Tag: #मराठी-कविता

श्री सुजित कदम

 

(श्री सुजित कदम जी  की कवितायेँ /आलेख/कथाएँ/लघुकथाएं  अत्यंत मार्मिक एवं भावुक होती हैं. इन सबके कारण हम उन्हें युवा संवेदनशील साहित्यकारों में स्थान देते हैं। उनकी रचनाएँ हमें हमारे सामाजिक परिवेश पर विचार करने हेतु बाध्य करती हैं. मैं श्री सुजितजी की अतिसंवेदनशील  एवं हृदयस्पर्शी रचनाओं का कायल हो गया हूँ. पता नहीं क्यों, उनकी प्रत्येक कवितायें कालजयी होती जा रही हैं, शायद यह श्री सुजितजी की कलम का जादू ही तो है!  आज प्रस्तुत है  एक हृदयस्पर्शी कविता  “गेली कित्येक वर्षे…!” )

☆ साप्ताहिक स्तंभ – सुजित साहित्य #31☆ 

☆ गेली कित्येक वर्षे…! ☆ 

 

शहरात गेल्यापासून

तुम्ही पार विसरून गेलात मला..,

आज इतक्या वर्षानंतर

तुम्ही मला घर म्हणत असाल की नाही

ठाऊक नाही…

पण मी अजूनही सांभांळून ठेवलंय..,

घराचं घरपण

तुम्ही जसं सोडून गेलात तसंच . . .

गेल्या कित्येक वर्षात

अनेक उन पावसाळ्यात

मी तग धरून उभा राहतोय

कसाबसा…. तुमच्या शिवाय…

रोज न चुकता

तुमच्या सर्वांचीआठवण येते …

पण खरं सांगू . . .

आता नाही सहन होत

हे ऊन वा-याचे घाव …

माझ्या छप्परांनीही आता

माझी साथ सोडायचा निर्णय घेतलाय…

माझा दरवाजा तर

तुमची वाट पाहून पाहून

कधीच माझा हात सोडून

निखळून पडलाय….!

माझ्या समोरच अंगण तुळशीवृंदावन

सगळंच कसं दिसेनास झालंय आता…

माझ्या भिंतीनी माझा श्वास

मोकळा करून देण्या आधी

एकदा तरी . . .  फक्त एकदा तरी ….

मला भेटायला याल अशी आशा आहे…!

तूमचं घर तुमची वाट पाहतय…!

गेली कित्येक वर्षे …. . . !

 

© सुजित कदम, पुणे

7276282626

 

(आज प्रस्तुत है सुश्री प्रभा सोनवणे जी के साप्ताहिक स्तम्भ  “कवितेच्या प्रदेशात” में  उनकी अतिसुन्दर कविता  “मी”.  सुश्री प्रभा जी की कविता अनुवंश एक विमर्श ही नहीं आत्मावलोकन भी है।  यह कृति सक्षम है  सुश्री प्रभा जी के व्यक्तित्व  की झलक पाने के लिए। यह गंभीर काव्य विमर्श है ।  और वे अनायास ही इस रचना के माध्यम से अपनी मौलिक रचनाओं एवं मौलिक कृतित्व  पर विमर्श करती हैं। अभिमान एवं स्वाभिमान में एक धागे सा अंतर होता है और  पूरी रचना में अभिमान कहीं नहीं झलकता । झलकती है तो मात्र कठिन परिश्रम, सम्पूर्ण मौलिकता और विरासत में मिले संस्कार ।  इस बेबाक रचना  के लिए बधाई की पात्र हैं। 

मुझे पूर्ण विश्वास है  कि आप निश्चित ही प्रत्येक बुधवार सुश्री प्रभा जी की रचना की प्रतीक्षा करते होंगे. आप  प्रत्येक बुधवार को सुश्री प्रभा जी  के उत्कृष्ट साहित्य का साप्ताहिक स्तम्भ  – “कवितेच्या प्रदेशात” पढ़ सकते  हैं।)

☆ साप्ताहिक स्तम्भ – कवितेच्या प्रदेशात # 33 ☆

☆ मी ☆ 

 

मी नाही देवी अथवा

समई देवघरातली!

मला म्हणू ही नका

कुणी तसले काही बाही !

