डाॅ. निशिकांत श्रोत्री 

? इंद्रधनुष्य ?

☆ श्रीमद्‌भगवद्‌गीता — अध्याय १६ — दैवासुरसम्पद्विभागयोगः— (श्लोक १ ते १0) – मराठी भावानुवाद ☆ डाॅ. निशिकांत श्रोत्री ☆

संस्कृत श्लोक… 

अभयं सत्त्वसंशुद्धिर्ज्ञानयोगव्यवस्थितिः । 

दानं दमश्च यज्ञश्च स्वाध्यायस्तप आर्जवम्‌ ॥ १ ॥

*

जया ठायी नाही भय अंतर्यामी जो निर्मलीन

योगी निरंतर दृढ आर्जवे स्वाध्याय तपाचरण ॥१॥ 

*

अहिंसा सत्यमक्रोधस्त्यागः शान्तिरपैशुनम्‌ । 

दया भूतेष्वलोलुप्त्वं मार्दवं ह्रीरचापलम्‌ ॥ २ ॥

*

अहिंसा सत्य अक्रोध त्याग शांती अक्रूरता 

करुणा अलोलुपता गात्रविवेक लज्जा मृदुता ॥२॥

*

तेजः क्षमा धृतिः शौचमद्रोहो नातिमानिता । 

भवन्ति सम्पदं दैवीमभिजातस्य भारत ॥ ३ ॥

*

क्षमा तेज धैर्य अद्रोह निराभिमान नीतिमानता

लक्षणे ही जन्मजात दैवसंपन्नाची जाण भारता ॥३॥

*

दम्भो दर्पोऽभिमानश्च क्रोधः पारुष्यमेव च । 

अज्ञानं चाभिजातस्य पार्थ सम्पदमासुरीम्‌ ॥ ४ ॥

*

गर्व दंभ  अहंकार क्रोध कठोरता तथा अज्ञान

लक्षणे ही संपत्ती ही आसुरी पुरुषाची अर्जुन  ॥४॥

*

दैवी सम्पद्विमोक्षाय निबन्धायासुरी मता । 

मा शुचः सम्पदं दैवीमभिजातोऽसि पाण्डव ॥ ५ ॥

*

देवी संपदा मुक्तीदायक आसुरी होत बंधन

तव संपदा दैवी रे न करी शोक पंडुनंदन ॥५॥

*

द्वौ भूतसर्गौ लोकेऽस्मिनदैव आसुर एव च । 

दैवो विस्तरशः प्रोक्त आसुरं पार्थ मे शृणु ॥ ६ ॥

*

दैवी अथवा आसुरी केवळ मनुजाची प्रवृत्ती

कथिली दैवी तुजसी ऐक राक्षसी प्रकृती ॥६॥

*

प्रवृत्तिं च निवृत्तिं च जना न विदुरासुराः । 

न शौचं नापि चाचारो न सत्यं तेषु विद्यते ॥ ७ ॥

*

राक्षसी मनुजा नाही विवेक प्रवृत्ती निवृत्ती

सदाचरण ना सत्य ठावे अंतर्बाह्य ना शुद्धी ॥७॥

*

असत्यमप्रतिष्ठं ते जगदाहुरनीश्वरम्‌ । 

अपरस्परसम्भूतं किमन्यत्कामहैतुकम्‌ ॥ ८ ॥

*

जगदोत्पत्तीसी ईश्वर कारण  सर्वथैव असत्य

नर-मादी संभोग या जगताचे हेचि असे सत्य

जगरहाटी राहण्या अखंड काम हाचि कारण

दुजे सारे मिथ्या वदती आसुरी वृत्ती मनुजगण ॥८॥

*

एतां दृष्टिमवष्टभ्य नष्टात्मानोऽल्पबुद्धयः । 

प्रभवन्त्युग्रकर्माणः क्षयाय जगतोऽहिताः ॥ ९ ॥

*

मिथ्या ज्ञानाचा अवलंब मंद जयांची मती

अपकारी हे क्रूरकर्मी जगक्षय कारण होती ॥९॥

*

काममाश्रित्य दुष्पूरं दम्भमानमदान्विताः । 

मोहाद्‌गृहीत्वासद्ग्राहान्प्रवर्तन्तेऽशुचिव्रताः ॥ १० ॥

*

गर्व दंभ अहंकार युक्त नर अतृप्त कामनाश्रित

भ्रष्ट आचरण अज्ञानी स्वीकारत मिथ्या सिद्धांत ॥१०॥

 

मराठी भावानुवाद  © डॉ. निशिकान्त श्रोत्री

एम.डी., डी.जी.ओ.

मो ९८९०११७७५४

≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈

image_print
0 0 votes
Article Rating

Please share your Post !

Shares
Subscribe
Notify of
guest

0 Comments
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments