Tag: #मराठी-कथा

सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

 ☆ जीवनरंग ☆ प्रमोशन- भाग-2 ☆ सौ. गौरी सुभाष गाडेकर ☆

दुसऱ्या दिवशी सकाळीही वातावरण तंगच होतं. तसा सकाळी कोणाला हसाबोलायला वेळ नसतो.पण तरी फरक जाणवण्याजोगा होता.

बाईने उपमा करुन ठेवला होता. दोन्ही गॅसवर आमटी आणि भाजी शिजत होती. तिसऱ्यावर बाई चपात्या करत होती.

मग चौथ्या शेगडीवर आरतीने चहाला ठेवलं. स्वतःसाठी आणि समरसाठी उपमा वाढून घेतला. तोपर्यंत भाजी, कोशिंबीर तयार झाली होती. तिने मग समरचे आणि स्वतःचे डबे भरले आणि त्या त्या बॅगमध्ये नेऊन ठेवले. स्वतःसाठी आणि समरसाठी चहा गाळून घेतला आणि ती उपमा खायला बसली.

मधूनमधून समरला हाका मारणं चालूच होतं -“समर, आटप लवकर. आठ पंचवीस झालेत.”

समरचा पत्ता नव्हता. आई नेहमीप्रमाणे समरला घाई करायला गेल्या नाहीत.

आरतीने ब्रेकफास्ट आटोपला आणि समरची वाट बघत न बसता ती ऑफिसला निघाली.

ट्रेनमध्ये चढली, तरी तिचा वैताग कमी झाला नव्हता.

“काय ग? आज सकाळी सकाळी भांडायबिंडायला वेळ बरा मिळाला,” निमाने विचारलं.

“अगं, वेळ कुठचा मिळायला!स्वयंपाकाला बाई ठेवली, तरी इतर कामं असतातच ना. डबे भरणं, बॅगमध्ये ठेवणं, चहा करणं, खायला वाढणं, शिवाय मुलांचं बघणं -सगळी कामं मी करायची. हा आयता येऊन बसणार. म्हणून तर याला रुसायफुगायला वेळ मिळतो ना.”

“अच्छा!आज ‘आप रुठा ना करो’ होतं वाटतं?”निमाने चिडवलं.

“काल रात्रीपासूनच. म्हणजे होतं आधीपासूनच;पण मला कळलं काल रात्री.”

“अगं, झालं तरी काय?”

“तुला सांगते निमा, आठवण झाली, तरी डोकं सणकतं. अगं, मी प्रमोशनसाठी अप्लाय केलंय ना, तर आईंचं आणि समरचंसुद्धा म्हणणं असं की, प्रमोशन फक्त समरनेच घ्यावं. बायकांना काय करायचीत पुढची प्रमोशन्स? आणि म्हणे समरची एकट्याची ट्रान्सफर झाली, तर तो एकटा जाऊ शकेल ; पण माझी एकटीची ट्रान्सफर झाली, तर मी मुलांना घेऊन जायचं. म्हणजे तशी मुलांची काळजी मलाही आहेच. त्यांच्यापासून लांब मी राहूही शकणार नाही. पण हा सगळा विचार मी स्वतः करीन ना. हे कोण माझ्यावर सक्ती करणारे?”

“काही नाही आरती. तू सरळ सांगून टाक -मी प्रमोशन घेणार म्हणजे घेणार. आणि ट्रान्सफरचं म्हणशील, तर मीरा कशी ग गेली?”

“बघ ना. एवढ्या लांब यु.पी.ला जाऊन राहिली. तीसुद्धा एक नाही, दोन्ही नाही, चांगली साडेतीन वर्षं!आणि चार वर्षाच्या मुलाची जबाबदारी सासू आणि नवऱ्याने घेतली.”

“तू काहीही म्हण, आरती. पण घरच्यांचं सहकार्य असल्याशिवाय आपण बायका काहीच करू शकत नाही. आपली हुशारी, टॅलेंट, कर्तबगारी सगळं फुकट जातं, हेच खरं.”

याविषयी दोघींचं एकमत झालं. निमाने पूर्णविराम देऊन हा विषय संपवून टाकला.

पण आरती मात्र दिवसभर त्यावर विचार करत होती. आणि ती जितका जास्त विचार करत होती, तितका प्रमोशन घेण्याचा तिचा निर्णय आणखी दृढ होत होता.मग तिने ठरवलं -घरातल्यांना तोंड कसं द्यायचं, याचा विचार करण्यात वेळ फुकट घालवण्यापेक्षा अभ्यास करणं जास्त महत्त्वाचं आहे.

मग भराभरा तिने सगळं काम हातावेगळं केलं. मग इंटरव्ह्यूच्या दृष्टीने कोणते टॉपिक महत्त्वाचे आहेत आणि त्यासाठी कोणती सर्क्युलर्स, मॅन्युअल्स, पुस्तकं वाचायची, याची यादी केली. महत्त्वाच्या क्रमानुसार त्यांना नंबर दिले. पहिल्या क्रमांकाच्या टॉपिकची सर्क्युलर फाईल घेऊन तिने वाचायला सुरुवात केली. वाचतावाचता नोट्सही काढल्या. काही काही गोष्टी तिला अगदी तोंडपाठ होत्या; पण कदाचित  समरच्या लक्षात नसू शकतील, म्हणून तिने त्याही लिहून काढल्या. साधारण पन्नास एक मिनिटात तिने ती फाईल संपवली. मग पुन्हा एकदा तिने आपण काढलेल्या नोट्सवरून नजर फिरवली. फर्स्टक्लास जमल्या होत्या. समरलाही उपयोग होणार होता. त्याने ती पूर्ण फाईल न वाचता फक्त या नोट्स वाचल्या असत्या, तरी त्याचं कामं झालं असतं.