 

कुणा प्रख्यात कवयित्री सारखी

असेलही माझी केशरचना,

किंवा धारण केले असेल मी

एखाद्या ख्यातनाम कवयित्री चे नाव

पण हे केवळ योगायोगानेच !

मला नाही बनायचे

कुणाची प्रतिमा किंवा प्रतिकृती,

मी माझीच, माझ्याच सारखी!

 

एखाद्या हिंदी गाण्यात

असेलही माझी झलक,

किंवा इंग्रजी कवितेतली

असेन मी “लेझी मेरी” !

 

माझ्या पसारेदार घरात

राहातही असेन मी

बेशिस्तपणे,

किंवा माझ्या मर्जीप्रमाणे

मी करतही असेन,

झाडू पोछा, धुणीभांडी,

किंवा पडू ही देत असेन

अस्ताव्यस्त  !

कधी करतही असेन,

नेटकेपणाने पूजाअर्चा,

रेखितही असेन

दारात रांगोळी!

 

माझ्या संपूर्ण जगण्यावर

असते मोहर

माझ्याच नावाची !

मी नाही करत कधी कुणाची नक्कल

किंवा देत ही नाही

कधी कुणाच्या चुकांचे दाखले,

कारण

‘चुकणे हे मानवी आहे’

हे अंतिम सत्य मला मान्य!

म्हणूनच कुणी केली कुटाळी,

दिल्या शिव्या चार,

मी करतही नाही

त्याचा फार विचार!

 

कुणी म्हणावे मला

बेजबाबदार, बेशिस्त,

माझी नाही कुणावर भिस्त!

मी माणूसपण  जपणारी बाई

मी मानवजातीची,

मनुष्य वंशाची!

मला म्हणू नका देवी अथवा

समई देवघरातली!

मी नाही कुणाची यशोमय गाथा

मी एक मनस्वी,

मुक्तछंदातली कविता!

 

© प्रभा सोनवणे

“सोनवणे हाऊस”, ३४८ सोमवार पेठ, पंधरा ऑगस्ट चौक, विश्वेश्वर बँकेसमोर, पुणे 411011

मोबाईल-९२७०७२९५०३,  email- [email protected]

श्री अशोक श्रीपाद भांबुरे

 

अलवार भावना त्याची मज कोमल म्हणतो आहे

तो कुसुम म्हणता माजला हा गंध पसरतो आहे

 

हे भुंगे स्पर्शुन जाती पानास मिळेना संधी

हा दहिवर पानावरती भावार्थ निथळतो आहे

 

मी फूल कळीचे होता पानाची वाढे सळसळ

वाऱ्याने फूस दिल्याने तो मला बिलगतो आहे

 

हे फूल तोडुनी देतो मर्जीने कोणा माळी

या शोकाकुल पानाचा आधार निखळतो आहे

 

हे फूल तोडुनी नेता निर्माल्य उद्याला होई

या नैसर्गिक नियमांचा समतोल बिघडतो आहे

 

हे खेळ पाहुनी सारे मी खचले आज परंतू

घेऊन नव्या स्वप्नांना हा सूर्य उगवतो आहे

 

या नदी तळ्याच्या काठी केल्यात फुलांनी वस्त्या

हा चंद्र पाहण्या त्यांना पाण्यात उतरतो आहे

 

धनकवडी, पुणे ४११ ०४३.

[email protected]

मो. ८१८००४२५०६, ९८२२८८२०२८

श्रीमती रंजना मधुकरराव लसणे 

(श्रीमती रंजना मधुकरराव लसणे जी हमारी पीढ़ी की वरिष्ठ मराठी साहित्यकार हैं।  सुश्री रंजना  एक अत्यंत संवेदनशील शिक्षिका एवं साहित्यकार हैं।  सुश्री रंजना जी का साहित्य जमीन से  जुड़ा है  एवं समाज में एक सकारात्मक संदेश देता है।  निश्चित ही उनके साहित्य  की अपनी  एक अलग पहचान है। आप उनकी अतिसुन्दर ज्ञानवर्धक रचनाएँ प्रत्येक सोमवार को पढ़ सकेंगे। आज  प्रस्तुत है  सामजिक व्यवस्था को झकझोरती हुई एक कविता  “भृण हत्या” । )

