मराठी साहित्य – विविधा ☆ चं म त ग ! 99.99% विरुद्ध 100% !  ☆ श्री प्रमोद वामन वर्तक

श्री प्रमोद वामन वर्तक

? विविधा ?

? चं म त ग ! ⭐ श्री प्रमोद वामन वर्तक ⭐

? 99.99% विरुद्ध 100% !  ??

“नमस्कार पंत !”

“नमस्कार मोरू !”

“हा काकूंनी सांगितलेला तुमचा मोती साबण !”

“बर झालं, माझी खेप वाचली. बस, हिला चहा करायला सांगतो.  अग ए, ऐकलंस का, मोरू आलाय जरा …..”

“नको नको पंत, उशीर होईल, अजून चाळीतल्या बाकीच्यांच्या ऑर्डरचा माल पण पोचवायचा आहे.”

“पण काय रे मोरू, तुझ्या पिशवीत आमचा एकुलता एक मोती साबण आणि दोन म्हैसूर सँडल साबण सोडले, तर बाकीचे सगळे डेटॉल साबणच दिसतायत मला !”

“तुम्ही म्हणताय ते बरोबरच आहे पंत. यातला एक म्हैसूर सँडल जोशी काकांचा आणि दुसरा लेले काकांचा !”

“आणि बाकी चाळीतले सगळे लोकं यंदा दिवाळीला काय डेटॉल साबण लावून अभ्यँग स्नान करणार आहेत की काय ?”

“हो ना पंत, तुम्ही त्या डेटॉलवाल्यांची टीव्हीवरची जाहिरात नाही का बघितलीत ?”

“नाही बुवा, कसली जाहिरात ?”

“अहो पंत, सध्या त्या करोनाच्या विषाणूने सगळीकडे धुमाकूळ घातला आहे आणि ते डेटॉलवाले जाहिरातीत म्हणतात की, आमचा साबण 99.99% विषाणू मारतो.”

“म्हणून सगळ्यांनी डेटॉल साबणाची ऑर्डर दिली की काय मोरू ?”

“हो ना पंत, मग मी तरी काय करणार ?  तुमची तीन घर सोडून, आणले सगळ्यांना डेटॉल साबण !”

“मोरू, अरे हे फसव्या जाहिरातीच युग आहे, हे कळत कसं नाही लोकांना ?”

“आता नाही कळत त्यांना, तर आपण काय करणार पंत ?”

“बरोबर, आपण काहीच करू शकत नाही. अरे तुला सांगतो आमचा राजेश एवढा हुशार, पण तो सुद्धा एकदा अशा जाहिरातबाजीला फसला होता म्हणजे बघ.”

“काय सांगता काय पंत ?”

“हो ना, अरे त्याच काय झालं दोन वर्षापूर्वी तो एका सेमिनारला जपानला गेला होता…..”

“बापरे, म्हणजे जपान मध्ये सुद्धा अशी फसवाफसवी चालते ?”

“नाही रे, थोडी चूक राजेशची पण होती.”

“म्हणजे काय पंत, मी नाही समजलो ?”

“अरे त्याच काय झालं, तिथे एका दुकानात त्याला एक पांढरा साबण दिसला, ज्याच्यावर लिहिल होत, ‘ऍलर्जी फ्री, कुठल्याही प्रकारचे विषाणू, जीवजंतू  100% मारतो !”

“मग काय केलं राजेशने, घेतला का तो साबण ?”

“हो ना, चक्क आपले सहाशे रुपये मोजून एक वडी घेतली पठयाने.”

“बापरे, सहाशे रुपयाची एक साबण वडी ? पंत, याच पैशात आपल्याकडे कमीत कमी 12 लक्स आले असते आणि वर्षभर तरी पुरले असते !”

“अरे खरी मजा पुढेच आहे, हॉटेल मधे येवून त्याने त्या साबणाचे रॅपर काढले तर काय, आत साबणाच्या आकाराची तुरटीची वडी, आता बोल ?”

“पंत, म्हणजे ते जापनीज लोकं साबण म्हणून तुरटी विकत होते ?”

“हो ना, पण त्यात त्या लोकांची काय चूक ? अरे तुरटीच्या अंगी जंतूनाशकाचा गुण अंगीभूतच असतो हे तुला माहित नाही का ?”

“हो माहित आहे पंत, आम्ही गावाला गढूळ पाणी शुद्ध करायला त्यात तुरटी फिरवायचो.”

“बरोबर, तर त्याच तुरटीचा त्यांनी साबण करून विकला तर त्यांची काय चूक ? अरे तुला सांगतो, आम्ही सुद्धा पूर्वी दाढी झाल्यावर तुरटीचा खडा फिरवायचो चेहऱ्यावर, तुमच्या या हल्लीच्या आफ्टरशेव लोशनचे चोचले कुठे होते तेंव्हा ?”

“पंत या जाहिरातीच्या युगात, काय खरं काय खोटं तेच कळेनास झालं आहे. बर आता निघतो बाकीचे लोकं पण वाट बघत….”

“जायच्या आधी मोरू मला एक सांग, चाळीतल्या इतर लोकांसारखा तू पण डेटॉल साबणच वापरणार आहेस का दिवाळीला ?”

“नाही पंत, ते डेटॉलवाले त्यांचा साबण 99.99% विषाणू मारतो असं सांगतात, पण मी या विषाणूवर माझ्यापुरता 100% जालीम उपाय शोधून काढला आहे!”

“असं, कोणता उपाय ?”

“अहो मी चाळीतली खोली भाड्याने देवून…..”

“अरे काय बोलतोयस काय मोरू, तुला कोणी चाळीत कसला त्रास दिला का ? तसं असेल तर मला सांग, मी बघतो एकेकाला.”

“नाही पंत, त्रास वगैरे काही नाही….”

“मग असा टोकाचा निर्णय का घेतलास आणि तुझी खोली भाड्याने देवून तू कुठे रहायला जाणार आहेस ?”

“आपल्या चाळीपासून जवळच असलेल्या संगम नगर मधे !”

“अरे काय बोलतोयस काय मोरू ? तिथे आमच्याकडे काम करणाऱ्या सखूबाई, जोश्याकडे काम करणाऱ्या पारूबाई राहतात आणि ती एक अनधिकृत वस्ती आहे तुला माहित …..”

“आहे पंत, ती एक अनधिकृत वस्ती आहे ते….”

“आणि तरी सुद्धा तुला तिथे रहायला जायचय ?”

“हो पंत, कारण सध्याच्या करोनाच्या काळात, मुंबईतल्या अशा वस्त्याच जास्त सेफ असल्याचा खात्रीलायक रिपोर्ट आला आहे ! त्यासाठीच मी माझ्या कुटूंबासकट हे करोनाचे संकट टळे पर्यंत संगम नगर मधे राहण्याचा निर्णय घेतला आहे.”

“धन्य, धन्य आहे तुझी मोरू !”

 

© श्री प्रमोद वामन वर्तक

२५-१०-२०२१

(सिंगापूर) +6594708959

मो – 9892561086

ई-मेल – [email protected]

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – विविधा ☆ आपापली खिडकी ! ☆ श्री प्रमोद वामन वर्तक

श्री प्रमोद वामन वर्तक

? विविधा ?

⭐  आपापली खिडकी ! ⭐ श्री प्रमोद वामन वर्तक ⭐

आपापली खिडकी !