क्रमश:….

© सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

संपर्क –  1/602, कैरव, जी. ई. लिंक्स, राम मंदिर रोड, गोरेगाव (पश्चिम), मुंबई 400104.

फोन नं. 9820206306

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

☆ जीवनरंग ☆ दोन आया ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर☆ 

त्या दोघींनाही एक एक मुलगी होती. त्यांचा पालन-पोषण करण्यासाठी त्यांना नोकरीची गरज होती. नोकरी मिळतही होती. नोकरी चांगली होती. पगारही चांगला होता. पण ती मिळवण्यासाठी एक अट होती. अट अशी होती की ती मिळवण्यासाठी मॅनेजरला एक तर दहा लाख रुपये द्यायचे किंवा मग स्वत:ला तरी त्याच्या स्वाधीन करायचं.

पहिलीने एकदा आपल्या मुलीकडे बघितलं आणि ती निघून गेली. परत आली तेव्हा तिच्या हातात नियुक्ती-पत्र होतं. तिने मोठ्या गर्वाने मुलीकडे बघितलं, आणि मनातल्या मनात म्हणाली, ‘बघ! घर विकून नोकरी मिळवलीय. तुझ्या आईने घर विकलं, पण स्वत:ला नाही विकलं. नोकरी चांगली आहे. तू मोठी होईपर्यंत घरही होईल.’

तिने मुलीचा मुका घेतला आणि तिला आपल्या छातीशी कवटाळून धरलं.

दुसरी जवळ विकायला घर नव्हतं. तिने क्षणभर मुलीकडे बघितलं आणि तीही निघून गेली. ती परत आली, तेव्हा तिच्याही हातात  नियुक्ती-पत्र होतं. तिनेही काहीशा गर्वाने मुलीकडे पाहीलं आणि मनातल्या मनात म्हणाली, ‘ बघ बेटा, मी स्वत:ल विकून नोकरी मिळवलीय. काय करणार? माझ्याकडे विकायला घर नव्हतं ना! नोकरी खूप चांगली आहे. तू मोठी होईपर्यंत आपलं घर बनेलच आणि मग तू जेव्हा मोठी होशील ना, तेव्हा नोकरीसाठी विकायला तुला आपले घर असेल. तुला स्वत:ला विकायची वेळ येणार नाही.’

तिनेही मुलीचा मुका घेतला आणि तिला आपल्या छातीशी कवटाळून धरलं.

 

मूल कथा – दो माँएं – मूल लेखक – श्री घनश्याम अग्रवाल   

अनुवाद – श्रीमती उज्ज्वला केळकर

176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

श्रीमती मीनाक्षी सरदेसाई 

☆ जीवनरंग ☆ — समन्वय — अलक ☆ श्रीमती मीनाक्षी सरदेसाई ☆

बागेतली रानजाई ‘एक्झोऱ्या’ ला बिलगली, तेव्हा पानोपानी खूप बहरली. तो आश्वस्त, ती बिनधास्त.त्याच्या लालभडक फुलांचे गुच्छेदार गेंद, तिच्या नाजुक, धवल, चिमुकल्या फुलांचा मंद, रोमांचक गंध. बाकीच्या वेली, सायली, जुई, मधुमालती तिच्या कडे बघून हसल्या फिदीफिदी. “कशाला घेतलास त्याचा आधार? आपण एकेकट्या आत्मनिर्भर होऊ शकतो.”

“तुम्ही तरी कसलातरी -भिंतीचा,काठीचा, गेटचा आधार घेतलाच आहे की. मी त्याचा घेतला. स्त्री मुक्ती, स्त्रीमुक्ती ऐकून कान विटले.  एकमेकांचे गुणावगुण आम्ही समजून घेतले नि आमचे  सूर छान जुळले.”

 

श्रीमती मीनाक्षी सरदेसाई

सांगली

मो. – 8806955070

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

 ☆ जीवनरंग ☆ प्रमोशन- भाग-1 ☆ सौ. गौरी सुभाष गाडेकर ☆ 

“ममा, ममा, आज ना मी पिट्टूला मेथीची भाजी भरवली.”

“खाल्ली त्याने की थुंकून टाकली?”

“अगं ममा, मिटक्या मारत खाल्ली. आणखीसुद्धा मागितली.”

“काय सांगतेस?”

“ममा, मी टू इअर्सची होते, तेव्हा मी खायचे का ग मेथीची भाजी?”

“दोन वर्षाची असताना तू दूधभाताचाच हट्ट करायचीस. आत्ताआत्ताशी कुठे सहावं वर्ष लागल्यापासून मॅडम स्वतःहून भाजी खायला लागल्याहेत.”

तेवढ्यात आरतीच्या लक्षात आलं -मघापासून आपण आणि जुईच तेवढ्या बोलतोय. समर, आई, बाबा तिघंही टेन्स दिसताहेत.

जुई उठून गेल्यावर आईंनी सहजच बोलल्यासारखं विचारलं, “मग काय ठरवलंयस तू, आरती?”

“कशाबद्दल म्हणताय, आई?”

“प्रमोशनबद्दल.”

“अप्लाय तर केलंय. आता अभ्यास करायला कसं जमतं, ते बघायचं. समर, तू असं कर ना. तू डिटेलमध्ये वाचशील ना, त्याच्या थोडक्यात नोट्स काढ. म्हणजे मला तेवढ्याच वाचल्या तरी पुरे. मला अभ्यासाला जास्त वेळ मिळेल असं वाटत नाही.”

