मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ शिवा ☆ सौ.प्रियदर्शिनी तगारे

सौ. प्रियदर्शिनी तगारे

 ☆ जीवनरंग ☆ शिवा ☆ सौ.प्रियदर्शिनी तगारे ☆ 

भर दुपारची टळटळीत वेळ ! वैशाखाचं ऊन रणरणत होतं. लॉकडाऊन मुळं रस्त्यांवर शुकशुकाट होता. उन्हाच्या झळा कमी व्हाव्यात म्हणून मी खिडक्यांचे पडदे ओढून घेत होते. तोच गेट बाहेरुन कुणाच्यातरी हाका ऐकू आल्या ,” काकू ,ओ, काकू ”

मी थोडं दुर्लक्ष केलं. करोनाच्या जीवघेण्या धास्तीमुळं कुणाचं स्वागत करायला मन धजावत नव्हतं. तरी बराच वेळ हाका ऐकू येत राहिल्या.नाईलाजानं मी दार उघडून बाहेर गेले. व्हरांड्यात उभी राहून सुरक्षित अंतरावरुन ओरडले ,”कोण आहे ?”

गेट उघडून एक तेराचौदा वर्षांचा मुलगा आत आला.”काय रे, का आला आहेस ?”

“काकू , काम आहे ?”

“म्हणजे ?”

“कायतर काम द्या ना. बाग साफ करू?”

खरंतर लॉकडाऊनमुळं कुणीच कामाला येत नव्हतं.बागेत खूप कचरा साठला होता.पालापाचोळा अस्ताव्यस्त उडला होता. तरीही कुठल्या परक्या मुलाला……… मी विचारात पडले.

तोच तो केविलवाण्या आवाजात म्हणाला,” सध्याच्याला वडलांचा  धंदा बंद हाय. कालपास्नं घरात काही नाही.”

“काय करतात वडील तुझे ?”

” भंगाराचा धंदा हाय. पन …….

म्हैन्यापास्नं समदं बंद हाय. पैलं होतं तंवर भागलं. पन आता….”

माझी मन:स्थिती द्विधा झाली.

” हे बघ कामाचं राहूदे, तुला मदत म्हणून तसेच थोडे पैसे देते.” माझ्या डोक्यात कोविड व्हायरस थैमान घालत होता. कधी एकदा याला बाहेर काढते असं झालेलं.

“नगं नगं ,काम न करता कायच नगं. मी बागंतलं लोटून काडतो ना ! जवळ येत न्हाई ”

त्याची काकुळती बघून मला दया आली.

“बागेत मागच्या बाजूला कचऱ्याची बादली आणि झाडू आहे तो घे आणि कर काम.”

मी दार लावून घेतलं. तो काम करताना खिडकीतून दिसत होता.

आमची जेवणाची वेळ झाली. बाहेर ते पोर उपाशी काम करतंय या विचारानं पोटात तुटलं.

“इकडं ये रे, थोडं खाऊन मग कर काम ” मी खिडकीतून ओरडले.

“नगं काकू. भूक न्हाई.”

त्याच्या आवाजातील ठामपणानं मी गप्प झाले.

तासाभरानं त्यानं बेल वाजवली.

“झालं बघा समदं ,काकू ,एक बार बघून घ्या.”

त्यानं खरंच सगळं स्वच्छ केलं होतं. न सांगताच गाडी सुध्दा लखलखीत पुसली होती.. मी खुष होऊन पैसे  घेऊन आले. ते बघून तो थबकला . केविलवाण्या सुरात म्हणाला ,” काकू, पैशापरीस डाळ -तांदळ देता? रातीपास्नं धाकली भन डाळ भातासाटी रडतीया. आन् आता दुकानं बंद झालीत ”

माझ्या काळजात कळ उमटली. पुढच्या काळजीनं मी हावरटपणानं चार सहा महिन्यांचा किराणा भरुन ठेवला होता. ते तुडुंब भरलेले डबे डोळ्यासमोर आले. अपराधी भावनेनं आत आले.

डाळ, तांदूळ ,साखर प्लॅस्टिकच्या पिशव्यांत भरलं.

पायरीवर ठेवलेल्या पिशव्या बघून त्यानं शर्टाच्या बाहीनं डोळे पुसले. कृतज्ञ नजरेनं  माझ्याकडं बघत म्हणाला ,” आंगन लोटाया  यिऊ रोज ? ”

नकळत माझ्या तोंडून गेलं, “ये.अरे,पण नाव काय तुझं ?”

“शिवा”

डाळ तांदूळाच्या पिशव्या घेऊन जाणाऱ्या त्याच्या पाठमोऱ्या आकृती कडं बघताना मी नकळत डोळे पुसले.

 

© © सौ.प्रियदर्शिनी तगारे

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ जगन्माता ☆ सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

 ☆ जीवनरंग ☆ जगन्माता ☆ सौ. गौरी सुभाष गाडेकर ☆ 

“मॅडम अनाथ मुलांच्या आई झाल्या.”

