मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ घेणेकरी… भाग १ ☆ सौ राधिका भांडारकर

सौ राधिका भांडारकर

? जीवनरंग ❤️

☆ घेणेकरी… भाग १ ☆ सौ राधिका भांडारकर ☆

ज्या कारणासाठी मी दयाळकडे जाण्याचे ठरवले तेव्हां अशा प्रकारच्या कामासाठी मला त्याच्याकडे जावं लागेल असं वाटलंही नव्हतं ..!!

पपांनी तर प्रथम विरोधच केला.त्यांचं म्हणणं,

“हा मार्ग आपला नव्हे. कायद्याने जे करायचं ते आपण करु.कायदा हातात घेणं हे आपल्यासारख्यांचे काम नाही. तो आपला पिंडच नव्हे. विलंब लागेल पण सत्य उघडकीस येईल. सत्याचा विजय कधी ना कधी होतोच.”

“कधी ना कधी म्हणजे कधी? संपूर्ण आयुष्य गेल्यावर? आणि हे बघा, दयाळ माझा बालमित्र आहे.गेल्या काही वर्षात खूप काही बदललं असलं तरी तो मैत्री विसरणार नाही. शिवाय तसा एकेकाळी तो आपल्या कुटुंबाशी ही जवळचा होता…!”

“कर तुला काय करायचे ते..”

पपा एकच वाक्य म्हणाले आणि माझ्यासमोरुन उठून गेले मला माहीत होतं ,हा मार्ग खोटे पणाचा धोक्याचाही आहे.

पण ज्या गोपाळकाकांना धडा शिकवण्यासाठी मी दयाळकडे जाणार होते त्यांनी तर आपल्याशी खोटेपणाच केला नं..?धोका दिला..धोक्याला धोक्यानेच ऊत्तर. हेच बरोबर.चांगुलपणा शिष्टाचार नीतीमत्ता यांच्या व्याख्या बदलल्यात.आपल्याला जर दुनियेत टिकायचं असेल तर आपणही आपले मार्ग बदलले पाहिजेत.

त्यामुळे पपांच्या विरोधाला न जुमानता मी दयाळची भेट घ्यायचं ठरवलं.

जी. के. म्हणजेच गोपाळकाका पपा त्यांना म्हणायचे, “अरे जी.के. म्हटलं की कसं रुबाबदार वाटतं. तू एव्हढा बिझनेसमन, पैसेवाला. हाय स्टेटसवाला, अनेक संस्थांचा अध्यक्ष… आणि गोपाळ काय? छे! हे नाव नाही शोभत तुला..

जीकेंचा आमच्या घरात कुटुंबीयासारखाच वावर असायचा.पपांना तर हरघडी त्यांची गरज वाटायची.

अगदी घरातल्या शुभकार्यापासून ते आजारपणं, इतर अडीअडचणी, समस्या, प्रवासाला निघायचं असेल तर त्याची तयारी करण्यापासून सर्व कामात पपांना जीके हवे असायचे, आणि तेही हजर  असायचे तत्परतेने..

अर्थात हे एकतर्फी नव्हतं. पपांचेही तितकेच त्यांच्यासाठी सहकार्य असायचे. दोघांच्यात सामंजस्य,विश्वास प्रेम मैत्री होती…!!

पण जीकेंचा आमच्या घरातला वावर ,त्यांची दोस्ती जीजीला मात्र खटकायची.जीके आले की तिची आतल्या खोलीत धुसफुस सुरु व्हायची. पण जीके मात्र जीजीला विचारायचे, “काय आज्जी कशा आहात..? बरं आहे ना सगळं.?”

जीजी मात्र म्हणायची,हो.बराय् ..बरं नसायला काय झालय?..”

पण ती पपांना नेहमी म्हणायची,

“या माणसापासुन सावध रहा बरं.. मला काही तो दिसतो तसा वाटत नाही..”

जीजीचं खास नेटवर्क होतं.ती घरातच असायची पण तिच्या फ्रेंडसर्कलमधे फळवाले भाजीवाले ,रानभाज्या घेउन येणारे कातकरी आदीवासी असत.ते घरोघरी जात.

त्यांच्याकडुन जीजीला आतल्या गोटातल्या बातम्या मिळत.जीकेंबद्दल बरेच वेडेवाकडे तिला कळले होते..

म्हणून ती पपांना वेळोवेळी सावध करायची. पण परिणामी सगळं शून्य ठरलं… पपांची पाचपाखाडीची प्राॅपर्टी डेवलप करण्याची कल्पना जीकेंचीच.

“एखादी सोसायटी बनवू. नाहीतर शाॅपींग काॅम्प्लेक्स.. खाजगी कार्यालय.. अरे तुझी ही जागा सोन्याचा तुकडा आहे…”

पपा म्हणायचे ,”मला आता काही व्याप वाढवायचा नाही बाबा..मला वेळही नाही ..माझ्या व्यवसायाचं काम वाढलय्..शिवाय आता नवीन काही झेपेल असं वाटत नाही…”

“अरे! ती काळजी सोड. मी आहे ना! माझ्याकडे माणसं आहेत. तयार टीम आहेत आणि सुटसुटीत योजना आहेत..”

नंतर जीके म्हणाले, “हे बघ शासकीय धोरणांचा काही भरोसा नाही.रस्तारुंदीकरणाचा प्रस्ताव आला तर नगरपालिकेचच आक्रमण व्हायचं.बांधकाम असलेली जागा तशी सुरक्षित असते!”

क्रमश:….

© सौ. राधिका भांडारकर

पुणे

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ चिरेबंदी भूक ☆ श्री मुबारक उमराणी

श्री मुबारक उमराणी

? जीवनरंग ❤️

चिरेबंदी भूक ☆ श्री मुबारक उमराणी ☆

” साहेब, मेनू कार्ड.”.

“ठेव आणि बाळ, तोपर्यंत पापड प्लेट दे!”

मेनू कार्ड पहात, “आणि हे बघ, दोन मटन हंडी, चार विस्की,”

‘आणखी काय आणू साहेब ?”

“पाच इंग्लिश बॅण्ड! “

” आणि हे बघ, चपात्या दहा,  रस्सा पाच ,बिसलरी तीन!”

“हं करा सुरवात  ग्लास मध्ये घाला अर्धा अर्धा ,!

“सोडा  तर मला हवाचं गड्या, शिस्तीत!”

“चिअर्स ! व्वा! मस्त!   फर्स्टक्लास! “

“मला चढत नाही कधीच…. लावा शर्यत .!”

“शर्यत लावायला आपण काय घोडे आहोत काय ?”

” गप्प आस्वाद घ्या आता, उगाच ओरडू नका! “

“ए, आम्हाला काय तू हलका समजलास का काय ? अरे बॅरेल हाय बॅरेल .. अजून किती बी घेतली तरी काय होत नाय ! “

“आपण मापात असतो काय पण होऊ दे! “

” दुसरा राऊंड फुल्ल घाला,  भितोय काय? ” 

”   अरे ए, हंडीतलं घाला की प्लेटमध्ये ..”

” आज मस्त मजा आली ! कितीतरी दिवसांनी!”

” आपल्याला तर हंडी, रोट्यापेक्षा ही इंग्लिश लई भारी वाटते बुवा ! 