समजा आपण बसने कोठे प्रवासाला निघालो आहोत आणि बस स्टॉपवर जरा गर्दी दिसली, तर आपण असा विचार करतो की येणाऱ्या बस मध्ये आपल्याला नुसते जरी चढायला मिळाले तरी भरून पावलो ! कारण इच्छित स्थळी जायला आधीच उशीर झालेला असतो ! कधी कधी अशा गर्दीत, त्या बस मध्ये चढायला मिळाल्यावर त्यात comfortably उभे राहायला मिळाले तरी मग आपल्याला बरे वाटते ! हो की नाही ?

त्याच बस मध्ये इतर वेळी जर थोडी कमी गर्दी असेल आणि आपल्याला कुठेही नुसते बुड टेकायला मिळाले तर आपण लगेच खुश ! 

पण, एखाद्या प्रवासात जर तीच बस आपल्याला खूपच रिकामी मिळते,  तेंव्हा आपण  “खिडकी” ची जागा कुठे आहे का ते बघतो आणि तेथे  बसतो, खरं की नाही ? त्याशिवाय जर तुम्ही बसलेल्या खिडकीच्या बाजूला “ऊन” नसेल तर काय, सोन्याहून पिवळेच की !

आता अस बघा, वरील चारही प्रसंगात “आपण” तेच असतो, पण या चारही वेळेला आपण बस पकडतांना, वेगवेगळा विचार करतो ! तसेच त्या चारही प्रसंगी आपली “सुखाची” व्याख्या  परिस्थितीनुरूप बदलती असते !

प्रत्येकालाच आयुष्यात अशी एक सुखदायक “खिडकीची” जागा आवडत असते आणि ती तशी मिळवण्याचा प्रत्येक जण आपापल्या परिने प्रयत्न करीत असतो. त्यात काहीच चूक नाही.

आपले आयुष्य म्हणजे सुध्दा एक बस आहे, असं मला वाटतं ! त्या बस मध्ये प्रत्येकाला एक एक, पण निरनिराळी खिडकी तुमच्या नशिबात असेल तेंव्हा मिळावी, अशी सोय त्या विधात्याने केलेली आहे आणि त्यातून प्रत्येकाला दिसणारा जो वेगवेगळा नजारा आहे, तेच आपले आयुष्य आहे असे माझं प्रामाणिक मत आहे !

थोडक्यात काय, तर आपण सुद्धा आपल्या नशिबात जी “खिडकी” आली आहे किंवा येणार आहे त्यातच आनंद मानून, त्यातून दिसणारा जो नजारा आहे त्यातच सुख मानले, त्याचा आनंद घेत घेत जगण्याचा प्रयत्न केला, तर या जगात कोणीच दुःखी राहणार नाही, या बद्दल माझ्या मनांत तिळमात्र शंका नाही !

आपापल्या मनाची काळजी घ्या !

 

© श्री प्रमोद वामन वर्तक

(सिंगापूर) +6594708959

मो – 9892561086

ई-मेल – [email protected]

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – मनमंजुषेतून ☆ आठवणींचा त्रिपूर…! ☆ सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे

सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे

? मनमंजुषेतून ?

आठवणींचा त्रिपूर…! ☆ सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे ☆

आज त्रिपुरी पोर्णिमा! दसरा दिवाळीपासून सुरू झालेल्या सर्व सणांची सांगता या त्रिपुरी पौर्णिमेने होते. त्रिपुरी पौर्णिमा आली की डोळ्यासमोर आपोआपच आठवणींचा त्रिपुर उभा राहतो ! तेलाच्या पणत्यांनी उजळलेली असंख्य दिव्यांची दीपमाळ दिसावी तसा हा आठवणींचा त्रिपुर डोळ्यासमोर येतो.लहानपणी त्रिपुर पहायला संध्याकाळी सर्व देवळातून फिरत असू!

वर्षभर उभी असलेली दगडी त्रिपुर माळ   उजळून  गेलेली दिसत असे. गोव्यातील तसेच कोकणातील देवळातून अशा दिप माळा मी खूप पाहिल्या.

पण… माझ्यासाठी ही त्रिपुरी पौर्णिमा मोठी भाग्याची होती बहुतेक! कारण ह्यांचा जन्म त्रिपुरी पौर्णिमेला झाला! सासुबाई  सांगत, ‘समोर देवळात त्रिपुर लावून आले आणि मग यांचा जन्म झाला! त्याकाळी जन्मवेळ अगदी परफेक्ट नोंदली जाण्याची शक्यता कमी असे, पण ह्यांचा जन्म त्रिपुरी पौर्णिमेच्या संध्याकाळी झाला एवढे मात्र खरे! आणि लग्नानंतर तारखेपेक्षा त्रिपुरी पौर्णिमेला ह्यांचा वाढदिवस साजरा केला जाई!

सांगलीला आमच्या घरासमोर असलेल्या मारुती मंदिरात संध्याकाळी त्रिपुर लावण्यात  प्रकाश भावजींचा पुढाकार असे. मग मुले आणि आम्ही सर्वजण पणत्या , मेणबत्या घेऊन त्रिपुर लावण्यात मदत करत असू. मंदिराचे सौंदर्य पणत्यांच्या स्निग्ध प्रकाशाने उजळून गेलेले पहाण्यात आम्हाला खूप आनंद मिळत असे. या काळात आकाश साधारणपणे निरभ्र असे. शांत वातावरणात वाऱ्याची झुळूक आणि गारवा असला तरी पणत्या  तेवण्यासाठी योग्य हवा असे. सगळीकडे नीरव शांतता आणि अंधार असताना ते दिवे खूपच उजळून दिसत! अगदी बघत राहावे असे!

प्रत्येक सण आपले वैशिष्ट्य घेऊन येतो. तसा हा त्रिपुरी पौर्णिमेचा दिवस! यानंतर थंडीचे दिवस शालीत गुरफटून  घेत डिसेंबर ,जानेवारी येतात, पण बरेचसे मोठे सण संपलेले असतात. संक्रांतीचे संक्रमण सोडले तर फाल्गुनातील होळी आणि चैत्र पाडव्यापर्यंत सर्व निवांत असते.

ह्यांच्या आयुष्याचे 71 त्रिपूर पूर्ण झाले! या त्रिपुरी पौर्णिमेच्या आनंदात आम्ही परिपूर्ण जीवन जगलो,असेच आनंदाचे, आरोग्याचे टिपूर चांदणे यांना आयुष्यभर मिळो हीच परमेश्वर चरणी प्रार्थना! जीवेत शरद: शतम्!

© सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

 

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – इंद्रधनुष्य ☆ विठ्ठलभक्त संत कुर्मदास – शकील मुलाणी ☆ संग्रहिका – सुश्री प्रभा हर्षे

? इंद्रधनुष्य ?

☆ विठ्ठलभक्त संत कुर्मदास – शकील मुलाणी ☆ संग्रहिका – सुश्री प्रभा हर्षे ☆

पैठणमध्ये रहाणा-या 22 वर्षाच्या कुर्मदासने आईला हाक मारली…. “ चल लवकर…. कीर्तनाची वेळ झाली…”

आई वैतागून म्हणाली, “ कीर्तन…. कीर्तन…. गुडघ्यापासुन तुला पाय नाहीत, कोपरापासून हाथ नाहीत…. कोण नेईल रोज तुला कीर्तनाला??… 22 वर्षाचा झालायस … आता नाही सहन होत मला तुझं ओझं…”

“ खरं आहे गं !! मी 22 वर्षाचा झालोय.. पण तुझ्या काहीच उपयोगाचा  नाही. वडिलांनी झुरून झुरून प्राण सोडला. आणि मी जिवंत राहिलो… बिन हाताचा, बिन पायाचा…!! पण त्यात माझा काय गं दोष !! फक्त आजच्याच दिवस घेऊन चल मला कीर्तनाला… शेवटचं ..” 

