Category: मराठी आलेख

कवयित्री शांताबाई शेळके विशेषांक सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे   काव्यानंद   ☆ जीवलगा राहिले दूर घर माझे - शांता शेळके ☆ कवितेचे रसग्रहण – सुश्री मंजुषा सुनीत मुळे☆ जिवलगा sss श्रेष्ठ आणि ज्येष्ठ साहित्यिका श्रीमती शांता शेळके यांना सादर वंदन. साहित्याच्या सर्वच प्रकारात ज्यांनी उत्तम आणि असामान्य कामगिरी केली आहे, अशा शांताबाईंबद्दल किती आणि काय लिहावे? पण सामान्य रसिकांपर्यंतही सर्वाधिक पोहोचली ती त्यांची काव्यलेखनातली कारागिरी. काव्याचेही अनेक प्रकार त्यांनी लीलया हाताळले होते. आज त्यांच्या स्मृती जागवतांना, अतिशय लोकप्रिय असणारे त्यांचे गीत ‘जिवलगा…’, याबद्दल काही लिहिण्याचा हा छोटासा प्रयत्न🡪                             जिवलगा, राहिले रे दूर घर माझे ।                             पाऊल थकले, माथ्यावरचे जड झाले ओझे ॥   किर्र बोलते घन वनराई             सांज सभोती दाटुन येई             सुखसुमनांची सरली माया, पाचोळा वाजे  ॥१॥   गाव मागचा मागे पडला             पायतळी पथ तिमिरी बुडला             ही घटकेची सुटे सराई, मिटले दरवाजे ॥२॥   निराधार मी, मी वनवासी             घेशिल केव्हा मज हृदयासी?             तूच एकला नाथ अनाथा, महिमा तव गाजे ॥३॥    कविता नुसती वाचण्यापेक्षा तिला चाल लावून सादर केली तर ऐकणाऱ्याला जास्त भावेल या विचाराने कवी सोपानदेव चौधरी, संजीवनी मराठे...

 ☆ मनमंजुषेतून ☆ कल्पवृक्ष भेटला तर.... विषय एक : दोन बहिणी – दोन लेख ☆ सौ. राधिका भांडारकर आणि सुश्री अरूणा मुल्हेरकर ☆  ☆ कल्पवृक्ष भेटला तर.. ☆ सौ. राधिका भांडारकर ☆ देव जरी मज कधी भेटला। माग हवे ते माग म्हणाला.....हे गाणं मला फार आवडायचं. अजुनही आवडतं...तेव्हां विचार करायची, खरंच देव भेटला तर...?नियोजन हा माझा स्थायी स्वभाव असल्यामुळे मी अगोदरच मागण्यांची यादी करुन ठेवली होती...कारण ऊगीच देव घाईत असला तर ऊशीर नको व्हायला.... आपली तयारी असलेली बरी...!! पण देव काही भेटला नाही.जगाचा कारभार सांभाळण्यात इतका गुंतला की माझ्यासारख्या सूक्ष्म जीवासाठी त्याला वेळच मिळाला नाही... माझी यादी वर्षानुवर्षे तशीच पडून आहे.... आणि आता अलीकडे माझ्या मनात सहज विचार आला, देव नाही तर नाही, त्याचा एखादा सचीव भेटला तर.... शंकराच्या देवळांत नाही का..? आधी नंदीला पुजावे लागते... मानवाच्या बाबतीतही कुणा स्टारची भेट हवी असेल तर अगोदर सेक्रेटरीशीच बोलावे लागते..... मग आठवलं...कल्पवृक्ष...!! स्वर्गातला देवांचा सहकारी...तो भेटला तर...? मी जपून ठेवलेली ती यादी बाहेर काढली...एकेका मागणीवरुन नजर फिरवली...... तशी म्हणा मागण्यांची सवय माणसाला जन्मजातच असते....मानवाचा पहिला ट्याँहा च मुळी मातेच्या दूधाची मागणी करण्यासाठी...

सुश्री आसावरी केळकर-वाईकर   ☆ सूर संगत (भाग – ४) – भाग्यद बिभास १ ☆ सुश्री आसावरी केळकर-वाईकर ☆  भाग्यदायिनी लक्ष्मीदेवतेला आवाहन करणारा भारतरत्न पंडित भीमसेन जोशींचा पवित्र सूर भाषेच्या पलीकडं जाऊन आपल्याला ज्या गीताशी तादात्म्य पावायला लावतो ते कन्नड गीत म्हणजे ‘भाग्यदा लक्ष्मी बारम्मा, नम्मम्मा नी सौभाग्यदा लक्ष्मी बारम्मा’ आणि शब्दार्थापलीकडच्या ह्या बंधांमधे महत्वाची भूमिका बजावतात ते ‘बिभास’ रागाचे सूर! मागच्या दोन लेखांमधे उल्लेखिलेल्या भूप व देशकार रागांचाच आरोह-अवरोह घेऊन त्यातील रे आणि ध हे दोन स्वर कोमल केले कि बिभास रागाचे आरोह-अवरोह मिळतात आणि त्यात फक्त रे हा एकच स्वर कोमल केला तर तो शुद्ध धैवताचा बिभास होतो. ‘भाग्यदा लक्ष्मी बारम्मा’ हे पद ह्यापैकी रे व ध दोन्ही स्वर कोमल असणाऱ्या बिभासातले आहे. एकच आरोह-अवरोह पण त्यातल्या एक किंवा अनेक स्वरांचे ‘व्हेरिएशन’ वापरले गेले तर लगेच त्या रागाचा थाट बदलतो आणि काहीवेळा रागस्वरूपानुसार अगदी तेच सूर असणाऱ्या रागांचाही थाट भिन्न असू शकतो. यासाठी एक उदाहरण भूप-देशकाराचे देता येईल. एकच आरोह-अवरोह असूनही भूप ‘कल्याण’ थाटातला तर देशकार ‘बिलावल’ थाटातला! ह्याच आरोह-अवरोहात रे आणि ध...

