श्री सुजित कदम
(श्री सुजित कदम जी की कवितायेँ /आलेख/कथाएँ/लघुकथाएं अत्यंत मार्मिक एवं भावुक होती हैं. इन सबके कारण हम उन्हें युवा संवेदनशील साहित्यकारों में स्थान देते हैं। उनकी रचनाएँ हमें हमारे सामाजिक परिवेश पर विचार करने हेतु बाध्य करती हैं. मैं श्री सुजितजी की अतिसंवेदनशील एवं हृदयस्पर्शी रचनाओं का कायल हो गया हूँ. पता नहीं क्यों, उनकी प्रत्येक कवितायें कालजयी होती जा रही हैं, शायद यह श्री सुजित जी की कलम का जादू ही तो है! आज प्रस्तुत है उनके द्वारा श्री अनिल पाटील जी के काव्य संग्रह “थँक्यू बाप्पा ” का निष्पक्ष पुस्तक परिक्षण (पुस्तक समीक्षा )। आप प्रत्येक गुरुवार को श्री सुजित कदम जी की रचनाएँ आत्मसात कर सकते हैं। )
☆ साप्ताहिक स्तंभ – सुजित साहित्य #39☆
☆ वाचन संस्कृती विकसित करणारा नाविन्य पूर्ण कथासंग्रह – थॅक्यू बाप्पा ☆
पुस्तक परिक्षण
पुस्तकाचे नाव – थँक्यू बाप्पा
लेखक – अनिल पाटील
प्रकाशक – चपराक प्रकाशन,पुणे
बुकगंगा ऑनलाइन लिंक >>>> ‘थँक्यू बाप्पा
मी काही फार मोठा समिक्षक वैगरे नाही. पण बर्‍याच ठिकाणी परीक्षण केल्याने वाचनाचा आस्वाद शोधक नजरेने घेण्याची सवय लागली. लेखक अनिल पाटील यांचा थॅक्यू बाप्पा हा कथासंग्रह माझ्या सारख्या चोखंदळ रसिकांच्या अपेक्षा आणि जिज्ञासा पूर्ण करणारा आहे.
चपराक प्रकाशनाने प्रकाशित केलेला एकशेवीस पानांचा हा कथासंग्रह मुखपृष्ठासह अतिशय सुंदर सजला आहे. विषयाचे वैविध्य, नाविन्यता, चतुरस्र, परखड, रास्त आणि कणखर मते मनोगतात वाचायला मिळाली. कौटुंबिक जीवनातील बारकावे हळुवारपणे टिपून घेत अनेक वैशिष्ट्य जोपासत हा संग्रह सजवला आहे. मनापासून भावलेले शब्द साध्या सोप्या भाषेत पण प्रभावी पणे या कथांनी व्यक्त केले आहेत
किल्लारी येथे झालेल्या भुकंपाच्या पार्श्वभूमीवर बेतलेली ही कथा संग्रहाचे मुख्य आकर्षण ठरली आहे. सामाजिक भान जपणारी आणि प्रखर वास्तव टिपणारी ही कथा संवेदनशील लेखनशैलीने परीपूर्ण झाली आहे. *भूकंपाच्या काळ्या ढगाला लागलेली रूपेरी कड* , प्रांतिक भाषेतील विशिष्ट संवाद शैली, वैयक्तिक दुःख विसरून नेमून दिलेल्या कामात एकरूप झालेला रामसिंग, ढिगा-यातून बचावलेली मुलगी पाहून भावविवश झालेला पिता, वाचकांना खिळवून ठेवणारे सशक्त कथानक यांनी पहिलीच कथा गणेशाचा आशिर्वाद मिळवून देते. आणि प्रत्येक कथा ताकदीने व्यक्त करण्याचा श्रीगणेशा करते. रसिकांची पसंती या पहिल्याच कथेने जोरदारपणे घेतली आहे. भूमिकन्या गेली हा शब्द काळजात घर करून राहिला. *सुख के क्षण प्रदान करने वाला सुखकर्ता हे शब्द प्रयोग चपखल ठरले आहेत* एका मुलीला आणि पालकांना मिळालेला निवारा रामसिंगच्या परीवाराचे दुःख हरण करणारा आहे. त्यामुळे या कथेचे शिर्षक साहित्यात एका विशिष्ट उंचीवर ही कथा घेऊन जाते. अनेक जाणिवा, नेणिवा आणि भावना यांचे उत्कट दर्शन या कथेच्या शब्द चित्रणातून झाले आहे.
प्रसिद्ध साहित्यिक प्रा. व .बा. बोधे यांची मार्गदर्शन करणारी विस्तृत प्रस्तावना संग्रहाची लोकप्रियता अधिक वाढवते. योग्य समिक्षण आणि परीक्षण सरांनी केले आहेच. संग्रहाचे अचूक विश्लेषण त्यांनी केले आहे.
मराठवाड्यातील खेड्यातला भुकंपग्रस्त राजू फलाट नंबर दहा ते कारगिल व्हाया इराॅस हे नाविन्य पूर्ण नाव कथेची उत्सुकता वाढवते. कलाटणी देणा-या अनेक घटना एकाच कथेचे गुंफण्याची कला नाविन्य पूर्ण वाटली. राजूचे बदलत जाणारे व्यक्ती मत्व , परीवर्तन आणि त्याचा होणारा सत्कार हा सर्व प्रवास रमणीय ठरला आहे. या सर्व प्रसंग चित्रणात वाचकांना खिळवून ठेवण्याचे सामर्थ्य आहे. अनेक छटा असलेली ही कथा खूप वेगळी आणि दमदार वाटली. लेखकाने केलेली नायकाची कानउघाडणी आणि त्यातून झालेले त्याचे परीवर्तन, भावनिक आंदोलने या कथेत खूपच भारदस्त पणे व्यक्त झाली आहेत. माणूस माणसाला बदलवू शकतो हा संदेश देणारी ही कथा खूप आवडली.
