Category: मराठी आलेख

श्री नंदकुमार पंडित वडेर

 प्रतिमेच्या पलिकडले 

☆ श्रावण तो आला आला… ☆ श्री नंदकुमार पंडित वडेर ☆

गर्भ रेशमी हिरवागार शामियाना..

पसरला घरा घराच्या अवतीभवती…

निळे पांढरे आभाळ…

हरखून थबकले माथ्यावरती..

मेघडंबरी कोंदणातून…

सुवर्ण रश्मीचे दान सुटले अवनीवरी..

सोनेरी मुकुट शोभले…

तृणपाती तरूवरुंच्या शिरी…

मंद मंदसा हलकासा …

वारा गोंजारून जाई शरीरी..

झुकले तन मान लवून …

आनंद वाहे लहरी लहरी..

खगांनी फुंकली मंजुळ सनई,

अन मधूनच वर्षा बरसून जाई..

खिल्लारे चरती कुरणी…

निर्भर होऊनी रानीवनी..

 उल्हासाची इंद्रधनूची …

तोरणं आकाशी झळकली..

सणवारांची  फुले उमलली…

आनंदाची पालवी बहरली..

बलाकमाला उडती गगनी…

संदेश देण्या माहेरवाशीणी..

सय दाटता मायेची…

मनात गुंजली रूदनगाणी..

माय ती वाट पाही…

दूर दूरच्या लेकीसाठी…

खळबळ माजे तिच्या अंतरी…

खळखळणाऱ्या ओढयातल्या जलापरी..

सांगत आली, वाजत गेली…

गावागावातून वाऱ्याची तुतारी…

.. श्रावण तो आला आला…

 घरोघरी अंगणी नि परसदारी..

..श्रावण तो आला आला…

घरोघरी अंगणी नि परसदारी..

©  नंदकुमार पंडित वडेर

विश्रामबाग, सांगली

मोबाईल-99209 78470 ईमेल –[email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्री सुहास सोहोनी

 प्रतिमेच्या पलिकडले 

☆ गावलं का ताक ?… ☆ श्री सुहास सोहोनी ☆

😃

बामणिन् ग्येली खय् व्हती उनाची?

अगो बायो जाणार कुठे! लुगड्याला आखोटा लागून फाटलं होतं वीतभर. शेजारच्या वच्छिनं दिलेन् टांके घालून्. मला आता दिसत नाय गो नेढ्यात दोरा ओवायला.

व्हय् व्हय्. तां पन् खरां.

गो बाय् , तुज्याकडं  ताक गावल् काय गो लोटाभर?

आता कुठचं ताक उरायला! आणि बघितलंस्? मी दिसले रे दिसले, की मागामागीला सुरुवात!

तसां नाय् गो. आता पोरां येतिल नाय् सालंतून? तापून येतंत गो उनाची! त्यानला कोप कोप पिल्यावर वाइंच बरा वाटता. पन् ऱ्हावंदे. नको आता. बरां ता बरां. जाव मी आता घरी?

पाहीलंस्? ताक नसेल म्हटल्यावर चालली तशीच घरी! पोरांची काही काळजी आहे की नाही? चल माझ्याबरोबर. थोडं ताक शिल्लक असेलसं वाटतंय् दगडीत! असलं तर देते.

🌴

पूर्वीच्या काळी गांवा-खेडेगांवात बामणी-कुणबी बायका कुठे भेटल्या तर त्यांच्यात असे आपुलकीचे संवाद घडायचे. आपापल्या मराठीत. सहकार्य शब्दाचा केवळ जप न करता आचरण सहकाराचे होते.