☆ साप्ताहिक स्तम्भ – रंजना जी यांचे साहित्य # 32 ☆ 

 ☆ भृण हत्या ☆

 

करा विचार जरासा

नका होऊ अविचारी।

पुत्र मोहापाई  का हो

भृणहत्या ही उदरी।

 

आजी आत्या मामी काकी

आई ताई मावळण।

रुपे नारीची अनेक

करी प्रेम उधळण।

 

वंश वेल वाढवीन

उद्धरीन दोन्ही कुळे ।

तरी का हो आई बाबा

खिन्न होता  माझ्यामुळे।

 

तुझ्या हाती सोपविली

माझ्या श्वासाची ही दोरं

नको फिरवू ग सुरी

होई घायाळ ही पोरं

 

मुले जरी वंश दीप

मुली तरी कुठे कमी।

खुडू नको गर्भी कळी

फुलण्याची द्या ना हमी।

 

आखाडा बाळापूर, जिल्हा हिंगोली

9960128105

श्रीमति उर्मिला उद्धवराव इंगळे

(वरिष्ठ  मराठी साहित्यकार श्रीमति उर्मिला उद्धवराव इंगळे जी का धार्मिक एवं आध्यात्मिक पृष्ठभूमि से संबंध रखने के कारण आपके साहित्य में धार्मिक एवं आध्यात्मिक संस्कारों की झलक देखने को मिलती है. इसके अतिरिक्त  ग्राम्य परिवेश में रहते हुए पर्यावरण  उनका एक महत्वपूर्ण अभिरुचि का विषय है. श्रीमती उर्मिला जी के    “साप्ताहिक स्तम्भ – केल्याने होत आहे रे ”  की अगली कड़ी में आज प्रस्तुत है  उनकी विनोदपूर्ण  कविता  हुर्डा पार्टी । इस कविता के सन्दर्भ में उल्लेखनीय है कि आप ‘ लोकमान्य हास्य  योग  संघ, दौलतनगर शाखा आनंदनगर पुणे की सदस्य रही हैं। उनके वर्ग की  सदस्याओं द्वारा  एक छोटी  पिकनिक ट्रिप  का आयोजन किया गया। किन्तु, वह ट्रिप कैंसिल हो गई। उन्होंने  काव्यात्मक कल्पना की है कि- यदि ट्रिप  सफलतापूर्वक आयोजित की जाती  तो कितना आनंद आता। मित्रों जीवन में आनंद का अपना महत्व है। आप भी इस काल्पनिक ट्रिप का आनंद लीजिये जिसे श्रीमती उर्मिला जी ने बड़े ही आनंदमय होकर कविता में शब्दबद्ध किया है।)  

☆ साप्ताहिक स्तंभ –केल्याने होतं आहे रे # 17 ☆

☆ हुर्डा पार्टी ☆

लोकमान्य हास्य योग. संघाच्या !

आम्ही साऱ्या निघालो पार्टीला!

अहो ! कसल्या काय विचारता ? अहो…

हुर्डा पार्टीला !!

 

गाडीत गप्पा ठोकीत !

चिमणचारा चाखीत !

हास्य विनोदाला आला ऊत!!

 

सोडून घरादाराची काळजी !

आज आम्ही आमच्या मनमौजी!

 

गाण्यांच्या रंगल्या की हो भेंड्या !

एकमेकीला करतोय कुरघोड्या !!

 

गुळभेंडी ज्वारीच्या शेतात !

खोडून कणसं आणली हातात !!

 

शेण्यांची आगटी पेटवुनी !

घेतली कणसं आम्ही भाजूनी !!!

 

खाया बसलो मांडा ठोकुनी !

हुर्ड्याला दही लसनीची चटनी !

ताव मारतोय त्यावर साऱ्याजनी !!

 

भन्नाटच हुर्डा पार्टी रंगली !

गाडीवाल्याची हाक कानी आली !

चला चला निघायची वेळ झाली !

अहो..चला…!!

 

लागलो एकमेकींना उठवायला !

हुर्डा खाऊन जडपणा आला !!

 

पण. ! मस्त झाली आपली हुर्डा पार्टी !