*सबाह अल खेर* ही कथा परदेशातील संस्कृतीचे दर्शन घडविणारी सक्षम प्रेमकथा. इराक मधील मिस स्वाद आणि स्टेशन मास्तर अमित यांची प्रेमकथा एका वेगळ्याच विश्वात घेऊन जाते. युद्धानंतरची इराकची परीस्थिती, रान हिरवे डोळे, लालचुटुक पातळ ओठ, अरेबिक शब्दांची तोंड ओळख, भारतीय संस्कृतीचा गोडवा आणि स्वतः विवाहित असुनही रंगत जाणारी प्रेमकथा, खूपच नाविन्य पूर्ण पद्धतीने हाताळली आहे.
*रूपाताई तुस्सी ग्रेट हो* ही रूपा आणि प्रकाश यांची कथा महापालिकेच्या भ्रष्ट कारभार उघड करणारी आहे. ललवाणी संकुलातील ही कथा सामाजिक आणि राजकीय हितसंबंधावर मार्मिक भाष्य करते. एक आघात करण्याची क्षमता या कथेच्या आशयात आहे. आशयघनता आणि समाज प्रबोधन करण्यात ही कथा यशस्वी ठरली आहे. संघर्ष आणि लढा यांचे यथार्थ वर्णन या कथेत केले आहे.
पाऊलवाट चुकलेल्या मुलाची *पुंडलिक वरदे हारी विठ्ठल* ही कथा असाच मनाला चटका लावून जाते. समीर आणि शबाना यांची प्रेमकथा एका वेगळ्या पार्श्वभूमीवरून हाताळली आहे. दहशतवादाचा धोका, इसिस चे मायाजाल, मुंबई मिशन ब्लास्ट चा गुन्हेगारी तडका देत कल्पना आणि वास्तवता यांच्या मिश्रणात ही कथा धार्मिक, कौटुंबिक, आणि सामाजिक बांधिलकी जपत आपला स्वतःचा ठसा उमटवून जाते.
झुकझुक झुकझुक आगीनगाडी,कश्या साठी पोटासाठी? वचन पूर्ती, थॅक्यू बाप्पा या सर्व कथा नव नवीन पद्धतीने साकार झाल्या आहेत. रेल्वेतील कामकाज विभागाचे बारकावे, रेल्वे विश्वातील प्रवास, या श्रेत्रातील सांकेतिक शब्द, आणि वैशिष्ट्य पूर्ण विदेशी भाषा या संग्रहातून या विविध कथाद्वारे पुढे आली आहे.
लेखकाची व्यक्ती गत भावनिक ,कल्पनारम्य आणि वैचारिक गुंतवणूक या लेखसंग्रहाचे आगळेवेगळे वैशिष्ट्य ठरली आहे. गणपती बाप्पाला पत्र लिहिणारी छोटीशी आरोही संपूर्ण कुटुंबाला पुर्ण पणे कसे सावरते हे शब्द कौशल्य अजमावण्या साठी हा कथासंग्रह पुन्हा पुन्हा वाचावा असा ठरला आहे. कथेची शिर्षक नेहमीच्या पेक्षा वेगळी असली तरी प्रत्येक कथेला अनुरूप ठरली आहे. त्यामुळे हा संग्रह दर्जेदार आणि वैविध्य पूर्ण साहित्य निर्मिती करणारा ठरला आहे. कथेच्या सर्व बारीक सारीक गोष्टी नाविन्यता जोपासत अनिलजी आपण आपले श्रेष्ठत्व सिद्ध केले आहे. रसिकांना खिळवून ठेवणारी शब्द शैली आणि विचारांची नवी दिशा देणारे कथाबीज आपण या संग्रहात खूप सुंदर रूजवले आहे. अनेक ठिकाणी केलेले निरिक्षण, वाचन व्यासंग, आणि शब्द सामर्थ्य यांनी समृद्ध झालेला थॅक्यू बाप्पा हा लेखन संग्रह मनोरंजनातून विचारांची देवाणघेवाण करणारा एक चिंतन शील कथा संग्रह आहे. वाचन संस्कृती विकसित करणारा नाविन्य पूर्ण कथासंग्रह म्हणून या संग्रहाचा आवर्जून उल्लेख करावा लागेल. खूप खूप गोष्टी या कथेतून लेखक म्हणून आपण रसिकांना दिल्या आहेत. रसिकांच्या उत्तम साहित्य वाचनाच्या अपेक्षा या संग्रहाने समर्थ पणे पूर्ण केल्या आहेत. या सर्व प्रवासात घनश्याम पाटील आणि चपराक परीवाराचे योगदानही तितकेच महत्त्वाचे आहे.
आपल्या पुढील यशस्वी वाट चालीस हार्दिक शुभेच्छा. आणि अतिशय वेगळा आणि दर्जेदार कथासंग्रह रसिकांना दिल्या बद्दल एक साहित्य रसिक म्हणून मनापासून थॅक्यू
*सुजित कदम, पुणे*
