Tag: #मराठी-कविता

प्रेमकवी दयानंद

 कवितेचा उत्सव 

☆ मराठी दोहे…. अर्थात (जीवन तत्त्वज्ञान) ☆ प्रेमकवी दयानंद ☆

☆

सागर जरी,आहे थोर

तरी, तो खारट, नाही गोड

पण,खारट मीठाशिवाय

अन्न, लागत नाही गोड….

चंद्र, किती शीतल, सुंदर, पण

त्याला पाहण्यासाठी, रात्र यावी लागते

सूर्य, चैतन्य-प्रकाश घेऊन येतो, जेव्हा, पहाट होते….

पाना-फुलांनी, बहरलेला वृक्ष

नेहमी, सुंदरच दिसतो

तेथेच असते, पाखरांची वस्ती

जो वठलेला ,सुकलेला,त्याच्या जवळ,नसते कोणी

बिचारा, एकटाच असतो….

हातावर नक्षीसाठी, मेहंदीचे पान, जेवणासाठी केळीचेच,

गुलकंदासाठी, गुलाबाच्याच पाकळ्या,

दस-याला असतो, झेंडूला मान

सावळी तुळस, पूजेत पवित्र, प्रत्येकाचे, वेगळे स्थान….

पाय कुरुप म्हणून, मोर रडत नाही,

आकाशी मेघ येता, पिसारा फुलवून नाचतो,

बेडकाला, रंग रुपाचे काय??

पाऊस येता, तोही आनंदाने खर्जात गातो……

गुन्हा करायला लावते, मानवा,

वेगवेगळी भूक

वागण्यात मानवाची, होऊ नये अशी चूक

सद्गुरु, असावा जीवनी, यासाठीच एक

सन्मार्ग दाखविणारा, तोच असतो निसर्गासम, परोपकारी नेक….

ही नदीमाता, वाहून नेते सारा,

कचरा आणि घाण

तिच्याकाठीच असते, सुपिक

जमिन छान,

ही भूमाताच सर्वांना, अन्न देऊन जगविते,

माफ करुन सर्वांना, अखेर पोटात घेते…

नदीच्या तीरी, असतात तीर्थक्षेत्र,

तेथेच जुळते, भक्तीभावाचे बंध मैत्र,

आप, उदक, जल, तीर्थ किती

पाण्याची रुपे, किती अर्थ

असावे, पाण्यासम परोपकारी,

जीवन करावे सार्थ…

स्वतःच्या सुखासाठी, प्राण्यांना राबवतो, मारतो, माणूस किती स्वार्थी, अन् लोभी आहे

पशु-पक्ष्यांचा, काही विचार नाही मनात,

त्याला वाटते, हा देश फक्त, माझाच आहे……

रंग पांढरा तो पवित्र, अन् काळा तो कसा म्हणता?? आहे

अपवित्र,

अरे, काळा दगड, मंदिराचा

तोच आहे, विठ्ठलाचा, या येथल्या मातीचा,

तोच रंग रातीचा, तोच जलभरल्या  मेघांचा, कुहूचा  कोकिळेचा….लताचा सर्वत्र…..

भजनात भाव आहे, कीर्तनी

सुंदर आख्यान,

जरी देवाचिये व्दारी तू ,आहे कोठे, तुझे ध्यान??

हातात माळ आहे, मुखाने

घेतोस हरिनाम,

पण,मन भटकते चौफेर, तेथे काय करणार,राम…???…

वृक्षमित्र पुरस्कारासाठी, पक्षी,

झाडे लावत नाहीत

निसर्ग नियमानुसार, जगतात

उगाच, तक्रार करीत नाहीत

वृक्षाजवळ नसतो,भेदभाव

सर्वांनाच,जवळ घेतात

उन, वारा, पाऊस सहन

करुन, पुन्हा नव्याने बहरतात..

