Tag: #मराठी-कथा

सौ. दीपा नारायण पुजारी

☆ जीवनरंग ☆ अजि म्या भूत पाहिले (भाग दुसरा) ☆ सौ. दीपा नारायण पुजारी ☆

परवाच तर heart attack ने अचानक गेल्या पंचावन्न च्या आसपासच्या बकूमावशी आख्ख्या कॉलनीत ख्यातनाम होत्या. बडबड्या, विनोद करून सगळ्यांना हसवणार्‍या, कुणाच्याही मदतीला तत्पर!सगळी कॉलनी हळहळली. मलाही दोन दिवस झोप नाही लागली.

म्ह.. म्ह.. म्हण… म्हणजे… म्हणजे …. माझी दातखिळी बसली. पाय लटपटू लागले.

मी धाडकन खाली कोसळले… जाग आली तेंव्हा माझे डोके बकूमावशींच्या मांडीवर होते. ताडकन ऊडी मारुन ऊठले. मोठ्याने ओरडणार एव्हढ्यात त्यांनी मला ओठावर बोट ठेऊन गप्प राहण्याची खूण केली! आणी कॉफीचा कप पुढ केला! काही कळण्याआधी मी कॉफी पिऊन टाकली. ‘वा! काय पर्फेक्ट जमलीय!’ त्याही स्थितीत माझ्या मनात विचार आला. ‘जमलीय ना?दे टाळी!’ बकूमावशींचा हात पुढं आला. मा..झा..हा.. त आखडला. गरमागरम कॉफी पिऊन सुध्दा गारे sगा ss र .

मावशी म्हणाल्या,  “होय, बरोबर आहे तुझा अंदाज. मी अजून भूतच आहे बकूचं.” ?

“खूप भूक लागली म्हणून आले. पिठलं झकास होत हं!”

माझा चेहरा भितीनं अजूनही पांढरा फटक__

“काय करणार?  स्वर्गात जागाच नाही. यमराजाने पावती तर फाडली पण स्वर्गाचे दार बंदच !.. एकदम हाऊसफुल्ल !! वेटिंग वर आहे!!! मेल्या त्या कोरोना मुळे नुसती गर्दी च गर्दी !!!! तिथेही सगळे मास्क घातलेले लोक रांगेत ऊभे. ब्रम्हदेवही घाबरून PPE kit घालून बसलेत.”ही… ही… ही .. ??

“आणी अगो तो अश्विनी देव तो दारातच  थांबलाय किट घालून. या कोरोन्याने देवालापण घाबरवलं बघ. “पुन्हा ही . .ही. . ही. . ही. .

“तुल सांगते स्वर्गाच्या दारातच digital gun ने temp. चेक करून ‘PO2 बघून च आत घेतायत.”

“मला काही प्रॉब्लेम नाही ग. वेटिंग लिस्ट मोठी आहे म्हणून खाली पाठवल त्या यम्यानं.पाठवतो म्हणाला रेडा नंबर आलाकी.”

माझ्या पोटात कोपर ढोसून म्हणतात कशा — “मी ही माझी ‘बकेट लिस्ट’ पुरती करुन घेईन .”?  बापरे मी अजूनही श्वासहीन!?संध्याकाळी  बागेत पाणी  घालत होतीस ना  sss तेंव्हाच हळूच आत आले.चहा काय फक्कड होता म्हणून सांगू. पूर्ण दोन दिवस ऊपाशी होते ग.”

“अस्सं! म्हणजे वासूचा चहा तुम्ही  प्यायलात तर?” मी आवंढा  गिळत म्हंटलं.

असं म्हणताना मी हळूच त्यांची पावलं ऊलटी आहेत का हे चोरून बघत होते. त्या अगदी नेहमीसारख्या नीटनेटक्या दिसत होत्या.केसात मोगऱ्याचा गजरा सुध्दा होता. मावशींनी माझी नजर हेरली होती. पटकन साडी वर करून त्यांनी पावलं दाखवली. ती नॉर्मल होती.माझ्या खांद्यावर हात ठेऊन मावशी म्हणाल्या, “त्या सगळ्या ‘भूतश्रध्दा’ असतात गं. आम्ही माणसां सारखेच दिसतो. हां पण सगळीच माणसं नशीबवान नसतात!!”

 क्रमश: ….

© सौ. दीपा नारायण पुजारी

फोन.नं:    ९६६५६६९१४८

Email:  [email protected]

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

सौ. नीला देवल

☆ जीवनरंग ☆ धडा ☆ सौ. नीला देवल ☆

सुजय चौदा वर्षांचा आठवितला मुलगा एके दिवशी रुसून बसला.”बघाना बाबा, दादा मला त्याच्या टू व्हीलर वर बसू देत नाही.” ‘ अरे परवाच तीवर बसून दादा बरोबर भेळ खाऊन आलास ना?”‘ आणि तुझी नवी  सायकल आहेच की” पण मी आता मोठा झालो आहे.दादा येव्वढा उंच ही झालो आहे . दादाची टू व्हीलर मला चालवायची आहे.”” आरे आठरा वर्ष पूर्ण होऊन लायसन्स मिळाल्यावरच चालावं तू”.”पण बाबा मला चालवायला येतीआहे.” सुजय हतून बसला.  “दादा तू

सांग ना रे बाबा ना.” सुजू तू हट्ट केलास म्हणून एकदाच ते ही मैदानावर तुला मी मागे बसून चालवायला दिली. तेव्हां ही ती तुला आवरता येत नव्हती. मीच ब्रेक दाबून. थांबवली”. बाबा, दादापुढे सुजयचे काही चालले नाही. टू व्हीलर ची किल्ली दादा नेहमी त्याच्यबरोबरच ठेवी.