“ज्यांना कोणी वाली नव्हता, अशा मुलांवर यांनी मायेची पाखर घातली.”

“पोरक्या मुलांचा आत्मविश्वास जागा करून त्यांना सन्मानाने उभं राहायला साहाय्य केलं.”

“आपलं उभं आयुष्य यांनी या व्रताला समर्पित केलं.”

“खरं तर हा जगन्माता  पुरस्कार मॅडमना यापूर्वीच द्यायला  हवा होता.”

जगन्माता पुरस्कारप्रदान सोहळ्यातलं कौतुक अजूनही तिच्या कानात घुमत होतं. इतक्या   वर्षांच्या परिश्रमांचं चीज झालं होतं.

घराची बेल वाजवताच मुलाने येऊन दार उघडलं आणि पाठ फिरवून तो तरातरा चालायलाच लागला.

‘विसरला असेल समारंभाचं,’ असं वाटून ती त्याच्या मागोमाग गेली.

“जगन्माता म्हणे !पोटच्या पोराला तर वाऱ्यावरच  सोडलं होतं.  अनाथासारखा वाढलो मी,” तो बायकोला सांगत होता.

 

© सौ. गौरी सुभाष गाडेकर

फोन नं. 9820206306.

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ बोध कथा – चतुर मंत्री ☆ अनुवाद – अरुंधती अजित कुळकर्णी

☆ जीवनरंग ☆ बोध कथा – चतुर मंत्री ☆ अनुवाद – अरुंधती अजित कुळकर्णी ☆ 

||कथासरिता||

(मूळ –‘कथाशतकम्’  संस्कृत कथासंग्रह)

? बोध कथा?

कथा २. चतुर मंत्री

धारानगरीत एक राजा होता. राजेलोकांना वेगवेगळे छंद असतात. तसे या राजाला ज्योतीष्यांशी चर्चा करण्याचा नाद होता. त्याच्याकडे दररोज एक ज्योतिषी येत असे. त्याच्याकडे येणारे सगळेच ज्योतिषी तज्ञ असत असे नाही.

एक दिवस त्याने एका ज्योतिष्याला “मी किती वर्षे जगणार?” असे विचारले. ज्योतिषी उत्तरला, “महाराज, आपण यापुढे दोन वर्षांपेक्षा अधिक काळ जगणार नाही.” हे ऐकून राजा खूपच चिंताग्रस्त झाला. मृत्यूचे भय कोणाला नसते?

राजाची अवस्था पाहून जवळच बसलेल्या त्याच्या मंत्र्याला खूप दुःख झाले. मंत्री ज्योतिष्याला म्हणाला, “महाराज दोन वर्षांपेक्षा अधिक काळ जगणार नाहीत हे आपण सांगितले. पण तुम्ही स्वतः यापुढे किती काळ जगणार हे सांगू शकता का?” “ मी यापुढे अजून वीस वर्षे जगू शकतो” असे तो ज्योतिषी उत्तरला. तेव्हा मंत्र्याने आपली तलवार उपसून त्या ज्योतिष्याचा शिरच्छेद केला. मग तो मंत्री राजाला म्हणाला, “महाराज, याच्या बोलण्यावर विश्वास ठेवून आपण घाबरून जाऊ नका. स्वतःचा मरणकाळ जाणू न शकणारा ज्योतिषी इतरांचा मृत्युकाळ कसा बरे जाणू शकेल? तेव्हा आपण चिंतामुक्त व्हावे.” मंत्र्याच्या ह्या बोलण्याने राजा निर्धास्त तर झालाच, शिवाय मंत्र्याच्या चातुर्याने खूष होऊन त्याला भरपूर पारितोषिकेही दिली.

तात्पर्य – ज्योतीष्याचे वचन विश्वासार्ह नसते.

अनुवाद – © अरुंधती अजित कुळकर्णी

 ≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ अनुवादित लघुकथा – ऑनलाईन ☆ सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

☆ जीवनरंग ☆ अनुवादित लघुकथा – ऑनलाईन ☆ सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे ☆ 

“हॅलो”…

“हॅलो, नमस्कार. मी ऑनलाईन गिफ्ट सर्व्हिस मधून बोलतो आहे. सांगा मी तुमची काय सेवा करू शकतो?”

“मला माझ्या मुलाला देण्यासाठी एखादं चांगलं गिफ्ट सुचवाल का ?”

“हो हो, नक्कीच. काय वय आहे तुमच्या मुलाचं?”

“अठ्ठावीस वर्ष”

“ओ.के. गुड. सॉरी मॅडम, पण तुम्हाला गिफ्ट किती रुपयांपर्यंत घ्यायचं आहे ते सांगता का ?”

“साधारण ४०० ते ५०० रुपयांपर्यंत.”

“ठीक आहे. मग तुम्ही त्यांना एखादा चांगला बॉडी स्प्रे भेट देऊ शकता मॅडम.”

“नको. तो स्प्रे वापरत नाही. आणखी काही सुचवाल का?”