आईचे डोळे डबडबले… शेवटी आई होती ती… आईने अंगावर फक्त लंगोट बांधलेल्या कुर्मदासाला पाठीवर घेतलं… व कीर्तनाच्या ठिकाणी सोडून दिलं… भानुदासमहाराजांचं कीर्तन चालू होतं. भानुदासमहाराज म्हणजे एकनाथांचे पणजोबा !! कीर्तनाला भरगच्च गर्दी… लोटांगण घेत घेत…. पोटावर फरफटत रस्ता काढत काढत कुर्मदास समोर आला…  पहिल्या रांगेत बसला… गळ्यात तुळशीमाळ…. कपाळी टिळा लावलेल्या कुर्मदासावर महाराजांचं लक्ष गेलं…. महाराज म्हणाले, “ आलास कुर्मदासा !!” 

“ हो महाराज….”

“ कुणाबरोबर आलास? ”

“ आईनं आणून सोडलं…”

“ अरे कशाला आईला त्रास दिलास…  आता घरी कसा जाशील? ” ,महाराजांनी विचारलं

“ आता मला घरी नाही जायचं…”

हे ऐकून महाराज म्हणाले, “ अरे… आज काल्याचं कीर्तन !! हे संपलं की आम्ही निघालो पंढरीला… मग तू कुठे जाशील ?”

” महाराज मी पण येऊ का पंढरीला ? “ 

“ अरे तुला कीर्तन ऐकायला आईच्या पाठीवर यावं लागतं… तुला कोण नेईल रे पंढरीला एवढं  लांब ? “

“ तुम्ही फक्त हो म्हणा !! पहा मी येतो का नाही पंढरीला….”

महाराज हसत ” बरं … ये ” म्हणाले…

रात्री सर्व वारकरी झोपलेले पाहून कुर्मदास उठले.. स्नान केलं व फरफटत, लोटांगण घालत पंढरीचा रस्ता धरला… तांबडं फुटलं… लोक उठू लागले. लोकांना विचारू लागला.. “ पंढरीचा रस्ता कोणता हो? “ 

“ इथुन पुढे जा.. पुढे पुन्हा विचारा…” 

सकाळी 10 वाजेपर्यंत कुर्मदासानं बीड गाठलं. वेशीवर हनुमानाच्या मंदिरात जाऊन ओरडू  लागला… “ऐका हो ऐका, भानुदासमहाराजांची दिंडी पंढरीच्या वाटेवर आहे हो ! कुणी कालवण आणावे… कुणी भाकरी आणाव्या ! “  महाराजांची दिंडी येईपर्यंत जेवणाची सोय झाली होती.   भानुदास महाराजांनी बिनाहातापायाच्या कुर्मदासाला पाहून आश्चर्यानं विचारलं…” कुर्मदासा, कसा आलास रे? ”

“ तुमच्या “हो” नं मला आणलं..”  कुर्मदास बोलला..

महाराजांनी सर्वांना भाजीभाकरीचं जेवण दिलं… प्रवचन- कीर्तन झालं- हरिपाठ झाला… महाराज म्हणाले, “ आपला उद्याचा मुक्काम मांजरसुंबा…”

रात्री वारकरी झोपल्यावर , कुर्मदास फरफटत खरडत निघाला… दिवस उगवायला मांजरसुंबा गाठलं… तिथंही त्यानं हाकार दिला व भोजनाची व्यवस्था केली….. एक एक मुक्काम मागे पडू लागला…लोळण घेऊन घेऊन अंगाची पूर्ण चाळण झाली होती… परंतु कुर्मदासाचं ध्येय एकच….. विठुरायाची भेट! !!

येरमाळा, बार्शी… असं करत करत शेवटी कुर्डुवाडीच्या पुढे 7 की.मी वरचं लऊळ गाव आलं … तिथंही कुर्मदासानं भोजन गोळा केलं. दिंडी मागुन आली.. सर्वांची जेवणं झाली… कुर्मदास एका कोप-यात विव्हळत पडला होता. भानुदासमहाराज त्याच्याजवळ आले— त्याला म्हणाले, 

“ कुर्मदासा, आता फक्त एकच मुक्काम राहिला आहे… मग तू तुझ्या विठुरायाला भेटशील…

“ नाही महाराज, आता मी नाही येऊ शकणार पंढरीला…”

“ अरे असं का म्हणतोस कुर्मदासा ? एवढ्या लांब आलास… आता फक्त एका मुक्कामावर आलीय पंढरी !!! “ 

कुर्मदासाला बोलणंसुध्दा असहाय्य झालं होतं… तो पालथा होता तो उताणा झाला… त्याचं सगळं पोट सोलून निघालं होतं. शरीरावर प्रचंड जखमा झाल्या होत्या. त्यात असंख्य खडे रूतलेले होते. रक्त वहात होतं. कुर्मदास थकून गेला होता. बोलण्याचंदेखील त्राण नव्हतं . निघाल्यापासून त्याच्या पोटात अन्नाचा कणही नव्हता. सगळ्या दिंडीसाठी त्यानं अन्न गोळा केलं… परंतु स्वतःच्या पोटात मात्र अन्नाचा कणही नव्हता…. महाराजांनी याचं कारण विचारल्यावर तो सहज म्हणाला… 

“ महाराज, मलमूत्र  कोण धुवेल माझं? घरी आई धुवत होती.  इथं कोण ? “… म्हणून अन्न पाणी सोडलं…” 

कुर्मदासाचं हे बोलणं ऐकून भानुदासमहाराजांचे डोळे डबडबले….” कुर्मदासा !! काय केलं हे “ 

“ महाराज, घरी राहून काय केलं असतं…. निदान पंढरीच्या वाटेवर आलो तरी… महाराज, आता फक्त एकच करा… पंढरपूरला गेल्यावर पांडुरंगाला दोनदा नमस्कार करा… आणि त्याला सांगा.. हे पांडुरंगा !! तुझ्या पायाजवळ यायला कुर्मदासाचं पुण्य थोडं कमी पडलं. या जन्मात नाही पहाता आले चरण…. माझा एवढा निरोप द्या…”  असं म्हणून तो तिथंच विव्हळत पडला…. भानुदासमहाराजांचे पाय जड झाले… कुर्मदासाला तसेच सोडून ते पंढरपुरात आले. स्नान करून विठुरायाच्या दर्शनाला उभे राहीले… पांडुरंगाकडे पाहिलं…. पांडुरंगाने भानुदासाकडं पाहिलं…. अंतःकरणातलं चिंतन तिथपर्यंत पोहोचलं…

पाडुरंग रुक्मिणी मातेला म्हणाले, “ रखुमाई,  तु वारी सांभाळ… मी माझ्या भक्ताला– कुर्मदासाला लऊळला भेटायला चाललो…” — विठ्ठल कुर्मदासाजवळ आले. कुर्मदास शुध्द हरपून त्या वाळवंटात पडला होता. जखमांनी अंगाची चाळण झाली होती. शरीरातून रक्त वहातंच होतं. विठ्ठलानं हाक दिली…” कुर्मदासा अरे डोळे उघड…. बघ मी आलोय …”

मोठ्या हिमतीने कुर्मदासानं अर्धवट डोळे उघडले…. पहातो तर प्रत्यक्षात विठुराया समोर उभे होते…”  विठ्ठला… विठ्ठला माझ्या पांडुरंगा “ म्हणत कुर्मदास विठ्ठलाच्या दिशेनं फरफटत लोटांगण घेऊ लागला… एवढ्यात पांडुरंगाने कुर्मदासाकडे धाव घेतली….. त्याचं  शिरकमल आपल्या मांडीवर घेतलं. व म्हणाले, “ कुर्मदासा, तू  जिंकलास. तुझं ध्येय पूर्ण झालं… बघ मी स्वतः– तुझा विठ्ठल, तुझा पांडुरंग तुझ्या भेटीला आलो आहे.”