एके दिवशी प्यांट धुवायला द्यायच्या नादात किल्ली टेबलावर ठेवून तो आंघोळीला गेला. सूजयचे लक्ष तिकडे गेले. प्फकत एक गल्लीत चक्कर मारून परत किल्ली टेबलावर ठेवून देवू असा मनाशी विचार करून झटकन किल्ली घेऊन सुजय गाडीपाशी आला. किल्ली फिरवून दुचाकी चालू केली.बसून गेट बाहेर आला. वेगात निघाला. पण  अचानक कुत्र्याचे पिल्लू चकासमोर आले त्याला वाचवण्यासाठी सुजयने करकचून ब्रेक दाबला. गडीबाजुला घेण्याच्या प्रयत्नात ती एका दगडी कुंपणाला जोरात आदळली. सुजय गाडीखाली आडकला. कुत्रे केकट त निघून गेले. लोक धावत आले. दोघा चौघांनी गाडी बाजूला काढून सुजयला उठवले. सुजय लंगडत होता. बरेच खरचटले होते. खांद्यावरून लोक त्याला घरी घेऊन आले. दुचाकी ची किल्ली दिली.

सारा प्रकार आई,बाबा, दादांना सांगितला. नाकोत्या वेळी नाकोते केले की अशी शिक्षा मिळते बर सुजय.”बाबा म्हणाले. आई, दादा त्याच्या जखमा पुसून   आऊ शाध लावू लागले. दुखतंय असे म्हणायची ही आणि रदयाचीही चोरी झाली सुजयला. आईने त्याला गोड सरबत करून प्यायला दिले. तेंव्हा कुठे धडधड कमी होऊ न थोडे बरे वाटले.

“आरे सुजु मोठ्या माणसांच्या सांगण्यात काही तथ्य असते. मोठी माणसे अनुभवी असतात. लहानांना सावध करत असतात. पण तुम्हा मुलांना तो फुकटचा उपदेश वाटतो. पण आलेना प्रत्यंतर? मिळाला ना धडा?”आईने विचारले” हो आई आता आठरा वर्ष पूर्ण झाल्या शिवाय मी टू व्हीलर ला हात नाही लावणार.” “सुजय थोडक्यात निभावले. आज एखाद्या मला माणसा च्या अंगावर जोरात दुचाकी गेली असती तर जीव गेला असता त्याचा. आपल्या चुकीच्या वागण्याने कोणाचेही नुकसान होणार नाही याची दक्षता नको का घ्यायला?”बाबा म्हणाले.”हो,आई,बाबा मी या पुढे सारे लक्ष्या त  ठेवीन. चुकीचे वागणार नाही. तुमचे आईकेन,” सुजय खरोखरच तसे वागू लागला.

© सौ. नीला देवल

९६७३०१२०९०

Email:- [email protected]

 ≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

सौ.ज्योत्स्ना तानवडे

☆ जीवनरंग ☆ ? तेलवात ? ☆ सौ.ज्योत्स्ना तानवडे  ☆ 

(साहित्य विवेक कथास्पर्धा लघुतम कथा विभाग, उत्तेजनार्थ पारितोषिक)

नवरात्राची घटस्थापना झाली.उमाने मनापासून देवीची पूजा-आरास केली. देव्हारा प्रकाशाने उजळून निघालेला होता. मन प्रसन्न होत होते. फोटोतली देवी सुद्धा समाधानाने हसतेय असे वाटत होते. उमाला खूप छान वाटत होते. आरती, प्रसाद झाला. तिने देवीला हात जोडून प्रार्थना केली,”आई,तू नेहमीच तुझ्या या लेकीची सेवा गोड मानून घेतली आहेस. सदैव माझ्या घरावर तुझ्या कृपेची पाखर घातली आहेस. माते, अशीच कृपादृष्टी असू दे . आम्हाला सगळ्यांनाच सद्बुद्धी दे, उत्तम आरोग्य दे आणि हातून चांगले काम घडू दे.”

उमा दरवर्षी देवळात नवरात्राच्या तेलवातीसाठी तेल देत असे. पण तिथे जमा होणारा तेलाचा मोठा साठा, वाया जाणार तेल पाहून तिला वाईट वाटे. ‘देवीच्या दिव्याला एवढे तेल कशाला? तिची तेलवात करणारे आपण कोण पामर ? तिच्या कृपेची दीपज्योती तर अहोरात्र तेवत असते आणि आपली आयुष्यं प्रकाशमान होत असतात.’

उमाने आता थोडा वेगळा विचार केला. तिने यंदा हे तेल एखाद्या गरजू कुटुंबाला द्यायचे ठरविले. चार दिवस तरी त्यांच्या घरच्या जेवणाला चांगली चव येईल. देवीची तेलवात नक्की उजळेल.  दुसऱ्या दिवशी पूजा- प्रसाद झाल्यावर कामाला आलेल्या शांताला तिने बसविले. तिला प्रसाद दिला, ओटी भरली आणि ती तेलाची पिशवी तिच्या हातात दिली. हातात तेलाची पिशवी घेतली आणि शांताचे एकदम रूपच पालटले. अत्यानंदाने तिचा चेहरा फुलून आला. तिला काय बोलावे तेच समजेनासे झाले.

“काय झालं ग शांता ?”

“वैनी मला किती आनंद झालाय म्हणून सांगू ?”

“अग ते दिसतंय तुझ्या चेहऱ्यावरून. काय झालंय?”

