवडीचे दडपे पोहे नि त्याबरोबर गरम गरम चहा ठेवलाय तोही पिऊन घ्यालं… नाहीतर उगाच माझ्या मनाला नकोती रुखरुख लागेल… आता बऱ्या बोलानं खाली उतरतायं कि कसं.. का मारू लाथ त्या स्टूलाला अशीच… “
… ” नको नको…मी खाली उतरतो… तू म्हणतेय तसं फासावर जाण्यापूर्वी दडपे पोहे नि चहा घेतो… ते घरं झाडायला तुला मदतही करतो… पण पण तू असं समजू नकोस कि मी माझ्या निर्णायापासून परावृत्त झालो म्हणून… ते आपलं तुझ्या शब्दाचा मान राखावा आणि तुला ते स्टूल हवयं म्हणून… हे सगळं आवरून झालं कि मी माझा निर्णय अंमलात आणणारं हं… मग भले त्यावेळी तू कितीही मधे मधे आढेवेढे आणलेस तरी माघार घेणार नाही… पण त्यावेळी तू मात्र दडपे पोहे नि गरमागरम चहाच्या मोहात फशी पाडू नकोस बरं… नाहीतर…. “
टूट गया.. दिलका सपना हाये टूट गया.. वो इंडिया वाले ने हमे लूट लिया.. नही नही कंबख्त सालोने छिन लिया… दस साल से उनके साथ हमने भाईचारा करते आ रहे थे… आय.पी.एल.के रूप में… हर एक खिलाडी का अंदाज को बडी ध्यान से पढ चुके थे… कमजोरी कहा है पता चुके थे… बल्लेबाजी, गेंदबाजी का हर एक पैलू के कोने को गौर से समझाकर हमने ये फायनल मुकाबले मे मास्टर प्लान बनाकर खेल कर रहे थे… सबकुछ तो वैसैही चल रहा था..तीस गेंद पर तीस रन्स… याने जीत हाथ में चुकी थी… बस्स उसपर पहलेसे जो चोकर्स का निशाना मिटाकर & the winner of T20 of 2024 is South Africa. लिखना शुरु कर रहे थे….बार बार कोशीश चालू थी वो बदनाम चोकर्स का निशाना मिटाने के लिए…एकेक करके हमारे जी तोड करने वाले बल्लेबाज बंदे परास्त होते गये… आखिरी चार गेंद में नऊ रन्स कि बाकी थी… पर मिले दो… और सात रन्स से हमे शर्मनाक हारगये… वो इंडिया वाले ने हमे गुमराह कर दिया… ये इनकी चालाकी इसे पहले कभी आय. पी. एल में नही देखी थी… सालोने हमारा गेम हमी पर बुमरॅंग कर दिया… और और फिर हम चोकर्स के चोकर्स ही रह गये… हम से क्या भुल हो गई जिसकी हमे ये सज़ा मिली.. हम ढूंढते रह गये…आसू के घुट पिते पिते…एक अचरज बात ये है कि.. हारे थे हम.. टुटा था दिल हमारा… पर वो साले इंडिया वाले फुट फुट कर रो रहे थे… बाजीगर थे ना….. आज हमे पहलीबार पता चला कि जब कोई जीत के नजदीक आकर भी हारता है तो तभी दु:ख कितना गहरा होता है इसका अहसास हुआ… Cricket is game of chance का अर्थ हम जिंदगी भर नही भुलेगें… एक बडी खुशी बात और है कि अगली बार रोहीत शर्मा और विराट कोहली तो विश्वकप नही खेलेंगे… और हम इंतजार करेंगे कि बुमराह कभी रिटायर्ड हो रहा है… उसके बाद जो विश्वकप कि मॅच होगी तो जीत हमारी ही पक्की होगी…
वो कुल कॅप्टन ने हमारे मुह से जीत छिन ली… हम बहुत ही इस पर शरमिंदा है… जाते जाते हम सभी खिलाडीयोंने आज के दिन अपनी दाहिने हाथोपर हम चोकर्स है करके गुदवा लिया है… जब कभी विश्वकप जीत कि बारी आयेगी तभी ये निशाना हमेशा हमेशा के लिए मिटा देंगे… कहने वाले तो यही कहेंगे कि खेल में हार जीत तो होती है… पर जो हार के भी जीतते है उसे बाजीगर कहते है… और उसका नाम इंडिया है…
