मराठी साहित्य – इंद्रधनुष्य ☆ गीत ऋग्वेद – मंडल : १ : ३० : ऋचा १७ ते २२ — मराठी भावानुवाद ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆

डाॅ. निशिकांत श्रोत्री 

? इंद्रधनुष्य ?

☆ गीत ऋग्वेद – मंडल : १ : ३० : ऋचा १७ ते २२— म राठी भावानुवाद ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆

ऋग्वेद – मण्डल १ – सूक्त ३० (इंद्र, अश्विनीकुमार, उषासूक्त)

देवता – १-१६ इंद्र; १७-१९ अश्विनीकुमार; २०-२२ उषा – ऋषी – शुनःशेप आजीगर्ति

 ऋग्वेदातील पहिल्या मंडलातील तिसाव्या  सूक्तात एकंदर बावीस ऋचा आहेत. या सूक्तात शुनःशेप आजीगर्ति या ऋषींनी इंद्र, अश्विनीकुमार आणि उषा या देवतांना आवाहन केलेली असल्याने हे इंद्र-अश्विनीकुमार-उषासूक्त सूक्त म्हणून ज्ञात आहे. यातील पहिल्या  सोळा ऋचा इंद्राला, सतरा ते एकोणीस  या ऋचा अश्विनिकुमारांना आणि वीस ते बावीस या  ऋचा उषा देवातेला  आवाहन करतात.

या सदरामध्ये आपण विविध देवतांना केलेल्या आवाहनानुसार  गीत ऋग्वेद पाहूयात. आज मी आपल्यासाठी अश्विनीकुमार देवतांना उद्देशून रचलेल्या सतरा ते एकोणीस या ऋचा आणि उषादेवतेला उद्देशून रचलेल्या वीस ते बावीस या ऋचा आणि त्यांचे मराठी गीत रुपांतर सादर करीत आहे.

मराठी भावानुवाद ::

आश्वि॑ना॒वश्वा॑वत्ये॒षा या॑तं॒ शवी॑रया । गोम॑द्दस्रा॒ हिर॑ण्यवत् ॥ १७ ॥

 अश्वधनुंच्या संगे घेउनी पशुधनाला या

सुंदरशा हे अश्विन देवा आम्हा आशिष द्या

प्रसन्न होऊनी अमुच्यावरती दान आम्हा द्यावे

वैभवात त्या सुवर्ण धेनू भरभरुनी द्यावे ||१७||

स॒मा॒नयो॑जनो॒ हि वां॒ रथो॑ दस्रा॒वम॑र्त्यः । स॒मु॒द्रे अ॑श्वि॒नेय॑ते ॥ १८ ॥

 देवा अश्विनी उभयता तुम्ही राजबिंडे

अविनाशी तुमच्या शकटाला दिव्य असे घोडे

तुम्हा रथाचे सामर्थ्य असे अतीव बलवान

सहजी करितो सागरातही तुमच्यासाठी गमन ||१८||

न्य१घ्न्यस्य॑ मू॒र्धनि॑ च॒क्रं रथ॑स्य येमथुः । परि॒ द्याम॒न्यदी॑यते ॥ १९ ॥

 अजस्त्र अतुल्य ऐशी कीर्ति तुमच्या शकटाची

व्याप्ती त्याची त्रय लोकांना व्यापुनि टाकायाची

अभेद्य नग शिखरावरती चक्र एक भिडविले

द्युलोकाच्या भवती दुसऱ्या चक्राला फिरविले ||१९||

कस्त॑ उषः कधप्रिये भु॒जे मर्तो॑ अमर्त्ये । कं न॑क्षसे विभावरि ॥ २० ॥

 स्तुतिप्रिये हे अमर देवते सौंदर्याची खाण

उषादेवते  सर्वप्रिये तू देदीप्यमान 

कथन करी गे कोणासाठी तुझे आगमन

भाग्य कुणाच्या भाळी लिहिले तुझे बाहुबंधन ||२०||

 व॒यं हि ते॒ अम॑न्म॒ह्यान्ता॒दा प॑रा॒कात् । अश्वे॒ न चि॑त्रे अरुषि ॥ २१ ॥

 विविधरंगी वारू सम तू शोभायमान

तेजाने झळकिशी उषादेवी प्रकाशमान

सन्निध अथवा दूर असो तुझे आम्हा ध्यान

येई झडकरी आम्हासाठी होऊनिया प्रसन्न ||२१||

 त्वं त्येभि॒रा ग॑हि॒ वाजे॑भिर्दुहितर्दिवः । अ॒स्मे र॒यिं नि धा॑रय ॥ २२ ॥

 सामर्थ्याने सर्व आपुल्या ये करि आगमन

उषादेवते आकाशाच्या कन्ये आवाहन

संगे अपुल्या घेउनी येई वैभवपूर्ण धन

दान देई गे होऊनिया आमुच्यावरी प्रसन्न ||२२||

(या ऋचांचा व्हिडीओ  गीतरुपात युट्युबवर उपलब्ध आहे. या व्हिडीओची लिंक देखील मी शेवटी देत आहे. हा व्हिडीओ ऐकावा, लाईक करावा आणि सर्वदूर प्रसारित करावा. कृपया माझ्या या चॅनलला सबस्क्राईब करावे.) 