🌴

😃

© सुहास सोहोनी

रत्नागिरी

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्री नंदकुमार पंडित वडेर

 प्रतिमेच्या पलिकडले 

☆ पाऊस केव्हाचा पडतो… ☆ श्री नंदकुमार पंडित वडेर ☆

पाऊस केव्हाचा पडतो… काळ्या ढगातून जलाचे घड्यावर घडे आज तो रिते करतो… वाऱ्यालाही त्यानं तंबी दिलीय खबरदार आज माझ्या वाट्याला आलास तर कोसळणाऱ्या सरींवर सरीच्या भिंतीना हादरवून गेलास तर…वारा मग पावसाच्या वाऱ्यालाही उभा राहण्यास धजला नाही.. दुतर्फा झाडांची दाट राईचीं अंगे अंगे भिजली जलधारानी.. ओंथबलेले पानं न पान नि सरी वर सरीच्या माऱ्याने झाडांची झुकली मान…इवलीशी तृणपाती, नाजुक कोमल लतावेली चिंब चिंब भिजून जाण्यानं काया त्यांची शहारली… हिंव भरल्या सारखे थरथर कापे पान न पान.. खळखळ पाण्याचा लोट धावे वाट फुटे तसे मनास भावे… जीर्ण शिर्ण पिवळी पानं, काटक्या,काड्या, कागदाचा कपटा, सारं सारं  मिळालेल्या प्रवाहात जाई पुढे पुढे ते वाहात.. सरली तुमची सद्दी उचला तुमची जुनीपुराणी रद्दी. आता नव्हाळीची असे गादी…स्वच्छ झाले शहर नगर, स्वच्छ झाले भवताल… चकचकीत झाले रस्ते… दर्पणाला देखिल त्यात स्वताला निरखून पाहावेसे वाटले…घन अंधार दाटला भवताल त्यात बुडाला.. रस्तावरचे पथदिवे आपल्या मिणमिणत्या प्रकाशाने रस्ता रस्ता उजळून टाकला… निराशेच्या वाटेवर असतो आशेचाही एक किरण आणि तो शोधून सापडण्यास करावी खारीची मदत असा होता  त्यांचा एक मनसुबा…दारं खिडक्या कडेकोट झाली बंद माणसा माणसांनी कोंडूनी जोडूनी घेतला घरोबा…  स्थानबद्ध झाले सगळेच जीवबध्द…चिटपाखरू  न धजे विहराया  बसे घरटयात आपुल्या पिलांच्या कोंडाळ्यात… दाणा गोटा कुठे मिळावा  त्यांना अश्या प्रलयंकारी पावसात…हतबल झाले सारे एका निर्सागा समोरी… पुरे पुरे बा पावसा कोसळणे तुझे हे.. शरणागत आलो तव पायी कळून आली आमची माजोरी…खाऊ देशील का कोरडी सुखी भाकरी… नको नको असा उतु मातू नको दावू ओला दुष्काळ तो… प्रसन्न तू सदा असावे म्हणून आरती तुझी आम्ही नित्य गातो…

गडगडाटी हास्य पावसानं केलं कडकडाटासह कोरडा चपलाने तो ओढला… नि पाऊस हळूहळू कमी होत गेला… पाऊस  शांत शांत झाला..

©  नंदकुमार पंडित वडेर

विश्रामबाग, सांगली

मोबाईल-99209 78470 ईमेल –[email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

डॉ.सोनिया कस्तुरे

 प्रतिमेच्या पलिकडले 

☆ किनारा… ☆ डॉ.सोनिया कस्तुरे ☆

आनंदाचे बेट शोधता शोधता

सगाराची गाज अंतरात उतरली की,

मनातल्या लाटा बोलू लागतात.

अथांगतेच्या खोलीत खूप काही असतं

 साठवून, दडवून ठेवलेलं

लाटेनं किनाऱ्याकडे कैकदा फेकलं तरी..

परतीच्या प्रवासात आपसूक आत सामावतं.

त्यात भरती ओहोटीची कथा औरच !

आतला समुद्र कितीही आपला तरी

तृष्णा शमवण्यास असमर्थ ठरतो.

आभाळ संभ्रमून जातं.

मन कोसळतं, तुडूंब साठलं की,

मनात पाऊस कोसळू लागतो.

पालापाचोळा थिजतो.

असह्यतेने नयनातून पाझरतो.

काळ्याकुट्ट ढगांना मोकळ करु पाहतो

मग रोजच मनात पाऊस पडू लागतो.

खिडकीतून बाहेर ओलाचिंब होतो

कितीही उंच जा पाऊस बरसत राहतो.

आधे-मधे रात्री-अपरात्री

अगदी कधीही कोणत्याही वयात

वयाच भान हरपून पाऊस पडतच राहतो.