सख्यांनो..ऽऽऽ..

आत्ता पुढली कुठं रंगणार आपली पार्टी !!

 

©®उर्मिला इंगळे

दिनांक:-९-१-२०२०

9028815585

सौ. सुजाता काळे

☆ साप्ताहिक स्तम्भ ☆ कोहरे के आँचल से # 24 ☆

☆ मराठी कविता – कुस्करलेल्या कळ्यांचा न्याय☆

 

कुठे कुठे राखायची

स्वतःचीच मी आब?

का-कधी करायची?

स्वतःची झाक- पाक.

 

किती कशा पाळू वेळा?

घराबाहेर पडायला,

गरजेविना कोणी का जातं?

अंधारात फिरायला.

 

मी बाहेर असले की

आई- बा ला धाकधूक,

कोल्हे, लांडगा टपलाय

मुलगी म्हणून का माझी चूक?

 

मला स्वातंत्र्य मिळावे म्हणून

रमा, सावित्री झटल्या,

आता माझी होळी करून

मुसक्या बांधून टाकल्या.

 

निसर्गाने मला बनवून

मातृत्वाचं दान दिलं,

वासनेच्या राक्षसांनी मला,

प्रियांका कधी निर्भया केलं.

 

माझे लचके तोडताना,

त्यांना वयाचं बंधन नाही,

कधी मुलगी, बहिण, आई

आजीला पण सोडत नाही.

 

साफ स्वच्छता सुरू आहे,

गल्ली अन् बोळांतून

वासनेची घाण भिनलीय,

नराधमांच्या डोक्यातून.

 

देहाचा माज उतरवितात,

कोवळ्या कळयांना कुस्करून

देहाच्या चिंध्या करून,

कधी गर्भारपणाचं ओझं लादून.

 

कधी थांबणार विटंबना

माय-लेकी व सुनांची

न्याय देवता जागी होवो

कुस्करलेलया कळ्यांची

 

इथे कोणी राम नाही

अहिल्येच्या उद्धारी

फुकट बळी जाऊ नये

न्यायासाठी हे गं नारी.

 

© सुजाता काळे

पंचगनी, महाराष्ट्र, मोब – 9975577684

श्री सुजित कदम

 

(श्री सुजित कदम जी  की कवितायेँ /आलेख/कथाएँ/लघुकथाएं  अत्यंत मार्मिक एवं भावुक होती हैं. इन सबके कारण हम उन्हें युवा संवेदनशील साहित्यकारों में स्थान देते हैं। उनकी रचनाएँ हमें हमारे सामाजिक परिवेश पर विचार करने हेतु बाध्य करती हैं. मैं श्री सुजितजी की अतिसंवेदनशील  एवं हृदयस्पर्शी रचनाओं का कायल हो गया हूँ. पता नहीं क्यों, उनकी प्रत्येक कवितायें कालजयी होती जा रही हैं, शायद यह श्री सुजितजी की कलम का जादू ही तो है!  आज प्रस्तुत है कुछ अतिसुन्दर  मराठी क्षणिकाएं …! )

☆ साप्ताहिक स्तंभ – सुजित साहित्य #30☆ 

☆ मराठी क्षणिकाएं …! ☆ 

 

[ 1 ]

हल्ली हल्ली शब्दांचाही

विसर पडू लागलाय

हे आयुष्या तुला संभाळता संभाळता….,

अक्षरांचा हात सुटू लागलाय..

 

[ 2 ]

लहान असताना . . .

फुलपाखरू पकडताना ,

जितकी तारांबळ उडायची ना…

तितकीच तारांबळ ,

सुखाच्या बाबतीत होते हल्ली…!