“ होय विठ्ठला…. आता हीच माझी पंढरी!!! “

कुर्मदासाने डोळे भरून पांडुरंगाला पाहिलं… व अश्रूभरल्या डोळ्यांनी विठ्ठलाला नमन केलं व आपला प्राण सोडला……

धन्य धन्य तो कुर्मदास आणि धन्य त्याची भक्ती!!! ??

मित्रांनो, कुर्मदास जातीने मुस्लीम होता… आजही लऊळ येथे त्याची कबर आहे… आणि त्या कबरीसमोर विठ्ठलाची गोजिरवाणी मूर्ती उभी आहे…. मंदिरावर कळस आणि  कबरीवर गुम्बद आहे…

– शकील मुलाणी

संग्राहक :– प्रभा हर्षे

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – वाचताना वेचलेले ☆ द्रौपदीचा कृष्ण….गौरव गद्रे ☆ प्रस्तुती – सुश्री मीनल केळकर

? वाचताना वेचलेले ??‍?

☆ द्रौपदीचा कृष्ण….गौरव गद्रे ☆ प्रस्तुती – सुश्री मीनल केळकर ☆ 

ती स्टेशनवर बाळाला दूध पाजत होती आणि लोक तिच्याकडे विकृत नजरेने पाहत होते, इतक्यात…

मुंबई, १० एप्रिल – जगात फार कमी लोकांमध्ये माणूसकी आहे असं म्हटलं जातं. त्याचप्रमाणे मुंबईच्या ट्रेनमध्येही अशी फार कमी माणसं आहेत ज्यांच्या चांगुलपणामुळे आपण कळत-नकळत खूप काही शिकत असतो. मी गौरव गद्रे आज तुम्हाला माझ्यासमोर घडलेल्या घटनेबद्दल सांगणार आहे. अगदी एका छोट्याशा कृतीमधूनही तुम्ही कसा बदल घडवू शकता हे मी त्या अनुभवातून शिकलो.

नेहमीप्रमाणे ऑफिसला जाण्यासाठी मी वांद्रे स्टेशनला थांबलो होतो. सकाळची वेळ असल्यामुळे अर्थातच पूर्ण स्टेशन माणसांशी भरून गेलं होतं. ऑफिसला उतरण्यासाठी मला मधल्या डब्यात बसणं सोयीस्कर असल्यामुळे मी लेडीज डब्याच्या मागे असणाऱ्या डब्याकडे ट्रेनची वाट पाहत उभा होतो.

इतक्यात माझ्या बाजूला काही अंतरावर उभ्या असलेल्या एका महिलेचं तान्हं बाळ रडायला लागलं. बाळाच्या रडण्याच्या आवाजामुळे साहजिकच सगळ्यांचं लक्ष तिकडे गेले. बाळाकडे एक कटाक्ष टाकून सगळेजण आपल्या मोबाइलमध्ये, पेपरमध्ये पाहू लागले. थोड्यावेळाने ते बाळ रडण्याचं काही थांबत नव्हतं. आजूबाजूच्या महिलांनीही त्याला शांत करण्याचा प्रयत्न केला, पण ते शांत होण्यापेक्षा जास्तच रडत होते. त्या आईची परिस्थिती तर पाहण्यासारखी होती. तिने बॅगेतली दुधाची बाटली काढली आणि बाळाच्या तोंडात दिली. पण ते बाळ दूधही पीत नव्हतं.

अखेर तिथल्या महिलांच्या घोळक्यातल्या एका आजीने तिला अंगावरचं दूध पाजायला सांगितलं. तिने सुरुवातीला फक्त हो हो म्हटलं, पण बाळ रडण्याचं शांत होत नाही हे लक्षात येता ती बाळाला घेऊन स्टेशनवरच्याच एका बाकडावर बसली आणि बाळाला पाजू लागली. अनेकदा सार्वजनिक ठिकाणी महिलेला बाळाला पाजताना पाहिलं की तिला मॅनर्स नाहीत, अशिक्षित आहे.. एवढ्या लहान बाळाला ट्रेनमधून फिरवतातच का असे अनेक प्रश्न विचारून हैराण करतात. ही घटना घडेपर्यंत मीही त्यांच्यापैकीच एक होतो.

ती महिला शिक्षित होती की अशिक्षित.. सुसंस्कृत होती की नव्हती या नको त्या प्रश्नात अडकण्यापेक्षा ती एक स्त्री होती आणि पाच ते सहा महिन्याच्या बाळाची आई होती हेच महत्त्वाचं आहे. ती बाकड्याच्या कडेला बसून बाळाला पाजत होती. आता आपल्याकडे सार्वजनिक ठिकाणी बाळाला पाजायला बसल्यावर जे होतं तेच वांद्र्याच्या स्टेशनवर होत होतं. काही अपवाद वगळता येणारा जाणारा त्या बाईकडे कटाक्ष टाकून जातच होता. माझं त्या महिलेकडे कमी आणि तिच्याकडे पाहणाऱ्या पुरुषांकडे लक्ष जास्त होतं. आपल्या समाजाची मानसिकता कधी बदलणार हाच एक प्रश्न माझ्या मनात राहून राहून येत होता.

काहींनी तर तिच्याकडे अश्लिल नजरेने पाहायलाही कमी केलं नाही. आपला देश कधीच सुधारणार नाही या मतावर मी येतच होतो, इतक्यात २५ ते २७ वर्षांचा एक मुलगा माझ्यासमोर आला. हाही त्यांच्यापैकीच एक असं मला वाटत होतं. कॉलेजमध्ये जाणाऱ्या मुलांपैकी तो एक वाटत होता. जीन्स, टी-शर्ट, कानात इअरफोन्स आणि पाठीला बॅग लावून तो स्टेशनवर उभा होता. त्याने बॅगमधून पेपर काढला आणि तो अगदी सहजपणे त्या महिलेच्या समोर जाऊन उभा राहिला. मी त्याच्याकडेच पाहत होतो, तो नक्की काय करतोय हे माझ्या लक्षात येत नव्हतं.

तो पेपर महिलेला कव्हर करेल अशा पद्धतीने पूर्ण उघडला आणि तो अगदी सहजपणे पेपर वाचायला लागला. एका क्षणासाठी त्या महिलेलाही कळलं नाही की ही व्यक्ती कोण आणि ती अचानक माझ्यासमोर का आली.. पण नंतर काही सेकंदांमध्येच तिला त्या मुलाचा हेतू लक्षात आल्यावर ती फार रिलॅक्स झाली. त्याच्या या कृतीने ती बाई आता पटकन कोणाच्या डोळ्यात येत नव्हती आणि शांतपणे आपल्या मुलाला पाजू शकत होती. त्याची ही काही मिनिटांची कृती पाहून मला खरंच धक्का बसला. ही गोष्ट माझ्या का लक्षात आली नाही… मी अशा पद्धतीने का विचार केला नाही…??? याचाच मला प्रश्न पडला. त्याच्या त्या दोन-तीन पावलांच्या कृतीने माझी विचार करण्याची पद्धतच बदलून टाकली.