https://youtu.be/ifGvMF3OiTs

Attachments area

Preview YouTube video Rugved Mandal 1 Sukta 30 Rucha 17 to 22

Rugved Mandal 1 Sukta 30 Rucha 17 to 22

अनुवादक : © डॉ. निशिकान्त श्रोत्री

एम.डी., डी.जी.ओ.

मो ९८९०११७७५४

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – कवितेचा उत्सव ☆ झालो समर्थ आम्ही… ☆ प्रा तुकाराम दादा पाटील ☆

श्री तुकाराम दादा पाटील

? कवितेचा उत्सव ?

☆ झालो समर्थ आम्ही… ☆ प्रा तुकाराम दादा पाटील ☆

गाऊमिळून सगळे आता भविष्य गाणे

स्वातंत्र्यसूर्य जपला आम्ही पराक्रमाने

 

होतो जगात आहे जयघोष भारताच

बिमोड पूर्ण झाला आहेच संकटांचा

डुलतो नभी तिरंगा आदर्श वास्तवाचा

नांदायचे आम्हाला आता इथे सुखाने—-

 

जपली मनात सगळी आम्ही सवंग नाती

सांभाळते जिव्हाळा इथली पवित्र माती

आहेत भावना या रुजल्या मनात साऱ्या

बनलो समर्थ आम्ही साधार निर्णयाने—-

 

स्वप्नातले  इरादे साकार व्हावयाला

भरपूर भाव आहे अजूनी परिश्रमाला

घेऊन हात हाती राबू मिळून सारे

एकेक शिखर गाठू आता क्रमाक्रमाने—-

 

अभिमान सार्थ आहे आम्हास संस्कृतीचा

विश्वास मान्य आहे आदर्श मायभूचा

इतिहास बोध देतो येथे पराक्रमाचा

नमतो आम्ही तयाला अत्यंत आदराने—-

 

चैतन्य चंद्र आहे हाती नव्या पिढीच्या

दिपल्या प्रकाश वाटा कित्येक योजनांच्या

सामर्थ्य खूप आहे बाहूत आज त्यांच्या

करतात देशसेवा  सारे तनामनाने—-

© प्रा. तुकाराम दादा पाटील

मुळचा पत्ता  –  मु.पो. भोसे  ता.मिरज  जि.सांगली

सध्या राॅयल रोहाना, जुना जकातनाका वाल्हेकरवाडी रोड चिंचवड पुणे ३३

दुरध्वनी – ९०७५६३४८२४, ९८२२०१८५२६

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – कवितेचा उत्सव ☆ “पण पावसा…” ☆ सौ राधिका भांडारकर ☆

सौ राधिका भांडारकर

? कवितेचा उत्सव ?

☆ “पण पावसा…” ☆ सौ राधिका भांडारकर 

शहरातल्या उंच इमारतींवर

दिवस-रात्र तू कोसळतो आहेस

 पण एक विचारू? खरं सांग

 तू मनातून उदासच ना आहेस?

 

 तुला आवडतात गिरीशिखरे

 मुक्त बरसायला रानावनात

धरतीशी होणारा तुझा शृंगार

 खरा खुलतो तो केतकीच्या बनात..

 

 निवांतपणे थेंबांना घेऊन कधी

झाडांच्या पानावर झुलत राहतोस

 घरट्यात भिजल्या पंखाने फडफडत

 असलेल्या विहंगांमध्ये सहज रमतोस

 

 शहरातल्या या बंद इमारती

 तू आलास की लावून घेतात

त्यांची काचेची सुंदर तावदाने

सुकत नाहीत वस्त्रे म्हणून वैतागतात..

 

 पण पावसा! लॉन्ग वीकेंडला

हीच सारी शहरातली माणसे

तुझ्याशी दोस्ती करतात हिल स्टेशनवर

आणि मजेत खातात गरम कणसे ..

© सौ. राधिका भांडारकर

ई ८०५ रोहन तरंग, वाकड पुणे ४११०५७

मो. ९४२१५२३६६९

[email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – चित्रकाव्य ☆ रोज रोज मरे… ☆ श्री प्रमोद वामन वर्तक ☆

श्री प्रमोद वामन वर्तक  

?️?  चित्रकाव्य  ?️?