 

[ 3 ]

मी ठरवलंय आजपासून

मनाशी वाद नाही घालायचा

वाद झालाच तर

विकोपाला नाही न्यायचा…

 

[ 4 ]

सरत्या उन्हात आठवणींचा

सुरू होतो पुन्हा खेळ

जुन्याच आठवणींना पुन्हा

नव्याने घेऊन येते कातरवेळ…

 

© सुजित कदम, पुणे

7276282626

 

(आज प्रस्तुत है सुश्री प्रभा सोनवणे जी के साप्ताहिक स्तम्भ  “कवितेच्या प्रदेशात” में  उनकी अतिसुन्दर कविता  “अनुवंश”.  सुश्री प्रभा जी की कविता अनुवंश एक गंभीर काव्य विमर्श है ।  यदि हम अपनी अब तक की  जीवन यात्रा पर विचार करें  तो पाएंगे कि हमने अनुवांशिक क्या पाया। निश्चित ही हमने  कवि के रूप में  भरे पुरे संयुक्त परिवार में  अपने अस्तित्व का एकाकी जीवन ही जिया है । हां संस्कार जरूर हमारे साथ चलते रहे और उन संस्कारों, जीवन के खट्टे मीठे अनुभवों ने हमारे कवि मन की नींव रखी । फिर हम रचते रहे अपना साहित्यिक संसार । नीलकमल जैसे चित्रपट हमें जरूर कल्पना के सागर में ले गए होंगे कि हमारा पूर्व जन्म कैसा रहा होगा ?

मुझे पूर्ण विश्वास है  कि आप निश्चित ही प्रत्येक बुधवार सुश्री प्रभा जी की रचना की प्रतीक्षा करते होंगे. आप  प्रत्येक बुधवार को सुश्री प्रभा जी  के उत्कृष्ट साहित्य का साप्ताहिक स्तम्भ  – “कवितेच्या प्रदेशात” पढ़ सकते  हैं।)

☆ साप्ताहिक स्तम्भ – कवितेच्या प्रदेशात # 32 ☆

☆ अनुवंश ☆ 

 

मी काहीच घेतले नाही

माझ्या आईबापाकडून वारसा हक्काने,

किंवा त्यांच्यातले

काहीच उतरले नाही माझ्यात

अनुवंशाने !

भल्या थोरल्या वाड्यात,

एकत्र कुटुंबात,

कुणीच नव्हते कुणाचे

असे आता वाटते !

चुलीला पोतेरे घालणारे

सालंकृत घरंदाज बायकी हात

किंवा दर बुधवारी शेतमजुरांना पगार वाटणारे

पैसेवाले बेबंद पुरुषी हात

कधीच वाटले नाहीत….

भक्कम आधाराचे किंवा आश्वासक!

सुखवस्तू कुटुंबात

आपसूक वाढतात मुले

सुरक्षित,नीटनेटकी!

तरीही त्या भरल्या घरात

अगदी एकटेच वाटत राहिले

आणि एकाकीही……

त्या एकांत बेटावर

स्वतःला अंतर्बाह्य न्याहाळताना

अवघ्या अस्तित्वावर उमलत गेली

कवितेची असंख्य नीळी कमळं….

 

“नीलकमल आ जाओ….”

अशी साद घालणा-या

चित्रपटातल्या गतजन्मीच्या

प्रियकरा सारखीच,

कविता खुणावत राहिली

आणि मीही गुमान चालत राहिले

त्या अभिमंत्रित वाटांवरून  ……

हा कुठला अनुवंश उतरला आहे माझ्यात?

जे जाणवले,जे न्याहाळले,

जे सोसले,जे भोगले,

ते खदखदते आहे….धगधगते आहे…उसळते आहे…

काहीतरी वेगळेच रसायन

धावते आहे माझ्या धमन्यातून!

त्यावर आप्त स्वकियांचे शेरे ताशेरे…

अवहेलना, अपमान, खच्चीकरण!

आणि या सा-याहून वेगळं….

एक जग कवितेचं!

“ये हृदयीचे ते हृदयी”

पोहचविताना झालेल्या आनंदाचं!

माझ्यातून उगवलेल्या माझंच…..

जगातल्या पहिल्या कवयित्रीचं—-

संवेदन, जखमी हृदय, झालेली उपेक्षा, हेटाळणी आणि

बरेच काही….

मिळाले आहे वारसाहक्काने मला

आणि तिच्यातलीच सृजनशीलताही

अनुवंशाने उतरली असावी माझ्यात!

 

© प्रभा सोनवणे

“सोनवणे हाऊस”, ३४८ सोमवार पेठ, पंधरा ऑगस्ट चौक, विश्वेश्वर बँकेसमोर, पुणे 411011

मोबाईल-९२७०७२९५०३,  email- [email protected]