प्रत्येक द्रौपदीला असा एखादा कृष्ण भेटायलाच हवा..!!

– गौरव गद्रे 

संग्राहक – सुश्री मीनल केळकर

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – साप्ताहिक स्तम्भ ☆ कवितेच्या प्रदेशात # 109 ☆ मला भेटलेली दुर्गा ☆ सुश्री प्रभा सोनवणे

सुश्री प्रभा सोनवणे

? साप्ताहिक स्तम्भ – कवितेच्या प्रदेशात # 109 ?

☆ मला भेटलेली दुर्गा ☆

आजचा विषय खूपच चांगला आहे, मी खूप विचार केला आणि माझी दुर्गा मला माझ्या घरातच सापडली, होय मला भेटलेली दुर्गा  म्हणजे माझी सून सुप्रिया !

माझा मुलगा अभिजित चोवीस वर्षाचा झाल्यावर आम्ही त्याच्यासाठी मुली पहायला सुरूवात केली.

कारण त्याची बदली अहमदाबाद ला झाली होती आणि त्याच्या पत्रिकेत मंगळ असल्यामुळे आम्ही पत्रिका पाहून  लग्न करायचं ठरवलं होतं, म्हणजे आमचा थोडा फार ज्योतिषशास्त्रावर विश्वास आहे. सुप्रिया तशी नात्यातलीच, माझ्या चुलत बहिणीने तिला पाहिले होते आणि ती म्हणाली होती, ती मुलगी इतकी सुंदर आहे की तुम्ही नाकारूच शकत नाही. पण ती अवघी एकोणीस वीस वर्षांची होती आणि इंजिनिअरींगला होती, तिचं शिक्षण, करिअर… तिचे आईवडील इतक्या लवकर तिचं लग्न करतील असं वाटलं नाही!

पण सगळेच योग जुळून आले आणि खूप थाटामाटात लग्न झालं!पण सुरूवातीला अभिजित अहमदाबादला आणि ती पुण्यात आमच्या जवळ रहात होती कारण तिचं काॅलेज पुण्यात… ती लग्नानंतर बी.ई.झाली फर्स्ट क्लास मध्ये! काही दिवस जाॅब केला. अभिजितची अहमदाबादहून मुंबई ला आणि नंतर पुण्यात बदली झाली, दोघेही जाॅब करत होते नंतर प्रेग्नंट राहिल्यावर तिने सातव्या महिन्यात जाॅब  सोडला. नातू झाला. तिने तिच्या मुलाला खूप छान वाढवलं आहे, पाचव्या महिन्यात बाळाला घेऊन ती माहेरहून आल्यानंतर बाळाला पायावर अंघोळ घालण्यापासून सर्वच!थोडा मोठा झाल्यावर पुस्तक वाचायची सवय तिने त्याला लावली, तो आता तेरा वर्षाचा आहे सार्थक नाव त्याचं तो खूप वाचतो आणि लिहितो ही,अकरा वर्षाचा असताना त्याने एक कादंबरी लिहिली (फॅन्टसी) ती प्रकाशितही झाली आहे, अमेझाॅनवर! ते सर्व सोपस्कार त्याने स्वतः केले! नातू लेखक आहे, कविताही केल्यात त्याने, त्याचे श्रेय लोक मला देतात पण सार्थक ला वाचनाची गोडी सुप्रिया ने लावली आणि तिच्या स्वतःमध्ये ही लेखनगुण आहेत, तिच्या फेसबुकवरच्या पोस्ट (अर्थात इंग्रजी) वाचून कविमित्र लेखक श्रीनिवास शारंगपाणी म्हणाले होते, “तुमची सून चांगली लेखिका होईल पुढे”! खरंतर मी लग्नात तिचं सुप्रिया नाव बदलून अरुंधती  ठेवलं ते बुकर पुरस्कार विजेत्या अरुंधती राॅय च्या प्रभावानेच ! असो !

सुप्रिया (माझ्यासाठी अरुंधती) काॅन्व्हेन्ट मध्ये शिकलेली तरीही मराठीचा अभिमान असलेली,फर्डा इंग्लिश बोलणारी तरीही उगाचच इंग्रजीचा वापर न करणारी चांगली, स्वच्छ मराठी बोलणारी! सर्व प्रकारचा स्वयंपाक उत्कृष्ट करणारी, खूप चांगलं,सफाईदार ड्रायव्हिंग करणारी !

माझे आणि तिचे संबंध सार्वत्रिक सासू सूनांचे असतात तसेच आहेत, कुरबुरी, भांडण ही आमच्यातही झालेली आहेत, मुळात माझ्या सूनेने माझ्या अधिपत्याखाली रहावं अशी माझी कधीच इच्छा नव्हती, तिने तिच्या आवडी निवडी जपाव्या, स्वतःतल्या क्षमता ओळखून स्वतःचा उत्कर्ष करून घ्यावा अशीच माझी सूनेबद्दल भावना, अपेक्षा कुठलीही नाही!

मला ती दुर्गा भासली तो काळ म्हणजे कोरोना चा लाॅकडाऊन काळ! त्या काळात अभिजित सिंगापूर ला गेलेला, आम्ही सोमवार पेठेत आणि सुप्रिया सार्थक पिंपळेसौदागर येथे पण लाॅकडाऊन च्या काळात ती सार्थक ला घेऊन सोमवार पेठेत आली, कामवाली बंद केली होती, घरकामाचा बराचसा भार तिने घेतला, त्या काळात सार्थकनेही न सांगता भांडी घासली, खूपच सुसह्य झालं ती आल्यामुळे!

नंतर माझं मणक्याचं ऑपरेशन, दीनानाथ मंगेशकर रुग्णालयात झालेली कोरोनाची लागण…. घरी गेल्यावर एका पाठोपाठ एक पाॅझीटीव्ह होत जाणं…. आम्हाला दोघांनाही तिनं हाॅस्पिटल मध्ये अॅडमीट करणं…. त्या काळातलं तिचं धीरोदात्त वागणं आठवलं की अजूनही डोळे भरून येतात, हे टाईप करतानाही अश्रू ओघळत आहेत, आमच्या नंतर, आम्ही हाॅस्पिटल मध्ये असताना,  ती आणि सार्थक पाॅझीटिव आले, काही दिवस ती घरीच क्वारंटाईन राहिली, दोन तीन दिवस तिचा ताप उतरेना मग ती सार्थकला  बरोबर घेऊन मंत्री हॉस्पिटल मध्ये अॅडमीट झाली तेव्हा तर ती झाशीची राणीच भासली, काही दिवस आगोदरच आम्ही मणिकर्णिका पाहिला होता ऑनलाईन, खूपजण म्हणतात ती “कंगना राणावत” सारखी दिसते! पण कंगना पेक्षा ती खूपच सुंदर आहे सूरत और सिरतमे!

लेख जरा जास्तच लांबला आहे. पण माझ्या कोरोना योद्धा सूनेबद्दल एवढं तरी लिहायलाच हवं ना अर्थात या लढाईत तिला तिच्या बहिणी आणि मेहुण्यांची महत्वाची साथ होती हे ही कृतज्ञतापूर्वक नमूद करते!