☆

© प्रेमकवी दयानंद

संपर्क – तावरे काॅलनी.सातारा रोड.पुणे

मो 9822207068

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्रीशैल चौगुले

 कवितेचा उत्सव 

☆ सागरा ! प्राण तळमळला... ☆ श्रीशैल चौगुले ☆

☆

वीरदेहाची गाथा

देशभक्तीचा माथा

काराभिंतीला चिंता

जळलाटांना कव //

 

महाधैर्याचे ध्येय

भारतपुत्रा श्रेय

हिंदवीबल जय

दुष्टशत्रुंना भय//

 

युगेअमर क्रांती

सुर्यचंद्रमा कांती

ऐतिहासीक माती

स्वातंत्र्याचा राजा //

☆

© श्रीशैल चौगुले

डॉ.सोनिया कस्तुरे

 कवितेचा उत्सव 

☆ अक्षर अपूर्ण…. ☆ डॉ.सोनिया कस्तुरे ☆

☆

शब्दांत मांडताना

अक्षर अपूर्ण वाटे

भावना रेखाटताना

अबोध मन उसासे

*

गगनात सामावेना

हे गुढ अमुर्त गाणे

त्याग समर्पणाला

भाषाच अपुरी वाटे

*

काय सांगावे आईचे

सुखाचे अमाप ओझे

जगताना जीवघेणे

व्याकूळ अनंत कोडे

☆

© डॉ.सोनिया कस्तुरे

विश्रामबाग, जि. सांगली

भ्रमणध्वनी:- 9326818354

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

डाॅ. निशिकांत श्रोत्री 

 इंद्रधनुष्य 

☆ श्रीमद्‌भगवद्‌गीता — अध्याय ९ — राज विद्या राज गुह्यः योग — (श्लोक ११ ते २०) – मराठी भावानुवाद ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆

संस्कृत श्लोक… 

अवजानन्ति मां मूढा मानुषीं तनुमाश्रितम्‌ ।

परं भावमजानन्तो मम भूतमहेश्वरम्‌ ॥११॥

*

मानवदेही मी अवतार मूढ मला न जाणत

मनुष्य जाणुनिया मजला ते मज अवमानित ॥११॥

*

मोघाशा मोघकर्माणो मोघज्ञाना विचेतसः ।

राक्षसीमासुरीं चैव प्रकृतिं मोहिनीं श्रिताः ॥१२॥

*

चित्तभ्रष्ट हे नर आचरित आसुरी अघोर जीवन

आशा व्यर्थ कर्मे निष्फल निरर्थक त्यांचे ज्ञान ॥१२॥

*

महात्मानस्तु मां पार्थ दैवीं प्रकृतिमाश्रिताः ।

भजन्त्यनन्यमनसो ज्ञात्वा भूतादिमव्यम्‌ ॥१३॥

*

हे पार्था मोहमुक्त दैवी महदात्मा मज येती शरण

आदिस्थान मी अव्यय जाणुनी करिती माझे स्मरण ॥१३॥

*

सततं कीर्तयन्तो मां यतन्तश्च दृढ़व्रताः ।

नमस्यन्तश्च मां भक्त्या नित्ययुक्ता उपासते ॥१४॥

*

दृढव्रत होउनि योगयुक्त राहुनी नित्य

कीर्तन करुनी वंदुनिया मलाच उपासत॥१४॥

*

ज्ञानयज्ञेन चाप्यन्ते यजन्तो मामुपासते ।

एकत्वेन पृथक्त्वेन बहुधा विश्वतोमुखम् ॥१५॥

*

कोणी भजती मजला एकत्वभावाने

कोणी जाणत मजला पृथक्भावाने

ज्ञानयज्ञे भजुनी मजला विविध भावाने

उपासना करिती माझी भक्तीभावाने ॥१५॥

*

अहं क्रतुरहं यज्ञः स्वधाहमहमौषधम्‌ ।

मंत्रोऽहमहमेवाज्यमहमग्निरहं हुतम्‌ ॥१६॥

*

वैदिक कर्मकाण्डाचा मी कर्ता पितरांचे तर्पण

ओखध मी घृत मंत्र मी आहुती मी मीच हुताशन ॥१६॥

*

पिताहमस्य जगतो माता धाता पितामहः ।

वेद्यं पवित्रमोङ्कार ऋक्साम यजुरेव च ॥१७॥

*

पिता मी अन् माता ही मी पितामह मीच 

पवित्र वेद्य ॐकार सर्व वेद आहे मीच ॥१७॥

*

गतिर्भर्ता प्रभुः साक्षी निवासः शरणं सुहृत्‌ ।

प्रभवः प्रलयः स्थानं निधानं बीजमव्ययम्‌ ॥१८॥

*

गती साक्षी ईश्वर निवास शरण सखा मीच

अव्यय बीज उत्पत्ती स्थिती निधन  प्रलय मीच ॥१८॥

*

तपाम्यहमहं वर्षं निगृह्‌णाम्युत्सृजामि च ।

अमृतं चैव मृत्युश्च सदसच्चाहमर्जुन ॥ १९॥

*

तप्त करूनीया जलासिया बाष्परूप देतो मी

पुनरपि त्यासी रूप अंबुचे पर्जन्ये वर्षवितो मी

सत्यरुपाने तत्व होउनी विश्वास व्यापितो मी

असत्य त्या सगुण स्वरूपे सर्वत्र वावरतो मी ॥१९॥

*

त्रैविद्या मां सोमपाः पूतपापायज्ञैरिष्ट्‍वा स्वर्गतिं प्रार्थयन्ते ।

ते पुण्यमासाद्य सुरेन्द्रलोकमश्नन्ति दिव्यान्दिवि देवभोगान्‌ ॥२०॥

*

त्रिवेदातील कर्म करूनी अर्चिती मज यज्ञाने

सोमप ते स्वर्गप्राप्ती कामना धरिताती मनाने

तयांस खचित होते प्राप्ती पावन इंद्रलोकाची

दिव्य भोग भोगण्या प्राप्ती तयांसी श्रेष्ठ द्युलोकाची ॥२०॥

☆

अनुवादक : © डॉ. निशिकान्त श्रोत्री

एम.डी., डी.जी.ओ.

मो ९८९०११७७५४

सौ. मंजुषा सुनीत मुळे

 वाचताना वेचलेले 

☆ “निबंध…” – कवी : एडवोकेट मंजित राऊत ☆ प्रस्तुती – सौ. मंजुषा सुनीत मुळे ☆

☆

एक निबंध लिहू का सर?

तुमच्या मेलेल्या मनावर,

पोटापुरत्या ज्ञानावर,

सोईच्या न्यायबुद्धीवर,

 

एक निबंध लिहू का सर?

शेठजींच्या रग्गड पैश्यावर,

बापाच्या आंधळ्या प्रेमावर,

पाळीव कुत्र्यांच्या शेपटांवर,

 

एक निबंध लिहू का सर?

धावत आलेल्या दलालांवर,

कोठडीतल्या पिझ्झा डिलिव्हरीवर,

बर्गरने उतरवलेल्या दारूवर,

 

एक निबंध लिहू का सर?

महागड्या गाडीच्या महत्वावर,

तुच्छ दुचाकीच्या अस्तित्वावर,

निराधारांच्या निरुपद्रवी मुडद्यांवर,

 

एक निबंध तुम्ही पण लिहा सर,

कुठल्या तरी नशेत,

तुम्ही चालवलेल्या लेखणीवर,

आणि चिरडू दिलेल्या माणुसकीवर !

(पुणे पोर्श कार अपघात, निरपराध बळी, पोलीस आणि न्यायाधीशांची भूमिका आणि तातडीचा  जामीन प्रकरणावर सुचलेली कविता ! ) 

☆

कवी : ॲड.मंजित राऊत

9890949569

संग्राहिका: सौ. मंजुषा सुनीत मुळे

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

श्री रवींद्र सोनावणी

 कवितेचा उत्सव 

☆ मातृवंदना… ☆ श्री रवींद्र सोनावणी ☆

(प्रथम पुरस्कार प्राप्त कविता)

☆

आज तुझ्या त्या पावन स्मृतीला त्रिवार हे वंदन

अमुच्यासाठी झिजलिस निशीदिनी होऊनिया चंदन

 

जीवन सरले दुःख सोसता

कधी न आटली माया ममता

गरिबीचा तर शाप भयानक

तुझ्या ललाटी लिहीला होता

या व्यवहारी जगात नडले तुजला साधेपण

अमुच्यासाठी झिजलिस निशीदिनी होऊनिया चंदन

 