” अरे,  सगळंच दोन दोन दिसायला लागले..”

 “जास्त झाली वाटतं! उठा !”

 “साहेब बील! “

“किती झालं ?”

” चार हजार!”

” हे घे ! आणि तुला दोनशे  रूपयाची टिप, !”

 “साहेब, आपण कायच खाल्लं नाय सगळं तसचं पडलंय! “

” ए, जादा बोलू नकोस ?  गप्प बसं! तुझं काम काय आहे? वाढायचं. तेवढा कर आणि बील घे. “

सगळे उठून तरंगतच बाहेर जाऊ लागले. वेटर सर्व उरलेलं अन्न खरकटं भांड्यात भरू लागला.

हाँटेलच्या दाराबाहेर काही अंतरावर एक भिकारी तिष्टत बसून होता. भुकेल्या पोटाने अधूनमधून आतला कानोसा घेत होता. हे अन्न आता कचरा कुंडीत कधी पडतय याची तो वाट पहात होता. आपणास आता खायला मिळणार हा मनातला आनंद त्याच्या चेह-यावरुन स्पस्ट दिसत होता.

त्याच्या उपासमारीच्या  चिरेबंदी दुःखाला आता भागदाड पडणार होते.

 

© मुबारक उमराणी

 शामरावनगर, सांगली

मो.९७६६०८१०९७.

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – पाच ☆ श्री आनंदहरी

? जीवनरंग ❤️

☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – पाच ☆ श्री आनंदहरी ☆

राधाबाईंना कुणाची तरी चाहूल लागली तसे त्यांनी पटकन कळशीतून ओंजळभर पाणी घेऊन चेहयावर हबकारा मारला. पदराने चेहरा पुसण्याच्या निमित्ताने डोळेही टिपले. कळशा उचलून घेतल्या आणि घरी परतण्यासाठी वळली.

” काय गं आज दुपारचे आलीस पाण्याला? “

” सकाळी पाणी थोडंचं न्हेलं होतं “

राधाबाई काहीतरी उत्तर द्यायचे म्हणून उत्तर  देऊन झपाझप निघाल्या. जाताना त्यांनी पुन्हा एकदा  एखाद्या जिवलग मैत्रिणीचा निरोप घ्यावा अशा नजरेने पाणवठ्याकडे पाहिले.

कितीक सासुरवाशीणींचा सखा-सोबती असणारा, अंतरातील गुज जाणणारा, मनातील दुःख हलकं करणारा तो अबोल पाणवठा कितीतरी त्यांच्या मनात घर करून राहिला होता.

राधाबाईंना मनात त्या सून म्हणून घरात आल्या त्या दिवसांच्या आठवणी तरळून गेल्या. त्यांचं मन पाणवठ्यापाशी थबकून राहिले.

‘आता प्रत्येक घरात नळाचे पाणी येतंय, आजकालच्या सुनां खरंच दुर्दैवी. त्यांच्या जीवनात मनातलं दुःख हलकं करणारा कुठला आलाय पाणवठा आणि  भरू पाहणाऱ्या डोळ्यांना वाहू देऊन रितं करणारी कुठं आहे त्याची सोबत? मनातला ताण घालवणारा, व्यक्त भावनांची दुसरीकडे कुठेही वाच्यता न करता, टिंगल टवाळी न करता सारं काही स्वतःजवळ ठेवणारा अबोल जिवलग सोबती त्यांना कुठं आहे?’ 

राधाबाईंच्या मनात विचार आला आणि नकळत त्यांच्या मनात ऋतुजाबद्दल, त्यांच्या सुनेबद्दल कणव निर्माण झाली. आपण सासरी गेलो तेंव्हा आपल्याला कधी गप्पा माराव्याशा वाटल्या, काही बोलावसं वाटलं तर त्यासाठी,आपलं मन मोकळं करण्यासाठी, मनातल्या माहेरच्या आठवणींना उजाळा देण्यासाठी  नणंदेसारखी जिवाभावाची मैत्रीण होती.सासूबाई किंवा कुणी काही बोलले तर मनातलं सांगायला, रितं व्हायला पाणवठ्यासारखा सोबती होता पण ऋतुजाने कुणाशी गुज करायचं? कुणाजवळ मन मोकळं करायचं? घरातच असणाऱ्या नळाजवळ?

राधाबाईंना आठवलं, मन रितं करून पांवठयावरून परतताना घराकडे जाताना एक वळण होते. त्या वळणापाशी जेव्हा त्या येत तेंव्हा त्या थबकत. वळल्यानंतर न दिसणाऱ्या पाणवठ्याकडे क्षणभर पहात, त्यावेळी त्या स्वतःच्याच मनाला निश्चयपूर्वक बजावत, ‘ आपण कधी आपल्या सुनेला तिच्या माहेरच्यांच नाव घेऊन असे टोचून बोलायचं नाही हं..कधीही नाही.’

हॉलमध्ये सोफ्यावर बसल्या बसल्या राधाबाईंच्या मनातील आठवणींनीची कुपी उघडली गेली होती. त्या त्यात रमून गेल्या होत्या. त्यांनी हळूहळू साऱ्या आठवणी परत कुपीत भरून ठेवल्या. मनातला पाणवठा हळूच कुपीत ठेवताना त्याकाळी पानवठयावरून येताना वळणावरून वळताना केलेला निश्चय त्यांनी केला ‘यापुढं ऋतुजाला तिच्या आईवडिलांचे, माहेरचं नाव घेऊन कधीच बोलायचं नाही. ‘ त्यांना खूप बरे वाटले. मन काहीसे निवांत झाले. त्यांनी जपाची माळ घेतली आणि शांत झालेल्या मनाने त्या जप करत बसल्या.

किचनमधून भांडे पडल्याचा आवाज ऐकू आला तशा जपाची माळ टीपॉयवर ठेवून राधाबाई उठल्या आणि झटकन किचनमध्ये गेल्या. दुपारचा चहा करायचा म्हणून गॅसवरून गरम दुधाचे भांडे उतरताना ऋतुजच्या हातून ते चिमट्यातून निसटून कट्ट्यावर पडले होते. साऱ्या कट्ट्यावरून दुधाचे ओघळ सिंकच्या दिशेने वाहू लागले होते. कट्ट्याजवळच्या ब भिंतीच्या टाईल्सवर दुधाचे काही शिंतोडे उडाले होते.

झाल्या चुकीची जाणीव होऊन ऋतुजाच्या डोळ्यांत पाणी आले होते. घाबरून जाऊन पडलेले भांडे गडबडीत उचलायचा प्रयत्न करायला गेलेल्या ऋतुजाच्या बोटांना जोराचा चटका बसला होता..

राधाबाईंना फक्त सांडलेले दूध दिसले.

त्या रागाने म्हणाल्या,

“अगं s अगं,हे काय? सांडलस सारे दूध?  व्यवस्थित काम करायचं वळणच लावले नाही तुला तुझ्या आईने, त्याला तू तरी काय करणार म्हणा? “

पाणवठ्याच्या वळणावरून ‘वळणं ‘ राधाबाईंना जमलंच नाही.