“तुला वेळ मिळत नाही आणि तो रिकामटेकडा आहे?”सासू एकदम वाकड्यात का शिरली, तेच आरतीला कळेना.

ताटात होतं, तेवढंच बकाबका गिळून समर उठून गेला.

“बघितलंस? अर्ध्या जेवणावरून उठून गेला “-आईंनी आरतीलाच बोल लावला.

मग आरतीही काही न बोलता जेवत राहिली. बाबा तर निःसंग स्थितप्रज्ञासारखे कशातच पडायचे नाहीत.

आईंनी थोडा वेळ जाऊ दिला आणि परत एकदा मुद्द्याला हात घातला,”मी काय म्हणतेय आरती, तू तरी त्याला जरा समजून घे.”

“म्हणजे?”

“म्हणजे असं की, तो प्रमोशनच्या परीक्षेला बसतोय, तर त्यालाच बसू दे. म्हणजे त्याला एकट्यालाच बसू दे. तू कशाला बसतेस? आधीच तुझ्यावर मुलांची जबाबदारी आहे. आणि ह्या पोस्टवरच एवढं काम असतं. घरी यायला इतका उशीर होतो!मग आणखी वरची जागा मिळाली तर बघायलाच नको.”

बाबांनी जेवताजेवता मान वर करुन या सासूसुनेकडे बघितलं आणि पुन्हा खाली मान घालून जेवायला सुरुवात केली. कदाचित त्यांना कोणाची बाजू घ्यावी, ते कळलं नसेल किंवा हिंमत नसेल झाली.

समर आणि आरती दोघंही एकाच बँकेत होती. समरचं पहिलं प्रमोशन लग्नापूर्वीच झालं होतं. आरतीने मात्र जुई झाल्यावर प्रमोशन घेतलं होतं. खरं तर जुई तेव्हा खूप लहान होती. पण कोणालाही त्यात काही गैर वाटलं नव्हतं. मग आत्ताच ह्यांना आपलं प्रमोशनसाठी प्रयत्न करणं आक्षेपार्ह का वाटावं? आरती जेवताजेवता विचार करत होती.

“पुरुषाची गोष्ट वेगळी, बाईची गोष्ट वेगळी,”आई बोलतच होत्या,”त्याची बाहेरगावी कुठे बदली झाली, तर तो एकटा जाऊन राहील आणि दोघांचीही झाली तर सगळेच जाऊन राहाल. पण समजा, तुझी एकटीचीच बदली झाली, तर तू मुलांना घेऊन एकटी कुठे जाणार?”

आता मात्र आरतीला चीड आली. समरची बदली झाली, तर तो एकटा जाणार आणि माझी बदली झाली, तर मी मुलांना घेऊन जायचं? म्हणजे मुलांची जबाबदारी फक्त माझीच आहे? ती काय माझ्या एकटीचीच आहेत?

आरती काहीतरी सणसणीत बोलणार होती. तेवढ्यात जुई धावत आली.”ममा, ममा, मला आणि पिट्टूला झोप येत नाही आहे. तू लवकर चल आणि आम्हाला स्टोरी सांग. ”

मग वाद घालण्याच्या भानगडीत न पडता आरतीने पटापट मागचं आवरलं आणि ती मुलांना झोपवायला गेली.

                             क्रमश:….

© सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

संपर्क –  1/602, कैरव, जी. ई. लिंक्स, राम मंदिर रोड, गोरेगाव (पश्चिम), मुंबई 400104.

फोन नं. 9820206306

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

☆ जीवनरंग ☆ ओठात उमटले हसू☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर☆ 

श्याम आणि सरला दोघे पत्नी शहरात एका कारखान्यात कामाला आहेत. गावाकडे त्याचे म्हातारे आई-वडील रहाताहेत. खूप दिवसात त्यांची काही खबर कळलेली नाही. एके दिवशी संध्याकाळी श्याम सरलाला म्हणतो, ‘खूप दिवसात गावाकडची काही खबर नाही. पत्र नाही. निरोप नाही. आई-बाबा कसे आहेत, कुणास ठाऊक?’

‘मला वाटतं, उद्या सुट्टी आहे. आपण प्रत्यक्षच जाऊन बघून येऊ या.’

श्याम आणि सरला गावाकडे आले. थोडी धावपळ झाली, पण चालायचंच, त्यांनी विचार केला. गावाकडे आल्यावर त्यांना जरा वेगळं, विचित्र वाटलं. स्वस्थपणे बसून कुणी बोलत नव्हते. कधी आई बाहेर जात होती, कधी बाबा. श्याम वैतागलाच. दोन घटका जवळ बसणं नाही. ख्याली खुशाली विचारणं नाही. एवढा मुलगा आणि सून किती तरी दिवसांनी आलीत. जवळ बसावं. चार सुख-दु:खाच्या गोष्टी बोलाव्या. काही नाही. सारखे आपले कुणी ना कुणी तरी बाहेर. बरं थांबायला तरी कुठे वेळ आहे. संध्याकाळच्या एस.टी. ला निघायलाच हवं. असे अनेक विचार श्यामच्या मनात येत होते.

एकदा सगळं आईला विचारावं, म्हणून तो स्वैपाकघरात निघाला. तिथे त्याला आई-बाबांचं कुजबुजतं बोलणं ऐकू आलं म्हणून तो उंबर्‍याशीच थबकला.

रामप्रसादने उधार द्यायला नकार दिला. आता कुणाकडे जाऊ? सारी शंभर रुपयाची तर बाब…..’