क्वचित खिदळतो, थुईथुई नाचतो

मोहरुन जातो विस्मयकारी वाटतो

ऊन-सावलीत पाऊस पडतच राहतो.

आत कोसळणारा पाऊस अमाप सोबत केला तरी

तहानेने कधी कधी आपण व्याकूळच राहतो.

किनाऱ्यावर, रेतीत, समुद्रात नदीत…

कुठे कुठे आणि किती किती सांगायचं..!

तो बरसतच राहतो.

समुद्र, पाऊस दोघेही आपल्यात सामावलेले

ना समुद्राच्या आधीन ना

पावसाच्या स्वाधीन होता येते

मनाच्या सागरात पाऊस बरसत राहतो.

कधी बोलका, तर कधी अबोल पावसा सोबत,

आतल्या समुद्राशी बोलत बोलत..,

किनाऱ्यावर आपण स्वतःला शोधत राहतो..!

निगुतीनं चालत राहतो अविरत..!! 

© डॉ.सोनिया कस्तुरे

विश्रामबाग, जि. सांगली

भ्रमणध्वनी:- 9326818354

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्री नंदकुमार पंडित वडेर

 प्रतिमेच्या पलिकडले 

☆ मृगतृष्णा… ☆ श्री नंदकुमार पंडित वडेर ☆

 “अरं  ढवळ्या लेका! का असं गठुळ्यागत अंग मुडपूनशान खाली बसलास? मळ्याकडं जोताला जायचं नव्हं का आपुल्याला? धाकलं मालक आता वाड्यातून दहीभाकरचा तुकडा खाऊन बाहीर येतील कि मर्दा! आनी तु असा बसलेला बघितल्यावर खवळायचं न्हाई व्हयं?… आरं ह्यो आळस सोड नि गपगुमान उभा राहा बघू!.. “

“… पवळ्या दादा, म्या आता जो हथं बसलोय ना त्ये काय लवकर उठायचं नावं घेनार नायं… आवं दादा आता कालच दिव्याची आवस उलाटली.. अन सारवण सुरू झाला तरी पाउसाचा टिपुस काय गळाया तयार न्हाई… पार उन्हाळ्यातल्यावानी उनाचा कडाका तसाच पडतोय कि… आजवर चार बाऱ्या झाल्या नांगरटणीला खेटं घालून.. वळीवानं तोंड वळविलं, म्रिगानं तर तोंड दावलचं न्हाई, ती मधली दोनी बी लबाड नक्षत्रं पाठ दाखवूनच गायब… आरं जित्राबं सुध्दा बिळं सोडून गेली तत मानसांची नि  आपली काय गत झालीया, तुला कायं येगळं सांगाय हवं काय? ढेकळांचा चोक शोष पडल्यावानी उताणी पडलेली रानं… हिरीचं, ओढयाचं खरवडून निघालेलं  पानं.. रोज मैल मैल धुरळा उडवीत जाऊन एक कळशीभर पाणीची उसाभर करून आपला तर जीव पार धायकुतीला आला बघं… दादा आता अवसान गळाठयला बघं… चार पावलं उचलून टाकाया न्हाई जमायचं… ते धाकलं मालक येऊ देत न्हाई तर मोठ्ठं… मला  इथचं पडून राहावंसं वाटतया… दादा आता माझा राम राम करायची येळ झाली बघा… तुम्ही वाईट वाटूनशान घेऊ नका… तुमचा  आमचा संबंध इथवर छान जुळला… मला तुमी लै सांभाळून घेतलसा…. आता दादा तुम्ही सोताला सांभाळा… म्या जरा आता निवांत पडून राहतो… मालकानां माझा राम राम सांगा.. “

” अरं ढवळ्या, असं काय येड्यावानी बरळतूया! आरं ते बघं काळं निबारं ढग दाटून आल्याती… पावसाची झड येऊ लागली… गार वारं सुटलं लेका.. आला आला बघ पाऊस सुरू झाला कि येड्या! आरं उठं चटदिशी उभा राहा… पावसाच्ं पाणी पिऊन घे बघं कशी तरतरी येती ते… उठं कि रे गब्रु… अरं उठं.. उठं.. “