शांताने देवीला हात जोडले आणि म्हणाली,”वैनी, आईच्या किरपेनं माजा संसार धड चाललाय बगा. नवरा आता माज्याशी नीट वागतोय. पोरगं चांगलं शिकतंय. आणकी काय हवो वो मला? देवीची तेलवात करायची असं लई दिसापास्न माजा मनात हुतं.पन जमतच नव्हतं. घराच्या खर्चाचं तोंड सारकं वासलेलंच की.पन वैनी तुमी माझ्या मदतीला धावला बगा. माजं मोठं काम केलसा.आत्ता हितूनच देवळात जाते आणि देवीला तेल वाहूनच येते.येते वैनी.”

उमाला काय बोलावे तेच कळेना.ती एकदा शांताकडे आणि एकदा देवीकडे पहात राहिली.

 

© सौ. ज्योत्स्ना तानवडे

वारजे, पुणे.५८

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित ≈

श्रीमती मीनाक्षी सरदेसाई 

☆ जीवनरंग : लघुकथा – आंधळी वाट (भावानुवाद) ☆ श्रीमती मीनाक्षी सरदेसाई ☆

रात्रीची वेळ,दार खटखटण्याचा जोरदार आवाज आला. तो ऐकून मिस्टर आणि मिसेस वर्मा खडबडून जागे झाले. त्यानी आतूनच

विचारलं,  ‘कोण?’

‘पोलिस.दार उघडा.’

वर्मानी दार उघडलं. शेजारी त्यांची पत्नी कमलाही होती.त्यांनी प्रश्नांर्थक नजरेने पोलिसांकडे पाहिलं. डी.एस.पी. शर्मा त्यांना परिचितसे वाटले.

‘तुमचा मुलगा लोकेश ना? त्याला बोलवा जरा.’

‘शर्मा साहेब, लोकेशने काय केलं? तो तर इंजिनिअरिंच्या शेवटच्या वर्षाला आहे. रात्रंदिवस अभ्यास करत असतो.’

‘तुम्ही मला काय विचारता? आपल्या मुलालाच विचारा ना.’

तोपर्यत  लोकेश उठून आला. त्याच्या डोक्याला नि हाताला पट्टया बांधलेल्या होत्या. शर्मा साहेबानी इशारा केला. पोलिसांनी झटकन त्याला पकडला.

‘शर्मा साहेब, काय ते सांगा तरी.’

‘आपला मुलगा उपद्रवी विद्यार्थ्यांचा नेता आहे. गेल्या चार दिवसांत आपल्या मित्रांना घेऊन त्याने शासकीय संपत्तीचं खूप नुकसान केलय्. आगी लावल्या, गाड्यांची तोडफोड केली, पोलिसांवर दगडफेक केली.’

‘काय लोकेश, शर्मा साहेब काय सांगताहेत?’

‘हो. आम्ही स्वतंत्र भारताचे नवयुवक आहोत. घटनेचा अपमान आम्ही सहन करणार नाही. अभिव्यक्ती  स्वातंत्र्यावर पहारे ठेवण आम्हाला पसंत नाही. आम्ही विरोध करणारच.’

‘वर्मा साहेब, ह्याला विचारा, ह्यांना कोणी भडकवलं? आम्हांला त्याचं नाव माहित आहेच. त्याने स्वतः भडकाऊ भाषणं करून, मुलांचा ब्रेनवाश करून दंगली मध्ये ओढलं आहे. आता तुम्ही कोर्टात लढत रहा. मुलाचं भविष्य तर बर्बाद झालंच, शासकीय नुकसानीची भरपाई तुम्हांलाच द्यावी लागेल.’

पोलिस लोकेशला घेऊन गेले. कमला रडायला लागली. वर्मानी  आपल्या ओळखीच्या वकिलाला चौधरीना फोन लावला. त्यांनी झोपेतच सांगितलं, ‘रात्री काही होऊ शकत नाही. सकाळी बोलू.’

‘मी खात्रीने सांगते, लोकेश अगदी साधा आहे. तो दंगा धोपा करूच शकत नाही.’

‘कमला, तू घरातल्या कामात असतेस, मी कालेजमध्ये. आपल्याला आपला मुलगा काय करतोय याचा पत्ताच नसतो. त्याची संगत, सवयी काहीच माहीत नसतं. त्याने जे जे मागितलं, ते आपण चौकशी न करता देत गेलो. आपल्या खोट्या, बेपर्वाईच्या संगोपनामुळेच आज ही वेळ आली आहे.’

‘त्या दंगा भडकवणाऱ्यांचा सत्त्यानाश व्हायला हवा. त्यांचं काही जात नाही, पण आमची उरलीसुरली उमेदही खचली.’

‘ह्यालाच म्हणतात, सुक्या बरोबर ओलंही जळणं. नेत्यांनी आपली नेतेगिरी चमकवली, लेकीच्या सासरच्या मंडळींचा सारखा फोन येतोय, ‘लोकेश कुठे आहे? त्याला काही झालं नाही ना?’ त्यांनी टीव्ही वर दंगलखोरांबरोबरच्या लोकेशला ओळखलंय. त्यांना काय उत्तर देऊ?

कमला, आपण दोघेही अयशस्वी आईबाप आहोत. आपल्या मुलावर आपण चांगले संस्कार केले नाहीत, आणि त्याची बिघडलेली वागणूक आपण ओळखू शकलो नाही.’

‘गरीब गायी सारखा नि शिकलासवरलेला आपला मुलगा आतून असा असेल असं कधी वाटलंच नाही. त्याला फार स्वातंत्र्य दिलं हे आपलं चुकलंच, पोलिसांनी त्याचा मोबाईल आणि लँपटापसुध्दा नेलाय. त्यात आणखी काय काय आहे कोणाला ठाऊक.’