“हो नक्कीच मॅडम. भेट देता येतील अशा पुष्कळ वस्तू आहेत आमच्याकडे. तुम्ही त्यांना एखादा चांगला गॉगल देऊ शकता. चालेल का?”

“आणखी काय काय आहे ?”

“वॉलेट देण्याची कल्पना कशी वाटते तुम्हाला?”

“नाही. ते पण नाही चालणार त्याला.”

“हरकत नाही. मग एखादा चांगला शर्ट घ्या मॅडम त्यांच्यासाठी.”

“हो हो, शर्ट चालेल.”

“ओ. के. गुड. साधारण कोणता रंग आवडेल तुम्हाला ?”

“असं करा, तुम्हाला जो रंग चांगला वाटेल, त्या रंगाचाच शर्ट पॅक करून पाठवून द्या.”

“ठीक आहे मॅडम. तुमचा पत्ता सांगता का ?”

“हो सांगते… मि. संजय मित्रा, 304 रेव्हेन्यू स्ट्रीट, लोधी सर्कल, कोलकाता.”

“आई …. तू ?”

“हो, मीच. बाळा, घरी तू माझ्याशी कधीच इतकं गोड बोलत नाहीस. आणि त्यासाठी माझं आईचं मन तळमळत होतं. म्हणून मग विचार केला की फोनवरून तुझ्याशी असं बोलावं. आता मनाला खूप छान, शांत वाटतंय बाळा. Thank you …..”.

 

मूळ हिंदी कथा : डॉ. लता अग्रवाल

अनुवाद :  सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे

९८२२८४६७६२.

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ सरला वहिनी ☆ सौ अंजली गोखले

 ☆ जीवनरंग ☆ सरलावहिनी ☆ सौ अंजली गोखले  ☆

सरला वहिनी, आमच्या गल्ली मधले एक धमाल व्यक्तिमत्व ! गोऱ्या गोऱ्या पान अन् वजनदार. चालताना थुलथुलीत दंड हलायचे. चार पावले चालल्या की दम लागायचा. पण त्याही अवस्थेत बोलायची हौस दांडगी. बोलण्यातून, वागण्यातून सहज घडणारा विनोद त्यांच्या लक्षातही येत नसे.

एकदा सकाळी उठल्या बरोबर घरातली साखर संपल्याचे लक्षात आले. पिशवी अन् पर्स घेऊन दुकानाकडे धावल्या. दुकानाची पायरी चढता चढता दम लागलेल्या आवाजात दुकानदाराला म्हणाल्या, “लांबूनच पाहिलं मी तुम्ही उघडे आहात ते. बर झालं बाई तुम्ही उघडे आहात.” दुकानदाराला हसावे की रडावे समजेना. तेवढ्यात तिथली एक मुलगी म्हणाली,” काकू, तुम्हाला दुकान उघडे आहे असे म्हणायचेय ना?” “तेच ते! द्याहो मला साखर लवकर. चहा झाला नाही अजून”. सरलावहिनी म्हणाल्या. आपल्या बोलण्याने घडलेल्या विनोदाकडे साफ दुर्लक्ष्य केलं त्यांनी.

असेच एकदा सरलावहिनींचे मिस्टर बाहेर गेले असताना मिस्टरांचे एक मित्र आले. सरला वहिनींना काय बोलायला कोणीही चालतं. गप्पा रंगल्या. थोड्या वेळाने च हा करण्याचे त्यांच्या लक्षात आले. “बसा हं. पटकन चहा करते.” म्हणत त्यांच्या स्पीडने उठल्या आणि त्यांच्याच स्पीडने चहाची कपबशी घेऊन आल्या. गंमत म्हणजे खुर्चित बसून आपणच तो गरमागरम चहा घेतला. समीरचे मित्र गालातल्या गालात हसत म्हणाले,”वहिनी, आता माझा मित्र आल्यावर मलाही चहा करा” “अग्गो बाई, तुम्हाला दिलाच नाही का मी चहा? खरच, हे आल्यावर करते हं” इति वहिनीबाई !

बायकांना काही ठराविक वयानंतर स्वयंपाक, खाणीपिणी, कप बशा विसळणे अगदी नको वाटते. सर ला वहिनींचे तसेच झाले. यातून सुटका मिळणार कशी? दोन्ही मुली आपल्या सासरी रमलेल्या. त्यांना आईची आठवण कामापुरती ! यांना विश्रांती – बदल कसा मिळणार? अखेर सरला वहिनींनीच एक युक्ति – काढली. “अहो, हल्ली मला खूप दमल्या सारखं होतय. छातीत धडधडतं. मी डॉक्टरांकडे जाऊन येते”. “हो का? अग इतका त्रास होतोय तर बोलली का नाही?” त्यांचेमिस्टर म्हणाले “उद्या जाऊ आपण. आज मित्राकडे जमणार आहोत आम्ही”. सरलावहिनी पटकन ठसक्यात म्हणाल्या, “उद्या नको. माझी मी आजच जाऊन येते.”