समाप्त

© श्री आनंदहरी

इस्लामपूर, जि. सांगली

भ्रमणध्वनी:-  8275178099

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – चार ☆ श्री आनंदहरी

? जीवनरंग ❤️

☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – चार ☆ श्री आनंदहरी ☆

नणंद आणि राधाबाई गजग्याचा खेळात रमून गेल्या होत्या. नणंद तर एकदमच खुश झाली होती. घरातून परसदारी आलेल्या सासूबाईकडे राधाबाईंचे लक्षच गेले नाही. सासूबाई दोन क्षण खेळ पहात थांबल्या आणि पुढच्याच क्षणी त्यांनी रागात हाक मारली.

” सुनबाई ss !”

खेळता खेळता सासूबाईंची हाक आल्यावर राधाबाई दचकल्या.. हातात गोळा केलेले गजगे खाली टाकून चटकन उभ्याच राहिल्या.

” घरात पाण्याचा थेंब नाही आणि तू खेळत बसलीयस ?  ती एक लहान आहे पण तुला तरी कळायला हवं. तुझी तरी काय चूक म्हणा.. तुझ्या आई-वडिलांनी वळणच लावलं नाही म्हणल्यावर तू तरी काय करणार.. घरात काडीचं म्हणून लक्ष नाही..”

सासूबाई रागात म्हणाल्या आणि तिच्याकडे रागाने पहात वळून तणतणतच घरात निघून गेल्या. सासूबाईंच्या आवाजाने भानावर आलेल्या राधाबाई  सासूबाईंच्या पाठमोऱ्या आकृतीकडे आश्चर्याने आणि दुःखाने पाहतच राहिल्या. डोळ्यांच्या कडात टचकन पाणी दाटलं. ‘ आजवर सासूबाई असे कधीच लागट, रागाने बोलल्या नव्हत्या … मग आजच कशाकाय बोलल्या?’

नणंदेलाही आईच्या बोलण्याचे आश्चर्य वाटत होते. आई सहसा अशी चिडून बोलत नाही हे तिला ठाऊक होते.. मग आजच ? आपल्यामुळे वहिनीला बोलणे खावे लागले याची अपराधी भावना तिच्या मनात निर्माण झाली होती.

” वहिनी, माझ्यामुळे तुला आईचं बोलणं खावं लागलं. “

इवलंसं तोंड करून नणंद राधाबाईंना म्हणाली. तिच्या डोळ्यांत पाणी तरारलं होतं. तिच्या पाठीवर हात ठेवून हसण्याचा प्रयत्न करीत राधाबाई म्हणाल्या,

” नाही गं, तसं काही नाही. अगं, आज पाणी जास्त खर्च झालंय .. पाणी आणायला हवं हे माझ्याच लक्षात नाही राहिलं. “

” चल, मी पण येते.. दोघी मिळून पटकन पाणी आणूया. “

” नको, तुझा अभ्यास राहिलाय करायचा.. तो कर.  मी आणते जाते पाणी. “

” वहिनी असे करूया, पाणी आणू पटकन मग करते ना मी अभ्यास.”

”  जा आधी बस अभ्यासाला नाहीतर आई तुला आणि मला दोघींनाही बोलतील…” 

हो- नाही करत नणंद गजग्यांची टोपली घेऊन घरात गेली.

नणंद पाठमोरी झाली तसे राधाबाईंच्या डोळ्यांत टचकन् पाणी आले. त्यांनी नणंदेसमोर मनाला घातलेला बांध फुटला होता. काही क्षण त्या तिथंच घराकडे पाठ करून उभ्या राहिल्या. डोळ्यांतून घळाघळा पाणी येत होते.

‘ भरल्या घरात तुला रडायला काय होतं गं ? ‘

लग्नाआधी लहानपणी कधितरी त्या रडत असताना पाठीत धपाटा घालून रागाने आई म्हणाली होती ते त्यांना आठवले. त्यांनी  पटकन डोळे पुसले. घरात जाऊन दोन कळशा घेतल्या आणि पाणी आणायला पाणवठ्यावर गेल्या.

पाणवठ्यावर  दुसरे कुणीच नाही याचे त्यांना खूपच बरे वाटले. त्या कळशा  बाजूला ठेवून तिथल्या दगडावर बसल्या. ‘ कधी नव्हे ते सासूबाई अशा कशा बोलल्या ? आपलं काय चुकले ? ‘ त्यांना सासूबाई आपल्याला बोलल्या यापेक्षा आपल्या आई-वडिलांना त्यांनी दूषणे दिली याचे जास्त दुःख होत होते. मनात परत तो प्रसंग पुन्हा जागा झाला आणि घरातून बाहेर पडताना आवरलेले अश्रू पुन्हा वाहू लागले.

काही वेळ त्या तशाच बसून राहिल्या होत्या. अचानक घरात पाणी नाही याची त्यांना आठवण झाली तशा त्या उठल्या. पाणवल्या डोळ्यांनीच त्यांनी काळशीला दोराचा फास लावला आणि आत सोडली. दुसरी कळशीही पाण्यात सोडून वर काढली. दोन्ही कळशा उचलून घेणार तेव्हा त्यांना जाणवले..कळशा तर अर्ध्यामुर्ध्याच भरल्यात. आपल्याच नादात राहिल्याने  कळशा पूर्ण भरायच्याआधीच आपण वर काढल्यात हे ध्यानात येताच एक कळशी दुसऱ्या कळशीत ओतून ती भरून घेतली आणि रिकामी कळशी परत सोडून भरून घेतली. दुःखाचा उमाळा काही वेळाने ओसरला. त्यांनी स्वतःला सावरले तरीही

‘सासूबाई आज अचानक असे कसे बोलल्या ?’ हा प्रश्न काही त्यांच्या मनातून जात नव्हता.

क्रमशः….

© श्री आनंदहरी

इस्लामपूर, जि. सांगली

भ्रमणध्वनी:-  8275178099

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – तीन ☆ श्री आनंदहरी

? जीवनरंग ❤️

☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – तीन ☆ श्री आनंदहरी ☆

कधीतरी एखादया ओलावल्या क्षणी धाकटी नणंद येऊन टपकायची. त्यांच्या डोळ्यांतील पाणी पाहून जवळ बसत आपला अवखळपणा, खट्याळपणा विसरून जवळ बसत, एखाद्या वडीलधाऱ्यासारखे विचारायची,    

” वहिनी, काय झालं गं ? माहेरची, मैत्रिणींची आठवण आली काय गं ?”

त्या खाली मान घालून हळूच डोळे टिपत मानेनेच नकार देत म्हणायच्या,

” इथं तुझ्यासारखी मैत्रीण भेटल्यावर तिकडच्या मैत्रिणींची आठवण कशाला येईल गं ? “

त्यांच्या या वाक्याने खुश होऊन त्यांच्याजवळ बसत लाडीकपणे नणंद म्हणायची,

” वहिनी, मला सांग ना, तुझ्या माहेरच्या गमती-जमती.. सांग ना गं..! “

मनातील कुपी बंद करत त्या म्हणायच्या,

” आत्ता नाही हं … पुन्हा कधीतरी सांगेन. आत्ता काम आहे गं मला . “

” काम-बीम काही नाही हं..आत्ताच सांग.. हवं तर  नंतर आपण दोघी मिळून करू सारी कामं.”