‘हं! घरात फक्त मक्याचं पीठ शिल्लक आहे आणि कालची थोडीशी भाजी उरलीय. किती तरी दिवसांनी मुलगा सून आलीत. त्यांना निदान चपाती, भाजी, शेवया, भजी एवढं तरी करून वाढायला नको? सून काय म्हणेल? आपले सासू-सासरे इतके खालच्या थराला पोचले की काय, असं वाटेल तिला. ‘घरात गाय, म्हैससुद्धा नाही की दही, दूध, तूप लोणी असं काही चांगलं- चुंगलं वाढता येईल. फार नको. कुठून तरी साठ- सत्तर रुपये मिळाले, तरी पुरे.’

आई आणि बाबांचं बोलणं ऐकता ऐकता श्यामला वाटलं, आपल्या काळजात जसे काटे टोचताहेत. पैशाची इतकी ओढग्रस्तीची परिस्थिती असतांनाही त्यांनी आपल्याला काहीच कळवलं नाही. आपण तरी शहरात रोज कुठे मेजवानी झोडतो, पण रोजची भाजी-भाकरी तरी मिळते. इथे तर… समजा आईला सांगितलं, ‘आम्हाला भूक नाही, तू त्रास घेऊ नकोस. ‘ पण मग नंतरा आईच्या मनाला सारखं टोचत राहील, मुलगा-सून आले पण उपाशीच गेले. आपण त्यांना नीट जेवायलाही घालू शकलो नाही. तिचं काळीज सारखं कुरतडत राहील.

काय करावं, श्यामला सुचेना. सरलाशी बोलावं म्हणून तो मागे वळला, तर सरला तिथेच उभी होती. तिनेही त्यांचं बोलणं ऐकलं असणार. श्याम काही तरी बोलणार, एवढ्यात सरलाने ओठांवर बोट ठेवून गप्प बसण्याची खूण केली.

नंतर सरला स्वत:च स्वैपाकघरात गेली आणि सासूला म्हणाली, ‘आई, आम्ही आज इकडे का आलो, माहीत आहे? खूप दिवस झाले, तुमच्या हातची मक्याची रोटी खाल्ली नाही. त्याची खूप आठवण झाली, मग आम्हाला राहवेच ना! म्हणून आज इकडे आलो आणि आई, कालची भाजी शिल्लक असेल, तऱ ती आमच्यासाठीच ठेवा बरं का?  माझी आई म्हणते, मक्याच्या रोटीबरोबर शिळी भाजीच जास्त स्वादिष्ट लागते.  आणखी एक गोष्ट मात्र लक्षात ठेवा हं आई!  मुलगा आलाय म्हणून कौतुकाने भाजीवर तेल, तूप, दही, लोणी वगैरे घालाल! तर तसं करू नका बरं का! डॉक्टरांनी आम्हाला तेल, तूप, दही, लोणी वगैरे गोष्टी खायची मनाई केलीय!’

सुनेचा बोलणं ऐकलं आणि सासूच्या कळाहीन, विझू विझू झालेल्या चेहर्‍यावरील  सुरकुत्यातून बघता बघता खुशीच्या, आनंदाच्या लाटा , पाण्यातील तरंगासारख्या पसरू लागल्या आणि त्या लपवाव्या असं तिला मुळीच वाटलं नाही.

**** समाप्त.

***उद्या जागतिक महिला दिन. या दिवशी सातत्याने सजगता आणि सक्षमता हे शब्द उच्चारले जातात. म्हणजे स्वत:वर होणार्‍या अन्यायाची जाणीव होणं आणि त्याचा प्रतिकार करण्यासाठी सिद्ध होणं. सजगता आणि सक्षमता हे शब्द तसे व्यापक आहेत. दुसर्‍यांच्या अडी-अडचणी, भाव – भावना जाणून घेणं आणि आपल्या परीने त्या समजून घेण्याचा, सोडवण्याचा प्रयत्न करणं म्हणजेही सजगता आणि सक्षमता नाही का?

डॉ.कमाल चोपडा यांची एक कथा आहे, ‘छिपा हुआ दर्द’. ही अशीच एक कथा. एका समंजस, शहाण्या सुनेची कथा. सासूच्या सन्मानाला धक्का लागू न देता परिस्थितीतून मार्ग काढणारी नायिका, माझ्या चांगलीच लक्षात राहिलीय. महिला दिनाच्या निमित्ताने आठवली. म्हणून आपल्यासाठी तिचा मराठी अनुवाद सादर

—– उज्ज्वला केळकर

© श्रीमती उज्ज्वला केळकर  

176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

 

 

 

 

☆ जीवनरंग ☆ अनुवादित लघुकथा – नास्तिक ☆ सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे ☆

रोमाच्या यजमानांच्या गाडीला मोठा अपघात झाला. शर्थीचे प्रयत्न करूनही त्यांचा जीव वाचू शकला नाही. आणि त्यामुळे आज सगळं घरच रोमाकडे ‘खाऊ की गिळू‘ अशा संतप्त नजरेने पहात होते.

“नास्तिक कुठली. माझ्या मुलाला मारून खाऊन टाकलंस तू.”…. रोमाची सासू आक्रोश करत होती, आणि पुन्हा पुन्हा त्या दिवसाचा उद्धार करत शिव्याशाप देत होती. त्या दिवशी रोमाच्या लग्नानंतर पहिल्यांदाच आलेल्या ‘कडवा चौथ‘ या व्रताबद्दल तिने रोमाला सांगितलं होतं की – ” सूनबाई, उद्या तुला हे व्रत पाळायचे आहे. चंद्रोदय होई – पर्यंत तू पाणीही प्यायचे   नाहीस”.