ढगांच्या गडगडाटात, विजेच्या लखलखाटात पावसाच्या रूपेरी धारा बरसू लागल्या… संजीवनी घेऊन आलेला पाऊस मात्र ढवळयाची तहान भागवू शकला नाही…

©  नंदकुमार पंडित वडेर

विश्रामबाग, सांगली

मोबाईल-99209 78470 ईमेल –[email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्री नंदकुमार पंडित वडेर

 प्रतिमेच्या पलिकडले 

☆ प्रतिमेच्या पलिकडले : तू छूपी है कहाँ… ☆ श्री नंदकुमार पंडित वडेर ☆

.. आजच्या विज्ञानाच्या चमत्काराने जग इतके जवळ आलयं.. टाचणी पॅरीसला आयफेल टाॅवर वरून खाली पडली तर त्याचा आवाज इथं लालबाग परळ च्या तेजुकाया मॅन्शन च्या अकरा नंबरच्या खोलीत असलेल्या टि. व्ही. त ऐकू येतो.. आता तुम्हाला प्रश्न पडला असेलच हे असे कसे काय बुवा?.. अहो त्याचं काय आहे दिवसरात्र त्या अकरा नंबरच्या खोलीतला तो टि. व्ही चालूच असतो.. चौविस तास ढॅंण ढॅंण ढॅंण…तरूणाई करियर घडवायला आपल्या स्वप्नांची पूर्तता करायला जेष्ठांचा आर्शिवाद घेऊन घर सोडून गेलेली असते.. त्यांचीच छोट्या छोट्या प्रतिमा युवावस्थेत करिअर कोणतं नि कसं घडवावे याचा शोध घेण्यासाठी दिवसाचे चोविस तासापेक्षा जास्त वेळ घराबाहेरच असते, केअर टेकर जेष्ठांना लोणकढी थापा वर थापा मारून.. मग घरात जागं राहते त्या जेष्ठांची एकल तर कधी असलीच तर दुकल..कर्तव्याची इतिकर्तव्यता झालेली असते.. भविष्याकडे धुसर नजरेने पाहत भूतकाळातील कडू गोड आठवणींचा रिटेलिकास्ट मनाच्या पडद्यावर बघत बसणे हाच एकमेव उदयोग वर्तमानकाळात करत बसतात.. ना बोलायला कुणी घरी ,ना चालायला कुणी दारी.. अवतीभवतीची समवयस्क बऱ्यापैकी विकेट टाकून गेलेली .नाही तर गावाला पळालेली, एखादं दुसरे असलं तरी आजारालाच दत्तक घेऊन एक कॉट अडवून बसलेली.. मग अश्या परिस्थितीत हातपाय हलते नि तोंड व्यवस्थित चालते, थोडक्यात सर्व ठिकठाक, असणारे या जेष्ठांना घरात वाली कोण असणार.?.तरुणाईच्या पैश्याच्या पावसाने घराचे नंदनवन फुलते .. सगळ्या बाजारातल्या आधुनिक उपकरणांनी जागा जागा व्यापून गेलेली असते..घंटो का काम चुटकीमें . कामाचा डोंगर निपटणारे. पण तेच त्या तरुणाईच्या मनाच्या कोपऱ्यात एक इंचभर जागा त्यांना मिळू नये..साधी प्रेमाने केलेली विचारपूस किती मनाला आधार देऊन जाते… मनाला हवी असलेली प्रेमाची ऊब,नि आपुलकीची भुक मात्र हे नंदनवन भागवू शकत नाही..असंख्य चॅनेल्स ने खचाखच भरलेला तो टि. व्ही. आणि त्या सारखी उपकरणं, रंगीबेरंगी विविध शंख शिंपल्यासारखे ,समुद्ररूपी कार्यक्रमांच्या लाटावर लाटा आदळत असतात.. तो अखंड बडबडत नि दाखवत सुटतो.. पण कान बहिरे असल्याने ऐकून मात्र घेत नाही.. आणि जेष्ठांना तो जे जे दाखवेल ,ऐकवेल ते ते बघण्या शिवाय पर्याय नाही..त्या समोर बसून चार उलटे नि सहा सुलटे टाके घालून वुलनचा स्वेटर विणायला घेतला तर तो कधी पुरा होणार नसतो..कारण त्याच्या उबेचीच गरज नसतेच मुळी पण वेळ घालवायचा तो एक चाळा असतो त्यांचा..रिमोट हाती असून चालत नाही ना.. टि. व्ही. काही काळ बंद झाला तर.. अख्खी चाळ गोळा होईल ना !अरे अकरा नंबरचा आवाज बंद झाला!.. म्हणजे काही तरी गडबड झाली आहे..त्याने होणारी सतत दाराची उघडझाप आणि त्यांच्या प्रश्नांला उत्तरे देण्याची दमछाक.. इतकचं काय आपली म्हणणारी नातीगोती आपल्यालावरच रागवणार, का देताय आम्हाला उगीच मनस्ताप?. आहे कुठे सगळ्याला दयायला उत्तर आपल्याकडे!.. नाही नाही आता उत्तरचं नसतात त्यांच्या कडे.. असतो फक्त एकच प्रश्न सतत मनात घोळत.. अरे देवा! मला तू येथून कधी…. ? तू छूपी है कहाॅ म्हणत… 