रात्री मिस्टर आल्यावर म्हणाल्या, “जाऊन आले ह. B.P. वाढलय खूप माझे. डॉक्टरांनी ८-१० दिवस बेडरेस्ट सांगितली आहे. आपण दोन वेळचा डबा लावूया.” मिस्टरांनी मान हालवली. नेमके दुसऱ्या दिवशी सकाळी फिरून येताना डॉक्टर भेटले त्यांना. डॉक्टरांकडे त्यानी सरला वहिनीच्या तब्येतीची चवकशी केली. डॉक्टर म्हणाले, “अहो, कित्येक दिवसात वहिनी आल्याच नाहीत”.

घरी आल्यावर सरला वहिनींना बोलावून मिस्टर म्हणाले, “अग आत्ताच डॉक्टर भेटले होते. तुला BPचा नाही, जास्त वजनाचा problem आहे म्हणाले. व्यायाम झटून काम आणि खाणे कमी करायला सांगितलेय.”

बिचाऱ्या सरला वहिनी. औषध गोळ्या न घेताच त्यांचे तोंड कडू कडू झाले.

©️ सौ अंजली गोखले 

मो ८४८२९३९०११

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ जंगलच्या राजाची प्रार्थना ☆ सौ.वंदना अशोक हुळबत्ते

☆ जीवनरंग ☆ जंगलच्या राजाची प्रार्थना ☆ सौ.वंदना अशोक हुळबत्ते ☆

एक चिमणी उडत उडत जंगलात गेली .सोबत कावळेदादा होता.त्यांना घाई गडबडीने जाताना पाहून माकडदादा उड्यामारत  त्यांचा मागे गेले.पोपट,घार, बुलबुल, त्यांच्यात सामील झाले.

जंगलच्या राजा समोर उभे ठाकले.

शहरात वावरणाऱ्या या पक्ष्यांची,प्रांण्याची झुंड बघून

सिंहराजे म्हणाले “आज शहरातील मंडळींना जंगलाची आठवण कशी झाली?”

“महाराज मोठा अनर्थ झाला आहे.शहरातील रस्ते सुनसान झाले आहेत.लोक रस्त्यावर येत नाहीत.सार कसं शांत शांत आहे.”चिमणीने खुलासा केला.

तसा कावळेदादा म्हणाला “हे काहिच नाही महाराज,रस्त्यावर गाड्या नाहीत ,फटफटी नाहीत,सायकली नाहीत,ट्रक नाहीत,जरा सुध्दा कसला आवाज म्हणून नाही.लय भारी वाटतंय.लॅकडाऊन आहे म्हणे तीन महिने मोठी महामारी आली आहे.”

“म्हणून तर आताआमचे मंजूळ आवाज त्यांच्या कानी पडायला लागले.आम्ही शहरात असतो हे आता त्यांना कळतोय.”कोकीळेने आपलं म्हणे मांडले.” मी तर हवे तिथे उड्या मारु शकतो.कुठे ही कसा ही हिंडू शकतो.कोण मला अडवत नाही.मी राजा हे शहराचा माझ्या कुटुंबाला घेऊन जावू शकतो.मी स्वंतत्र आहे आणि माणसे घरात बंद”वाकुल्या दाखवत माकडाने माहिती पुरवली

“महाराज,मी बघतोय,भाजीपाला घेण्यासाठी,दूध घेण्यासाठी,औषधे घेण्यासाठी माणस तोंडाला फडकी बांधून जीवमूठीत घेवून येतात आणि अगाऊपणा करत मोटरीवरून हिंडणाऱ्याच्या गांडीवर पोलिसांच्या काठ्या पडतात.जाम खुश हाय मी.मला काळ्या काळ्या म्हणूण चिडवत्यात चांगली खोडमोडली “कावळेदादा  तिखट मीठ लावून घटना सांग होते.बुलबुल म्हणाले “रस्त्यावर प्लस्टिक कचरा नाही,गुटक्यांची,वेफर्सची,कुरकुऱ्याची रिकामी रॅपर नाहीत,पाण्याच्या, कोल्ड ड्रिंक्स च्या बाटल्या नाहीत,रस्ते कसे स्वच्छ आहेत.माणसे किती कचरा करतात प्रदूषण वाढवतात.या लाॅकडाऊनमूळे प्रदूषण तरी कमी झाले शुध्द शाश्वस घेता येतो.’