रोमाला त्यासारख्या सगळ्या चालीरीती माहिती होत्या. ती व्यवहारदक्षही होती. पण तिच्या शिक्षणाने तिला वैज्ञानिक दृष्टिकोन दिला होता. त्यामुळे प्रत्येक गोष्टीच्या बाबतीत, ती गोष्ट योग्य की अयोग्य याचा विचार करणं हा तिचा स्वभावच झाला होता. त्यामुळे तेव्हा तिने सासूला सांगितलं होतं की…”सासूबाई, माझ्याच्याने इतकं कठीण व्रत केलं जाणार नाही. त्यातून मला पित्ताचाही त्रास आहे. पूर्ण दिवसभर मी पाणीही प्यायले नाही तर माझी तब्बेत बिघडेल”

“हे बघ, हे व्रत तुझ्या नवऱ्याला दीर्घायुष्य लाभावे यासाठी आहे”.

“सासूबाई, मी व्रत केल्याने यांचं आयुष्य कसं वाढू शकेल?”… रोमाने त्यांनाच प्रतिप्रश्न केला होता.

“हे बघ सूनबाई, कितीतरी शतकांपासून हा रिवाज चालत आलेला आहे”

“असेलही. पण मी अशी थोतांड मानत नाही. जन्म मृत्यू आधीच ठरलेले असतात. आणि तुम्ही म्हणता तसे होत असते ना, तर हे व्रत करणाऱ्या देशातल्या सगळ्या बायका कायम सौभाग्यवतीच राहिल्या असत्या.”

रोमाच्या या युक्ती – वादापुढे तिची सासू त्यावेळी काहीच बोलू शकली नव्हती. पण आज मात्र फक्त सासूच नाही, तर इतर सगळेच रोमाला दोषी ठरवत होते.

… आणि रोमा आजही हाच विचार करत होती की…. ‘मान्य आहे मी ते व्रत केलं नाही. पण सासूबाई तुम्हीतर किती वर्षांपासून मुलांसाठी कसली कसली व्रते करता आहात. आणि वड पौर्णिमाही करता आहात ना ?…..”

 

मूळ हिंदी कथा : डॉ. लता  अग्रवाल

अनुवाद :  सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

९८२२८४६७६२.

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

श्री बिपीन कुलकर्णी

संक्षिप्त परिचय

मी , बिपीन दत्तात्रय कुळकर्णी. नुकताच ठाण्यासारख्या उद्योग, कला आणि खवैयांच्या नगरीत वास्तव्यास आलो.

ग्लोबल टेली, डी लिंक, IDBI Principal mutual fund, प्रभुदास लीलाधर ह्या सारख्या कंपन्यांमध्ये 35 वर्षे सेल्स मार्केटिंग आणि ऍडमिनिस्ट्रेशनचा अनुभव घेतलेला.

क्रिकेट, बॅडमिंटन, कॅरम खेळांची आवड असलेला.

CKP समाजउन्नती मंडळ, मुलुंड ह्या संस्थेचा उपाध्यक्ष म्हणून कार्यरत. समाज बांधिलकी मानणारा आणि जपणारा. कुटुंबात, मित्रमंडळीत रमणारा आणि वाचन म्हणजे आपले विचार समृद्ध करणारं  साधन ह्यावर त्रिवार विश्वास असलेला.

चारोळ्या, कविता आणि कथा सहज सुचत गेल्या… मी लिहीत गेलो..

आपणा सर्वांवर लोभ आहेच व तो आटू न देण्यासाठी ब्रह्म चैतन्य श्री गोंदवलेकर महाराज ह्यांच्या चरणी प्रार्थना …

☆ जीवनरंग ☆ लाल गुलाबाची भेट..भाग-2 ☆ श्री बिपीन कुलकर्णी ☆ 

कॉलेज संपलं. पुढे शिकायची इच्छा होती पण घरच्या परिस्थितीमुळे नोकरी पत्करली आणि घराला पैशाच्या रूपाने टेकू दिला. माझं रहाट  गाडगं चालू झालं आणि त्यात इतका बुडालो कीं सुमतीचं काय झालं असेल, कुठे असेल ती ? अजून पुढे शिकण्यासाठी परदेशी गेली असेल कां ? आणि मुख्य म्हणजे लग्न झालं असेल का? अनेक विचार डोक्यात येत आणि जात. काळ… हेच सगळ्या गोष्टीवरचं  एक रामबाण औषध . घरचे मागे लागले होते … लग्नाचं बघा म्हणून .. मीच काहीतरी कारणं सांगून वेळ मारून नेत होतो.

आणि अचानक एके दिवशी घरच्या पत्यावर एक कुरियर आलं. उंची गुलाबी लिफाफा … त्यात गुलाबी रंगाचा कागद .. अक्षर बघितलं आणि अंगावर शहारा आला. सुमतीच हस्ताक्षर मी ह्या जन्मात तरी विसरू शकणार नव्हतो. पत्र वाचलं… सुन्न झालो. त्या लिफाफ्यात अजून एक वस्तू होती. गडद लाल रंगाचा टपोरा गुलाब… पण आज तो गुलाब माझ्याकडे बघून हसत नव्हता. अगदी कुचेष्टेने सुद्धा…कोमेजल्या सारखा दिसत होता. गुलाब बाहेर काढताना काटा टोचला. विव्हळलो मी .. कश्यामुळे ते मात्र कळलं नाही.