‘कमला, आता शांत हो. एकदा त्या सुरुंग लावलेल्या वाटेवर गेलेला, कोणी ही परत येऊ शकत नाही. सगळं त्या ईश्वरावर संपवूया. इथे प्रत्येकाला आपल्या कर्माचा हिशोब स्वतः लाच द्यावा लागतो. उद्या चौधरी वकिलांशी बोलतो.’

मूळ हिंदी लघुकथा-‘अंधी सुरंग’ – लेखक – श्री आनंद बिल्थरे

मो.79997858808

मराठी अनुवाद – श्रीमती मीनाक्षी सरदेसाई 

मो. – 8806955070

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

☆ जीवनरंग ☆ तहान – भाग – 4 ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर☆

फादर फिलीप आणि सिस्टर मारीया यांच्याविषयी अपार कृतज्ञतेची भावना तिच्या मनात उचंबळून आली. आपल्या भावना व्यक्त करायला जस्मीन उठली. पण आज तिला बोलायला शब्द सापडेनात. ती इतकच म्हणाली,’ या क्रेशनं मला घडवले. या क्रेशबद्दल माझंही काही कर्तव्य आहे. शिक्षण पूर्ण झाल्यावर मी इथेच येईन. इथे राहूनच मी लोकसेवेचं कार्य करीन. लेप्रसीवर अधीक संशोधन करायचा आपला मानसही तिने बोलून दाखविला. पुन्हा विचारांच्या उदंड लाटा तिच्या मनात उसळल्या. ती दिवास्वप्न बघू लागली.

आपण परत आल्यावर एक छोटसं निकेतन निर्माण करायचं. महारोग्यांसाठी स्वच्छ नेटकी वसाहत आणि त्यामध्ये त्यांच्यासाठी एक अद्ययावत हॉस्पिटल. क्रेशाच्या आसपास कुणी ‘लेपर’ असता कामा नये. कुणी भीक मागता कामा नये. प्रत्येकाने आपल्या वसाहतीत काम करावं आणि पोटभर जेवावं.

प्रभू येशू आपल्या निश्चयावर दृढ राहण्याचं सामर्थ्य देवो. पण आपण येईपर्यंत चार-पाच वर्षे तरी जाणार. तोपर्यंत इथली कोण कोण जीवंत असतील. त्यात आपले आई -वडील असतील का?  आपल्या हातून त्यांची थोडी तरी सेवा घडेल का?

जस्मीनशी कुणी कुणी बोलत होतं. तिच्या बरोबरीच्या मैत्रिणी… तिच्या शाळेतल्या चिमखडया… सिस्टर्स, रूम पार्टनर … पण तिला काहीच ऐकू येत नव्हतं. हॉलमध्ये  समोर एक मोठं तैलचित्र लावलेलं होतं. त्या चित्रात प्रभू येशू कुणा स्त्रीला पाणी देत होता. खाली लिहिलेलं होतं, ‘त्याने दिलेल्या पाण्याने जो तहान भागावतो, त्याला पुन्हा तहान लागत नाही.

तिला फादर फिलीपचं सरमन आठवलं. कुणा शरमोणी स्त्रीची कथा. त्या पापी स्त्रीला प्रभूने दर्शन दिलं. आपले आई-वडीलही पापी होते का? त्यांना पाणी कोण देणार? येशूने त्या पापी स्त्रीला जवळ केले…. जीवंत पाणी दिले. आध्यात्मिक पाणी… तिची तहान कायमची भागली. आपण तर प्रभू येशूने दिलेल्या पाण्यात डुंबत असतो. आकंठ. फादरनी  आपल्याला या पाण्याजवळ आणलं. पण तरीही आपल्याला तहान लागलीय. खूप तहान. घसा कोरडा पडलाय. जीव घाबरतोय, इतकी तहान….

क्रेशच्या बाहेर पडताना जस्मीनच्या मनावर या सार्‍या विचारांची गडद छाया होती. सुनीता तिला पुन्हा पुन्हा लवकर येण्याविषयी सांगत होती. ती जस्मीनबरोबर मुंबईपर्यंत जाणार आहे. जस्मीन टॅक्सीपर्यंत येते आणि बाकी सारे गेटजवळ. टॅक्सीचं दार उघडता उघडता तिला समोरच्या फुटपाथवर परिचित भिकारी दिसतात. आपले थोटे हात कपाळाशी नेऊन येणार्‍या–जाणार्‍यांची करुणा भाकणारे भिकारी. जस्मीन भिकार्‍यांपाशी येते. पर्समधल्या काही नोटा-नाणी ती प्रत्येकाच्या थाळ्यात, वाडग्यात टाकते आणि मनातल्या मनात म्हणते, ‘माझ्या अज्ञात माता-पित्यांनो, माझ्या कार्यात यश यावं, म्हणून तुम्ही प्रार्थना करा. मला आशीर्वाद द्या.’

जस्मीन टॅक्सीत बसते. टॅक्सी सुरू होते. ती हात हलवते क्रेशच्या गेटच्याजवळ उभे असलेल्यांच्या दिशेने आणि त्याविरुद्ध फुटपाथवर बसलेल्या भिकार्‍यांच्या दिशेनेसुद्धा.

चार विझू विझू झालेले क्षीण डोळे टॅक्सी गेलेल्या दिशेकडे असहाय्यपणे पाहत राहतात.

समाप्त

© श्रीमती उज्ज्वला केळकर

176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

☆ जीवनरंग ☆ बोध कथा – वचनपूर्ती ☆ अनुवाद – अरुंधती अजित कुळकर्णी ☆ 

||कथासरिता||

(मूळ –‘कथाशतकम्’  संस्कृत कथासंग्रह)

 बोध कथा

कथा ८. कीर्ती प्राप्तीचा मार्ग

पांचाल नगरात कोणी एक सुदर्शन नावाचा राजा होऊन गेला. त्याचा एक पुत्र होता. तो बालपणापासूनच अत्यंत बुद्धिमान होता. राजाने सुसंस्कार करून त्याचे प्रेमाने लालन–पालन केले होते. त्याचे शिक्षण पूर्ण झाल्या वर एक दिवस राजाला संबोधून तो म्हणाला, “आर्य, कीर्ती संपादन करण्याची माझी महत्वाकांक्षा आहे. कसे आचरण केल्यास मला कीर्ती प्राप्त होईल ते कथन करावे.”

