श्री सुहास सोहोनी
मनमंजुषेतून
☆ कोकणचं पाणी…भाग 1 – श्रुती आगाशे ☆ संग्राहक – श्री सुहास सोहोनी ☆
बुधवारी आमच्या एका स्वयंसेवक मित्राने आम्हा चौघींना चिपळूणच्या एका शाळेत सोडलं आणि नंतरच्या ४ दिवसांत आयुष्य किती unpredictable आहे ह्याची क्षणोक्षणी प्रचिती येणारे अनुभव आले !
प्रत्येक गोष्ट ही योजलेली असते आणि त्याचा नियोजनकर्ता वेगवेगळ्या पातळ्यांवर मनुष्याची परीक्षा पाहत असतो हा विचार कोरोना आल्यापासून वेळोवेळी पटतो.
मागच्या सोमवारी ऑफिसचं काम करत बसले होते. मनात एकीकडे आठवड्याभरात काय कामं कधी आणि कशी करायची आहेत याचे विचार चालू होते. पण, man proposes and God disposes ! त्यामुळे एका मित्राचा मेसेज आला आणि त्यानंतरच्या दहाव्या मिनिटाला माझं मनाशी पक्कं ठरलं होतं की मी कोकणात होणाऱ्या पूरग्रस्तांच्या मदतकार्यात सहभागी होतेय.
‘आतून आलेलं gut feeling कधीच झिडकारून टाकायचं नाही, त्यावर फक्त विश्वास ठेवायचा ‘ हे मला आता पार कळून चुकलंय.
मदतकार्यासाठी संघाचे स्वयंसेवक जाणार होते, पण मी मुलगी असल्याने तिथे माझी राहण्याची व्यवस्था नसेल आणि मदतीपेक्षा आपली अडचणच होईल ही भावना सर्वात पहिले मनात आली. पण तरीही एका स्वयंसेवक मित्राला फोन केला आणि माझ्या मनातली ही भावना त्याला सांगितली. त्यावर ‘अगं, मुलींचीही तितकीच गरज आहे तिथे ‘ हे अनपेक्षित उत्तर ऐकून मी थक्क झाले. अर्ध्या तासात ६ जणींची नावं आली.
पुढची समस्या होती ऑफिसमधून सुट्टी मिळण्याची ! पण माझ्या अधिकारी आत्मकेंद्री नसल्यामुळे तेही शक्य झालं आणि बुधवारी आम्ही चार जणी बाकी १७ मुलांबरोबर कोकणात गेलो.
I told you, never doubt a gut feeling!
(दरम्यान, आई-बाबांना विचारण्याची एक formality सुद्धा यशस्वीरित्या मी पार पाडली.)
मुलींची व्यवस्था चिपळूणमध्ये होती आणि कामही चिपळूणमध्येच करायचं होतं. ‘राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ’ हे management चे एक उत्तम institute आहे असं म्हटलं तरी ते चुकीचं ठरणार नाही हे अनुभवाशिवाय पूर्णपणे पटणार नाही.
आम्ही चिपळूणमध्ये पोहचलो, तिथे महिला विभागाची प्रमुख भावनाताई (जिच्या एका ‘या’ वर आम्ही तिथे गेलो होतो), ती म्हणाली, ‘शांतपणे बसा, चहा घ्या आणि आजूबाजूला जे घडतंय त्याचं निरीक्षण करून हे वातावरण स्वतःत सामावून घ्या. मग आपोआप कामाला लागाल.’ आम्ही exact तसंच केलं आणि पुढच्या दहाव्या मिनिटाला आम्ही त्या व्यवस्थेचा एक भाग होऊन गेलो. पूरग्रस्तांसाठी भरपूर ठिकाणाहून विविध प्रकारचे दान येत होते. त्याचं वर्गीकरण करून वितरणासाठी kits बनवणं हे प्रामुख्याने आमचं काम होतं. मदतकार्यासाठी जाताना तिथे जाऊन गाळ साफ करणं, लोकांची घरं साफ करणं, आणि घाण, रोगराई असा कसलाच अतिविचार न करता पडेल ते काम करणं ही तयारी मनात घेऊन आम्ही गेलो होतो. पण, again, man proposes and God disposes. आम्हाला काम होतं kits तयार करण्याचं ! अपेक्षेप्रमाणे काम न मिळूनही तितक्याच निष्ठेने आणि तितक्याच सेवाभावाने काम करता आलं पाहिजे हा आयुष्यासाठी खूप मोठा अनुभव त्या क्षणी आम्हाला मिळाला. हे एक life management skill आहे जे कुठेच शिकवलं जात नाही आणि शिकवून समजण्यासारखंही नाही. आम्ही कामाला लागलो !
तिथे जवळजवळ २०० स्वयंसेवक आणि सेविका त्यांना नेमून दिलेली कामं मन लावून करत होती. कुणी ट्रकमधून सामान उतरवत होतं, कुणी टेम्पोत सामान भरत होतं. एक सेविका आणि एक स्वयंसेवक निष्ठेने चारही दिवस स्वयंपाकाच्या खोलीत सगळ्या कार्यकर्त्यांसाठी आणि तिथे येणाऱ्या प्रत्येक भुकेल्या व्यक्तीसाठी स्वयंपाक करण्याचं काम करत होते. एक जण पाण्याच्या रिकाम्या बाटल्या गोळा करत होता, काही जण स्वच्छतागृहांची आणि एकूणच शाळेची स्वच्छता राखली जाईल यासाठी कार्यरत होते. काही जण एका वर्गात बसून याद्या, नियोजन करत होते तर काही जण बाहेर पूरग्रस्त ठिकाणी जाऊन सामानाचं वितरण, लोकांच्या समस्या जाणून घेण्याचं काम करत होते. काही जणांनी वाहनचालकाची जबाबदारी घेतली होती तर काही जण चालू असलेल्या कामांची नोंदणी करत होती. प्रत्येक जण त्याला मिळालेलं काम सर्वोत्तम करण्याच्या प्रयत्नात होता आणि ह्यालाच सज्जनशक्ती म्हणतात. ही सगळी सज्जन माणसं एकत्र आणून त्यांची सज्जनशक्ती करण्याचं काम संघ गेली जवळपास ९०हून अधिक वर्ष करत आहे !
क्रमशः….
लेखिका : -श्रुती आगाशे.
संग्राहक : – सुहास सोहोनी
≈ संपादक – श्री हेमन्त बावनकर/सम्पादक मंडळ (मराठी) – श्रीमती उज्ज्वला केळकर/श्री सुहास रघुनाथ पंडित /सौ. मंजुषा मुळे ≈