 

© प्रभा सोनवणे

“सोनवणे हाऊस”, ३४८ सोमवार पेठ, पंधरा ऑगस्ट चौक, विश्वेश्वर बँकेसमोर, पुणे 411011

मोबाईल-९२७०७२९५०३,  email- [email protected]
≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – विविधा ☆ शिवशाहीर…… ☆ सौ राधिका भांडारकर

सौ राधिका भांडारकर

?  विविधा ?

☆ शिवशाहीर…… ☆ सौ राधिका भांडारकर 

babasaheb purandare felicitation ceremony: बाबासाहेब पुरंदरेंचा उद्या नागरी सत्कार; निमंत्रितांच्या यादीत 'या' दिग्गजांचा समावेश - shiv shahir babasaheb purandare turns 100 ...

? बाबासाहेब बळवंत मोरेश्वर पुरंदरे ?

शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे यांच्या निधनाची बातमी ऐकल्या नंतर ,वाचल्यानंतर मन जड झाले.एका ऐतिहासिक पर्वाचाच अस्त झाला.

संपूर्ण जीवनात त्यांचा एकच ध्यास होता, शिवचरीत्र घराघरात पोहचवायचे.शिवाजी राजाचे उत्तुंग व्यक्तीमत्व ,आणि त्याचे विवीध पैलु जाणीवपूर्वक अभ्यासून त्यांनी श्रोत्यांपुढे वाचकांपुढे मांडले…

वयाच्या शंभराव्या वर्षापर्यंत अखंड वाचन आणि अभ्यास त्यांनी उपासकाच्या भूमिकेतून केला.नवे अभ्यासक,,नवे इतिहासकार व्हावेत म्हणून ते तरुणांना प्रेरणा देत.मदत करत…

कथाकथन, व्याख्यान, नाटक, जाणता राजा हे महानाट्य, पुस्तकं, विवीध मालीकांसाठी संहीता लेखन, या माध्यमातून त्यांनी शिवचरित्र घराघरात नेलं.. सुलभ भाषाशैली, प्रभावी ओघवतं वक्तृत्व .. यामुळे सामान्य माणसाना शिवाजी राजा, त्यांचे कर्तुत्व, त्यांचे माणूसपण, त्यांचे राजेपण, नेतृत्व, देवत्व याचे आकलन झाले.

त्यांच्या मुखातून शिवचरीत्र ऐकताना श्रोते शिवमय होत.मंत्रमुग्ध होत.गेली सात दशके बाबासाहेबांनी हे अमृत प्रांतोप्रांती पाजले…

बळवंत मोरोपंत पुरंदरे हे त्यांचं मूळ नाव..

पण जनमानसात त्यांची ओळख बाबासाहेब पुरंदरे याच नावाने आहे..

वयाच्या आठव्या वर्षी वाढदिवसाची भेट म्हणून त्यांनी वडीलांकडे सिंहगड दाखवण्याचा हट्ट केलाहोता वडीलांनी तो पुराही केला होता..

शाळेत त्यांनी केलेलं भाषण ऐकून, शिक्षकांनी त्यांना छातीशी कवटाळलं.. म्हणाले.. “खूप मोठा होशील.. अभ्यास कर.. इतिहासाचे संस्कार जनात वाट…”

“शिवभक्ती ही आपल्याला संस्कारातून आणि रक्तातूनच मिळाली आहे ..”असे ते सांगत.

भारत सरकारने पद्मविभूषण हा किताब त्यांना बहाल केला. महाराष्ट्रभूषण म्हणूनही त्यांना गौरवण्यात आले. मात्र या दोन्ही सन्मानाच्या वेळी उलटसुलट विचारप्रवाह वाह्यले. बाबासाहेब मात्र तटस्थच राहिले. त्यांनी स्वत:ला कधी इतिहासकार असे बिरुद लावले नाही. ते अभ्यासक, उपासकाच्या भूमिकेतच वावरले… लोकांनी मात्र त्यांना शिवशाहीरच मानले.

महाराष्ट्रभूषण पुरस्काराच्या दहा लाख रकमेतील फक्त दहा पैसे त्यांनी स्वत:जवळ ठेवले आणि पदरचे घालून पंधरा लाखाची देणगी त्यांनी पुण्याच्या दीनानाथ मंगेशकर हॉस्पीटलला  दिली.

गणगोतमधे पु.ल. देशपांडे त्यांच्याविषयी लिहीतात, “इतिहासाचा हा मोठा डोळस उपासक आहे. भक्त आहे. पण त्या भक्तीमार्गावर ज्ञानदीपाचा प्नकाश आहे. निराधार विधान करायचे नाही.ही प्रतिज्ञा आहे.लिहीताना अखंड सावधपण आहे..”

त्यांची स्मरणशक्ती दांडगी होती. बारीकसारीक तपशील त्यांच्या लक्षात रहात. अभ्यासात सातत्य होते. ते हाडाचे संशोधक होते. तेम्हणत “शास्त्रीय पद्धतीने लिहीलेलं लेखन अभ्यासकांपुरतं मर्यादित रहातं. मात्र रंजक पद्धतीचं लेखन सर्वसाधारण माणसांपर्यंत पोहचतं..”

सागर देशपांडे यांनी लिहीलेल्या बाबासाहेबांवरच्या बेलभंडार या पुस्तकात या संशोधकाची परिपूर्ण ओळख होते…

शंभराव्या वाढदिवसाच्या समारंभात ते म्हणाले होते, “मला जर १२५वर्षांचं आयुर्मान लाभलं तर मी शिवचरीत्र ब्रह्मांडाच्या पलीकडे घेऊन जाईन…”

त्यांच्याइतका लोकप्रिय संशोधक आजपर्यंत झाला नसेल.पानटपरीवरही आदराने त्यांचा फोटो कितीतरी जणांनी पाहिला असेल.तेही लोकांचा तितकाच आदर करत.लहान मुलांनाही ते अहो जाहो करत… असं हे थोर व्यक्तीमत्व..आज अनंतात लोपलं.

काळाच्या उदरांत विसावलं…

एक ध्यास पर्व संपलं…शिवभक्तीने तळपलेला हा महासूर्य अनंताच्या क्षितीजावर मावळला…

ऊरले आहेत ते चैतन्याचे, स्फुर्तीचे, प्रेरणेचे नारिंगी रंग…

अशा व्यक्तीमत्वापुढे  नतमस्तक होऊन आदरपूर्वक वाहिलेली ही श्रद्धांजली..!!??

 

© सौ. राधिका भांडारकर

पुणे

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – मनमंजुषेतून ☆ शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे – भावपूर्ण श्रद्धांजली ☆ सौ. मंजुषा सुधीर आफळे

सौ.मंजुषा सुधीर आफळे

? मनमंजुषेतून ?

☆ शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे – भावपूर्ण श्रद्धांजली  ☆ सौ. मंजुषा सुधीर आफळे ☆ 

babasaheb purandare felicitation ceremony: बाबासाहेब पुरंदरेंचा उद्या नागरी सत्कार; निमंत्रितांच्या यादीत 'या' दिग्गजांचा समावेश - shiv shahir babasaheb purandare turns 100 ...

? बाबासाहेब बळवंत मोरेश्वर पुरंदरे ?

ज्यांनी आपले उभे आयुष्य श्री छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या पायी अर्पण केले, अशा थोर शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे यांना भावपूर्ण श्रद्धांजली…….?