 ? रोज रोज मरे… ☆ श्री प्रमोद वामन वर्तक ☆

उडे बोजवारा “मरेचा”

धो धो पाऊस पडल्यावर,

फुटे वारूळ पब्लिकचे

“सीएसटीच्या” फलाटावर !

बेभरवशी “तिचे” आगमन

नसे माहित गंतव्य स्थान,

वाट पहाणे फक्त हाती

बेभरवशी “तिचे”  गमन !

घसा बसतो अशावेळी

“उद् घोषणा” करणाऱ्यांचा,

जीव लागे टांगणीला

पब्लिकसवे घरच्यांचा !

पब्लिकसवे घरच्यांचा !

© प्रमोद वामन वर्तक

दोस्ती इम्पिरिया, ग्रेशिया A 702, मानपाडा, ठाणे (प.)

मो – 9892561086 ई-मेल – [email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – कवितेचा उत्सव ☆ कोसळा… ☆ सौ. गौरी गाडेकर ☆

सौ. गौरी गाडेकर

? इंद्रधनुष्य ?

☆ कोसळा… आणि वैशाली नाईक ☆ सौ. गौरी गाडेकर

मोह वीज कडाडते

गडगडाट क्रोधाचा

अन सैराट चालला

काम मत्सर लोभाचा

 

धो धो घनू बरसला

मनसांदीकोपऱ्यात

शुचिर्भूत अभिषेक

मनअंतर्गाभाऱ्यात

 

गेले वाहुनिया पार

द्वेष राग नि विषाद

मन शुद्ध नि निखळ

अस्तित्वाला घाली साद

 

उसंतला तो पाऊस

झालं सारं शांत शांत

षड्रिपूही झाले नष्ट

झालं आयुष्य निवांत

 

पुन्हा दाटला पाऊस

पंचमहाभुतां साद

झाली सुरू बरसात

पुरं अस्तित्व झिम्माड

 

परमात्मा नि आत्म्याचा

आज मिलनसोहळा

कशी झेलू देहावरी

पावसाचा हा कोसळा

© सौ. गौरी गाडेकर

संपर्क – 1/602, कैरव, जी. ई. लिंक्स, राम मंदिर रोड, गोरेगाव (पश्चिम), मुंबई 400104.

फोन नं. 9820206306

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – मराठी कविता ☆ कवितेच्या प्रदेशात # 195 ☆ भेटीगाठी… ☆ सुश्री प्रभा सोनवणे ☆

सुश्री प्रभा सोनवणे

? कवितेच्या प्रदेशात # 195 ?

☆ भेटीगाठी… ☆ सुश्री प्रभा सोनवणे ☆

काही भेटीगाठी…

असतात सुखाच्या..निखळ आनंदाच्या !

पन्नास वर्षानंतर..

भेटलो शाळेच्या प्रांगणात !

 

आणि आठवले शाळेचे,

फुलपंखी दिवस..

भुर्रकन उडून गेलेले !!

 

किती बरं झालं असतं ?

असं झालं असतं तर…

किती बरं झालं असतं…

तसं झालं असतं तर…

क्षणभर चमकून गेले

हे विचार…

 

नियतीने बहाल केलेले…

हे गाठीभेटीचे क्षण

किती अनमोल,

या जर तर च्या

गुंत्यात न अडकता…

 

मनमुक्त घेतलेल्या…

त्या आनंदाची

शाल पांघरून,

मिरवत रहावं,आयुष्यभर

गाठीभेटीच्या गोड क्षणांसह !

कारण घडून गेलेलं

खोडून टाकता येत नाही,

हे ही…आणि ते ही !

© प्रभा सोनवणे

संपर्क – “सोनवणे हाऊस”, ३४८ सोमवार पेठ, पंधरा ऑगस्ट चौक, विश्वेश्वर बँकेसमोर, पुणे 411011

मोबाईल-९२७०७२९५०३,  email- [email protected]

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ.उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – कवितेच्या उत्सव ☆ आठवणी… ☆ सौ. जयश्री पाटील ☆

सौ. जयश्री पाटील

? कवितेच्या उत्सव ?

☆ आठवणी… ☆ सौ. जयश्री पाटील ☆

आठवणी कशा

येतात कोठून

मनावर हळू

फुंकर घालून

 

पिंगा घालतात

फेर धरतात

सभोवती अशा

नाच नाचतात

 

मनाच्या तळाशी

घट्ट बिलकुल

बसतात खोल

डोहात रुतून

 

जखमे वरली

खपली उडते

भळभळत ती

उघडी पडते

 

असंख्य घटना

येतात दाटून

अलगत येते

पाणी डोळ्यातून

 

सुखद काहीशा

मऊ मखमली

मोरपीस जणू

फिरतसे गाली

 

क्षण आनंदाचे

येतात जीवन

जाता येतील का

सोबत घेऊनी

© सौ. जयश्री पाटील

विजयनगर.सांगली.