” आणि तुझा अभ्यास ? “

” तो मी करेन ना नंतर.. सांग ना गं ? असं काय करतेस ? “

नणंद रुसायची, फुरंगटून इवलंसं तोंड करून बसायची.. मग मात्र त्यांच्या मनातील कुपी आपोआप उघडायची अन् साऱ्या आठवणी मनभर पसरायच्या..प्राजक्ताची फुलांचा सडा अंगणभर पडावा, पसरावा तशा.

राधाबाई त्या आठवणींच्या फुलांतील एखादे फुल हळूच उचलायच्या आणि नणंदेसमोर ठेवायच्या.  फुलाच्या गंधाने त्या गंधभारीत व्हायच्याच पण नणंद तर त्या गंधाने अक्षरशः वेडी होत म्हणायची,

” कित्ती छान आहे ग वहिनी तुझं माहेर ! “

” प्रत्येकीचं माहेर असंच सुंदर असतं गं..  तुझं लग्न होऊन तू सासरी गेलीस की तुलाही तुझं हे माहेर खूपच छान आहे असंच वाटंल.. जाणवंल… प्रत्येक सासुरवाशिणी सारखं.”

” आमी नाय जा.. “

त्यांनी नणंदसमोर लग्नाचा विषय काढल्यामुळे ती लाजून घरात पळून गेली होती..

नणंद लग्न होऊन सासरी गेली आणि राधाबाईंना जास्तच एकटेपणा जाणवू लागला. त्या सासरी आल्यापासून तीन-चार वर्षात त्यांच्यात आणि नणंदेत चांगलेच मैत्रीचे नाते निर्माण झालेले होते.

राधाबाई आणि लेकीच्या विचारात, काळजीत, आठवणीत हरवून गेलेल्या सासूबाई, दिवसभर घरात दोघीच असायच्या. नणंदेच्या सासरी जाण्याने घरातील अवखळपणच, घरातील चैतन्यच हरवून गेले होते.

राधाबाईंच्या मनातील आठवणींच्या कुपीत नणंदेच्या खुपसाऱ्या आठवणी अलगद जाऊन बसलेल्या होत्या. दुपारची सारी कामे झाली की उन्हं चांगली कलती होईपर्यंत विसावाच असायचा. दुपारी सारे आवरून विसवताना मनातली एखादी आठवण कुपीतून सुळक्कन बाहेर यायची, मनात तरंगत रहायची.

एकदा काहीतरी आवराआवर करताना नणंदेच्या हाताला गजग्यांची टोपली लागली. तिला खूप आनंद झाला. ती पळतच राधाबाईंच्याजवळ आली. त्या भाजी निवडत होत्या.. पळत पळत नणंद आली ते पाहून त्यांना नेमकं काय झाले ते समजेना. त्यांनी भाजी बाजूला सारली अन् गडबडीत उभा राहत काळजीने विचारले,

” काय झालं गं ? “

” वहिनी, चल, गजग्यांनी खेळूया ? “

” काsय ? गजग्यांनी ? आणि आत्ता ? “

तिच्या हातात गजगे आणि तिच्या चेहऱ्यावरचा आनंद, तिचा उत्साह पाहून त्यांना सानंद आश्चर्य वाटले होते.

” खेळूया ना वहिनी.. कित्ती दिवसात खेळलेलेच नाही मी..  अगं खूप मज्जा येते .. एक्कय..दुक्कय.. तिक्कय खेळताना… चल ना गं. “

खरं तर राधाबाईंच्या मनात माहेरी असताना खेळलेला गजग्यांचा खेळ तरळून गेला. ऐनवेळी गजगे सापडले नाहीत तर बिट्ट्या आणि बिट्ट्या नसतील तर खडे..  दुपारच्या वेळी घराच्या सोप्यात किंवा अंगणात सावलीत जे मिळेल त्याने एक्कय.. दुक्कयचा खेळ रंगायचा. त्यांचे मन त्या आठवणीत रमून गेलं होते.

” खेळूया न वहिनी.. हवं तर फक्त दोनच डाव खेळूया… चल ना गं तिकडे ! “

नणंदेने त्यांचा हात धरून त्यांना परसातल्या आंब्याच्या झाडाकडे ओढतच म्हणले तशा त्या आठवणीतून बाहेर आल्या. त्यांच्या मनाला खेळायची ओढ लागलीच होती त्यात लाडक्या नणंदेचा आग्रह..  त्यांचे ‘ आत्ता नको गं, काम आहे ‘ असा नकार लटका पडला. त्या नणंदेसोबत परसातल्या आंब्याच्या झाडाच्या गार सावलीत गजग्यांचा खेळ मांडून बसल्या.

दोनच डाव खेळायचे असे ठरवून खेळायला बसल्यावर खेळ इतका रंगत गेला की किती डाव झाले आणि किती वेळ झाला याचं भान दोघींनाही उरलं नव्हतं .

क्रमशः….

© श्री आनंदहरी

इस्लामपूर, जि. सांगली

भ्रमणध्वनी:-  8275178099

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – दोन ☆ श्री आनंदहरी

? जीवनरंग ❤️

☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – दोन ☆ श्री आनंदहरी ☆

‘बाळा, आपलं बायकांचं असंच असतं गं.. रोप एका अंगणात रुजायचं.. वाढायचं.. मोठं व्हायचं.. मग दुसऱ्या कुठल्यातरी अंगणात जाऊन पुन्हा रुजायचं, बहरायचं.. मुळांना नव्या मातीशी, तिथल्या वातावरणाशी जुळवून घेणं थोडं कठीण जातं हे खरं… काही क्षण ते रोप कोमेजतं  हे ही खरं.. पण तिथल्या मातीशी जुळवून घेता आलं तर मात्र ते चांगलं फोफावतं.. बहरतं.. बहरायचं असलं तर नव्या मातीशी, वातावरणाशी जुळवून घ्यायलाच हवं..  अगं, सुरवातीला थोडं जड गेलं तरी हळू हळू ती माती आपलीच वाटू लागते.. मुळाशी चिकटून आलेल्या जुन्या मातीच्या खुणाही मग वेगळ्या रहात नाहीत, उरत नाहीत..  इथं उगवायचं, वाढायचं आणि तिथं फोफवायचं, बहरायचं..हेच आपणा बायकांचं जीवन असतं हे ध्यानात ठेव पोरी… तिथं गेल्यावर आपणच आपलेंपणा निर्माण करायचा असतो.. हे अंगण चार दिवस पाहुणी म्हणून लाभलेलं.. आपलं खरं अंगण ते तेच असतं..ज्या अंगणात लग्न होऊन जातो तेच अंगण…’

लग्न होईपर्यंत राधाबाईंची आई त्यांना असेच काही-बाही सांगत रहायची.  राधाबाई लक्ष्मीच्या पावलांनी या घरात आल्या होत्या. सारे बालपण, नव्या नव्हाळीने उमललेले ते अवखळ तारुण्य, ज्या घरात, अंगणात नाचल्या , बागडल्या ते घर, अंगण सारेच वळणाआड गेले.. आणि त्या सासुरवाशीण झाल्या.. पण मनाच्या कुपीत मात्र ते सारे तिकडचे क्षण, भवताल त्यांनी अलगद जपून ठेवलेला होता.                                                                         

राधाबाई लग्न होऊन या घरात आल्या त्या माहेरच्या आठवणींच्या तळ्यात डुंबतच..घर, माणसे, सारेच परके.. सारंच वेगळं..उपरेपणाची भावना मनाला डाचत होती.. आईचे शब्द मनात रुंजी घालायचे.. आता हेच आपले घर हे त्या मनाला बजावत राहिल्या.. काळ हळुहळु पुढे सरकत राहिला.. तसे सासरचे घर आपले वाटू लागले.. घरातील माणसे आपली वाटू लागली.. मन थोडे थोडे रमू लागले. कामाच्या घबडक्यात माहेरच्या आठवणी नकळत मनातल्या कुपीत कधी गेल्या हे त्यांच्याही लक्षात आले नाही.