त्यावर राजा म्हणाला, “ तू राज्य चालवत  असताना प्रजेला कोणत्याही प्रकाराचे दु:ख होणार नाही याची काळजी घे. श्रीमंत  व गरीब जनता यांचा योग्य प्रकारे विचार करून गरिबांना वेळोवेळी अन्न वस्त्र दान करून  त्यांचे  सर्वतोपरी रक्षण कर.  त्यामुळे तुझी कीर्ति  सर्वत्र पसरेल. श्रीमंतांना भरपूर दान करून कीर्ती प्राप्त होत नाही. यासाठी मेघाचा दृष्टांत लक्षात घे.  जलाच्या  दुर्भिक्ष्याने जेव्हा धान्य उगवत नाही,   कोमेजून जाते अशा समयी जेव्हा मेघ बरसतो तेव्हा त्याची कीर्ती सर्वत्र गायली जाते. मात्र सागरात कितीही जलवर्षाव  झाला, तरी मेघाची कीर्ती कोणी गात नाही. “

आपला हा पुत्र राज्य चालवण्यास  सक्षम आहे हे  जाणून  राजाने अर्धे राज्य त्याला दिले. पुत्राने त्या राज्याचा स्वीकार करून राज्य शासनाचे नियम पाळून  उत्तम प्रकारे राज्य केले. विशेषतः दरिद्री प्रजेचा पूर्णपणे विचार करून,  त्यांना अन्न व वस्त्र देऊन अत्यंत आदराने त्यांचे पालन केले.  त्यामुळे त्याची कीर्ती वृद्धिंगत झाली.

तात्पर्य – बुद्धीमान मंत्री राजदरबारी असले तर राज्याच्या रक्षणाची चिंता नसते.

अनुवाद – © अरुंधती अजित कुळकर्णी

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

☆ जीवनरंग ☆ तहान – भाग – 3 ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर☆

तिला भिकार्‍यांच्या बोलण्याचं हसू येई. त्यांना पैसे दिले, तर देव श्रीमंत करणार म्हणे. मग देव सरळ त्यांनाच का पैसे देत नाही, तिला वाटे. पण असं असलं, तरी प्रभू येशूच्या उपदेशाचे संस्कार तिच्या मनावर होत होते. ‘दीन-दलितांचे दू:ख निवारण करा…. तुम्ही केवळ स्वत:साठी जगू नका. इतरांसाठी जगा. प्रभू येशू जन्मभर तेच करत राहिला. चर्चचे फादर आणि सिस्टर्स तेच करताहेत. फादर फिलीपनी रसाळ भाषेत केलेलं सर्मन तिला आठवे. मग तिला वाटे, त्यांच्या पसरलेल्या हातावर काही नाणी टाकावी. यांच्यातच कुणी माझे आई-बाप असतील. त्यांना घोटभर चहा घेता येईल. पाव-बटर खाता येईल. क्षणभर तरी त्यांच्या दु:खी-कष्टी चहर्‍यावर आनंदाची छटा उजळून जाईल, पण तिच्याकडे पैसे नसत. क्रेशमधून तिला आवश्यक ते सगळं मिळे. पुस्तकं, वह्या, शैक्षणिक साहित्य, कपडे. सगळं काही मिळे. पैशाची तिला कधी गरजच नसे. नाताळ, ईस्टर आशा काही प्रसंगी क्रेशच्या वतीने तिथे जमलेल्या भिकार्‍यांना मिठाई वाटली जाई.  जसमीन ते वाटण्यात पुढाकार घेई.  ती मनातल्या मनात म्हणे, ‘माझ्या अज्ञात माता-पित्यानो, तुम्ही मिठाई खा. तृप्त व्हा. रोज जेवताना जस्मीन प्रार्थना म्हणे, ‘प्रभू मला जसे सुग्रास भोजन मिळाले, तसे माझ्या आई-वडिलांना मिळो. तसेच इतरांनाही मिळो. आमेन…’

आई-वडिलांचा उल्लेख ती आवर्जून का करायची, कुणास ठाऊक? पण तसा होत असे. सहवासाने प्रेम, आपुलकी निर्माण होते म्हणतात. तिला काही त्यांचा सहवास लाभलेला नव्हता. तरीही आपल मन त्यांच्या भोवतीच का घुटमळत राहतं. सतत त्यांचाच विचार का करतं, तिला काळत नसे. की त्यामागेही काही ईश्वरी संकेत आहे? तिला वाटे. आपली आणि त्यांची पुन्हा भेट होणार आहे का?

क्रेशमधील सारी जण तिच्यावर प्रेम करत. पण आपण इथे उपर्‍या आहोत, आपण मुळच्या त्या भिकार्‍यांमधल्या… ही भावना आपली जीवनकहाणी ऐकल्यापासून तिच्या मनात जी रूजली, ती तिला कधी उपटून टाकताच आली नाही.

जस्मीनला निरोप देण्यासाठी आज चार वाजता क्रेशच्या रिक्रिएशन हॉलमध्ये एक छोटासा कार्यक्रम झाला. तिच्या अभ्यासू वृत्तीचं, नम्र, गोड वागणुकीचं सिस्टर मारीयानं खूप कौतुक केलं. ‘क्रेशाच्या सार्‍यांना तिचा अभिमान वाटला पाहिजे. शाळेतल्या सार्‍यांनी तिचा अनुकरण केलं पाहिजे…’ असा खूप काही काही बोलल्या त्या. जस्मीनलाही भरून आल्यासारखं झालं.

