डॉ. ज्योती गोडबोले
जीवनरंग 
☆ विहिणी – नव्हे मैत्रिणी— भाग-१ ☆ डॉ. ज्योती गोडबोले ☆
आधी प्रशांतनं लग्न ठरवलं तेव्हा पुष्पाचा जरा विरोधच होता या लग्नाला.प्रशांत म्हणाला, “ आई,अग शोधून सापडणार नाही अशी मुलगी तुझ्यासमोर आणून उभी करतोय तर का नको म्हणते आहेस ग?काय कमी आहे कलिकामध्ये ? का उगीच नकार द्यायचा म्हणून द्यायचा?एवढी शिकलेली सुंदर हुशार माझ्याइतकाच पगार मिळणारी मुलगी मी अजिबात सोडणार नाही. ठोस कारण सांग मला नको म्हणायचं.”
पुष्पा जरा घुटमळत म्हणाली, “ तसं नाही रे! कलिका सुंदरच आहे, सगळं छान आहे, पण एकुलती एक आहे ना.”
“ बरं मग?उलट तुला बरंच वाटायला हवं. भाव्यांची सगळी इस्टेट आयतीच पडेल आपल्या खिशात’! “ उपरोधाने प्रशांत म्हणाला.आपल्या आईचा स्वार्थी,थोडा ,मतलबी स्वभाव जाणून होता प्रशांत. पुष्पा म्हणाली ,” तसं नाही रे बाबा ! पण हिच्यावर एकटीवर आईची जबाबदारी येऊन पडेल ना. वडील तर नाहीयेत म्हणतोस ना? दोन भावंडं असली की बरं असतं. आईवडील शेअर नाही का होत? “
प्रशांत म्हणाला “ हो का?मग मी नाहीये का तुमचा एकुलता एक मुलगा? करणार आहे ना मीच तुमचं?तशीच कलिकाही करील. तिने करायलाच हवं आपल्या आईचं. हा कुठला ग न्याय तुझा?मी कलिकाशी लग्न करणार आणि तिच्या आईची जबाबदारीही घेणार .नको असेल तर सांग आत्ताच. मी लगेच वेगळा फ्लॅट घेतो.” पुष्पा हादरलीच हे ऐकून. “ तसं नव्हे रे ,पण वाटलं ते सांगितलं. “
“ आई,कृपा करून हे कलिका समोर नको बोलू हं, तिला काय वाटेल?किती छान मुलगी आहे ती. तुझं काहीतरीच तिरपागडं असतं बघ.” प्रशांत म्हणाला आणि निघून गेला. वसंतराव ही झकाझकी ऐकत होतेच. पुष्पा फणफणत म्हणाली, “ तुम्ही गप्प बसून रहा बर का .. .कद्धी नका घेऊ बायकोची बाजू. काय हो चूक आहे मी म्हणते त्यात? “ वसंतराव हसत म्हणाले “ मला नका ओढू तुमच्या वादात. मी जातो जरा बाहेर.” काढता पाय घेत वसंतराव म्हणाले.
प्रशांतने चार वेळा कलिकाला घरी आणलं. खरोखरच छान होती मुलगी. कलिका मुंबईची होती आणि जॉबसाठी पुण्याला आली होती. तिच्या आईने या सगळ्याना आपलं घर बघायला बोलावलं. केवढा सुंदर होता त्यांचा फ्लॅट. मुंबईला चांगल्या एरियामध्ये. प्रशांत कधी बोलला नव्हता हे लोक इतके श्रीमंत असतील असं. कलिकाही कधी असं बोलली नव्हती .पुष्पाला अगदी कानकोंडं झालं. या सुंदर श्रीमंत मुलीनं काय पाहिलं एवढं आपल्या मुलात हेच तिला समजेना. सहा महिन्यांनी प्रशांत कलिकाचंअगदी थाटामाटात लग्न झालं आणि कलिका सोन पावलांनी घरी आली. पुष्पाला दडपणच होतं की ही श्रीमंतांची मुलगी कशी काय नांदणार आपल्या घरी. पण ती सहज सामावून गेली त्यांच्या घरात. वाटलं तितकी गर्विष्ठ अजिबात नव्हती कलिका. तिच्या आई तर फार चांगल्या होत्या स्वभावाने .आणि कित्ती काय काय करायच्या उद्योग. पुष्पाला उत्तम स्वयंपाक करायची, वाचनाची, भरतकाम ड्रॉइंगची फार आवड होती. कलिकाच्या आई मीनाताई एका कॉलेजमध्ये प्रोफेसर होत्या आणि आता निवृत्त झाल्या होत्या. मोठ्या फ्लॅटमध्ये एकट्याच रहात होत्या मुंबईला.