प्रत्येकाने काही ना काही सांगीतले सिंह महाराजांनी सारं शांतपणे ऐकून घेतले.मग आपले म्हणने मांडले”या साऱ्या घटनांची कल्पना मला आहे.मानवाला कोरोना विषाणूंची बाधा झाली आहे.याला ते स्वत: कारणीभूत आहेत.मी या संदर्भात विचारपूस केली तेव्हा समजले माणसाचे वर्तन निसर्ग नियमांच्या विरूद्ध आहे.तो स्वत:च्या बुध्दीच्या जोरावर निसर्गाला आपल्या कवेत घेवू पहात आहे पण हे शक्य नाही.मनुष्य हा देखिल प्राणीच आहे त्यांने आपल्या मर्यादा ओलांडल्या तर त्यांचे परिणाम त्यांना भोगावे लागणार.निसर्गाचा नियम काय आहे.प्रत्येक विषाणू, जीवाणू निसर्गात सहजीवनाने राहतो.एक जीव दुसऱ्या जीवावर जगतो.हि साखळी खंडित करण्यांचे काम मानवाकडून होत आहे.त्यांची शिक्षा त्याला मिळणार”

“करतो कोण आणि भोगतो कोण.अस झालं आहे महाराज एका देशातील मानवाच्या चूकीच्या वर्तनाची शिक्षा समस्त मानवजातीला भोगावी लागत आहे.मी तर त्यांचा अंगणातच असते.आज माझे अस्तित्व धोक्यात आले आहे.पण सगळे मानव असे नाहीत.आपल्या गोष्टी ऐकत हे मोठे होतात. आपण काही तरी केलं पाहिजे ते आपलेच आहेत.”डोळ्यात पाणी आणून चिमणी सांगत होती.

“आपण त्यांचे वैरी नाही.पण गुहेतील वटवाघळे किचनमध्ये आणू खायला कुणी सांगितले यांना, जे त्यांच अन्न नाही ते खावं कशाला? आता त्या वटवाघळाला दोष द्यायला हे समस्त मानव रिकामे.निसर्गा पुढे कुणाचे चालत नाही.निसर्गात घडणाऱ्या सगळ्या   घटनांचे आकलन होत नसते.निसर्ग स्वत:च्या नियमाने वागतो.प्रत्येक गोष्टीत संतुलन करतो.जी गोष्ट जास्त होते ती नष्ट करतो.नष्ट झालेली पुन्हा निर्माण करतो.संतुलन हा निसर्गाचा एक चमत्कारच म्हणावा लागेल.तो अनभिज्ञ आहे.आपण सारे सजीव सृष्टीचे भाग आहोत.म्हणून आज तरी आपण काहीच करू शकत नाही.

लवकरात लवकर या स्थितीतून संपूर्ण मानव जात बाहेर पडू दे अशी प्रार्थना विश्वकर्मा जवळ करू शकतो इतकंच.”

“खरे महाराज तुमचे.या घटनेतून आपण केलेल्या चूकांची जाणीव  मानवजातीला व्हावी आणि त्यातून बोध घेऊन पुन्हा अशी चूक होणार नाही याची काळजी घ्यावी.ही इच्छा.देव त्यांना सद्बुद्धी देवो.हीच प्रर्थना करु.मला माझ्या घरी गेलं पाहिजे माझी लेकरं वाट बघत असतील.”

 

© सौ.वंदना अशोक हुळबत्ते

मो.९६५७४९०८९२

≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ कथा ☆ श्री सतीश स. कुलकर्णी

श्री सतीश स.कुलकर्णी 

☆ जीवनरंग ☆ कथा ☆ श्री सतीश स. कुलकर्णी ☆ 

आहात कोण तुम्ही? –

आशावादी की निराशावादी…

माणसाची मनोवृत्ती म्हणे त्याच्या बोलण्यावरून ओळखता येते, असं काही तत्त्ववेत्त्यांनी सांगून ठेवलं आहे. जुनंच उदाहरण द्यायचं झालं, तर ‘प्याला अर्धा रिकामा आहे’ असं विधान जो करतो, तो नक्कीच निराशावादी. आणि ‘वा! अर्धा भरलेला आहे की प्याला,’ असं कोणी म्हणत असेल, तर आशावादी तेथेची जाणावा!

अलीकडे एका समितीनं शिक्षण क्षेत्रात काम करणाऱ्या एका स्वयंसेवी संस्थेच्या मदतीनं शिक्षणाच्या दर्जाची पाहणी केली. देशात महाविद्यालयीन, विद्यापीठीय शिक्षण काय दर्जाचं दिलं जातं (किंवा दिलं जात नाही), याची यथासांग, साद्यंत पाहणी या समितीनं केली. ती करणाऱ्यांमध्ये बरेच तज्ज्ञ होते. हजारो विद्यार्थ्यांशी संपर्क साधून, काही शे प्राध्यापकांशी बोलून आणि अन्य काही शास्त्रीय कसोट्या लावून ही पाहणी करण्यात आली.

या समितीनं आपला अहवाल नुकताच सादर केला. तो स्वीकारायचा की नाही, हे सरकारनं अजून ठरवलं नाही. नेमकं काय करावं, अहवाल जसाच्या तसा स्वीकारावा, अंशतः स्वीकारावा की, पूर्णपणे फेटाळून लावावा, हे ठरविण्यासाठी तज्ज्ञांची आणखी एक समिती नेमण्याचं शिक्षणमंत्र्यांनी ठरवलं आहे म्हणे.