कुठल्या कोण आपण? यांनी किती केलं आपल्यासाठी आणि आपल्यासारख्या अनेकांसाठी…. केवळ आपल्याला त्यांच्या कळपात ओढण्यासाठी? लोकं टीका करतात. इथल्या लोकांना बाटवण्यासाठी सारा उपद्व्याप आहे म्हणतात. पण, टीका करणार्‍यांनी, नावं ठेवणार्‍यांनी काय केलाय आमच्यासारख्या मुलींना आसरा, निवारा, सुरक्षितता

लाभावी म्हणून? केवळ धर्मप्रसार करणं, एवढाच त्यांचा आंतरिक हेतू नाही, हे नक्की. निखळ माणुसकीचा झरा त्यांच्या हृदयात पाझरतो. प्रभू येशूच्या त्या देवदूताच्या संदेशावर, उपदेशावर त्यांची अपार श्रद्धा आहे. तो संदेश इतरांपर्यंत पोचवणं, म्हणजेच कळपात ओढणं की काय? आपल्या मातृभूमीपासून किती तरी लांब येऊन ते इथे राहिले. इथल्या लोकांची जमेल तशी सेवा केली. सार्‍यांना कुठे त्यांनी आपल्या कळपात ओढलय. आपण तर त्यांचे जन्माचे ऋणी….

क्रमशः … भाग 4

© श्रीमती उज्ज्वला केळकर

176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

☆ जीवनरंग ☆ तहान – भाग – 2 ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर☆

फादर फिलिपनी क्रेश सुरू करायचं ठरवल्यावर एका लेप्रसी झालेल्या भिकारी जोडप्याकडून त्यांची साडे-तीन, चार वर्षाची मुलगी दत्तक घेतली.

‘आम्ही तिचा नीट सांभाळ करू. तिला खूप शिकवू. पुढचं शिकायला जर्मनीला पाठवू. पण एकच अट आहे. तुम्ही तिला आजिबात भेटायचं नाही. ओळख द्यायची नाही. पुन्हा क्रेशाकडे फिरकायचच नाही.’

भिकारी जोडप्याने ते मान्य केलं. ‘मुलीच्या आयुष्याचं तरी कल्याण होईल’ , असा त्यांनी विचार केला असावा. फादरनी डॉ.थॉमसना मुलीचं कंप्लीट चेकअप करायला सांगितलं. मुलीला महारोगाचा संसर्ग झालेला नव्हता. ‘प्रभूची लीला… ‘ हाताने छातीवर क्रॉस करत ते म्हणाले. नंतर तिचा बाप्तिस्मा झाला. सिस्टर नॅन्सीने नाव सुचवले, ’जस्मीन’ … प्रसन्न, सुंदर, टवटवीत… आपल्या अस्तित्वाने सारे वातावरण सुगंधित करणारं फूल, जस्मीन.

जस्मीन…. क्रेशने अ‍ॅडॉप्ट केलेली पहिली मुलगी. सुरूवातीला रस्त्यावर वाढणारी जस्मीन त्या बंदिस्त वातावरणात इतकी भेदरून जायची, कुणीही अंगाला हात लावला, नुसतं जवळ जारी आलं, तरी आपलं अंग आक्रसून घ्यायची. पुढे ती तिथे रुळली.

जस्मीनने वेळोवेळी, क्रेशमधील इतरांच्या बोलण्यातून आपल्या जीवनासंबंधीचे गोळा केलेले हे तुकडे. एकटी असली की ते मांडून आपला जीवनपट जुळवण्याचा तिच्या मनाला छंदच लागून गेला होता. प्रत्यक्षात मात्र कुणाला काहे विचारायची तिची कधीच हिंमत झाली नाही. अगदी सशासारखी भित्री आणि बुजरी होती ती. जसजशी ती मोठी होत गेली, तसतसे तिच्या मनात विचार येऊ लागले, कोण असतील बरं आपले आई-वडील. फादरनी आल्याला प्रथम केव्हा, कुठे पाह्यलं असेल? त्यांच्या मनात केव्हा, कसं आलं असेल, आपल्याला अ‍ॅडॉप्ट करावं म्हणून? त्यांच्या मनात तसं आलंच नसतं तर? किंवा आई-वडलांनी आपल्याला द्यायचं नाकारलं असतं तर? आज आपण कुठे असतो? आपलं आयूष्य कसं जगत राहिलो असतो?

कल्पनेनेही तिच्या अंगावर शहारे येत. कदाचित् या समोरच्या भिकार्‍यांसारखाच आपलाही देह नासून गेला असता. कदाचित का, नक्कीच! त्यांच्यासारखीच लकतरे लेवून नासका देह फरफटत जगलो असतो आपण. काय वाटलं असतं त्या स्थितीत आपल्याला? की जीवन तसंच आहे, तेच जगणं स्वाभाविक आहे असं वाटलं असतं आपल्याला? कुणाच्या तरी दयेला, करुणेला आणि बर्‍याच वेळा घृणेला आवाहन करत जगत राहिलो असतो का आपण?

अनेक प्रश्न… प्रश्न… प्रश्नांचं चक्रव्यूह. प्रत्येक प्रश्न चक्रावून टाकणारा… ती आपल्या मनाशी उत्तर शोधण्याचा प्रयत्न करत नाही. प्रत्येक वेळी वेगळं उत्तर. त्या स्थितीतलं आपलं रूप ती नजरेसमोर आणून पाही आणि तिच्या अंगावर शहारा उठे.