घरात तसा जाणा-येणाऱ्यांचा, पाहुण्या-पैंचा रावताच असायचा.. कामाला दिवस अपुराच वाटायचा. त्यांची सासू पण अवतीभवती काहीतरी करत वावरत असायची.. त्यामुळे निवांतपणा , एकटेपणा असा फारसा मिळायचा नाहीच पण कधीतरी एखादया दिवशी दूपारच्या वेळी त्या एकट्याच परसातल्या आंब्याच्या झाडाखाली काहीतरी निवडत बसलेल्या असताना त्यांच्या मनातली आठवणींची कुपी उघडायची.. एखादी माहेरची आठवण हळूच वर यायची..हात ही स्तब्ध व्हायचे.. मन माहेरात पोहोचून त्या आठवणीत रमून जायचे..त्या आठवणीत रमता रमता कुठल्याशा आवाजाने किंवा तसेच मन भानावर यायचे पण भवतालाचे भान हरपून, अवघे माहेर आठवून त्यांच्या डोळ्यांत त्यांच्याही नकळत पाणी दाटलेले असायचे.

“आईची आठवण आली का बाळा ?”

घरातले कुणीतरी वडीलधारे येता येता तिच्या डोळ्यांतील पाणी पाहून आपलेपणाने विचारायचे. कधीतरी सासू तिथे आली तर तिचे मन ओळखून मायेने जवळ घेत विचारायची,

“खूपच आठवण येत असेल तर येतेस का चार दिवस आई-वडिलांना भेटून ?”

कसंनुसं हसत आठवणीतला तो क्षण हळूच मनाच्या कुपीत ठेवून मनाची कुपी त्या बंद करायच्या आणि डोळे पुसत म्हणायच्या,

“नाही, तसे काही नाही. डोळ्यांत काहीतरी गेलं होतं..”

राधाबाईंची सासूही समजूतदार होती. तिलाही असे अचानक डोळ्यांत काहीतरी जाऊन पाणी येण्याचा अनुभव होताच. ती हळुवारपणे राधाबाईंची पाठीवर हात फिरवत म्हणायची,

“तरीही वाटलं कधी माहेरी जावंसं वाटलं चार दिवस तर सांग. सांगीन कुणाला तरी सोडून यायला. याच दिवसात माहेरी जावंसं वाटतं गं….  एकदा का संसाराच्या रामरगाड्यात अडकलं की… आणि अगं आई असते तोवरच माहेर.. नंतर नाही ग उरत काही..”

राधाबाईंना सांगता-समजावताना नकळत सासूबाईंच्या मनातही हरवून गेलेल्या माहेरची आठवण जागी व्हायची मग सुनेला ते जाणवू नये म्हणून त्या झटकन स्वतःचं हळवं झालेलं मन सावरत आत निघून जायच्या.

राधाबाईही डोळ्यांच्या कडा पुन्हा टिपून काम करत राहायच्या.

क्रमशः….

© श्री आनंदहरी

इस्लामपूर, जि. सांगली

भ्रमणध्वनी:-  8275178099

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – एक ☆ श्री आनंदहरी

? जीवनरंग ❤️

☆ कथा ‘ वळण ‘ – भाग – एक ☆ श्री आनंदहरी ☆

“आईवडिलांनी तुला वळण लावलं नाही वाटतं…”

राधाबाई म्हणाल्या तसे ऋतुजाने चमकून त्यांच्याकडे पाहिले.

आपल्या तोंडून असे वाक्य कसं काय बाहेर पडलं या विचारात असणाऱ्या राधाबाई मनोमन चमकल्या. त्यात सुनेचे म्हणजे ऋतुजाचे असे पाहणे… क्षणभर त्यांच्या मनात भीती तरळून गेली. ऋतुजा पटकन काहीतरी खरमरीतप्रत्युत्तर देऊन आपला अपमान तर करणार नाही ना ? मनात उभा राहिलेल्या या प्रश्नाने त्यांचे अंतर्मन ढवळून निघाले होते.

ऋतुजा काहीच बोलली नाही. क्षणभर ऋतुजाच्या डोळ्यांत त्यांच्याबद्दल, सासूबाईंच्याकडून अनपेक्षित आलेल्या या प्रश्नाबद्दल आश्चर्याचे भाव तरळून गेले होते. त्या असे काही विचारतील, म्हणतील हे ऋतुजाच्या ध्यानी -मनीही नसावे. डोळ्यांतील आश्चर्य क्षणात मावळून त्याची जागा दुःखाने घेतली. तिच्या डोळ्यांत अश्रू तरळले. काही न बोलताच ती आत निघून गेली.

ऋतुजाने काहीच प्रत्युत्तर केलं नाही हे पाहून राधाबाईंना बरे वाटले. त्यांनी आत जाण्यासाठी वळलेल्या ऋतुजाच्या डोळ्यांतील अश्रू पाहिले आणि त्यांना मनोमन खूप वाईट वाटू लागले.ऋतुजाने अपमान केला नाही यामुळे सुखावलेल्या त्यांना, ‘आपण असे म्हणायला नको होतं .. ‘ असे वाटू लागले. स्वतःच्याच वागण्याबद्दल मनाला चुटपुट लागून राहिली होती. त्यांनी ऋतुजाचा कानोसा घेतला. ती किचनमध्ये जाऊन गॅसजवळ काहीतरी करत होती. आपण तिच्याजवळ जावं.. नकळत आपल्याच बोलण्यामुळे, प्रश्नामुळे निर्माण होऊ घातलेली,  झालेली दरी बुजवावी असे त्यांना वाटले .. पण मनाला वाटले तरी त्या उठल्या नाहीत, आत गेल्या नाहीत किंवा तिला हाक मारून बाहेरही बोलावले नाही. तशाच बसून राहिल्या. काही क्षणातच त्या आपल्याच विचारात हरवून गेल्या होत्या.

अवघे अठरावे सरलं आणि त्या त्या कुटुंबात सून म्हणून आल्या होत्या. लग्न ठरायच्या आधीपासूनच त्यांची आई वेळोवेळी त्यांना काहीबाही सांगत होती. कधी काही चुकले , चुकीचे वागले असे आईला वाटले की सूनावत होती. कधी चिडून तर बऱ्याचदा समजुतीच्या स्वरात सुनेने सासरी कसे वागावे, कसे वागू नये हे सांगत होती. तसे त्यांना लहानपणापासूनच ‘ मुलीच्या जातीने असे वागू नये..’ असे त्यांच्या आईने ऐकवलेले होतेच. लहानपणी कधी फटकारलेही होते. अगदी पारंपरिक साच्यात बसवावे तसे त्यांना, त्यांच्या वागण्या-बोलण्या-चालण्याला ‘ मुलीच्या ‘ साच्यात बसवण्याचा प्रयत्न केला होता .. नव्हे प्रयत्नपूर्वक त्यांना त्या साच्यात बसवलेले होते. पिढ्यांनपिढ्यांचा आदर्श , चांगल्या मुलीचा साचा.