दरम्यानच्या काळात सरकारी सूत्रांमधून अहवाल फुटला. त्यातील काही निरीक्षणं, सूचना सगळीकडे झाल्या. अहवालात काय काय आहे, याच्या बातम्या मग बहुतेक वर्तमानपत्रांमध्ये प्रसिद्ध झाल्या.

सरकारनं न स्वीकारलेल्या या अहवालातलं एक निरीक्षण तर फारच गाजलं. महाविद्यालयीन शिक्षणाबद्दल अतिशय स्पष्ट शब्दांत नाराजी व्यक्त करताना समितीनं म्हटलं आहे, ‘पाहणी करताना आमच्या असे निदर्शनास आले आहे की, सांप्रत शिक्षणाचा दर्जा अतिशय खालावला आहे. विद्यार्थ्यांना चार वाक्ये व्यवस्थित लिहिता-वाचताही येत नाहीत. पदवी घेऊन बाहेर पडणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या इंग्रजी लेखनाचा व वाचनाचा दर्जा अतिशय खालचा आहे. त्यांचे इंग्रजी संभाषण ऐकले, तर ते सातवीतील विद्यार्थ्यांच्या बरोबरीचे आहे.’

अशा कटू निष्कर्षांमुळे तमाम निराशावादी अधिकच निराश झाले आहेत. त्यातून त्यांनी शिक्षणपद्धती, शिक्षण क्षेत्र, संस्थाचालक, प्राध्यापक, कुलगुरू, सरकार आदी सर्वांवर टीकेची झोड उठविण्यास सुरुवात केली आहे.

या उलटही एक प्रतिक्रिया आहे. ‘अरे वा! आपल्याकडची सातवीतली पोरं एकदम ग्रॅज्युएट झालेल्या पोरासारखं लिहितात-वाचतात आणि फाडफाड इंग्रजी बोलतात की!!’

©  श्री सतीश स.कुलकर्णी 

(मुक्त पत्रकार, ब्लॉगर)

संपर्क – [email protected],  [email protected]

(इंटरनेटमुळे छान छान विनोद वाचायला मिळतात. विशेषतः इंग्रजीतले विनोद. त्यातल्याच काही छोट्या विनोदांना मराठी साज किंवा बाज देऊन थो़डं विस्तारानं लिहिलं. एखाद्या धान्याचा दाणा फुलवून त्याची खमंग व कुरकुरीत लाही बनवावी, तसं. ह्या लघुकथा अशाच; वाचणाऱ्याच्या चेहऱ्यावर दोन-चार स्मितरेषा उमटल्या, तर हेतू साध्य झाला एवढंच!)

 ≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ कथा –गोटूचे भावविश्व ☆ सौ. दीपा नारायण पुजारी

☆ जीवनरंग ☆ कथा –गोटूचे भावविश्व ☆ सौ.दीपा पुजारी 

संध्याकाळचे पाच वाजले होते. आजोबांच्या बरोबर गोटू बाल्कनीत बसला होता . समोरच्या पिंपळाच्या झाडावरील कावळे एकदम उडाले. “काव काव”, “काव काव” करत सगळे थव्या थव्यांनी ऊडत इकडेतिकडे गेले. गोटूनं आजोबांना विचारलं,

“आजोबा, कित्ती कावळे?” त्याचे इवले हात पसरले होते. भाबडे डोळे मोठे झाले होते.

आजोबा म्हणाले, ” गोटू, शाळा सुटली कावळ्यांची. आता घरी चाललेत ते.”

“घरी?”, गोटूनं विचारलं.” पण आजोबा, कावळ्यांच घर असतं?”

आजोबा  थोडे विचारात पडले. थोड्या वेळानं म्हणाले,”बाळा,कावळीणीला अंडी घालायची असतात ना;  फक्त तेंव्हाच कावळा घरटं बांधतो. कसंही ओबडधोबड, काट्याकुट्या किंवा मिळेल ते साहित्य वापरुन बांधलं जातं.”

गोटू, “हो? आजोबा मला दाखवाल एकदा?”

“दाखवेन हं बाळ.”

गोटू एकदम ऊठला. “आजोबा मला आजीनं काऊ-चिऊची गोष्ट सांगितली आहे.

ती हो s s  ती हो, ती नाही का, पाऊस पडतो

आणि काऊचं घर जातं वाहून. “आजोबा,” तो पुढं म्हणाला ,” हा काऊ एकदमच बुद्दु दिसतोय.”

“का रे बाबा? असं का वाटलं तुला . . . . .

” बघा नं आजोबा; शाळेला जातो तरी  घरटं बांधता येत नाही. चिऊताई मात्र एकदम स्मार्ट . . . . . . .

“ती रे कशी?”

“शाळेला कुठं जाते? तरीही घरटं बांधते. . ते ही पावसात वाहून न जाणारं . . . ”

आजोबा नातवाचा आविर्भाव बघून हसले खरे. पण थोडेसे विचारात पडले. सगळ्याच गोष्टी शिक्षणामुळं, पदवी घेतल्यामुळं मिळतात असं नाही. बर्‍याचशा गोष्टी केवळ निरिक्षणातून, विवेकबुद्धीनं समजून घेता येतात. घरटं बांधणं हे कौशल्य आहे, जे चिमणीकडं आहे; सुगरणींकडं आहे.

