श्री अरविंद लिमये
जीवनरंग 
☆ कथा – ‘हॅंडल वुईथ केअर…’ – भाग – 3 ☆ श्री अरविंद लिमये ☆
(पूर्वसूत्र – आज मी स्वत:च्या डोळ्यांनी पाहिलंच आहे की.दहा किलोच्या साखरेच्या जड पिशव्या तुम्ही का वहायच्या?तेही या वयात?वहिनी नोकरीसाठी रोज मिरजेला जा-ये करते.गॅरेजच्या कामासाठी दादाचंही मिरजेला जाणं येणं असतंच ना?एक दिवसाआड का होईना त्याचा मोटारसायकलवरुन
एखादातरी हेलपाटा होतोच. मग ही कामं त्या दोघांनी का नाही करायची? मी आज वहिनीशी स्पष्टपणे बोलणारच आहे ह्या विषयावर..”
“ए..वेडी आहेस का तू?तू..तू तिला यातलं कांहीही बोलायचं नाहीss”
“का नाही बोलायचं ?दादाशी तरी मी बोलणारच.त्याला चांगली खडसावून विचारणार.”)
“सावू..,हे बघ,तू रागाच्या भरात कांही बोलशील आणि दूधात मिठाचा खडा पडावा तसं सगळंच नासून जाईल.ऐक माझं.तू लक्ष घालावंस असं खरंच कांही नाहीय..”
हे खरं की खोटं तिला समजेचना.ती अगदी हळवी होऊन गेली.आण्णांच्या काळजीने तिचे डोळे भरून आले.
“सावू, काय झालं?” ती त्यांना बिलगली आणि हमसाहमशी रडत राहिली. ते पाहून आण्णा विचारात पडले.तिला हलक्या हाताने थोपटत राहिले. आपल्या या हळव्या मुलीचा त्यांना आधार वाटला आणि तिची काळजीही..
“सावू, हे बघ,शांत हो. मी जे सांगतो ते नीट ऐक. तुझ्या वहिनीने घरी कामासाठी दोन बायका ठेवलेल्या आहेत.त्यांच्या मदतीने सगळी घरकामं तीच करते.सगळं आणणं-सवरणं, बाजारहाट दादा बघतो.’तुम्ही आज अमुक एक काम करा’ असं त्या दोघांपैकी कुणीच मला आज पर्यंत कधीच सांगितलेलं नाही. अंगणातला केर काढायला मी पहिल्यांदा हातात झाडू घेतला तेव्हा तुझ्या वहिनीनेच तो माझ्याकडून काढून घेतला होता. रात्री त्या दोघांना सगळं आवरून झोपायला खूप उशीर व्हायचा. तरी मी केर काढू नये म्हणून दोघांपैकी कोणीतरी लवकर उठून ते काम करू लागला.अखेर एके दिवशी त्या दोघांना समोर बसवून मी माझ्या पद्धतीने त्यांना समजावून सांगितलं आणि फक्त ते तेवढंच काम माझ्याकडे घेतलं. मी तेवढंच काम प्रयत्नपूर्वक करू शकतो म्हणून मी ते करतो”
“आणि त्या साखरेच्या दहा किलो ओझ्याचं काय?”
“ती शुगरमिलच्या शेअर्सवरची साखर होती. शेवटची तारीख जवळ येत होती आणि दोन तीनदा प्रयत्न करूनही दादाच्या वेळा जमत नव्हत्या. एकदा मी त्यांना ‘हवं तर मी आणतो’असं म्हटलं तर तोच ‘साखर फुकट जाऊ दे पण तुम्ही जायचं नाही’असंच म्हणाला होता.आज शेवटची तारीख होती. मी मोकळा होतो म्हणून त्यांना न सांगता मीच आपण होऊन गेलो होतो.मी जायला नको होतं हे त्या पिशव्या प्रथम उचलल्या तेव्हा समजलं..”
सविता विचारात पडली. हे सगळं असंच असेल?आण्णा खूप सोशिक आहेत हे ती विसरू शकत नव्हती.ते त्या दोघांना पाठीशी घालत नसतील कशावरून? सविताच्या हळव्या मनात रुतून बसलेला हा प्रश्न आण्णांच्या गावीच नव्हता.
“सावू, तुला सांगू?तुझ्या आईचं आजारपण म्हणजे कसोटीच होती एक.माझी आणि दादाची नसेल एवढी तुझ्या वहिनीची.पण ती त्या कसोटीला पूर्णपणे उतरलीय.सगळी रजा आधीच संपल्यानंतर ती दोन महिने बिनपगारी रजा घेऊन घरी थांबली होती.मी तुझ्या वहिनीला खूपदा सुचवलं होतं ‘आपण सावूला बोलून घेऊ. थोडे दिवस ती रजा घेईल’असं.पण तुझी वहिनी ‘इतक्यात नको’ म्हणाली होती. ‘सविताताई आपल्या हुकमाचा एक्का आहेत. तो आत्ताच कशाला वापरायचा? होईल तितके दिवस मी मॅनेज करते. अगदी अडेल तेव्हा त्या आहेतच’ असं ती म्हणायची.याच बाबतीत नाही सावू,तिने एरवीही स्वतःपुरता विचार कधीच केलेला नाही. तुला सांगू? अशी एखादी वेळ येते ना तेव्हाच माणसाची खरी परीक्षा होत असते.त्या सगळ्याकडे पहाणारी आपली नजर मात्र स्वच्छ हवी.”