पंचत्वामधी विलीन होऊन

आभाळाला गेलीस भेदून

तरीही अमुच्या हृदयी उरलीस

तू प्रेमाचा सुगंध होऊन

प्रसन्न होऊन देवाने तुज स्वर्ग दिला उघडून

अमुच्यासाठी झिजलिस निशीदिनी होऊनिया चंदन

 

चंद्र सूर्य अन् तारे देखील

तव त्यागाची किर्ती सांगतील

अंगणातील फुलझाडेही

तुझ्याचसाठी बहरुन येतील

लोचनातून आठवणींचा पाझरतो श्रावण

अमुच्यासाठी झिजलिस निशीदिनी होऊनिया चंदन

☆

© श्री रवींद्र सोनावणी

निवास :  G03, भूमिक दर्शन, गणेश मंदिर रोड, उमिया काॅम्पलेक्स, टिटवाळा पूर्व – ४२१६०५

मो. क्र.८८५०४६२९९३

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

सौ.उज्वला सुहास सहस्त्रबुद्धे

 कवितेचा उत्सव 

☆ सत्य… ☆ सौ.उज्वला सुहास सहस्त्रबुद्धे ☆

☆

दुःखालाही कंटाळा आला,

वास्तव्याला राहण्याचा !

सतत प्रश्न अन् कटु सत्याला,

संगत घेऊन जगण्याचा !…..१

*

कोण तू  अन् कोण मी,

आपण सारे भाग सृष्टीचे

उत्पत्ती अन् लय यांचे,

साक्षी निसर्ग किमयेचे !….२

*

कुठे, कसे, कधी जन्मा यावे,

हे तर आपल्या हाती नाही

लक्ष योनीतून फिरता फिरता,

जगी काळ घालवतो काही !…३

*

धागे सारे मोह मायेचे ,

उगीच बांधतो स्वतःभोवती

मोहवणाऱ्या जगी  जिवाला,

गुंफून घेतो अवतीभवती !….४

*

सत्य चिरंतन मना  उमगते,

जेव्हा येते कधी आपदा

निमित्त मात्र ही असतो आपण,

भू वरी या सदा सर्वदा !…५

☆

© सौ. उज्वला सुहास सहस्रबुद्धे

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

प्रा डॉ जी आर प्रवीण जोशी

 कवितेचा उत्सव 

☆ विडंबन काव्य… ☆ प्रा डॉ जी आर प्रवीण जोशी ☆

(तुझ्या गळा माझ्या गळा कवितेचं विडंबन- कै. राजकवी भा .रा .तांबे बडोदा यांची क्षमा मागुन )

☆

पायात कळा

डोक्यात कळा

पोटात फिरतोय

वायगोळा !!

      ।। ध्रु ।।

 

तुझी कळ

माझी कळ

कुठला भोगतो

हा छळ

कुठून येणार हे बळ

मलाच तुझा कळवळा !! ।। 1 ।।

 

तुझ्या कळा माझ्या कळा

दाखवू दोघेही डॉक्टरला

 

तुला औषध

मला गोळी

आणखी इंजेक्शन कुणाला ?

वेड लागले डॉक्टरला

आपल्याला नव्हे नर्सला !! ।। 2 ।।

 

तुझी काठी

माझी काठी

फिरू दोघे नदीकाठी

सरकली गुढघ्याची वाटी

नकोच आता अटी तटी !!

(म्हातारपण हे कश्यासाठी)

हात पाय कापतात

चळाचळा ।। 3 ।।

 

तुझ्या गळा माझ्या गळा

कळा येतात वेळोवेळां

 

तुझे पित्त

माझा संधिवात

आणखी खोकला कुणाला ?

भुर्दंड नुसता खिशाला

गावठी उपाय परवडला 🤠 ।। 4 ।।

☆

© प्रो डॉ प्रवीण उर्फ जी आर जोशी

ज्येष्ठ कवी लेखक

मुपो नसलापुर ता रायबाग, अंकली, जिल्हा बेळगाव कर्नाटक, भ्रमण ध्वनी – 9164557779 

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