शाळेत जाता- येता रस्त्यात दिसणारे भिकारी, रेड टेंपल चर्चच्या आसपास वावरणारे महारोगी ती आसासून पाहत राही. चपटी नाकं, थोटकी बोटं, सुजून धप्प झालेले हात-पाय , धूळ माखलेले विटके कपडे… कधी कुणी चाकाच्या गाडीवर, दुसरं कुणी गाडी ओढणारं… किंवा बसूनच फरफटणारे महारोगी, त्या प्रत्येकाचे चेहरे ती लक्षपूर्वक न्याहाळी. त्यांच्यापैकी कुणात आपलं साम्य आहे का, हे शोधायचा प्रयत्न करी. कुणाचे डोळे तिला आपल्यासारखे वाटत. कुणाची हनुवटी, कुणाचा रंग. यापैकी कोण असतील आपले आई-बाप. विचाराने तिचा थरकाप होई. अंगावरची सारी लव ताठ उभी राही.

शाळेत जाताना ती त्यांच्याकडे पाहत, थबकत, रेंगाळत जाई. तिचे त्यांच्याकडे लक्ष जाताच सारे भिकारी कलकलाट करू लागत, काही तरी मिळेल, या आशेने.

‘ताई, गरिबाला दोन पैसे द्या. देव तुम्हाला श्रीमंत करेल. सुखी ठेवेल.‘

क्रमशः … भाग 3

© श्रीमती उज्ज्वला केळकर

176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

श्रीमती उज्ज्वला केळकर

☆ जीवनरंग ☆ तहान – भाग – 1 ☆ श्रीमती उज्ज्वला केळकर☆

करुणा निकेतन क्रेशच्या पायर्‍या उतरून जस्मीन खाली आली आणि पाठोपाठ क्रेशमधील सारी जणही आली. गेटपर्यंत. तिला निरोप द्यायला. गेटच्या बाहेर सुनीता केव्हाची टॅक्सी थांबवून उभी होती. जस्मीनचे पाय मात्र तिथून निघता निघत नव्हते. पावले काशी जडशीळ झाली होती. क्रेशच्या दृष्टीने आत्ताचा क्षण ऐतिहासिक महत्वाचा होता.पंचवीस वर्षापूर्वी क्रेशने आपल्यात सामावून घेतलेली छोटी चिमखडी बघता बघता एम.बी.बी. एस. झाली होती आणि आता पुढच्या शिक्षणासाठी जर्मनीला निघाली होती. क्रेशमधल्या सगळ्यांनी तिला निरोप दिला. निरोप आणि हार्दिक शुभेच्छा. तिच्या शिक्षणासाठी …तिच्या भावी आयुष्यासाठी… तिच्या लोककल्याणकारी ध्येयासाठी…. त्या सार्‍यांच्या आत्मीयतेचं, सदीच्छांचं आपल्यावर खूप दडपण आलय, त्या दडपणाखाली आपण गुदमरत चाललोय, असं जस्मीनला वाटू लागलं. त्या सार्‍यांच्यामधून लवकर बाहेर पडावं, असं एकीकडे तिला वाटत असतानाच, दुसरीकडे पाय आणि मन मात्र त्यांच्यातच घोटाळत होतं. जितका वेळ त्यांच्या सहवासात राहता येईल, तेवढं बरं, असही तिला वाटत होतं. मनाच्या या द्विधा अवस्थेने ती भांबावून गेली होती. आज सकाळपासून क्रेशमधील प्रत्येक व्यक्ती तिच्याशी काही ना काही बोलावं म्हणून धडपडत होती. वेळ थोडा होता. बोलणं संपत नव्हतं. सर्वांनाच गहिवरून आलं होतं.

‘आज सिस्टर नॅन्सी हवी होती.’ सिस्टर मारियाच्या मनात आलं. जस्मीनला शिकवायचं, उच्च शिक्षणासाठी जर्मनीला पाठवायचं हे सिस्टर नॅन्सीचं स्वप्न… अनेकांना अनेक वेळा तिने बोलून दाखवलेलं… तिला खूप आनंद झाला असता. धन्यता वाटली असती. तिला आणि फादर फिलिपला. ‘गॉडस् ग्रेस’ ते म्हणाले असते.

क्रेशने अ‍ॅडॉप्ट केलेली जस्मीन ही पहिलीच मुलगी. तीन साडे तीन वर्षांची असेल तेव्हा ती. आज क्रेशचा परिवार खूपच वाढलाय. तीनशे, साडे तीनशे मुली आहेत. वेगवेगळ्या वयाच्या. वेगवेगळ्या इयत्तेतल्या. कुणी पोरक्या, कुणी टाकून दिलेल्या. कुणी आई-वडलांना परिस्थितीमुळे सांभाळणं अशक्य असलल्या, आणि म्हणून त्यांनी इथे आणून सोडलेल्या. कुणी गुन्हेगार, रिमांड होममधून पाठवलेल्या, कुणी घरातून पळून आलेल्या, इथे-तिथे भरकटत असलेल्या. क्रेशने सर्वांवर मायेचं छ्प्पर घातलय. त्यांना जीवन दिलय. संरक्षण दिलय. त्यांच्या शिक्षणाची सोय केलीय. जिच्या तिच्या कुवतीप्रमाणे. शहरातील अत्यंत मागास वस्ती असलेल्या ठिकाणी रेड टेंपल चर्च आहे. चर्चला जर्मन मिशनची मदत आहे. फादर फिलिप जर्मनीहून या चर्चचे मुखी बिशप म्हणून आले. दीन-दुबळ्यांची सेवा करणे हे प्रभू येशूचेच कार्य होय, या श्रद्धेने इथे काम करत राहिले. आस-पासच्या लोकांना मदत करत राहिले. दारीद्र्याने, लोकभ्रमाने अकाली खुडून नष्ट पावणार्‍या कळ्यांना जीवन द्यावं, कृतीने प्रभू येशूचा संदेश लोकांपर्यंत पोचवावा, या हेतूने चर्चची सिस्टर इन्स्टिट्यूशन म्हणून त्यांनी करुणा निकेतन क्रेश सुरू केले. मग सिस्टर नॅन्सी, सिस्टर मारीया , सिस्टर ज्युथिका जर्मनीहून आल्या आणि इथल्याच होऊन गेल्या. आणखीही कुणी कुणी स्थानिक ख्रिश्चनांनी मदतीचा हात पुढे केला.  करुणा निकेतन क्रेश नावा-रूपाला आलं.