परत एकदा ते पत्र वाचलं आणि शेवटची ओळ वाचताना तीन ताड उडालो… लिहिलं होतं …

अजूनही तुझीच … सुमती …

समाप्त 

© श्री बिपीन कुळकर्णी

मो नं. 9820074205

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

☆ जीवनरंग ☆ लाल गुलाबाची भेट..भाग-1☆ श्री बिपीन कुलकर्णी ☆ 

एका रम्य सायंकाळी फेरफटका मारून यावं म्हणून घराबाहेर पडलो. रस्त्यावरच्या वळणाच्या बाजूला एका बंगली  वजा घर असलेल्या बागेत एक टपोरा आणि अतिशय मोहक असा गुलाब फुललेला दिसला. गडद लाल आणि हिरवाकंच देठ असलेलं ते फुल पहाताना अक्षरशः ब्रम्हानंदी टाळी लागली.

त्या बागेत इतरही फुलं होती, पण गुलाब तो गुलाबच. राजेशाही थाट त्याचा … नजाकत तर औरच. कुणीही प्रेमात पडावं असं देखणं रूप . उगीच नाही प्रेमी युगुलांचा जीवश्च सहचर म्हणत. अहो, नव्याने प्रेमात पडलेल्या तरुण तरुणीचा जणू हक्काचा आधारच .. तिच्या रागावरचा एकमेव उत्तम उपाय. ती रागावली की रुसवा काढण्यासाठी पहिली हटकून आठवण येते ती ह्या राजेशाही फुलाची.

देहभान हरपून मी त्या गुलाबाकडे बघत होतो आणि क्षणात ती नजरेसमोर आली. काळ थांबला … एखादं सुस्पष्ट चित्र दिसावं तसं दिसू लागलं.

कॉलेज नुकतंच सुरु झालं होतं. अजून कुणाशी नीटशी ओळखही नव्हती झाली. आणि एक दोन दिवसांनी वर्गात गुलाबाचा मंद सुगंध घेऊन एक मुलगी शिरली. अत्यंत सुस्वरूप, उंच शिडशिडीत … केसांची लांब वेणी पाठीवर झुलवत ती मुलगी येऊन वर्गात बसली. मला खात्री होती की सगळ्यांचं लक्ष त्या मुलीकडे असणार. मी मात्र तिने केसात खोवलेल्या  टपोऱ्या लाल गुलाबाच्या फुलात नजर अडकवून बसलो होतो. त्या मुलीला बहुतेक ते कळलं असावं. कारण, तिच्या नजरेत एक आश्चर्र्याचा भाव उमटला. कदाचित आपल्यापेक्षा गुलाबच ज्यास्त सुंदर आहे की काय असं वाटलं असावं.

दिवस भुर्रकन उडून चालले होते. आमच्या ग्रुप मध्ये ती अगदी सहजरित्या मिसळली आणि हळूहळू मला उमगायला लागली. सुमती … त्या मुलीचं नांव … अत्यंत सधन अश्या घरातली एकुलती एक. पण घरच्या श्रीमंतीचा बडेजाव तिच्या पासून शेकडो मैल दूर होता. मितभाषी, आणि समोरच्यांशी बोलताना कुठेही श्रीमंतीचा डौल न बाळगणारी ती रूपयौवना … मला सुमतीचं नेहमी कौतुक वाटायचं. ही मुलगी इतकी वेगळी कशी ह्याचाच मी विचार करीत असे.

जसजसे दिवस पुढे सरकत राहिले तसतसे मी आणि सुमती एकमेकांना ज्यास्त ओळखू लागलो ..जाणू लागलो . कारण एकच … कविता , लेखन, जुन्या चित्रपटातील गाणी, नाटकं हे सगळं आमच्या दोघांचाही वीक पॉईंट होतं . पी एल आणि व पु म्हणजे आमची अत्यंत आवडती व्यक्तिमत्व. त्या दोघांच्या लिखाणावर आमची कित्येक तास चर्चा व्हायची. स्वामी कादंबरी तर आमचा श्वास ….  रमा- माधव ह्यांच्या बद्दल आम्ही काहीच न बोलता खूप काही बोलायचो… अनुभवायचो. ती शांतता आम्हाला एका वेगळ्याच विश्वात घेऊन जायची.

त्या वेळेस मी नुकतंच लेख, कविता लिहायला सुरवात केली होती. अर्थात सुमतीची ओळख होण्या अगोदर माझी बऱ्यापैकी साहित्य सेवा झाली होती. पण हे जेव्हा सुमतीला कळलं तेव्हा तर तिने सगळं वाचायला दे म्हणून माझा पिच्छाच पुरवला.

तुझं लेखन, कविता वाचण्यासाठी मी उद्याच  तुझ्या घरी येणार… अचानक एक दिवस सुमतीचं फर्मान सुटलं आणि मी धाडकन जमिनीवर आलो. घरी येणार ? त्या चाळीतल्या खोलीत? झरर्कन सगळं डोळ्यासमोरून हललं. मी इतका गुंतलो होतो की काय तिच्यात ?? आणि समजा,  जरी स्वतःच्या मनाविरुद्ध खोटं बोलता येत नसलं तर मग सुमतीचं काय? ती ही गुंतली असेल का माझ्यात? तीचही माझ्यावर प्रेम असेल कां? आणि समजा नसलं तर? तेवढ्यात एक मन म्हणालं.. समजा असलं तर ? माझा भोवरा झाला होता … डोक्यात भुंगे चावत होते. त्या असण्या-नसण्याने मला कुरतडून टाकलं होतं.

दुसऱ्याच दिवशी मी माझ्या कवितेच्या आणि लेखांच्या वह्या सुमतीच्या पुढ्यात ठेवल्या. तिला नवल वाटलं. म्हणाली सुद्धा ; अरे मीच येणार होते नं तुझ्याघरी वाचायला ? माझा चेहरा पडला… अगतिक झाला. तिला काहीच कळेना. मी एकदम इतका नर्व्हस का झालो ते. सुमतीने मला विचारण्याचा प्रयत्न केला. अगदी मनापासून केला. मीच काहीतरी सांगून वेळ मारून नेली. सवयी प्रमाणे आजही माझी नजर सुमतीच्या केसांकडे गेली. आज मात्र तिच्या केसातला तो शाही गुलाब माझ्याकडे बघून कुचेष्टेने हसतोय असा मला भास झाला.