“नारायण! नारायण!… देवा खाली मर्त्य लोकात मानवांची गर्दी…जत्रा भरली जत्रा पाहिलीत का.!.. नजरं ठरतं नाही तिथवरं पसरलेली!…त्यांचा कुणी क्रिकेट नामक क्रिडेतला विजयी शर्मणे नामविधान रोहीत, विराट सूर्य,ऋषभदेव , समुह तिथे अवतरणार आहे म्हणे त्या सगळया भक्त गणांना दर्शन देण्यासाठी!… कसलासा द्वि संवत्सराचा विश्वाचा रौप्य चषकाची विजयी श्री मिळवून आणली आहे त्यांनी त्याचा हा विजयोत्सव साजरा करण्यासाठी जमलेत सगळे!…अबब काय तो अलोट जनसागर!… त्यांच्या जयजयकाराच्या आरोळ्यांच्या ध्वनी कंपनाने येरु गडगडून खाली कोसळला.त्यांची प्रचंड उर्जा नि शक्ती बघून क्षीरसागर पण भयभीत होऊन आक्रसून मागे मागे हटला.! .. संध्यावंदनाच्या समयाला जन सागराच्या महाकाय लाटांवर लाटां त्या तिथे येऊन धडका देऊ लागल्यात… खरी भरतीची वेळ क्षीरसागराची ,उचंबळून किनाऱ्यावर येऊन धडका देण्याची होती…पण त्या जनसागराचे ते महाप्रचंड रूप पाहून तो भयभीत झाला.. आपला काही टिकाव त्या पुढे लागणार नाही हे त्याला कळून चुकले म्हणून त्याने सपशेल माघार घेऊन शांत राहणे पसंत केले…रवीला देखील तो सोहळा ऑंखेदेखा हाल पाहायचा होता..पण त्याला दुसरीकडे अपाॅईटमेंट असल्याने थांबता आले नाही..बिचारा किरमिजी,तांबूस चेहरा करून हिरमुसून निघून गेला…वरुणाने देखील हलकासा शिडकावा करत वातारणात तप्त मृतिकेचे सुंगंधी अत्तराचे सिंचन करण्यात धन्यता मानली… मरूतगण मंद मंद झुळूकेने वाहत असताना त्या जन सागराच्या आनंदाच्या लहरी लहरींना कुरवाळत राहिला आणि त्याचा मोद सगळ्या आसमंतात दूर दूर नेऊन पसरू लागला… संध्या रजनी हसत खेळत पदन्यास करत अवतरली, तिच्या पायीचे नुपूर पदपथावरील दिव्यांत खड्या सारखे झळाळले…पदपथावरील झाडे लता वेली आपल्या माना उंच उंचावून सरसावली, आकाशीच्या प्रांगणात निळा मखमली जाजम अंथरला त्यावर शशांक आणि लखलखत्या चांदण्या दाटीवाटीने सज्जा सज्जातून तो सोहळा पाहण्यासाठी उत्सुक झाल्या…वसुंधरेवर पौर्णिमेचा चांदणचुरा उधळू लागल्या…हे देवेंद्रा !एक वारी ..लाख वारी विठोबाची पंढरपूरास निघालेली आणि दुसरी हि अनुपम्य वारी सोहळा चाललेला पाहून… विजयी यात्रेचा रथ द्वारकेतून आणलेला पाहूनच काही कलुषितानी कांगावा केला त्यांना मुळी विजयी सोहळ्यात स्वारस्य नव्हतेच मुळी.. असं जरी असलं तरी जगज्जेतेपदाचा अश्वमेधाचा वारू विचरून आलाय…मानवाने आता देवगणांची जागा घेतली की!… कोण विचारतोय तुम्हाला तुमच्या देवलोकाला!… अब कि बार …मानव के लिए खुले स्वर्ग द्वार…आता तुम्हालाच त्यांचं मांडलिकत्व घ्यावं लागलं बरं.!.. असा हा भव्य दिव्य सोहळा पाहून डोळयाचे पारणे का बरं नाही फिटायचे!