क्रमशः … भाग 2

© श्रीमती उज्ज्वला केळकर

176/2 ‘गायत्री’, प्लॉट नं 12, वसंत साखर कामगार भवन जवळ, सांगली 416416 मो.-  9403310170

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

☆ जीवनरंग ☆ मौत से ही मुहब्बत निभायेंगे हम – भाग 5 ☆ सौ. गौरी सुभाष गाडेकर ☆

ऑफिसमध्ये पोहोचली, तेव्हा अचला बरीच सावरली होती.

सहकाऱ्यांना ‘गुड मॉर्निंग’, ‘हाय’ करताकरता तिने इनवर्ड मेलमधली लेटर्स चाळून घेतली. दोन लेटर्सच्या मागेच रिप्लाय लिहून तिने टायपिंगला पाठवून दिले.पाच-सहा लेटर्सवर फाईलचे रेफरन्सेस घालून ती फायलिंग ट्रेमध्ये टाकली. एकाचं सविस्तर उत्तर लिहायचं होतं. ते ऍक्शन फाईलमध्ये ठेवून त्यासाठी  लागणाऱ्या रेफरन्स फाईल्सची लिस्ट तिने प्यूनकडे दिली.

कामाचा एक टप्पा संपवून, काँप्युटर ऑन करून ती ई-मेलकडे वळली.

नेट कनेक्ट होईपर्यंतच्या थोड्याशा फुरसतीत तिला आठवण झाली. सेफमधल्या पाचशेच्या दोन नोटा कमी झाल्या होत्या. सुजयने काढून तर घेतल्या नसतील ना?  की आपलाच वेंधळेपणा झाला असेल?  संध्याकाळी विचारलं पाहिजे त्याला. आणि त्याच्या अकाउंटला पैसे ट्रान्सफर करायचे आहेत. त्यापेक्षा पूर्वीसारखं कॅशमध्येच पॉकेटमनी देऊ या त्याला. तरच त्याला पैशाची किंमत कळेल आणि आपलाही कंट्रोल राहील. रोजचा हिशेब लिहायची सवय लागली तर आयुष्यभर उपयोगी पडेल आणि कुठचे खर्च अनाठायी आहेत, ते त्याचं त्यालाच कळेल.

नेट कनेक्ट झालं. तिने ई-मेल ब्राउझ करायला सुरुवात  केली.

पहिल्या दोन-तीन कामाच्या संदर्भात होत्या. नंतरची सुजयची होती. सुजयची ई-मेल? त्याने आपल्याला मेल कशाला केली? एकतर  डायरेक्ट बोलू शकतो, नाहीतर फोनवर….

तिने वाचायला सुरुवात केली.

‘ममा, माझी मेल बघून आश्चर्य वाटलं असेल तुला. पण मी मुद्दामच फोन नाही केला.

मला माहीत आहे, उद्या सकाळी दहाच्या सुमाराला किंवा त्यानंतर तू मेल चेक करशील. तोपर्यंत मला सवड मिळेल.’

सवड?  कसली सवड?  कशासाठी?

‘पप्पा  ग्रेट आहेत. मला पैसे देतात  म्हणून नाही. पण खरंच ग्रेट आहेत. लव्ह पण तेच म्हणते. लव्ह म्हणजे…… जाऊदे ना. मी तिला लव्हच म्हणतो. आमचं एकमेकांवर खूप प्रेम आहे. खूप म्हणजे खूपच. पण लव्ह म्हणते, लग्न झाल्यावर सगळं बदलतं. तिच्या मम्मी-डॅडींचं लव्हमॅरेज होतं. घरचा विरोध पत्करून लग्न केलं होतं त्यांनी. पण लव्ह पाच-सहा वर्षांची असताना त्यांचा डिव्होर्स झाला. खूप सहन केलंय लव्हने. तुम्ही दोघेसुद्धा किती भांडत असता एकमेकांशी !

म्हणून तर लव्ह म्हणाली….. म्हणजे मी तर नकोच म्हणत होतो ;पण लव्हनेच समजावलं मला – एक मृत्यूच आपलं प्रेम जसंच्या तसं ठेवू शकेल. पप्पांचा ‘मौत से ही… ‘पाच वेळा बघितला आम्ही.

आम्हीसुद्धा आमचं प्रेम अमर करणार आहोत – आज रात्रीच.

ही मेल तू वाचशील, तेव्हा आम्ही हा इहलोक सोडून प्रेमलोकात पोहोचलेले असू.

–सुजय’

अचला दगडच झाली, ते वाचून.

अभिजितने निर्माण केलेल्या स्फुल्लिंगाने त्याचं स्वतःचंच जग भस्मसात केलं होतं.

समाप्त

 

© सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

संपर्क –  1/602, कैरव, जी. ई. लिंक्स, राम मंदिर रोड, गोरेगाव (पश्चिम), मुंबई 400104.

फोन नं. 9820206306

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