त्या दिवशी वसंतराव फिरायला गेले आणि चक्कर येते म्हणून मधूनच घरी आले. ‘ जरा झोपतो ग,’ असं म्हणून झोपले. बराच वेळ झाला तरी अजून कसे उठले नाहीत. पुष्पा उठवायला गेली, तर झोपेतच वसंतराव गेलेले होते. काहीही होत नसताना, कोणतीही पूर्वसूचना नसताना अचानकच त्यांना हृदयविकाराचा झटका आला आणि ते गेलेच ! सगळ्यांना फार मोठा धक्का होता हा. पुष्पा तर कोलमडूनच गेली. कधीही वसंतरावांशिवाय रहायची सवय नव्हती तिला. हळूहळू एकटं रहाण्याची सवय करावी लागली तिला. यावेळी कलिकाने तिला खूप आधार दिला आणि जपलेही. आपल्या आईचे उदाहरण दिले आणि म्हणाली, “ तुम्हीही आता खंबीर व्हायला हवं हो आई. माझ्या आईकडे बघा.खूप लवकर गेले माझे बाबा, पण माझी आई खंबीर राहिली आणि तिने मला एकटीने वाढवले.आणि स्वतःला खूप व्यस्त ठेवले तिने आणि म्हणूनच मी इतकी शिकले, मोठी झाले.”
पुष्पाने हळूहळू स्वतःला सावरले आणि आपले आयुष्य सुरू केले. लग्नाला पाच वर्षे झाली. कलिकाला दोन मुलंही झाली आणि अचानक प्रशांतला आणि कलिकाला अमेरिकेची ऑफर आली. दोघांच्याही आया म्हणाल्या, “अरे मिळतेय संधी तर जा. आम्ही अजून तरी चांगल्या आहोत तब्बेतीने. नंतरचं बघू नंतर. जा तुम्ही.” कलिका आणि प्रशांत सध्या दोन वर्षासाठी म्हणून अमेरिकेला गेले.
प्रथम प्रथम पुष्पाला अतिशय बेचैन वाटले, पण नंतर तिने स्वतःला गुंतवून घेतले कितीतरी गोष्टीत. तिने आता दुपारी ड्रॉइंगचे क्लास घ्यायला सुरुवात केली आणि तिला छान रिस्पॉन्स मिळायला लागला. छान वेळ जायला लागला तिचा. एक दिवस सकाळी कलिकाचा फोन आला पुष्पाला. “ आई तुम्हाला एक विनंती होती .माझी आई काल बाथरूम मध्ये पडली आणि फार काही नाहीये पण हाताला फ्रॅक्चर झालंय. तुम्ही प्लीज चार दिवस जाऊ शकाल का?डावा हात आहे तिचा पण जरा थोडी मदत लागेल.नोकर आहेत पण मला फार काळजी वाटतेय हो.मी तर इतक्या लांबून येऊ शकत नाही ना.” कलिका तर रडायलाच लागली फोनवर.” पुष्पा म्हणाली ,” कलिका डोळे पूस बघू. हे बघ काळजी नको करू. मी आत्ताच सकाळी निघते मुंबईला. मी त्यांच्या घरी राहीन आणि तसं वाटलं तर त्याना आपल्या घरी पुण्याला घेऊन येईन की.तू मुळीच नको काळजी करू ग. ” कलिकाला धीर आला आणि ती म्हणाली आई, “ कळवत रहा हं. किती रिलॅक्स वाटलं तुम्ही जाताय म्हणून ! थँक्स आई “ .