…त्या देवासाठी लाखावरी भक्त वेड्यासारखे धावून आलेत.. मानवाच्या राज्याचा विजयी डंका दुमदुमला…आणि आणि देवळाचा गाभारा काय आता अख्खं देऊळच रिते, ओस पडून गेले… संपली सद्दी आता तुमची देवा… हरी हरी म्हणत मानवाचा करा हेवा… मी त्यावेळीच तुम्हाला धोक्याची सुचना केली होती.. मानवाला अचाट बुद्धीचं वरदानं देऊ नका बरं.. तो दिवस दूर असणार नाही इंद्रालाच करील घाबरंघुबर… आता आला ना प्रत्यय आपल्या त्या घोड चुकीचा.. अहो असं ऐकलयं मानवांच्या राज्यात चुकीला माफी नाहीच…त्यांनी देखील आपली पूर्वापार चालत आलेली घटना कालमानानुसार अपडेट करून घेण्यास सुरुवात केलीय ..चित्रगुप्ताला म्हणावं तुला देखील अपडेट व्हर्जन आणल्या शिवाय पर्याय नाही….आजवरी कुठल्या देवदेवतांच्या जत्रेला झाली नसेल ईतकी प्रचंड गर्दी पाहून माझी छाती सुद्धा दडपून गेली… आता स्वर्गलोकी राहण्यात काहीच मतलब उरला नाही… आपला जर उदो उदो करून घ्यायचा असेल पृथ्वी सारखे स्थान नाही… एकजात सगळे मानव कायमचं वेडानं झपाटलेले असतात… तिथं एकच अमर सत्य आहे दुनिया झुकती है बस् झुकानेवाला चाहिए… आणि त्यांची तर रांग न संपणारी आहे… देवा मी सुद्धा त्या रांगेत उभा राहायला निघालोय… तुम्ही येताय का कसे.. नाहीतर मला निरोपाचा तांबुल द्या.. हा मी मार्गस्थ झालो… नारायण ! नारायण!… “
☆ “नच सुंदरी… सुंदरी गं…” ☆ श्री नंदकुमार पंडित वडेर☆
जगाच्या कुठल्याही कानाकोपऱ्यात, आकाशात, पाताळात, गुन्हेगार लपून बसला असला तरी, सौंदर्यवान पोलिस इन्स्पेक्टर आपल्याला पकडायला येणार आहे समजल्यावर, तोच काय या पृथ्वीवरीलच काय या भूलोकातलेही, सगळेच गुन्हेगार …मग तो किंवा ते कितीही बलदंड, आडदांड, अद्ययावत शस्त्रांनी सुसज्ज असलेले… दहशतवादी असु दे वा गावगुंड..सगळा सगळा बारदाना…आपणहून शरणागती पत्करून स्व:ताला बंदिवान करून घेण्यास पुढे का होणार नाहीत… एक सौंदर्याची खाण असलेली, सळसळत्या तारूण्याची रूपवती जेव्हा पोलीस इन्स्पेक्टरच्या वर्दीत, डोळयाला काळा गाॅगल.. कमनीय नाजूक कमरेला लटकलेली ती सर्विस रिवाॅव्हलर (तीची खरं तर तिला काहीच आवश्यकता नसताना).. हातात छमछम करणारी लाल छडी घेऊन (हि मात्र हवीच हं कारण स्त्री जातीच्या गुणधर्मानुसार तिला मुळातच सगळ्यांना तालावर नाचवायची सवय असल्याने… नव्हे नव्हे त्यात तिचा हातखंडा असल्याने… सगळे तिच्या पुढे झुकले जातात)… करड्या बुटांचा टाॅक टाॅक आवाज करत टेचात नि ठसक्यात वारदात ठिकाणी वा पोलिस स्टेशनमध्ये येते तेव्हा.. तिथला सारा माहोल त्या कमलनिच्या सुंगधानेच बेहोश होऊन जाईल नाही तर काय… अख्खं आपलं आयुष्य तिच्या सहवात जावं हिच एक मनिषा बाळगून तर काही जण कायमस्वरूपी, (ती सतत आपल्याला दिसत राहावी म्हणून) तिच्या समोरच्या जेलमध्ये बंदीवान म्हणून राहायला तयार का नाही होणार… किरकोळ असो वा गंभीर तक्रारची एफ आय आर पोलिस स्टेशनमध्ये नोंदणी करण्यासाठी भाऊगर्दी हू म्हणून वाढत का नाही जाणार… एक वेळ तक्रारीची तड नाही लागली तरी हरकत नाही, पण त्या सौंदयवतीशी प्रत्यक्ष मुलाखत जरी झाली तरी आपल्या तक्रारीचं निवारणं झालं याच समाधान मानून बाहेर पडणाऱ्या अल्पसंतुष्टांची रांग रोजच वाढती का नाही असणार… संथ नि गेंड्यांची कातडी पांघरून निबर असलेला मुळ पोलिसी खाक्याने काम करणारे ते पुरुषी पोलीस दल अशा एका रूपवान पोलीस फौजदार मुळे कामाला नाही का लागणार… बिच्चारे ते तनाला नि मनाला सुशेगात कामाची सवय झालेली असल्याने.. हया नवयौवना सुंदर फौजदार च्या अदाकारीने थोडेसे जनाची नाही पण मनाची बाळगून कामाला का नाही भिडणार…, कोर्ट कचेरीत लोक अदालत.. वगैरे अनेक ठिकाणी हि सांगेल तोच कायदा पाळणारं नाही का… अहो असं काय करतायं घरीदारी, बाजारी, सरकारी दरबारी सगळ्या ठिकाणी हिचा मुक्त संचार नाही का आपणच तिला प्रदान केला… नारी शक्तीला स्वातंत्र्य, शिक्षण, तेहतीस टक्के आरक्षण… देऊन मोठ मोठ्या पदांवर तिला सन्मानाने वाजत गाजत बसवून (डोक्यावर..), मुळातच माजलेली अकार्यक्षमतेला कार्यप्रवण करण्यास सक्षम असलेली स्त्रीला आपणच स्विकारले.. तिच्या गुणवतेचाच तेव्हा विचार केला गेला… पण सौंदर्य नि बुध्दी यांचा असंभवनीय संयोग जेव्हा जुळून येतो तेव्हा एक अनाकलनीय बदल घडून येत असलेला दिसून येतो याचा धक्क्यावर धक्का बसतो तेव्हा सगळी पुरूष जमात समुळ हादरून जाते… सगळचं हातून निसटून चाललयं याची खंत बाळगत हतबल होते… मग ते क्षेत्र घर संसार पासून अवकाशातील संशोधन असो.. ती कायमच मग अग्रेसर राहते… पृथ्वीवरचा मानवच काय पण देवलोकातील देवगण सुद्धा आता हवालदिल झालेले दिसतात… त्यांना मनातून एकच भीती वाटतेय आता तो दिवस दूर नाही बरं… पृथ्वीवरील अप्सरा देवलोकाचाही ताबा कधी घेतील सांगता येणार नाही… मग आपल्याला जोगी होऊन तिच्या राजमहाली गाणं म्हणत तिची विनवणी करावी लागेल.. ना मांगे ये सोना चांदी… मांगे तेरा दर्शन देवी.. तेरे द्वार खडा एक जोगी…
सौरभ तुझं कौतुक करावं तेव्हढं थोडं आहे. नव्हे नव्हे ते शब्दातीत आहे हेच खरं. जगाच्या भुकेला भाकरी देणाऱ्या त्या टोपी करांच्या अमेरिकन देशात शिक्षण घेऊन पुढील नोकरी व्यवसायात भक्कमपणे पाय रोवून राहिलास… आपली बुद्धिमत्ता नि कौशल्य दाखवून त्या गोऱ्या सायेबाला भारतीय काय चीज असते हे दाखवून दिलास.. जिथं शिष्टाचार चा धर्म नि घड्याळाचा पायबंद असतो अशी व्यावसायिकतेच्या मानसिकतेचा आपदधर्म मानला जातो आणि कर्तव्यापुढे बाकी सारी गोष्टी फिजूल मानल्या जातात या तत्त्वनिष्ठेची विचारसरणीचा लोकमानस..अश्या ठिकाणी तू आपल्या कर्मनिष्ठेला एका उंचीवर नेऊन ठेवलसं… हे किती प्रशंसनीय आहे.. तू भारतीय त्यात मुंबई कर असल्याने आमचा उर अधिक अभिमानाने भरून येतो… या शिवाय तुझा क्रिकेट खेळाची आवड मनापासून जपली नाहीस तर त्यासाठी वेळ देऊन सराव केलास.. जीव तोडून मेहनत घेतलीस… त्या युएसए च्या क्रिकेट संघात प्रमुख गोलंदाज म्हणून निवड झाली.. ती निवड किती सार्थ होती हे त्या ट्वेंटी२० च्या विश्वचषक 2024च्या पहिल्या प्राथमिक सामन्यात दाखवून दिलसं.. बलाढ्य नि चिवट असलेल्या पाकिस्तानी संघाला धूळ चारलीस.. भारतीय संघातले दोन दिग्गज मोठ्या फलंदाजानां पहिल्या दोन षटकातच तंबूचा रस्ता दाखविलास… तुझी हि देदीप्यमान कामगिरी पाहून आपल्या देशातील क्रिकेट नियामक मंडळाला खेळात राजकारण आणल्याने किती घोडचूक होऊन बसते याचा न दिसणारा पश्चताप जाणवून गेला…तसा तुमचा युएसए चा संघ सरमिसळ खेळाडूंचा असला तरीही त्यात जबरदस्त बाॅंन्डींग आहे हे दिसून येत होतं…युएसए मधे आजवर क्रिकेट खेळ आंतरराष्ट्रीय स्तरावर होत नसे पण तोच आता तुमच्या या संघाची विजयी घौडदौड पाहता हा खेळ लवकरच या देशाच्या मातीवर बहरणार यात शंका नको… सौरभ तुला व्यतिश: आणि तुझ्या संघाला माझ्याकडून लाख लाख शुभेच्छा… तूझी खेळातली प्रगतीची कमान चढती राहो… एक मराठी माणूस केवळ आपल्याच भुमीत राहून नव्हे तर साता समुद्राच्या पलीकडे जरी गेला तरी आपल्या कर्तबगारीचा झेंडा फडकवत असतो.. हेच यातून दिसून येतं.. किती लिहू नि किती नको असं वाटून गेलयं.. आमचीच दृष्ट लागू नये म्हणून हा लेखप्रपंच इथेच थांबवतो…
जाता जाता सौरभ आणखी एक महत्त्वाचा मुद्दा सांगायचा राहून गेला. तो म्हणजे तू ज्या ऑर्गनायझेशन मधे सेवा देत आहेस तिथल्या तुझे सगळ्या बाॅस ना माझा मानाचा मुजरा सांग बरं… त्यांनी तूझ्या खेळात यत्किंचितही आडकाठी उभी केली नाही.. उलट जसं जसे संघाची एकापाठोपाठ एक विजयी घोडदौड सुरू झाली आणि त्यांनी तुला चक्क हि स्पर्धा पूर्ण होईपर्यंत विशेष रजेची सुट दिली…तिथेच व्यवस्थापन नि एम्पाॅलई यांचं सुंदर निकोप नातं दिसून आलं.. देशाचं नावं, कंपनीचं नावं नि खेळाडूचं नावं याला त्या ऑर्गनायझेशनने प्राधान्य दिलं… नाहीतर आपल्या इकडे साहेब नावाचा खडूस नमुना कायमस्वरूपी एम्पाॅलईजच्या मानगुटीवर बसलेला दशमग्रह… साधी गरजेसाठी घ्यावी लागणारी किरकोळ रजा नामंजूर करण्यात ज्याला आसुरी आनंद घेण्यासाठीच जन्माला आलेला असतो ,तो काय खेळाच्या सरावासाठी अर्ध्या दिवसाची सवलत, सामने खेळायला विशेष रजेची मंजुरी किंवा राष्ट्रीय, आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील स्पर्धा, सामने असले नि आपलाच एम्पाॅलई त्यात एक खेळाडू सहभागी आहे याचं थोडंतरी कौतुक, खिलाडूवृत्ती दाखविण्याची सुतराम शक्यता नाहीच… सांगायचं इतकंच प्रगतीपथावर असलेल्या आमच्या देशाला अजून बऱ्याच गोष्टी प्रगतीशील देशाकडून शिकण्यासाठी बराच वाव आहे… बरं झालं तू युएसए मध्ये आहेस आणि त्यांच्या संघातून खेळतोस… इथं असतास तर … सौरभ नेत्रावळकर एक इंजिनियर एव्हढीच माफक पुसटशी ओळख मिळाली असती….
…” अगं रखमे का गं असं कसनुसं त्वांड घेऊन बसलीयास!… कसला एव्हढा पेच पडलाय तुला? … परवाच्या दहावीच्या परिक्षेत तुझा पप्पू पास झाला न्हवं!… आखरीला त्येचं घोडं गंगेत न्हायलं कि!… तू त्यो पास व्हावा म्हनुनशान दर वरसाला कसलं कसलं उपास तपास करत व्हतीस.. हायं ठावं मला!…पप्पू आता लै मोठा झाला… मिळलं कि तालुक्याला त्येला एखादी नोकरी बिकरी!… मगं धाडलं कि पगाराचं पैसं तुला!… सुटका व्हईल बघ तुझी या काबाडकष्टातनं!… खाशील चार घास बघशील सुखाचं चार दिस… अगं आता हातातोंडाशी आलेला घास असताना तू हसत खेळत राहायचं सोडून बैजार का गं?… माझंच बघ कि समंध तुला ठावं हाय न्हवं… दोन पोरं पोटाला असून बघ कशी बेवारसा परमानं जगणं जिती… जाईल तिकडं त्येंना मुलूख थोडा हायच म्हनायचा..आनि मागचा दोर त्येंनी कापून कवाच टाकला… सोताचा संसार घरदार केल्लं नि मला म्हातारीला ,आपल्या घरला, गावाला इसरून गेलं… देवाची किरपा म्हनून डुईला छप्पार न भाताची पेज करून खायला चार दाणं भातं पिकवणारी जमिन हायं म्हनून तरले बघ… चार कायबाय बोला चालायला तुझ्यासारखी मैतरनी हायती तवा रोजचा दिस सरतो एकल्याला.. न्हाई तर काय बी खरं न्हवतं… परं रखमे तुझं तर लै बेस हाय कि… तरी बी काळजीनं काळी ठिक्कर पडलीयास कि… काय झालं, घडलं ते तर सांगशिल का न्हाई?”…
.”.. काय बोलायचं गोदाक्का!… संसाराचा खेळखंडोबाच लिवलाय माझ्या नशिबात!… त्यो ह्या जल्मात संपतोय का न्हाई कुनास ठावं.?.. सावकाराकडं चाकरीला धनी व्हतं पाच सा वरसा मागं त्येंना त्या सावकाराच्या खुनाच्या भानगडीत जे पकडून नेलया ते तिकडं जेलात… अजून कोर्ट कचेरीत खरा खोट्याचा निवाडा होतोय जनू.. किती दिसं, महिनं का वरिस जातील याला मोजदाद कुठवर करायची?… वकिलाला पैका द्यायला धडुत्यात तो असायला हवा कि!… शेतावर भांगलयाला जातं व्हते त्यावर पोराचं नि माझं प्वाटं तरी भरत व्हतं!… सरपंच देव मानूस बघं त्येनं पोराची शाळंची काळजी घेतली… तवा कुठं दहावी पतुर प्वारं शिकलं बघं.. न्हाई म्हनायला चार पाच येळेला गटांगळ्या खाल्या त्यानं बी.. पन तड गाठली… तुला हे काय म्या नव्यानं सांगायला हवं.!.. तुझ्या समोरच सगळं घडत बिघडतं गेललं दिसतं व्हतंच कि!… त्ये येळेला तू माझी जिवाभावाची भनीवानी आधार देत व्हतीस कि!…पन तुला यातली आतली गोम काय व्हती ती ठावं नसंल.?.. अगं शाळंपायी माझा पप्पू त्या सरपंचांच्या घराकडंच दिसरात गुरावानी दावणीला बांधल्यावानी तिकडचं कि गं!… मीच त्येला जाता येता हाळी मारून बोलयाची… पप्पू बोलायचा ,’आये तू माझी काय बी काळजी करू नगंस.. मी हथं बेस हाय बघ… सरपंच मला म्ह़नातात दहावी झाल्यावर तालूक्याला बाजार समिती वर नोकरीला लावतो म्हनून.. तवर इथली चार पडत्त्याल ती कामं करत जा… ‘चांगलं दिसं येनार ह्या आशेवर पप्पू नि मी राहिलो बघं… पन ते चार दिस आमच्या पतूर कधीच आलं न्हाईत… अन पप्पू मातर ते दिस येतील या खुळ्या आशेवर बसला नि राबराबत राहिला… संतरंज्या घालन्या काढन्यापासून, घरातली संबंध काम उरकन्यापर्यंत, विलेक्शन च्या मोर्चात, सभंत, लोकांना पैसं, धोतार, लुगडी वाटन्या पतूर.. पोस्टार लावणं म्हनू नको, ते घरघरात जाऊन सरपंचालाच मत द्या असा परचारचं म्हनू नको….. लोकांना मतदानादिवशी घेऊन आणयाला… आनि कशा कशाला पप्पू धावत व्हताचं… त्येला बी आपलं सरपंच निवडून यावं असं लै वाटतं हुतं… अगदी इमानदारीनं खपत हुता…त्या टायमाला एक दिस बी घराकडं त्यो आला न्हाई कि कवा माझ्या नदरंला पडाया न्हाई… सरपंचा च्या घरला इचारलं तर ‘त्ये बेनं असलं इकडं तिकडं बोंबलत गावातनं.. ‘असं काहीबाही वंगाळ सांगायचे… मला लै भ्या वाटायचं.. पप्पू ची लै काळजी वाटत हूती.. एक दोन बाऱ्या त्येच्या दोस्तांच्या कडं त्येची इचारपूस बी केली.. पन त्येंनी बी’ काय कि पप्पू ला दोन दिसा माघारापासून बघितालाच न्हाई असं जरा दबकतच बोलले… तोच कोन तरी मधीच त्वांड उघडलाच.. सरकारी हॉस्पिटलात पडलाय तो… कवाधरनं.’.. माझ्या पायाबुडीची वाळूच सरकली नव्हं… म्या तडक हॉस्पिटल गाठलं.. त्येच्या वारड बाहीर पोलीस उभा व्हता… मला त्यांनी आत सोडायची परमिशन न्हाई म्हनून अडवून धरलं.. म्या रडत भेकतं त्या पोलीसाचं पाय धरलं म्हनलं एक डाव नदरनं त्येला माझ्या लेकराला कसा हाय ते बघू द्या.. मगं मी हथनं हालन.. डोळ्याचं पानी खळंना आणि हृदयाचं पानी पानी झालेलं… काय झालं ?कशानं झालं ?कुणा मुळं ?कशा कशाचा पत्तया लागंना… सरपंचाची माणसं सारखी येत जात व्हती… त्या फौजदारी संगट हसत खिदळत बोलत असताना मला कळालं… सरपंच निवडणुकीत हरला व्हता… त्येचा राग धरून सरपंचाची पोरं जितलेल्ल्या पुढाऱ्यांच्या माणसांना लाठ्या काठ्या, सुरे तलवारी घेऊन मारायला धावले.. त्यांच्या बरोबर पप्पू पण व्हता.. बरीच हाणामारी, डोकी फुटली, हातपाय तोडले…पप्पूच्या डोक्याला जबराट लागलं… कुणीतरी उचलून त्येला हास्पिटलात टाकला.. सरपंच येऊन फौजदाराला सांगून गेला…’ हि दंगा करणारी माझी माणसं न्हाईत.. कुणीतरी भाडेकरू गुंड आणलेले दिसतात… तुम्ही यांना खुशाल जेलात टाका.. पन माझं नावं मातर कुठचं आणायचं न्हाई… आनि यांच्या घराकडं पन कळवू नका… उगाच माझ्या डोसक्याला न्हाई तो ताप व्हईल… तेपरीस इथचं पडनात का.’.. . एव्हढं त्या पोलीसांनी सांगितलं.. म्या पप्पूला आत जाऊन बघितलं तर त्येच्या डोक्याला प्लॅसटर.. हातपाय बांधलेलै.. नाकाला नळकाडं… बघितलं.. तिथली ती सिस्टर म्हनाली लै सिरियस केस हाय… कधी काय व्हईल काय नेम न्हाई… तवा… म्या तशीच बाहीर येऊन शान डोकं धरून बसून राहिलं… देवाला नवस करत… कोन येनार हायं माझ्या मदतीला अश्या वकताला… दिसरात ततचं काढले… पन अजून काई फरक दिसना..फौजदार मला महनले पोलीस केस झालीया… पप्पूला गुन्हेगार शाबूत केलयं.. जिता राहयला तर जेलात ठिवनार अन त्या आदुगर गेलाच तर केस बंद करून टाकनार…गोदाक्का माझ्या पप्पूनं आपुनच ती केसच आताच बंद करून टाकली… घराकडं निघाले तर वाटत तू भेटलीस…गोदाक्का माझा पप्पू इतकं दिसं नापास होत व्हता आनि नेमका यावेळेला तो पास झाला तवा…