©  नंदकुमार पंडित वडेर

विश्रामबाग, सांगली

मोबाईल-99209 78470 ईमेल –[email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्री नंदकुमार पंडित वडेर

 

 प्रतिमेच्या पलिकडले 

☆ प्रतिमेच्या पलिकडले : गजरा लगा के…गजरा सजा के… ☆ श्री नंदकुमार पंडित वडेर ☆

 गजऱ्यातल्या कळयानां तू जरा समजावून सांग बरं… इतकं  दुसऱ्याला  वेडावून दाखवणं हे शोभत नाही खरं… अंबाडयाच्या   कुंतलातील  छचोर बटा सुगंधाने किती  धुंदल्या… वाऱ्याच्या झुळूकेवर  डोल डोल डोलू लागल्या…कळी कळीच्या गजऱ्याच्या भाराने अंबाडाही मानेवर झुकला..हलकासा घामही चमचमता फुटला… तिच्या हाताच्या पाच नाजूक बोटांना लागला तो चाळा… सैल झाला का अंबाडा चाचपून पाहती कैक वेळा…मऊ मुलायम बोटांच्या स्पर्शानीं कळया कळया मोहरुन गेल्या…लाजुनी घेतले आक्रसून सर्वांगाला…शिंपडलेल्या अत्तरागत सुंगध तो  चोहीकडे दरवळला….काळया केसांच्या अंबरी शुभ्र मोगऱ्याचा गजरा तो विसावला… वेढयावर वेढे फिरले चक्राकार कुंतलाच्या वेटोळी.. जसा धुंद होउनी अहि लपे केवड्याच्या बनी…आसमंती घुमला घमघमाट तो मोगऱ्यांचा…उत्फुल्ल झाली मनं, गंधीत नासिक  शोध घेती रमणीचा… फुला फुलावर भ्रभर जसे भिरभिरती,अनुरागाचे पाय रमणी भोवती घोटाळती…उठे एकच कळ प्रत्येक हृदयात…कळी कळीचा शुल असुयेचा उमटे  त्या मनात..अहाहा  अहाहा.. काय भाग्यते मोगऱ्याच्या कळीचे… मलाही त्यातील एक कळी होता आले असते तर…भाग्यवंत मी स्वतःलाच समजले का नसते…मग कधीतरी ती मुलायम बोटं मजवरूनीही फिरली असती…अंगा अंगावर प्रीत  सरसरून गेली असती…आभासाचा  भास मनाचा मनात शमला… तिच्या सैल झालेल्या अंबाडयावरुन गजरा तो अलगद ओघळला… कळी कळी ती सुटू लागली… अन पायतळीची भुमी आता सुगंधी झाली…अन मी जर कळी त्यातली असतो…तर माझंही जीवन धन्य  नसते का पावलो असतो…..क्षणैक मोहाची ती मिठी दुरावली…फुलण्या आधी कळी कळी निमाली… कळी तशीच निमाली… 

©  नंदकुमार पंडित वडेर

विश्रामबाग, सांगली

मोबाईल-99209 78470 ईमेल –[email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