मराठी साहित्य – कविता * परीक्षा मायेची * सुश्री स्वप्ना अमृतकर

* परीक्षा मायेची *

सुश्री स्वप्ना अमृतकर
(सुश्री स्वप्ना अमृतकर  जी की एक  अत्यंत भावप्रवण कविता  “परीक्षा मायेची”)

(कडवे – ५ कडवे , २० ओळी)

 

किती वादळांचे

सावट आलें

किती काहूर

मनी माजलें ,

 

खळगी रीकामी

इवल्या जीवांची

निसर्ग कोप हा

परिक्षा मायेची ,

 

गहन विचारांच्या

भट्टी तापल्या

चिंतेच्या झळा

मायेनेच सोसल्या ,

 

काळजाचे ठोके

अचानक वाढले

मायने पडद्याआड

डोळे मिटले ,

 

नियतीने लेकरांना

अनाथ हो केले

जातांना विंचवीनेच

स्व:अन्नदेह अर्पिले ,

 

© स्वप्ना अमृतकर (पुणे)

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – मराठी कविता – * काय राह्यलय हरवण्यासारखं ? * – कविराज विजय यशवंत सातपुते

कविराज विजय यशवंत सातपुते

(मेरे विशेष अनुरोध पर  (डॉ गंगाप्रसाद शर्मा ‘गुणशेखर’ पूर्व प्रोफेसर (हिन्दी) क्वाङ्ग्तोंग वैदेशिक अध्ययन विश्वविद्यालय, चीन)  द्वारा रचित मेरी प्रिय कविता  “पहले क्या खोया जाए ” का मराठी भावानुवाद  “काय राह्यलय हरवण्यासारखं ?” कविराज विजय यशवंत सातपुते जी  द्वारा किया गया। 

यह कविता इतनी मार्मिक है कि मैं कविराज विजय सातपुते जी के शब्दों में – “ये कविता इतनी भावपूर्ण थी कि  मै खुद को रोक न सका. रोते रोते ये अनुवाद संपन्न हुआ. मूल रचनाकार जी को शत शत नमन.  आज जिन चुनिन्दा लोगों को ये कविता और अनुवाद दिखाया सभी ने एक ही प्रतिक्रिया भेजी . . . . . निःशब्द.”

और मैं स्वयम भी निःशब्द हूँ। )

हिन्दी की मूल कविता एवं मराठी भावानुवाद दोनों ही स्वरूप आपके अवलोकनार्थ प्रस्तुत हैं।

इस अतुलनीय साहित्यिक कार्य के लिए श्री विजय जी का विशेष आभार और मेरा मानना है कि ऐसे प्रयोग होते रहने चाहिए। 

 

काय राह्यलय हरवण्यासारखं ? 

 

सर्वात  अगोदर

काय  असत हरवायच ?

आता  काय राह्यलय

हरवण्यासारख ?

मऊ,रेशमी  मुलायम,

पश्मीना शालीच्या नादात

आधीच हरवून बसलोय

माझा मौल्यवान बाप.

आता हरवायला

 

आई तेवढी  बाकी राह्यलीय.

काही केल्या हरवतच नाही.

आपल्याच नादात गुणगुणत रहाते

”अशी हरवल्यावर थोडीच कळते

आपल्या माणसांची किंमत.”

.”तुझा बाप समजुतदार ,

वेळीच हरवला  आणि

दाखवून दिली  आपली किंमत.

येईल. . . माझीही वेळ येईल.

कळेल तुला माझी ही किंमत”

मला एक कळत नाही

कधीतरी वेळ येणारच

कशाला लावतेय  इतका वेळ

द्यायची दाखवून  आपली किंमत

विनाकारण करावी लागते

निरर्थक धडपड

आईला विसरण्याची

करतो प्रयत्न ती

एखाद्या तीर्थक्षेत्री

हरवून जाण्यासाठी

किंवा एखाद्या जत्रेत

दिसेनाशी होण्यासाठी.

आईची किंमत जाणून घेण्यासाठी

आणि  . .

हरवतो माझ्याच विचारात.

माणूस  असताना

त्याचे मोल जाणले नाही

आता हरवल्यावर तरी

त्याचे मोल जाणून घेऊ.

हाच  एक यशस्वी  उपाय

जो तो करतो आहे.

पण  अशा वागण्यात

हरवत चाललीय नाती

हरवताहेत माणस

आजी आजोबा,  काका काकू

मामा, मामी  माझा बाप

आता तर कोणी

देवदूत देखिल नाही

किंवा मार्क्स एखादा

माझ्या शिलकित . .

या गरीबा जवळ

एकुलती एक

आई फक्त  उरलेय

किंवा एखादी फाटकी गोधडी.

या दोनच वस्तू

हरवायच्या बाकी राह्यल्यात.

या दोघात अधिक मौल्यवान कोण

जो मला मायेची  ऊब देईल

आता मी देखिल

इतका लहान राहिलो नाही

की आईच्या कुशीत शिरून

ती ऊब मिळवू शकेन.

अशा परिस्थितीत

कुणीतरी सांगा

काय राह्यलय हरवण्यासारख

फाटकी गोधडी की

जीर्ण झालेली माझी माय. . . . !

 

(भावानुवाद –  विजय सातपुते)

विजय यशवंत सातपुते, यशश्री पुणे. 