लग्न ठरल्या आधीपासूनच आदर्श मुलीच्या साच्यातून त्यांची रवानगी ‘आदर्श सून ‘ या साच्यात झाली होती आणि वेळोवेळी आईचे तेच तेच सांगणे, समजावणे सुरू झाले होते.

‘सासरी जाशील तेंव्हा तिथं इथल्यासारखं वागू नकोस… पटकन कुणाला उलट उत्तर देऊ नकोस, फटकळपणे काही बोलू नकोस.. नाही म्हणजे तुला तशी सवय आहे म्हणून सांगतेय.. कुणी काहीही म्हणालं तरी ऐकून घ्यावं.. उलटून बोलू नये..ते माहेर नाही हे ध्यानात ठेव .. सासूला माझ्याठिकाणी मान.. पण मी काही बोलले की लगेच प्रत्युत्तर देतेस तशी तिथं देऊ नकोस.. मुकाट काही न बोलता ऐकून घ्यायांची सवय हवी  गं मुलीच्या जातीला..अगं, कितीही झालं तरी ती आपली सासू असते गं.. समजा काही म्हणाली तरी ऐकून घे.. ऐकून घेतलं की मग भांड्याला भांडं लागत नाही घरात… आणि एक , सर्वांशी मिळून-मिसळून वाग… कुणात दुजाभाव करू नको.. कुणी काही लागट बोललं तर तिथल्या तिथं विसरून जावं.. मनात अढी ठेवू नये..’

 कधीतरी त्यांची आई त्यांना सांगायची पण ते स्वतःशीच बोलल्यासारखं असायचे.. काहीसे स्वतःत हरवून गेल्यासारखे.. काहीसे जुन्या आठवणीत गेल्यासारखे.. दुसऱ्याच कुणाचे शब्द आईच्या तोंडून ऐकतेय असे राधाबाईंना वाटायचे. कदाचित आजीने आईला ऐकवलेले.. कदाचित पणजीने आजीला ऐकवलेले..

क्रमशः….

© श्री आनंदहरी

इस्लामपूर, जि. सांगली

भ्रमणध्वनी:-  8275178099

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ मनोकामना (भावानुवाद) – श्री भगवन वैद्य ‘प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

?जीवनरंग ?

☆ मनोकामना (भावानुवाद) – श्री भगवन वैद्य ‘प्रखर’ ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर

या स्टेशनवर गाडी जरा जास्तच थांबत होती. गाडीचे इंजीन इथे बदलले जायचे. `खाली उतरुन काही खायला मिळतं का बघुयात.’

`हो ना! गाडीत आलेल जेवण अगदीच भिकार होतं. पैसे मात्र पुरेपूर वसूल करतात हे लोक!’  डब्यात अशा तर्‍हेचं बोलणं होत होतं. एवढ्यात दोन मुसंडे बोगीत घुसले.

`मोबाईलवर खाण्याबद्दल तक्रार कुणी केली?’  त्यांच्यापैकी एक जण प्रवाशांकडे गरागरा डोळे फिरवत म्हणाला. `घरात काय फाईव्ह स्टार हॉटेलचं जेवण मागवता काय?’  दुसरा म्हणाला.

`बोला ना! कुणी तक्रार केली?  मादर… आमची रोजी-रोटी हिसकवायला बघताय तुम्ही लोक ! टीव्ही नं आमच्यावर इन्क्वायरी लावलीय. बोला, कुणी कंप्लेंट केली?’  पहिला संतापाने किंचाळत म्हणाला.

`मी केली! जेवण अतिशय वाईट होतं. फेकून द्यावं लागलं.’  धोतर, कुडता घातलेला एक वयस्क फौजी म्हणाला. एका मुसंड्याने पुढे येऊन त्याची कॉलर पकडली. दुसर्‍याने त्याचा हात खेचला आणि त्याला ओढू लागला. `थेरड्या चल खाली! तुला चांगलं जेवण खिलवतो. सगळे जण हबकले. एवढ्यात वरच्या बर्थवर झोपलेले दोन नवयुवक उड्या मारून खाली आले. `त्यांना सोडा. कंप्लेंट आम्ही केलीय.’

`तुम्ही जादा हुशारी दाखवताय काय?  तुम्हाला चांगल्या जेवणाची चव चाखवतो.’

`स्साले…  त्या टी.टी.ने आम्हाला दंड केला. गाडीत यायचंही बंद केलय. ‘  या दरम्यान आणखी दोन मुसंडे डब्यात शिरले. साईड बर्थवर बसलेले दोन तरुण पुढे येत म्हणाले, `त्यांना सोडा. तक्रार आम्ही केलीय. हवं तर आमचा मोबाईल बघा. ‘

`कंप्लेंट त्यांनी नाही,  आम्ही केलीय.’  शेजारच्या बोगीत कॉलेजची हॉकी टीम प्रवास करत होती. `आम्ही वीस प्लेटस मागवल्या होत्या.’  हातात हॉकी स्टीक घेऊन पुढे येत मुले म्हणाली. एकंदर डब्यातलं सगळं वातावरण बघून चारी मुसंडे कुणालाही हात न लावता खाली उतरले.

डब्यातली स्थिती पूर्ववत झाली. केवळ वयस्क फौजी,  पाणी भरलेल्या डोळ्यांनी आस-पासच्या युवकांकडे काही काळ बघत राहिले,  जशी काही त्यांची मनोकामना पूर्ण झालीय.

मूळ कथा – साध     मूळ लेखक – भगवान वैद्य `प्रखर’

अनुवाद –  श्रीमती उज्ज्वला केळकर

संपर्क – 176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवन रंग ☆ विधाता (अनुवादित कथा) ☆ सुश्री सुमती जोशी

सुश्री सुमती जोशी

☆ जीवन रंग ☆ विधाता (अनुवादित कथा)   ☆ सुश्री सुमती जोशी ☆

वाघांचा फार त्रास होता. लोक अस्वस्थ झाले. गायीगुरं, माणसांपर्यंत सगळी वाघाच्या तावडीत सापडून मारली जाऊ लागली. तेव्हा सगळ्यांनी लाठ्याकाठ्या, बंदुका बाहेर काढून वाघाला यमसदनाला पाठवलं. एक वाघ मेला पण दुसरा आला. शेवटी माणसाने विधात्यापाशी एक निवेदन सादर केलं –

“देवा, वाघांच्या तावडीतून आमचं रक्षण कर.”

विधाता म्हणाला, “ठीक आहे.”

काही दिवसांनी विधात्याच्या दरबारात येऊन वाघांनी तक्रार नोंदवली, “माणसांमुळे आमच्या जीवाला धोका निर्माण झालाय. जीव वाचवण्यासाठी एका जंगलातून दुसऱ्या जंगलात जावं लागतं. शिकारी आम्हाला शांतपणे जगू देत नाहीत. याचा काहीतरी बंदोबस्त करा.”