पुष्पा लगेचच मुंबईला टॅक्सीने गेली. मीनाताईंना खूप आनंद झाला त्यांना बघून. “ अग बाई ! कलिकाने दिसतोय फोन केलेला लगेच. काय मुलगी हो. म्हणाले होते मी नको कळवू तुम्हाला. काळजी वाटते हो . नशिबाने डावाच हात आहे म्हणून त्यातल्या त्यात बरं म्हणायचं.” मीनाताई म्हणाल्या.
पुष्पा म्हणाली, “ आता आलेय ना मी,मग करा मस्त आराम.” पुष्पाने घर ताब्यात घेतले. स्वयंपाकाच्या बाईना सूचना दिल्या. मीनाच्या लगेच लक्षात आले,पुष्पा सुगृहिणी आहे आणि उरकही खूप आहे तिला .बाई यायच्या आत सुंदरसा नाश्ता तयार असायचा तिचा. दोघी विहिणी मजेत बाल्कनीत बसून चहा नाश्ता घ्यायच्या. मीनाला खूप आराम मिळाला पुष्पामुळे. “ पुष्पा,आपण मैत्रिणीच जास्त झालो नाही,विहिणी पेक्षा?मग आता मला ए मीना म्हण बघू.आणि मी तुला ए पुष्पा. चालेल ना? “ हसत हसत दोघीही तयार झाल्या.
मीनाचे प्लास्टर निघाल्यावर मीनाने खूप फिरवले पुष्पाला मुंबईत. दोघी चांगली नाटके बघून आल्या,बागेत गेल्या भेळ खाल्ली.मीना म्हणाली, “ खरं सांगू पुष्पा, मला अशी जवळची मैत्रिणच नव्हती ग.कित्ती छान मैत्रीण मिळाली तुझ्यामुळे. आता ही मैत्री कायम ठेवायची आपण.विहिणी नंतर. मैत्रिणी आधी.!”
“ हो ग मीना,मलाही फार आवडलीस तू.असेच मस्त रहात जाऊया आपण. आता जाऊ ना मी पुण्याला? रहाशील ना नीट? “ मीनाच्या डोळ्यात पाणी आलं. “ कित्ती छान काळजी घेतलीस पुष्पा . खूप खूप आभार ग बाई तुझे. असेच प्रेम ठेव. दुनिया काही का म्हणेना.आपण हे मैत्रीचं नातं कायम जपूया.”
पुष्पा पुण्याला परत आली. कलिकाला अतिशय आनंद झाला. तिने सासूचे शंभर वेळा तरी आभार मानले.
“ अग त्यात काय कलिका? अडचणीला नको का जायला आपल्या माणसाकडे? तीही आली असतीच की माझ्या अडचणीला.आम्ही आता चांगल्या मैत्रिणी झालोय बरं का. विहिणी नाही काही.” पुष्पा हसून म्हणाली.
नंतर आला मे महिना.
“ मीना,कोकणातून आमच्या घरी आंबे येतात घरचे.आमच्या चुलतसासूबाई पाठवतात ..येतेस ना? मुकाट बॅग भर.” मीना आढेवेढे न घेता आली. “ अग पुष्पा,काय ग सुंदर हापूस हा ! असला अस्सल हापूस कित्ती वर्षांनी खाल्ला मी .. वा वा.”
– क्रमशः भाग पहिला
© डॉ. ज्योती गोडबोले
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