हिमालयातील ट्रेकसाठी दुरांतोमधून प्रवास सुरू होता. संध्याकाळ झाली होती. बाहेर अंधार पडला होता. आम्ही पत्ते खेळत होतो. तितक्यात आमच्यापैकी कुणीतरी धावत येऊन, ‘ शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे दिसले आपल्या गाडीत — मागच्या बाजूने २ डबे ओलांडून गेल्यावर दिसले ‘  अशी बातमी दिली. ताबडतोब डाव सोडून आम्ही धावत गेलो. आणि त्यांचे दर्शन घडले. त्या तेजःपुंज व्यक्तिमत्वापुढे नतमस्तक झालो. डोक्यावर हात ठेवून त्यांनी आम्हा सर्वांना आशीर्वाद दिले. तो आयुष्यातला खूप अविस्मरणीय क्षण होता. प्रत्यक्ष देव भेटल्याचा अनुभव आला. डोळ्यात आनंदाश्रू —मन भरून आले.

बोलता येईना. ते हसले. “बसा”  म्हणाले. वडिलांजवळ बसल्यासारखेच वाटले. आता ट्रेक यशस्वी होणारच हे निश्चित होते. आणि तसेच झाले. एक विलक्षण अनुभव जगता आला. त्याबद्दल देवाची  खूप खूप आभारी आहे.

भेटीनंतर जी उर्जा, चेतना मिळाली, ती आजतागायत टिकून आहे. अजूनही ट्रेकला जायचं ठरवलं की, ही आठवण मनात येते. आणि अंगात चार हत्तींचे बळ आल्यासारखे वाटते.

अफाट स्मरणशक्ती, आपल्या भाषणातून, लेखनातून, अभिनयातून संपूर्ण इतिहास, त्यातील प्रसंग,  जिवंतपणे डोळ्यासमोर उभे करण्याचे सामर्थ्य त्यांच्याकडे होते. अत्यंत निष्ठावंत शिवप्रेमी, अभ्यासू आदर्श व्यक्तिमत्व–ज्यांनी आपलं सर्व आयुष्य खर्च करून भावी पिढीसाठी इतिहास जागवला, आणि तो जिवंत ठेवण्यासाठी तळमळीने अखंड यज्ञ सुरू ठेवला, त्या शिवशाहीर बाबासाहेब पुरंदरे यांना शतशः नमन—?

शरीराने आज ते आपल्याजवळ नसले तरी त्यांचे महान कार्य सतत प्रेरणा देणारे आहे. ते कार्य पुढे नेण्याची जबाबदारी स्वीकारणाऱ्यांसाठी ते नेहमीच त्यांच्या सोबत आहेत, हे नक्कीच–

भावपूर्ण श्रध्दांजली… ?

 

© सौ.मंजुषा सुधीर आफळे

विश्रामबाग, सांगली.

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – इंद्रधनुष्य ☆ मिसिंग टाईल्स फिलाॅसाॅफी.. ☆ संग्राहक – श्री सुनीत मुळे

?इंद्रधनुष्य? 

☆ मिसिंग टाईल्स फिलॉसॉफी… ☆ संग्राहक – श्री सुनीत मुळे ☆ 

काही मानसशास्त्रज्ञांनी एकत्र येऊन एक प्रयोग केला —-

एका नव्याकोऱ्या, आलिशान, चकचकीत आणि देखण्या हॉटेलचा शुभारंभ होता. 

आतून बाहेरुन ते हॉटेल अतिशय भव्यदिव्य आणि सुंदर होते. त्या हॉटेलच्या डिझाईनवर, बांधकामावर, आणि तिथल्या फर्निचरवर पाण्यासारखा पैसा ओतण्यात आला होता. 

हॉटेलच्या उदघाटनाच्या कार्यक्रमाला हजारो लोकांना आमंत्रण दिले गेले होते.

पण मानसशास्त्रज्ञांनी एक प्रयोग म्हणून ह्या उद्घाटनाच्या कार्यक्रमाचा वापर करण्याचे ठरवले.

–त्यांच्या सांगण्यावरून हॉटेलच्या रिसेप्शनमध्ये पोहोचल्याबरोबर दिसणारी, अगदी समोरच्या भिंतीवर लावलेल्या सुंदर टाईल्सच्या डिझाईनमधली एक टाईल, मुद्दामहून बाजूला काढून ठेवण्यात आली होती.  

आता एक वेगळीच गंमत सुरु झाली. हॉटेलमध्ये येणारा प्रत्येक पाहुणा त्या हॉटेलचे सौंदर्य पाहून हरखून गेला खरा, पण आल्याबरोबर काही क्षणात त्यांचे लक्ष मिसिंग टाईलकडेच वारंवार जाऊ लागले—-शेकडो लोकांनी एकमेकांना ती मिसिंग टाईल दाखवली, त्याच्यावर चर्चा केली—

‘ ही टाईल  बसवायची राहिली आहे का ? का ती बाजूला गळून पडली ?’  यावर तावातावाने वादविवाद झडू लागले—–‘ हॉटेल मालकाच्या ह्या एका निष्काळजीपणामुळे हॉटेलच्या सौंदर्याला गालबोट लागले आहे,’  असेही शेकडो जणांनी बोलून दाखवले.

एवढेच नाही, त्या हॉटेलमध्ये आल्यावर पाहुण्यांना कसे वाटले, याविषयी पाहुण्यांना फिडबॅक भरून द्यायचा होता– त्यामध्ये बहुतांश जणांनी अगदी थोडक्यात हॉटेलची डिझाईन, तिथले इंटेरीअर, तिथले लँडस्केपींग आणि तिथल्या महागड्या कलाकुसरीच्या वस्तू ह्याविषयी अगदी थोडक्यात लिहिले, आणि मिसिंग टाईलबद्दल अगदी भरभरून लिहिले. 

त्या हॉटेलमध्ये जागोजागी एकाहून एक देखणी, आकर्षक शिल्प ठेवण्यात आली होती. पाहतच राहाव्यात अशा सुंदर सुंदर पेंटींग्ज होत्या. आकर्षक रंगसंगती असलेल्या अनेक भिंती होत्या.

मानसशास्त्रज्ञांच्या सांगण्यावरुन एका मोठ्या पांढऱ्याशुभ्र भिंतीवर मात्र दोन काळे डाग जाणूनबुजून ठेवण्यात आले होते. खरेतर ते डाग इतके छोटे होते, की एकूण भिंतीच्या दहा टक्के सुद्धा त्यांचा आकार नव्हता.—–पण मिसींग टाईल प्रमाणे ह्या डागांकडेही लोकांचे चटकन लक्ष जाऊ लागले—– लोक एकमेकांना उत्साहाने ते डाग दाखवू लागले— 

‘ सगळे काही इतके छान बनवले, पण हे दोन डाग मात्र तसेच राहिले ‘ ह्याबद्द्ल आश्चर्य व्यक्त करू लागले. 

काही काही अतिउत्साही लोक तर बांधकामातल्या फक्त चुकाच शोधू लागले,

एकमेकांना टाळ्या देऊन हॉटेलमधल्या उणीवा सेलिब्रेट करू लागले.

शेवटी हॉटेलच्या उद्घाटनाच्या कार्यक्रमात मानसशास्त्रज्ञांनी आपल्या प्रयोगाविषयी खुलासा केला. 

——–   

“आल्याबरोबर लॉबीमध्ये दिसणारी मिसिंग टाईल जाणून- बुजून काढून ठेवण्यात आली होती ”,

“मोठ्या पांढऱ्याशुभ्र भिंतीवर दोन डाग मुद्दाम उमटवण्यात आले होते ”,—आणि माणसांचे ह्या दोन्ही गोष्टींवरचे प्रतिसाद जाणून घ्यायचे होते. 

—-आणि रिझल्ट धक्कादायक म्हणावा असाच होता. 

हॉटेलमध्ये स्तुती कराव्यात अशा शेकडो, हजारो गोष्टी मांडून ठेवण्यात आलेल्या असतांनाही,   बहुतांश लोकांनी फिडबॅक फॉर्ममध्ये मिसींग टाईल आणि डागांचाच उल्लेख केला होता. 

मित्रांनो,

कमतरता शोधणं, पाहताक्षणी चुका काढणं, दोष काढून नावं ठेवणं, ही माणसाची वृत्ती जन्मतः असते का ?—तर नाही.

पण जसजसे आपण मोठे होतो, तसतशी आपल्याला कमतरता आणि उणीवा शोधण्याची सवय लागते. 

—मग कधी आपण दुसऱ्यांच्या आयुष्यात असलेल्या वाईट गोष्टींकडे बोट दाखवतो, त्यावर चर्चा करतो. 

—तर कधी आपण स्वतःच्या आयुष्यात असलेले प्रॉब्लेम्स मोजत बसण्यात आपली बहुमूल्य उर्जा आणि बहुमूल्य वेळ खर्च करतो. 

—-“मला योग्य ते शिक्षणच मिळाले नाही.”

—“माझा जन्म गरीब घरात झाला.”

—“माझा जन्म अशा जातीत झाला, जिथे मला संधीच उपलब्ध नाही.”

—“माझे आई वडील शिकलेले नव्हते.”

—“माझ्याजवळ खानदानी संपत्ती नाही, जमीन नाही.”

—“माझ्या वडिलांनी माझ्यासाठी कसलेच बॅकअप तयार केले नाही, मला भांडवल दिले नाही.”

—“आमच्या जवळ बुद्धी नाही.”

—“आमच्या जवळ डिग्री नाही.”

—“घरच्या परिस्थितीमुळे आम्ही मनासारखे शिक्षण घेऊ शकलो नाही.” 

—“मी दिसायला तितकी सुंदर नाही.”

—“माझा जोडीदार मला हवा तसा मिळाला नाही, म्हणुन माझी प्रगती शक्य नाही.”

ह्या आणि अशा कित्येक मिसिंग टाईल्स शोधणं, आणि त्यावर चर्चा करणं, हा मूर्खपणा आहे, असं तुम्हाला वाटत नाही का?

—ज्याला आयुष्यात काही मिळवायचे आहे, तो आजूबाजूला लपलेल्या संधीमध्ये सोने शोधतो. —आणि ज्याला आयुष्यात काही करायचेच नाही, तो मात्र फक्त मिसींग टाईल शोधतो…..!!!

Yogi

संग्राहक : सुनीत मुळे

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – विविधा ☆ नकारात्मकतेची कृष्णछाया..! ☆ श्री अरविंद लिमये

श्री अरविंद लिमये

?विविधा ?

☆ नकारात्मकतेची कृष्णछाया..! ☆ श्री अरविंद लिमये ☆

भडिमार..!नकारात्मकता हाच स्थायिभाव असलेला एक शब्द.एखाद्या कृतीचा हानिकारक परिणाम अधोरेखित करणारा हा शब्द. कोणत्याही गोष्टीचा अविरत ओघ,सातत्याने घडणारी क्रिया, ऐकणाऱ्याला उसंत न देता भान हरपून ऐकवलं जाणारं बरंच कांही यापैकी कशातही नकारात्मकता असेल तर त्याचे अचूक वर्णन करायला ‘भडिमार’ या शब्दाला पर्याय नाहीच.पण याच प्रत्येक बाबतीत जर सकारात्मकता असेल,तर त्याचे चपखल वर्णन करायला मात्र जेव्हा ‘भडिमार’हा शब्द कुचकामी ठरतो आणि तेव्हा इतर अनेक सुंदर शब्द नेमके दिमतीला हजर होतात.

पाऊस पडण्याची एक साधी घटना.ऊन-पावसाच्या खेळातल्या हलक्या सरी असतील तर तो पाऊस ‘रिमझीम’ पाऊस असतो. जीवघेण्या कडक उन्हाने तावून सुलाखून निघालेल्या धरणीला सुखावणारा आणि त्रस्त जीवाला शांतवणारा पाऊस अथक जोरदार पडणारा असला तरी तो पावसाचा भडिमार नसतो तर  ‘वर्षाव’ असतो.पण तोच पाऊस जर जगणं उध्वस्त करणारा, जीव नकोसा करणारा,जोरदार वाऱ्याच्या साथीनं तांडव करीत प्रचंड झाडांनाही उपटून फेकून देत घरांची छपरं उडवीत भिंती उध्वस्त करणारा असेल तर मात्र तो पाऊस टपोऱ्या थेंबांचा भडिमार करणारा विध्वंसकच असतो.

मुलांना प्रेमानं समजून सांगत त्यांना योग्य वळण लावणं आणि धाक दाखवून त्याना  सक्तीने शिस्त लावू पहाणं यात उद्देश एकच असतो पण त्यांचे परिणाम मात्र परस्परविरोधी..!प्रेमाने समजावणं मुलांना आश्वस्त करत योग्य मार्ग दाखवणारं असतं तर धाक दाखवणारा शब्दांचा भडिमार मुलांच्या मनात भिती तरी निर्माण करतो नाहीतर तिरस्कार तरी.

परस्परांना समजून घेत सामंजस्याने एक पाऊल मागे घेण्याची तयारी साध्या साध्या गोष्टीत लपलेला आनंदाचा खजिना खुला करते,तर मी म्हणेन तीच पूर्वदिशा हा हेकेखोरपणा कर्कश्श बोचऱ्या शब्दांचा भडिमार करीत नात्यांची वीण उसवत असतो.

भडिमाराची अनेक रुपे असतात. भडिमार प्रश्नांचा असतो,अपशब्दी शिव्यांचा असतो,कडवट डोस वाटावेत अशा उपदेशांचा असतो,अनाहूत सल्ल्यांचा असतो,आग्रही जाहिरातींचा असतो, कोणत्याही निवडणूकांच्या बाजारातल्या खोट्या आश्वासनांचाही असतो.जिथं जिथं ज्या ज्या रुपात तो असतो,त्यात नकारात्मकताच ठासून भरलेली दिसेल.सकारात्मकता असेल तिथे भडिमार असूच शकत नाही. उत्स्फुर्त प्रतिसादाचं प्रतिक म्हणून वाजवल्या जाणाऱ्या टाळ्यांचा प्रचंड ‘कडकडाट’ असतो.भडिमार नव्हे.एखाद्या चमकदार यशाबद्दल चारही दिशेने होत असतो तो कौतुकाचा वर्षाव असतो, कौतुकाचा भडिमार नव्हे.उत्स्फुर्त प्रतिसाद,कौतुकाचा वर्षाव,यात असा प्रसन्नतेचा उत्साहवर्धक प्रकाश असतो आणि भडिमाराच्या अंगांगात मात्र अंधाऱ्या नकात्मकतेच्या कृष्णाछायाच..!!

©️ अरविंद लिमये

सांगली (९८२३७३८२८८)

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

 

Please share your Post !

Shares