विधाता म्हणाला, “ठीक आहे.”

तेवढयात नेडाच्या आईने विधात्यापाशी मागणं मागितलं, “देवा, माझ्या नेडाला सुंदर बायको मिळवून दे. मी तुला पाच पैशांचे साखरफुटाणे देईन.”

विधाता म्हणाला, “होय.”

हरिहर भट्टाचार्य खटला करायला निघाला होता. विधात्याला उद्देशून तो म्हणाला, “आयुष्यभर तुझी पूजा करत आलोय. उपवास करून देह शिणवलाय. मेहुणा आणि भाच्याला मला धडा शिकवायचा आहे. तुम्ही मला मदत करा.”

विधाता म्हणाला, “अवश्य करीन.”

सुशीलची परीक्षा होती. तो रोज विधात्याला म्हणत असे, “देवा. मला पास कर.” आज तो म्हणाला, “देवा, मला जर स्कॉलरशिप मिळवून दिलीत तर पाच रुपये खर्च करून मी  महाप्रसाद करीन.”

विधाता म्हणाला, “चालेल.”

हरेनला कायस्थ डीस्ट्रिक्ट बोर्डाचं चेअरमन व्हायचं होतं. कालीच्या पुजाऱ्यांमार्फत त्यांनी विधात्याची मनधरणी केली, “मला अकरा मतं मिळायला हवीत.” काली पुरोहिताने भरपूर दक्षिणा वसूल करून संस्कृत मंत्र म्हणून विधात्याला भंडावून सोडलं. ‘व्होटम् देही… व्होटम् देही…’

विधाता म्हणाला, “मिळतील, मिळतील.”

शेतकरी हात जोडून म्हणाला, “देवा, पाणी दे.”

विधाता म्हणाला, “देतो.”

आजारी बालकाची माता देवाला म्हणाली, “मला एकुलता एक मुलगा आहे. देवा, त्याला दीर्घायुषी कर.”

विधाता म्हणाला, “ठीक आहे.”

शेजारी राहणारी म्हातारी आत्या वर नमूद केलेल्या मातेच्या संदर्भात म्हणाली, “देवा, मागी फार मिजाशीत असते. रोज नवनवीन दागिने घालून मिरवत असते. हे दयाघना, पोराचा घसा पकडलायत हे फार छान केलंयत. मागीला थोडी शिक्षा होऊ द्या.”

विधाता म्हणाला, “करतो.”

तत्त्वज्ञ म्हणाला, “हे देवा, तू कसा आहेस हे मला समजून घ्यायचंय.”

विधाता म्हणाला, “ठीक आहे.”

चीन देशातून चित्कार ऐकू आला, “देवा, या जपान्यांपासून वाचवा.”

विधाता म्हणाला, “वाचवतो.”

बांगला देशातला एक तरुण धरणं धरून बसला, “कोणताही संपादक माझं लेखन छापत नाही. ‘प्रवासी’ मासिकात माझं लेखन छापून यावं अशी माझी इच्छा आहे. रामानंदबाबूंना कृपा करायला सांगा.”

विधाता म्हणाला, “ठीक आहे.”

जराशी सवड मिळाल्याबरोबर विधाता पाठीमागे उभ्या असलेल्या ब्रह्माला म्हणाला, “आपल्या घरी सरसूचं शुद्ध तेल आहे का?”

ब्रह्मा म्हणाला, “आहे. कशाला हवंय?”

विधाता म्हणाला, “मला हवंय. द्याल का?”

ब्रह्मा म्हणाला, “अवश्य, अवश्य.”

ब्रह्माच्या घरून सरसूचं शुद्ध तेल मिळालं. ताबडतोब त्या तेलाचे दोन थेंब नाकात घालून विधाता निद्राधीन झाला.

त्या गाढ झोपेतून तो अजूनही उठला नाही.

श्री वनफूल यांनी लिहिलेल्या ‘विधाता’ या बंगाली कथेचा भावानुवाद.

भवानुवाद – सुश्री सुमती जोशी

मोबाईल ९८३३२२२१०६. ई-मेल आयडी [email protected]

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ लाॅकडाऊन लग्न… ☆ सौ. अमृता देशपांडे

सौ. अमृता देशपांडे

? जीवनरंग ?

☆ लाॅकडाऊन लग्न… ☆ सौ. अमृता देशपांडे ☆

प्रिया आणि प्रथमेशचं लग्न झालं. प्रेम विवाह असल्याने जास्तच दणक्यात झालं. नातेवाईक,  मित्रपरिवार सगळे जण मिळून 70-75 माणसे प्रकाश व प्रगती जाधवांच्याकडे चार दिवस रहायलाच होती. सासर त्याच गावात असलं तरी ते दोघं IT engineer असल्याने  बेंगलोर ला रहाणार होते. त्यांना लगेचच तिकडे जायचे होते.

लग्नाआधी मेंदी,  हळद,  संगीत वगैरे सर्व हौसेनं आणि मजेत झालं. दुसरे दिवशी प्रियाच्या सासरी सत्यनारायणाची पूजा होती, त्यांनी तिच्या माहेरच्या सर्वांना बोलवलं होतं. पूजेच्या दुस-याच दिवशी  प्रिया  प्रथमेश तिच्या माहेरी येऊन लगेचच बेंगलोरला जाणार होते.

घरातले सर्व नातलग अजून निघायचेच होते परत. प्रिया  लग्नानंतर पहिल्यांदा माहेरी येणार म्हणून सगळेजण तयारी करून वाट बघत होते.  तितक्यात टीव्हीवर breaking news  आली.   सर्व देशात लाॅकडाऊन जाहीर केले होते.  कोविड 19 महामारीने हळूहळू  देशभरात कब्जा केला. सावधगिरी आणि सुरक्षिततेची खबरदारी अत्यावश्यक आहे,  हे जाणून पंतप्रधानांनी लगेच काटेकोरपणे आदेश दिले होते.  सतत बातम्या येत होत्या.  पण चिंताजनक परिस्थिती इतकी वा-यासारखी फैलावेल,  अशी कल्पनाही नव्हती.

लाॅकडाऊन झाल्याने सर्व व्यवहार ठप्प झाले. वाहतूक बंद केली गेली. सर्व काही जिथल्या तिथे थांबले. सगळा देश गोंधळलेल्या आणि घाबरलेल्या अवस्थेत होता. टीव्ही वरच्या बातम्यांनी भीतीत आणखी भर पडत होती. लाॅकडाऊन मुळे आलेल्या पाहुण्यांना तिथेच रहावे लागले. लग्नघरात जवळ जवळ 50-55 लोक एकाच ठिकाणी अडकून राहिले. त्यात वीस पंचवीस स्त्रिया,  आठ-दहा मुले, आणि बाकीचे पुरुष  असा गोतावळा होता. त्यात लग्नाच्या चार दिवसासाठी नेमलेला स्वयंपाकी ही होता. त्यालाच पुढे काही दिवस काम चालू ठेवायला सांगितलं. कारण तो शेजारच्या गावचा असल्याने त्याला तिथेच रहावे लागले.