कावळा, कबूतर असे काही पक्षी घरटं बांधताना दिसत नाहीत. कावळा वीणीच्या हंगामापुरतं का होईना घरटं बांधतो आणि फसतो. कोकीळकंठी पिल्लांचं गायन सुरु झाल्यावरच जागा होतो. आता काव काव आणि फडफड करत बसण्यापलिकडं काहीच पंखात उरत नाही. कोकीळेच्या रियाजात अंडी उबवण्यामुळं खंड पडत असावा कदाचित. कावळ्यालाही थोडी कमी अक्कल असते हे ही बरच म्हणायचं. तेव्हढ्यात गोटूच्या हाका कानावर आल्या . . .

” आजोबा . . . . आजोबा. . . . . .

कावकाव थांबली होती. पिंपळ शांत ऊभा होता. गोटू आजोबांना बॅट बॉल खेळायला बोलवत होता.

 

© सौ. दीपा नारायण पुजारी

इचलकरंजी

फोन.नं    ९६६५६६९१४८

email :[email protected]

≈ ब्लॉग संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ दोन डबे ☆ सौ. नीला देवल

सौ. नीला देवल

☆ जीवनरंग ☆ दोन डबे ☆ सौ. नीला देवल ☆

राजू आज फार खुश होता. राकेश उर्फ रॉकी सारखाच स्पायडर मॅन चे चित्र असलेला, काल स्पर्धेत बक्षिस मिळालेला टिफिन चा डबा घेऊन तो शाळेत आला होता मधल्या सुट्टीत त्याने खाण्यासाठी डबा उघडला तर आतील ब्रेड जाम बघून तो रॉकी कडे धावला.  “रॉकी थांब डब्याची आदला बदल झाली आहे. हा घे तुझा डबा”. येवढे म्हणे तो रॉकी ने राजुचा डबा खायला सुर वात ही केली होती. “असु दे, आज माझा डबा तू खा, तुझा डबा मी खातो”. राजूने ब्रेड जाम खाल्ले तर रॉकी ने पोळी भाजी चाटून पुसून खाऊन टाकली.

दुसरे दिवशी रॉकी हट्टाने म्हणाला “राजू आज पण तुझा डबा मी च खाणार”. राजुच्या डब्यातील भाकरी, मेथीची भाजी लिंबाचं लोणचं रॉकी ने संपवले. त्रतोठरा बसणारा पाव जाम खावून राजूला भूक भागवावी लागली.   ओ लीने चार दिवस पवाचे तुकडे खाऊन राजूला वीट आला. दुसरे दिवशी त्याने आपला डबा रॉकी कडून हिसकावून घेतला. “तुझा डबा तू खा. तुझा पाव जाम नको मला. वीट आला त्याचा. कोरड कोरड खाऊन भूक भागत नाही माझी. जाम सुध्धा अगोडच लागतोय. माझ्या आईच्या भाजी भाकरी पुढे.” “होय रे राजू तुझ्या डब्यातल्या भाजी भाकरीची रोज एक नवीन च पण मस्त चव असते. भाकरी भाजी तिखट असूनही चवता चावता इतकी मस्त गोड होऊन जाते की बस!” ती भाकरी खाताना कमीच पडते. आता तुझा डबा रोज मीच खाणार सांगून ठेवतो तुला”. “रॉकी नको, नको माझा डबा मलाच हवा. तुझ्या विकतच्या ब्रेड जमला माझ्या आईच्या भाजी भाकरी ची चव कशी येणार?”

दोघांचे भांडण  शिक्षकानं पर्यंत गेले, “सर हा रॉकी माझा डबा रोज जबदस्तीने घेऊन खातो आणि मला त्याच्या डब्यातील पावाचे तुकडे मला खायला लावतो. मला पाव खावून  कंटाळा आला. शिवाय भूक भागत नाही ते वेगळेच” राजू म्हणाला. “पण तुझ्या डब्यातील भाकरी, पोळी भाजी खाऊन माझी भूक आणखीनच वाढत जाते. भाकरी कमीच पडते. असे वाटते.” सर म्हणाले,”रॉकी तुझ्या आईला तू पोळी भाजी द्यायला का नाही सांगत?”  सर तिला तिच्या लॅपटॉपच्या सततच्या कामातून सवड मिळत नाही. नोकरणी डबा देते. मग मलाही ब्रेड खाऊन खाऊन कंटाळा येतो ना!”