क्रमशः …

© श्री बिपीन कुळकर्णी

मो नं. 9820074205

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

श्री अमोल अनंत केळकर

 ☆ विविधा ☆ वासुदेव ☆ श्री अमोल अनंत केळकर ☆ 

डिसेंबर / जानेवारीतील  मस्त थंडी.  रविवारची सुट्टी. पहाटे चारच्या साखर कारखान्यातला  पहिल्या शिफ़्टच्या भोंग्याने हलकीशी जाग आलेली असते. तरीही मस्त पडलेल्या थंडीमुळे आणि सुट्टीमुळे आणखी जरा वेळ झोपावेसे वाटते. बाबांची फिरायला जायची गडबड, त्यांचा मला उठवायचा अयशस्वी प्रयत्न आणि त्याच सुमारास जोरात हार्न वाजवत शेरी नाल्यावरून धडधडत  जाणारी  सह्याद्री एक्स्प्रेस. तशातही अजून चारच तर वाजतायत, मस्त थंडीत  पडून राहावंसं वाटण तस सहाजिकच ना ? एव्हान त्या भोंग्यातून सभोवार पसरलेला आणि आता नाकालाही सवय झालेला मळीचा वास,  त्या थंडीत अंगावर असलेली मऊ दुलई  डोक्यावरून घ्यायला  भाग पाडतो. मग परत छानशी डुलकी केव्हा लागते ते कळतच नाही.

थोड्यावेळाने जाग येते ते बाजूच्या गल्लीतून येणा-या  गाण्याच्या आवाजाने, एकदम खड्या आवाजात,योग्य लयीत गाणे म्हणत वासुदेव आलेला असतो.  काय माहीत पण मला या वासुदेवाचे लहानपणापासुन  आकर्षण वाटत आले आहे .  त्याची चाहुल लागली की मी  लगेच उठून ब्रश करून  घरातल्या बाल्कनीत  उभा रहायचो

डोक्यावर मोरपिसांची टोपी, पायघोळ अंगरखा, पायात धोतर  कमरेभोवती  उपरणे, एका हातात डमरू तर दुसर्‍या हातात टाळ, काखेेला झोळी, गळ्यात कवड्यांच्या तसेच रंगीबेरंगी माळा,  कपाळ व कंठावर चंदन किंवा गंधाचे टिळे अशा वेशभूषेत वासुदेव  यायचा आणि पाच दहा मिनिटात सभोवतालचे वातावरण मंत्रमुग्ध करून टाकायचा

नाही कुणी जागं झोपलं पहारा

दु:खी जीव तुला देवाचा सहारा

तुझ्यासाठी देव वासुदेव झाला

वासुदेव आला हो वासुदेव आला

या  गाण्यांमधून देवादिकांच्या कथा सांगितल्या जात. मुळातच कृष्णभक्ती हा त्याच्या आयुष्याचा पाया असल्याने वासुदेवाच्या मुखात शक्यतो कृष्णलीला वर्णन करणारीच गाणी असतात.

वासुदेव हरी वासुदेव हरी |

सकाळच्या पारी आली वासुदेवाची स्वारी |

सीता सावली माना दान करी वासुदेवा |

श्रीकृष्ण घ्या सखा नाही होणार तुला धोका ||

वासुदेव ही समाज प्रबोधन करणारी एक संस्थाच होती. या वासुदेवाच्या साहाय्याने शिवाजीने मावळ्यांच्या घरी निरोप पाठवले आहेत. तसेच वासुदेवाचा हेरगिरीसाठी उपयोग करून शत्रूंच्या गोटातल्या बातम्याही मिळवल्या आहेत असा इतिहास सांगतो

अंगणात वासुदेव आला म्हणजे भाग्याची गोष्ट मानली जात असे. कारण त्या रूपाने श्रीकृष्ण घरी आल्याचा आनंद होत असे. त्या बायका माणसे सुपातून जोंधळे घालत आणि दान करत. पुरुष माणसे दुंडा पैसा देऊन त्याला नमस्कार करत. वासुदेवही दान पावलं म्हणत अंगणात नाच करी. सारे अंगण जसे काही समाधानाने आनंदून जाई.

आपली कला सादर करून कुणी काही दान, पैसे, धान्य दिल तर हा वासुदेव ते घेऊन आपला पुढे निघायचा

आज हा वासुदेव  कदाचित अजूनही  सांगली , कोल्हापूर , सातारा किंवा आजूबाजूच्या  खेडोपाड्यात  येत असेलही पण मुंबईसारख्या  शहरात त्याचे दर्शन दुर्मिळच होत चालले आहे

म्हणतात ना

बारा डोळ्यांनी पापं सारी नारायण बगतो

पैशापायी माणूस मरतो, पैशावर जगतो

 

वासुदेवाची ऐका वानी, जगात न्हाई राम रे

दाम करी काम येड्या दाम करी काम रे

 

पण आज ही  कला/ आपला सांस्कृतिक वारसा दुर्मिळ होत चाललाय. अजूनही आशा वाटते की कदाचित या गजबजलेल्या मुंबईतही एका रविवारच्या सकाळी  वासुदेव येईल आणि म्हणेल

  जागा हो माणसा संधी ही अमोल

  तुझ्या रे जीवाला लाखाचं रे मोलं

  घालतील वैरी अचानक घाला |

 वासुदेव आला हो वासुदेव आला….