सविताला हे पटत होतं पण स्वीकारता येत नव्हतं. “माझ्यावरील प्रेमापोटी सावू,आज तू त्या दोघांवर मात्र तुझ्याही नकळत अन्याय करत होतीस. म्हणून तुला हे सगळे सांगावं लागलं.जसा मी तसेच सावू ते दोघेही तुझेच आहेत. आजवर तुझी आई सोडली तर मनातली एक गोष्ट मी बाकी कुणाजवळ कधीच बोललो नाहीय. आज तुला मात्र ते सांगणं गरजेचं वाटतंय.”
“कोणती गोष्ट आण्णा?”
“तुझा विश्वास नाही बसणार सावू,पण तुझ्या वहिनीच्या हातचा स्वैपाक मला कधीच आवडायचा नाही.तुझ्या आईच्या हातच्या चवीनं मला लाडावून ठेवलं होतं.तुझ्या वहिनीनं स्वैपाक केला असेल,तेव्हा ती आसपास नसताना ,तुझी आई न बोलता माझ्या आवडीचं कांहीबाही रांधून मला खाऊ घालायची.आज ती नाहीय.पण कसं कुणास ठाऊक,आता मात्र तुझ्या वहिनीनं केलेल्या स्वैपाकाची चव मला वेगळी पण चांगली वाटते.पूर्वीची गोष्ट वेगळी होती.हीसुध्दा सगळं मनापासून आणि प्रेमाने करते हे जाणवल्यानंतरची आजची गोष्ट वेगळी आहे.फरक आपल्या दृष्टिकोनात असतो सावू. खरं सांगायचं तर सगळी माणसं आपलीच असतात.आपण त्यांच्याकडे त्याच आपुलकीने पाहिलं तर खऱ्या अर्थाने ती आपली होऊन जातात. नाहीतर मग नातेबंध तुटायला वेळ नाही लागत.एक सांगतो ते कायम लक्षात ठेव.नाती जवळची लांबची कशीही असोत, ती नाजूक असतात. त्यांना ‘हॅंडल वुईथ केअर’ हे लेबल मनोमन लावूनच टाकायचं. तरच ती हलक्या हाताने जपता येतात.नात्यांचं खरं महत्व तुझी आई गेली तेव्हा मला समजलं. सावू.एकटा, केविलवाणा होऊन गेलो होतो गं मी.पण तुझ्या दादा-वहिनीने मला समजून घेतलं. सांभाळलं. म्हणूनच त्या दुःखातून इतक्या लवकर मी स्वतःला सावरु शकलो.
त्या दोघांवर अचानक टाॅर्चचा प्रकाशझोत पडला आणि दोघेही दचकले.
“गप्पा संपल्या की नाही अजून ?”दादाने हसत विचारलं.दादा वहिनी दोघंही त्यांना न्यायला आले होते. तोवर भोवताली इतकं अंधारून आल्याचं त्याना समजलंच नव्हतं. सविताचं मन तर कितीतरी दिवस अंधारातच बुडून गेलं होतं.पण आण्णांच्या बोलण्यामुळे तो अंधार मात्र आता विरून गेला होता.सगळं कसं लख्ख दिसू लागलं होतं. सविता तटकन् उठली. पुढे झेपावली. वहिनीच्या गळ्यात पडून बांध फुटल्यासारखं रडत राहिली.ती असं का करतेय दोघांनाही समजत नव्हतं.
“आण्णा, काय झालंय हिला असं अचानक?” दादानं विचारलं.
तिला काय झालंय ते फक्त आण्णांनाच माहीत होतं.पण ते सगळं त्यांनी गिळून टाकलं. स्वतःशीच हसले.
“काही नाही रे.तिला तिच्या आईची आठवण झाली असेल. म्हणून हिला बिलगलीय.”
आण्णा बोलले ते अनेकार्थांनी खरं होतं. निदान आज, या क्षणापुरती तरी वहिनी तिची आईच झाली होती जशी काही. सविता हा क्षण मनात अतिशय हळुवारपणे जपून ठेवणार होती…!!
– पूर्णविराम –
©️ अरविंद लिमये
सांगली
(९८२३७३८२८८)
≈संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – सौ. उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे/सौ. गौरी गाडेकर≈