मोबाईल  9371319798

मूल कविता 

पहले क्या खोया जाए  
पशमीना की शाल-से
पिता जी भी थे तो बेशकीमती
पर खो दिए मुफ्त में
माँ है
अभी भी खोने के लिए
कितना भी कुछ कर लो
खोती  ही नहीं
कुछ समझती भी नहीं
ऊपर से गाती रहती है
‘खोने से ही पता चलती है कीमत
बेटे!
पिता जी तो समझदार थे
समय पर
खोकर  बता गए कीमत
खो जाऊँगी मैं भी
किसी समय, एक दिन
तब पता चलेगी कीमत मेरी भी
पर पता नहीं
यह क्यों  नहीं चाहती
बतानी कीमत अपनी भी
समय पर
देर क्यों कर रही है
निरर्थक ही
हम  भरसक कोशिश में रहते हैं
खो जाए किसी मंदिर की भीड़ में
छोड़ भी देते हैं
यहाँ-वहाँ मेले-ठेले में
कभी तेज़-तेज़ चलकर
कभी बेज़रूरत ठिठक कर
और
जानना चाहते हैं कीमत
माँ  की भी
सोचता हूँ
होने  की कीमत जान न पाया  तो
खोने की ही जान-समझ लूँ
कुछ तो कर लूँ  समय पर
कीमत समझने का ।
यही कामयाब तरीका चल रहा है
इन दिनों
इसी तरीके से  तो एक-एक कर
खोते रहे  हैं रिश्ते दर रिश्ते
दादा-दादी,नाना-नानी
ताऊ,ताई,मामा-मामी
और पिताजी भी
अब तो
‘एंजेल’ या ‘मार्क्स’ भी तो नहीं  बचे हैं
इस गरीब के पास
या तो एक अदद माँ बची है
या फिर  एक अदद फटा कंबल
कीमत दोनों  की जानना ज़रूरी है
अब इतने छोटे  भी नहीं रहे जो,
माँ के सीने से चिपक कर
बिताई जा सकें  सर्द रातें
फिर कोई तो बताए
आखिर पहले क्या खोया जाए ?
अधफटा कंबल या
अस्थि शेष माँ?
© डॉ गंगाप्रसाद शर्मा ‘गुणशेखर’ 

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – कविता * मराठी दिवस व कुसुमाग्रजांच्या जन्मदिवसा निमित्त * हायकू * सुश्री स्वप्ना अमृतकर

मराठी दिवस व कुसुमाग्रजांच्या जन्मदिवसा निमित्त
हायकू : सुश्री स्वप्ना अमृतकर
जन्मदिवस
वर्षाव सदिच्छांचा
क्षण मोलाचा           १,
कुसुमाग्रज
दिव्य मराठी कवी
तेजाळ रवी             २,
थोर तो दिवा
अंधारात विझला
वाटतो हेवा            ३,
माय मराठी
उमेद लेखणीला
देऊनी गेला            ४,
मराठी दिनी
देव्हांर्‍र्रा शारदेचा
शब्दपंक्तिचा            ५….
© स्वप्ना अमृतकर (पुणे)

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – मराठी कविता – * आणि वसंत आला * – सुश्री मीनाक्षी भालेराव

सुश्री मीनाक्षी भालेराव 

आणि वसंत आला

(सुश्री मीनाक्षी भालेराव जी की जीवन के कटु सत्य को उजागर करती हृदयस्पर्शी कविता निश्चित ही आपके नेत्र नम कर देगी।)

अकराव्या वर्षी लग्न झालं
आणि तेरा वर्षाच्या आत
मुलं झाले |
एक मुलगा अणी दोन मूली
सगळे घरचे काम,
मुलं -बाळांची देख रेख
नणंद-देवर पण लहानच होते,
सासू- सासऱ्यांची ची देख रेख
एवढ्यामध्ये कमावणारी एक व्यक्ति म्हणजे ” हे ” |
कधी कधी तर महीने, वर्ष सहजच
निघून जायचे  |
नीट सजायला पण वेळ नाही भेटायचं
नाही ह्यांच्याशी बोलायला वेळ असायचा |
सर्व त्यांच्या मार्गावर लागले तेव्हा मात्र
मूला-बाळांचे अभ्यास
त्यांच्या भविष्याच्या पायऱ्यांची चिंता भासू लागली|
हळू हळू मुलंही आपल्या मार्गी लागले
तेव्हा परन्तु साठी आली |
आता आमच्याकडे कोणीच नाही
आम्ही दोघे म्हातारे म्हातारी राहिलॊ |
माहिती नाही कस काय
माझी नटायची इच्छा झाली |
इतक्या वर्षात आम्हाला दोघांना
एक दुसऱ्याला बघायला
स्तुती करायला
वेळच भेटला नाही |
मनात विचार आला
आज ह्यांचे फिरून होण्या अगोदर
जरा आवरून घेऊया |
जसे जसे आवरत गेली
मन दडपून गेले ।
ह्यांनी दाराची बेल वाजवली
तशी माझ्या ह्रदया ची गती
थांबायलाच तैयार नव्हती |
जीव मुठीत घेऊन दार उघडला
दार उघड़ल्यावर हे बोलले
क्षमा करा चुकीच्या घरात आलो |
मी म्हणाली “ अहो ”,
ते आश्चर्याने मला
बघायला लागले
आणि बोलले
“अग ही तू, तू किती सुंदर आहेस
इतके वर्ष तूला मी नीट पाहिलही नाही ! ”
किती तरी वेळ
माझा हात धरून
बघत राहीले |
त्यांच्या हाताची उष्णता
अणी डोळ्यांचे उमडलेलं प्रेम पाहुन
खरं सांगते
अर्थात
आज आमच्या आयुष्यातला पहिला
वसंत आला ।
© मीनाक्षी भालेराव, पुणे 

Please share your Post !

Shares
image_print