देवा माझ्या द्वारी या हो

(गाणी संग्रहित)

अमोल

©  श्री अमोल अनंत केळकर

बेलापूर, नवी मुंबई, मो ९८१९८३०७७९

poetrymazi.blogspot.in, kelkaramol.blogspot.com

सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

 ☆ जीवनरंग ☆ मराटी असे आमुची मदरटंग – भाग -2 ☆ सौ. गौरी सुभाष गाडेकर ☆ 

त्या दिवशी छोट्याने अतिशय निराsगसपणे मला विचारलं, “ममा, तुला माहीत आहे, चर्चमध्ये प्रेयर म्हटली नाय तर काय करतात?”

“त्यांना माफ करतात,” ‘ते काय करताहेत, ते त्यांचं त्यांनाच….’वगैरे वगैरे म्हणणारा जीझस माझ्या तोंडून वदता झाला.

“रॉंग! त्यांना उंच जिन्यावर नेतात आणि वरच्या पायरीवरून ढकलून देतात. आजच आम्हाला शिकवलं –

देअर आय मेट ऍन ओल्ड मॅन

व्हू वुडन्ट से हिज प्रेयर्स

आय किक्ड हिम अप

अँड ही फेल डाऊन द स्टेअर्स ”

बाई ग! काय काय ही भयंकर गाणी! झाडाला बांधलेल्या पाळण्यात झोका घेणारं बाळ फांदी मोडल्यावर कसं खाली पडेल, भिंतीवर मजेत बसला असताना खाली पडून चक्काचूर होणारा हमटी डमटी आणि ज्याच्या आम्ही ‘ये रे ये रे पावसा, तुला देतो पैसा ‘म्हणून मिनतवाऱ्या करतो, त्याला ‘डू नॉट शो युवर फेस अगेन ‘अशी दिलेली अपमानास्पद वागणूक.

अलीकडेच वाचनात आलं की, ही सगळी गाणी मुळी लहान मुलांसाठी लिहिलीच नव्हती. प्लेगच्या की  कसल्यातरी साथीवर  लिहिलेल्या ‘रिंगा रिंगा रोझेस’ला मग मरणवास येऊ लागला. बाकीची गाणी तत्कालीन राजकारण, युद्धे वगैरेंवर रचली गेली होती.

आणि छोटी छोटी इंग्लिश बाळं आई -वडिलांचे कपडे लहान करुन घातल्यासारखी बिच्चारी वाटायला लागली.

“मम्मा, लवकर फिनिश कर ना ग तुझं वर्क. पायजे तर मी तुला विसल करायला हेल्प करतो.”

“विसल करायला?”

माझ्या डोळ्यांपुढे एकदम दोन्ही हातांच्या तर्जन्या दोन्ही बाजूनी तोंडात घालून मवाली स्टाईल व्हिसल मारणारी मी आणि माझा लडिवाळ छकुला असं दृश्य तयार झालं. आणि समोर अंगाचा तीळपापड झालेले माझे वडील. लहान असताना एकदा मी अशीच शिटीवर गाणं येतं का, म्हणून बघत होते, तर बाबांनी अशी झोड झोड झोडली होती मला!

“हो ग. विसल करायला. भांडी विसल करायला.”

आता मात्र भांडी विसळायची तशीच टाकून मी तडक ह्यांच्याकडे गेले.

“बघितलेत तुमच्या पोराचे प्रताप? झाली ना इंग्लिश मिडीयमची हौस पुरी?”

“अग, वापरत असेल थोडे इंग्रजी शब्द. पण मराठी बोलतोय तरी ना! माझ्या अर्ध्याअधिक मित्रांच्या मुलांना तर मराठी बोलायचीच लाज वाटते,”- इति  ‘चित्ती असो द्यावे समाधान ‘ वगैरे कोळून प्यायलेला माझा नवरा.

“ममा, फायटिंग वगैरे तुम्ही नंतर करा. पहिलं मला ते सॉंग लिहून दे ना. आणि मग मी स्पीच प्रिपेअर केलंय, ते चेक कर.”

या शेवटच्या शब्दांनी जादू केली.स्वतःहून भाषण लिहून काढणाऱ्या माझ्या छकुल्याविषयीच्या जिव्हाळ्याने आणि अभिमानाने माझं मातृहृदय  अगदी थबथबून गेलं.

सगळी कामं आणि भांडणं अर्धवट टाकून मी त्याला उराशी कवटाळलं आणि म्हटलं, “अरे, माझ्या चिंकुल्याने लिहिलंय स्पीच?”

“मी नाय लिहिलं. माझ्या टीचरने लिहून दिलं आणि मला बायहार्ट करायला सांगितलं. मी म्हणतो, तू चेक कर.

‘प्रिन्सिपल, टीचर्स आनि माझे डिअर फ्रेंड्स. आज आम्ही मराटी डे सेलिब्रेट करतो आहोत. मराटी ही आमची स्टेट लँग्वेज आहे. म्हणून आपण सर्वांनी ओथ करूया की आम्ही जास्तीत जास्त मराटीत बोलणार. मराटीत लिवणार, मराटीत स्वास घेणार. गिव्ह मी अ बिग हॅन्ड ‘

त्याच्यानंतर मी ते सॉंग म्हणणार, ‘मराटी असे आमुची मदरटंग. ‘ पुढे काय ग ममा?”

“पुढे? ‘कमॉन मारूया आपण तिला टँग.”

समाप्त

© सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

संपर्क –  1/602, कैरव, जी. ई. लिंक्स, राम मंदिर रोड, गोरेगाव (पश्चिम), मुंबई 400104.

फोन नं. 9820206306

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