“बरोबर आहे. पण दुसऱ्याचा डबा खाणे योग्य नाही. ब्रेड विकणाऱ्या बेकरी वाल्यांना फ्कत पाईषाशी मतलब. तो पाव, केक खा नाही तर फेकून द्या त्यांना काहीच फरक नाही पडत. पण आई भाजी भाकरी, पोळी करताना आपल्या  मुलाने ती खावी, त्याच्या अंगाला ते जेवण लागून त्याने  धश्ट पुष्ट्ट, बलवान बनाव म्हणून मायेच्या, प्रेमाच्या हातानं त्यात तिखट मीठ घालतांना ममतेची गोडी ही त्यात ती घालत असते. म्हणून ती भाजी भाकरी चवीष्ट होऊन गोड मधूर होऊन जाते. त्यात   तिचे निस्वार्थी प्रेम असते. पै शाचा संभंध नसतो. रॉकी तुझा डबा फकत पैं सा , व्यवहार याने भरलेला असतो तर राजुचा डबा माया ममता  आणि निस्वार्थी प्रेम याने भरलेला असतो. असो. उद्या दोघांनी स्वतःचेच डबे खायचे. नाही तर मी शिक्षा करीन. अशी ताकी त देऊन सर गेले.

दुसरे दिवशी मधल्या सुट्टीत राजूने आपला डबा उघडला. पण रॉकी ने डबा उघडला च नाही. रडवेल्या डोळयांनी तो स्वताच्या बंद डब्या कडे  नुसताच बघत बसून राहिला.”  रॉकी,

 

© सौ. नीला देवल

९६७३०१२०९०

 ≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

Please share your Post !

Shares

मराठी साहित्य – जीवनरंग ☆ खजिना ☆ सौ. स्मिता माहुलीकर

☆ जीवनरंग ☆ खजिना ☆ सौ. स्मिता माहुलीकर ☆ 

राजा अगदी ऐटीत सोपानराव सावकारच्या दुकानात शिरला. ” तुम्ही मौल्यवान वस्तू गहाण ठेवून त्याच्या बदल्यात रोख पैसे देता म्हणे!!” आपल्या हातात असलेली रेशमी कपड्यांची पोटली तिथे ठेवत राजा म्हणाला. भरलेल्या पोटलीकडे आणि 9-10 वर्षाचा राजाकडे सोपानराव लालसेने बघू लागले.

“आहे काय ह्या पुरचुंडीत एवढे, चोरी बीरी तर केली नाहीस ना ?”

सोपानराव मोठ्या आवाजात म्हणाले. ” नाही हो मी गावा कडून येताना हा माझा खजिना घेऊन आलो आहे. माझ्या साठी तो लाख मोलाचा आहे. पण तुम्ही मला पाच हजार रूपये द्या,  नंतर मी तो सोडवून घेईन. ”

पुरचुंडी पालथी करत राजा म्हणाला. र्‍हा

समोर छोटे शंखशिंपले, सागरगोटे, रंगीबेरंगी छोटे छोटे दगड हे सगळे पसरलेले पाहून सावकारला खूप चिड आली. ” हा… हा आहे तुझा खजिना?  ह्या कचर्‍याचे पाच हजारच काय कोणी पाच रूपयेसुद्धा देणार नाही. ”

राजाला हे ऐकून राग आला, ” तुम्हाला काय माहित हे सगळे मी किती मेहनतीने कमावले आहे? ह्याच्यासाठी तर माझे मित्र स्वतःला सुद्धा गहाण ठेवून घेतील. ” सकाळी सकाळी पहिलं गिर्‍हाईक असं आल्याने सोपानराव खूपच चिडलेले होते. त्यांनी सगळ्या वस्तू उचलल्या आणि सरळ जाउन जवळच्या गटारीच्या नाल्यात टाकून दिल्या. छोट्या राजाला काही कळायच्या आत त्याचा खजिना गटारीत वाहून गेला.  त्याला रडूच आले.  तो संतापाने थरथरत कापत म्हणाला, ” तुम्हाला माझा खजिना  कचरा वाटला ना,  कधी तरी तुमचा खजिना पण  कचरा होईल तेंव्हा तुम्हाला कळेल.”
दिवसभर राजा जेवल्या खाल्या शिवाय चाळीच्या जिन्यात आई ची वाट बघत होता. त्याची आई लोकांचं  धुणंभांड्यांचं काम करी आणि बाबा हातगाडीवर हमाली करत. सध्या एक महिन्या पासून बाबांना बरे नसल्याने ते कामावर जाऊ शकत नव्हते. त्याचमुळे बाबांच्या औषधांसाठीच राजा स्वत:चा खजिना गहाण ठेवून पैसे आणणार होता. पैसे तर नाहीच मिळाले उलट त्याचा खजिना गटारीत वाहून गेला.

त्याच दिवशी संध्याकाळी  नोटाबंदी लागू झाली. पाचशे आणि हजारच्या नोटा चालनातून रद्द झाल्या. सावकाराला वेड लागल्या सारखे झाले. तो स्वत:कडे  आणि हातात असलेल्या पाचशे व हजार रूपयांच्या नोटांकडे बघत राहिला. सावकराच्या कपाटात असलेल्या लाखो रुपये किंमतीच्या नोटांचा कचरा झाला होता.

 

© सौ. स्मिता माहुलीकर

 ≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित  ≈

Please share your Post !

Shares
image_print