मो.नं.:-8275592044

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – चित्रकाव्य ☆ – मनामनात तिरंगा…🇮🇳– ☆ श्री आशिष बिवलकर ☆

श्री आशिष  बिवलकर

?️?  चित्रकाव्य  ?️?

?– मनामनात तिरंगा…🇮🇳– ? ☆ श्री आशिष  बिवलकर ☆

हृदयात देशप्रेम मोठे,

छोटा भासे गगनचा गाभारा !

मनामनात तिरंगा,

घरा-घरात राष्ट्रध्वज उभारा !

घर नाही तिरंगा लावू कुठे?

हा खुजा प्रश्न बाजूला  सारा !

एक देश एक राष्ट्रध्वज,

हीच आमची  आहे विचारधारा !

© श्री आशिष  बिवलकर

15 ऑगस्ट 2023

बदलापूर

मो 9518942105

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – कवितेचा उत्सव ☆ “गर्जा जयजयकार…🇮🇳” ☆ सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे ☆

सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

? कवितेचा उत्सव ?

☆ “गर्जा जयजयकार…🇮🇳” ☆  सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे  ☆

स्वातंत्र्याच्या यशस्वितेचा गर्जा जयजयकार 🇮🇳

लोक हो … गर्जा जयजयकार …

                 आम्हीच आता राजे म्हणुनी

                 स्वातंत्र्याला उधाण येऊनी

                 जन्मे स्वैराचार …

                 गर्जा जयजयकार ….

बासनात ते नियम, कायदे

रोजरोजचे नवे वायदे

जनतेवर उपकार …

गर्जा जयजयकार ….

                  चोर स्वतःला साव म्हणविती

                  उघड्या माथी जनी मिरविती

                  सत्ता दे हुंकार …

                  गर्जा जयजयकार ….

जनसेवेचे बेगडी सोंग

सत्कार्याचे नुसते ढोंग

मनी पुरता कुविचार …

गर्जा जयजयकार ….

                    भ्रष्टाचारा पूरच येता

                    मातेला अन गिळू पहाता

                    कुठे न हाहा:कार …

                    गर्जा जयजयकार ….

पुंडशाहीचा जोर वाढता

देशाला या विकू पहाता

आत्म्याचा जोहार …

गर्जा जयजयकार ….

                     जनतेनेही बरे म्हणावे

                     आपल्यापुरते आपण पहावे

                     इतरांचा न विचार …

                       गर्जा जयजयकार ….

दिसतो झगमग थाटमाट वरी

भारतभूच्या मनी दाटे परी

निराश अंध:कार …

गर्जा जयजयकार ….

                        जुलमाची ही राष्ट्रवंदना

                        राष्ट्राची परि तमा कुणा ना

                        हाच नवा संस्कार …

                        गर्जा जयजयकार ….

असले भीषण जरी हे चित्र

स्वप्न मनोमनी तरळे मात्र

होईल कृष्णावतार …

फिरुनी होईल कृष्णावतार

                            गर्जा जयजयकार …

                                  लोक हो गर्जा जयजयकार ……

©  सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – कवितेचा उत्सव ☆ 🇮🇳 तिरंगा 🇮🇳 ☆ सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे ☆

सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे

☆ 🇮🇳 तिरंगा 🇮🇳 ☆ सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे ☆

तीन रंगात फडकत राहील,

 माझ्या देशाचा सन्मान !

आकाशातून विहरत जगभर जाई,

 भारताचा अभिमान !

 

केशरी, पांढरा, अन् हिरवा  

रंगध्वजाचे येत क्रमाने.!

वैराग्याला प्रथम स्थान ते…  

दिलेअसे देशाने!

 

पावित्र्य जयाचे दावून सर्वा,

शुभ्र पांढरा मध्ये असे!

हिरव्या रंगाने ती अपुली,

सस्यशामल भूमी दिसे. !

 

विजयचक्र हे मधोमध दावी

‘विजयी भव’ चे रूप सर्वा!

चक्रा वरच्या आऱ्या दाखवती,

देशभक्तांच्या शौर्या!

 

उंच लहरता तिरंगा अपुला,

स्वातंत्र्याची ग्वाही देतसे!

दरवर्षी नव जोशाने हा,

स्वातंत्र्यनभी फडकतसे!

 

गर्वाने आम्ही पुजितो,

जो देशाचा मानबिंदू खरा!

त्याच्या छत्राखाली  भोगतो,

स्वातंत्र्याचा रंग हा न्यारा!

 

स्वातंत्र्य दिन असो

वा प्रजासत्ताक दिन असो!

आमचा तिरंगा ,

फडकत राहील!

 

या तिरंग्याच्या,

रक्षणासाठी!

प्रत्येक बांधव,

सज्ज राहील!

© सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

Please share your Post !

Shares