दोन दिवस असेच संभ्रमात गेले. नंतर मात्र परिस्थितीचं गांभीर्य जाणवू लागलं. नातलगांना सुद्धा पाहुण्यांच्या घरात रहाणे अवघड वाटू लागले. पण दुसरा उपायच नव्हता ना!

तेव्हा प्रियाच्या बाबांनी सर्वांना आधार दिला. ” परिस्थितीच अशी निर्माण झाली आहे, त्यामुळे सर्वजण मनात अवघडलेपण न धरता शांतपणे रहा. ही वेळ एकमेकांना आधार देण्याची आणि सावधगिरी बाळगण्याची आहे. आपणही सर्वजण योग्य त्या खबरदारी घेऊन राहू या ” . प्रत्येकाने आपापली जबाबदारी ओळखून कामे वाटून घेतली. आर्थिक भारही उचलला. मनात भीती होतीच, एकत्र रहाण्यातही आनंद होता. आठ दिवस,  पंधरा दिवस, महिना गेला, पण लाॅकडाऊन उठण्याची काही चिन्हे दिसत नव्हती.

घरातल्या बायका स्वयंपाक घरात मग्न होत्या. पुरूष ही अनेक कामात मदत करत होते. लहान मुलांची मज्जा होती . खाऊ आणि खेळू!

प्रियाची आई स्वयंपाक घरात  सर्व देखभाल स्वतः करत होती.  तिची भाची, चुलत भावाची मुलगी,  (जो भाऊ कोल्हापुरजवळच्या नागर गावात रहात होता, ) मदत करत होती.  ती जन्मतः च मुकी होती. तिचं नाव  मुग्धा. पन्नाशीला आली होती.  कामात हुशार. तब्येत ठणठणीत.  नेहमी हसतमुख असे.

प्रियाचे बाबा सगळीकडे लक्ष ठेवून होते. त्यांच्या अनुभवी नजरेनं एक गोष्ट हेरली,  प्रियाचा मामेभाऊ अश्विन आणि प्रियाच्या आत्याची नणंद रोमा यांची जास्तच मैत्री झाली आहे.  मैत्रीच्या पुढचं पाऊल आहे हे जाणवलं होतं त्यांना..प्रियाच्या मामीलाही शंका आलीच होती. प्रकरण मामा मामी आणि आत्या काका यांच्या चौकटीत  प्रविष्ट झालं.

तर दुसरीकडे प्रियाची धाकटी आत्या मीना, जी बॅकेत नोकरी करत होती,  तिच्या अति हट्टीपणा आणि अटींमुळे तिचे लग्न लांबले होते. चाळीशी ओलांडली होती. प्रियाचं लग्न झालं , आता तरी आपलेही लग्न व्हावे, ही प्रबळ इच्छा तिच्या मनात निर्माण झाली. आणि काय योगायोग ? तिची ओळख महेश शी झाली. महेश हा प्रकाश जाधवांच्या मित्राचा मुलगा, प्रियाच्या लग्नाला आला होता. काही कारणाने तोही वयाच्या चाळीशी पर्यंत अविवाहित राहिला होता. मीनाच्या आणि त्याच्या ओळखीचं रूपांतर विवाह बंधनाच्या समजूतदारपणात झालं. मीनानं आपल्या वहिनीला,  प्रगतीला मनातलं सांगितलं.  ते तिच्या भावापर्यंत पोचवायचं काम प्रियाच्या आईनं वेळ बघून केलं. प्रकाश नी महेशच्या वडिलांना फोनवर बोलून कल्पना दिली.  लाॅकडाऊन जरासं शिथिल झाल्याबरोबर येतो म्हणाले.

घरात आता लाॅकडाऊन रूटीन पद्धतीने कामे होत होती. दुपारच्या जेवणानंतर पत्ते,  कॅरम, बुद्धिबळ यांचे डाव रंगू लागले. दिवसें दिवस कोरोना केसेस वाढत होत्या.  पण इथे प्रकाश आणि त्यांचे मोठे काका चिंतन यांनी अतिशय काळजीपूर्वक घराचे व्यवस्थापन सांभाळले.  मास्क आणि सॅनिटायझर  उपलब्ध करणे, स्वच्छता, सुरक्षित अंतर राखणे या बाबतीत डोळ्यात तेल घालून काळजी घेतली. चिंतनकाका हल्लीच निवृत्त झाले होते. मुंबईत रहात होते.  प्रकाशनी खूप आग्रह धरला म्हणून ते प्रियाच्या लग्नाला आले होते. साठाव्या वर्षीही अतिशय स्मार्ट आणि तरतरीत होते.लग्नघरातल्या सर्व ञकार्याची जबाबदारी त्यांनी आपणहून स्वीकारली आणि नियोजनबद्धतेने पार पाडली. प्रियाची आई म्हणाली,

” काका,  प्रियाचं लग्न इतकं छान पार पडण्यात तुमचा फार मोलाचा हातभार आहे हं! तुम्ही आलात म्हणून छान वाटले. खूप खूप धन्यवाद. ” सर्वांनी मनापासून त्यांना दुजोरा दिला. तेव्हा काकांच्या डोळ्यातले पाणी प्रियाच्या बाबांच्या आणि आईच्या नजरेतून सुटले नाही. गरीबी मुळे काकांचे लग्न होऊ शकले नाही.  इतर जबाबदा-याही होत्या. पण आता आर्थिक परिस्थिती ही छान होती. स्वतःचे घर होते.  दुसरेच  दिवशी प्रियाच्या आईवडिलांनी आपसात काही वाटाघाटी करून चिंतनकाकांशी विचारविनिमय केला. आई मुग्धाशी बोलली, अचानक समोर आलेल्या प्रस्तावामुळे ती गडबडून गेली.    प्रिया च्या आईने मुग्धा च्या वडिलांशी फोनवरुन संपर्क करून ” ही संधी सोडायची नाही ” असा विचार स्पष्ट केला. मुग्धा चे वडील चिंतनला ओळखत होते.  त्यामुळे बहिणीवर विश्वास ठेवून मान्य केले.

प्रियाच्या लग्नाचा मांडव अजून तसाच होता. या शुभशकुनी मांडवाने आणखी तीन लग्नघरांच्या दारी तोरण बांधले.

लाॅकडाऊन ने माणसांना स्वतःकडे लक्ष द्यायला शिकवलेच, पण स्वतःला ओळखून गरजेइतकंच आणि उपलब्ध आहे त्यात आनंद मानून सुखी समाधानी होण्याचं तंत्रही शिकवलं. वर्षोनूवर्ष डोक्यात नको ते अहंगंड घेऊन आलेल्या सुखाला डावलणारी मने लाॅकडाऊन च्या परिस्थितीमुळे स्वच्छ झाली.

लाॅकडाऊन उठण्याबरोबर तिन्ही लग्न मर्यादित व-हाडासमवेत पार पडली.

अश्विन आणि रोमा, मीना आणि महेश,  चिंतन आणि मुग्धा यांच्या पाठोपाठ लग्नाबरोबरच  प्रकाश आणि प्रगती च्या लग्नाचा 25 वा वाढदिवस समारंभ तितक्याच मजेत साजरा झाला.

 

© सौ. अमृता देशपांडे 

पर्वरी – गोवा 

9822176170  

≈संपादक–श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈

Please share your Post !

Shares