डाॅ. निशिकांत श्रोत्री
इंद्रधनुष्य
☆ श्रीमद्‌भगवद्‌गीता — अध्याय ९ — राज विद्या राज गुह्यः योग — (श्लोक २१ ते ३४) – मराठी भावानुवाद ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆
☆
ते तं भुक्त्वा स्वर्गलोकं विशालंक्षीणे पुण्य मर्त्यलोकं विशन्ति ।
एवं त्रयीधर्ममनुप्रपन्ना गतागतं कामकामा लभन्ते ॥२१॥
*
भोगत स्वर्गलोकासी जोवरी पुण्य संचयात
लय होताचि पुण्याचा परतुनी भूवरी येत
सकामकर्मी पालनकर्ते आचरण त्रिवेदांचे
भोगलालसीयांच्या पदरी फल द्यु-मृत्युलोकाचे॥२१॥
*
अनन्याश्चिन्तयन्तो मां ये जनाः पर्युपासते ।
तेषां नित्याभियुक्तानां योगक्षेमं वहाम्यहम्‌ ॥२२॥
*
अनन्यभावे चिंतन करुनी जो मजला भजतो
योगक्षेम त्याचा धुरा घेउनी मीच सांभाळतो ॥२२॥
*
येऽप्यन्यदेवता भक्ता यजन्ते श्रद्धयान्विताः ।
तेऽपि मामेव कौन्तेय यजन्त्यविधिपूर्वकम्‌ ॥२३॥
*
श्रद्धेने जे भजती पार्था अन्य देवतांना
नसेल जरी ती विधिपूर्वक ममही आराधना ॥२३॥
*
अहं हि सर्वयज्ञानां भोक्ता च प्रभुरेव च ।
न तु मामभिजानन्ति तत्त्वेनातश्च्यवन्ति ते ॥२४॥
*
मीच भोक्ता मीच दाता स्वामी सर्व यज्ञांचा
या तत्वा जाणे ना त्या ना लाभ मम प्राप्तीचा ॥२४॥
*
यान्ति देवव्रता देवान्पितृन्यान्ति पितृव्रताः ।
भूतानि यान्ति भूतेज्या यान्ति मद्याजिनोऽपि माम्‌ ॥२५॥
*
पितरांसी पूजिताती त्या प्राप्त पितृलोक
भूतांसी पूजिताती त्या प्राप्त भूतलोक
देवांना पूजिताती त्या प्राप्त देवलोक
मम पूजिता प्राप्त मम परमात्मस्वरूप ॥२५॥
*
पत्रं पुष्पं फलं तोयं यो मे भक्त्या प्रयच्छति ।
तदहं भक्त्युपहृतमश्नामि प्रयतात्मनः ॥२६॥
*
भक्तीने अर्पिले पत्र सुमन जल जे ही मजला
समस्त अर्पण स्वीकारुन मी वृद्धिंगत मम तोषाला ॥२६॥
*
यत्करोषि यदश्नासि यज्जुहोषि ददासि यत्‌ ।
यत्तपस्यसि कौन्तेय तत्कुरुष्व मदर्पणम्‌ ॥२७॥
*
भक्षण करिशी हवन करिशी कर्म तुझे नी दान
तपस्या तुझी हे कौंतेया करी रे मजला समर्पण ॥२७॥
*
शुभाशुभफलैरेवं मोक्ष्य से कर्मबंधनैः ।
सन्न्यासयोगयुक्तात्मा विमुक्तो मामुपैष्यसि ॥२८॥
*
आचरणासी अशा आचरी जीवनात सर्वदा
मुक्त होउनी कर्म बंधने शुभ अथवा अशुभा
कर्मफलांच्या सन्यासाने होशील तू युक्तात्मा
मुक्त होउनी पावशील मज होशील परमात्मा ॥२८॥
*
समोऽहं सर्वभूतेषु न मे द्वेष्योऽस्ति न प्रियः ।
ये भजन्ति तु मां भक्त्या मयि ते तेषु चाप्यहम्‌ ॥२९॥
*
प्रिय ना अप्रिय कोणी सारे समान मजला असती
त्यांच्या ठायी मी माझ्या हृदयी जे भक्ती अर्पिती ॥२९॥
*
अपि चेत्सुदुराचारो भजते मामनन्यभाक्‌ ।
साधुरेव स मन्तव्यः सम्यग्व्यवसितो हि सः ॥३०॥
*
दुराचारी मम भक्तीमध्ये अनन्य जर जाहला
साधु तयालाही जाणावे मम भक्तीते रमला ॥३०॥
*
क्षिप्रं भवति धर्मात्मा शश्वच्छान्तिं निगच्छति ।
कौन्तेय प्रतिजानीहि न मे भक्तः प्रणश्यति ॥३१॥
*
मम भक्ता ना अधोगती शाश्वत शांती प्राप्ती
धर्मात्मा होई तो सत्वर जाण माझी उक्ती ॥३१॥
*
मां हि पार्थ व्यपाश्रित्य येऽपि स्यु पापयोनयः ।
स्त्रियो वैश्यास्तथा शूद्रास्तेऽपि यान्ति परां गतिम्‌ ॥३२॥
*
नारी वैश्य शूद्र अन्य नीचकुल तरी पावती परमपदाला
अनन्य भावे होतील समर्पण जर ते पावन मम पदाला ॥३२॥
*
किं पुनर्ब्राह्मणाः पुण्या भक्ता राजर्षयस्तथा ।
अनित्यमसुखं लोकमिमं प्राप्य भजस्व माम्‌ ॥३३॥
*
पुण्यशील द्विज वा राजर्षी मम भक्त
तयांसी सहजी होय सद्गती मोक्ष प्राप्त ॥३३॥
*
मन्मना भव मद्भक्तो मद्याजी मां नमस्कुरु ।
मामेवैष्यसि युक्त्वैवमात्मानं मत्परायण: ॥ ३४॥
*
भक्त होउनिया माझा करी रे माझे पूजन
निरुद्ध करुनी तव चित्ता मज करी रे नमन
मजठायी होऊन परायण करिता योगक्षेम
विलीन होशिल माझ्या ठायी मोक्षाचे वर्म ॥३४॥
☆
ॐ तत्सदिति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु ब्रह्मविद्यायां योगशास्त्रे श्री कृष्णार्जुनसंवादे राजविद्यायोगो नाम नवमोऽध्यायः ॥९॥
ॐ श्रीमद्भगवद्गीताउपनिषद तथा ब्रह्मविद्या योगशास्त्र विषयक श्रीकृष्णार्जुन संवादरूपी राजविद्यायोग नामे निशिकान्त भावानुवादित नवमोऽध्याय संपूर्ण॥९॥
☆
अनुवादक : © डॉ. निशिकान्त श्रोत्री
एम.डी., डी.जी.ओ.
मो ९८९०११७७५४
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
कवितेचा उत्सव # 224 – विजय साहित्य 
मेहबूब जमादार ☆
दणका