श्री अमोल अनंत केळकर ( ई- अभिव्यक्ति में युवा मराठी साहित्यकार श्री अमोल अनंत केळकर जी का हार्दिक स्वागत है। आप मराठी व्यंग्य  विधा (विडंबन)  के सशक्त हस्ताक्षर हैं। मैं समझता हूँ इस विधा में अभिरुचि केअतिरिक्त  एम बी ए  (मार्केटिंग)  शैक्षणिक योग्यता निःसंदेह पृष्ठभूमि में कार्य करती ही है। श्री अमोल अनंत केळकर जी के ही शब्दों में  उनका परिचय -  "सध्या राहणार बेलापूर नवी मुंबई. ठाण्याजवळ  स्टील कंपनीत नोकरीला. प्रासंगिक लेखन/ विडंबन / चारोळ्या ललित लेखन. 'माझे टुकार ई-चार ' ( www.poetrymazi.blogspot.in)  आणि ' देवा तुझ्या द्वारी आलो' ( www.kelkaramol.blogspot.in) हे दोन ब्लाॅग. यावर नियमीत लेखन. जोतिष शास्त्राची आवड"।  आपका लेखन नितांत सहज  एवं धाराप्रवाह है। आज प्रस्तुत है उनकी विशिष्ट रचना डॅल्गोना' कॉफी आणि बरंच काही .) डॅल्गोना' कॉफी आणि बरंच काही . मंडळी मला कल्पना नाही 'डॅल्गोना'  हा शब्द मी बरोबर लिहिला आहे की नाही पण सध्या याची जबरदस्त क्रेझ सोशल मिडियावर पहायला मिळत आहे.  'डॅल्गोना कॉफी ' ते "डॅल्गोना व्हिस्की" पर्यत झेप या प्रकाराने घेतली आहे. त्यामुळे अर्थातच आम्हाला ही...

डॉ. रवींद्र वेदपाठक (प्रस्तुत है डॉ रवीन्द्र वेदपाठक जी का मराठी के सुप्रसिद्ध साहित्यकार  स्व कृष्ण गंगाधर दीक्षित जो कि कवी संजीव उपनाम से  प्रसिद्ध हैं  के  व्यक्तित्व एवं कृतित्व पर सारगर्भित मराठी आलेख  कवी‌ संजीव यांची जयंती.....त्या प्रित्यर्थ त्यांच्या काव्याचा घेतलेला आढावा........। आदरणीय कवी संजीव जी का जन्म 12 अप्रैल को सोलापुर के वांगी गांव में हुआ था। मराठी साहित्य के इस महत्वपूर्ण दस्तावेज की लम्बाई को देखते हुए इसे दो भागों में प्रकाशित करने का निर्णय लिया है। आज प्रस्तुत है इस आलेख का प्रथम भाग। कृपया इसे गम्भीरतापूर्वक पढ़ें एवं आत्मसात करें। ) ☆  कवी‌ संजीव यांची जयंती..... त्या प्रित्यर्थ त्यांच्या काव्याचा घेतलेला आढावा........  ☆ मराठी साहित्यातील काव्य क्षेत्रात अनेकांनी आपला ठसा उमटवला आहे. आद्य कवी केशवसुतांपासून ते अगदी आजपर्यंत अनेकांनी आपल्या दर्जेदार काव्याची निर्मिती करून वाचकांना जणू भुरळच घातली आहे. या काव्य क्षेत्रात आपल्या लीलया लेखणीने मुशाफिरी करून कवितेबरोबरच *लावणी, अभंग, शायरी इ. प्रकार निर्माण करून काव्यगगनात ध्रुवता-याप्रमाणे अढळ झालेले थोर गीतकार म्हणजे संजीव!* *कृष्ण गंगाधर दीक्षित* यांचा जन्म दि. १२...

श्री कपिल साहेबराव इंदवे  (युवा एवं उत्कृष्ठ कथाकार, कवि, लेखक श्री कपिल साहेबराव इंदवे जी का एक अपना अलग स्थान है. आपका एक काव्य संग्रह प्रकाशनधीन है. एक युवा लेखक  के रुप  में आप विविध सामाजिक कार्यक्रमों में भाग लेने के अतिरिक्त समय समय पर सामाजिक समस्याओं पर भी अपने स्वतंत्र मत रखने से पीछे नहीं हटते। आज प्रस्तुत है परम आदरणीय  बाबासाहेब भीमराव आम्बेडकर जी  की जयंती के अवसर पर उनका विशेष आलेख  आंबेडकरी जनता आणि ऑनलाइन जयंती उत्सव।    ☆ आंबेडकरी जनता आणि ऑनलाइन जयंती उत्सव☆   सध्या जगभरात कोरोनाने जो हाहाकार माजवला आहे. त्यात जगभरातून लाखांवर बळी गेलेत. एका जागी कधी न थांबणारा माणसाने स्वतःला एका जागी कोंडून ठेवलेय. आणि याचा प्रादुर्भाव वाढु नये म्हणून जगभरातील सरकारे आपापल्या परीने प्रयत्न करताहेत. आणि सगळ्या जगाला कळून चुकले की स्वतःला घरात ठेवण्या शिवाय सध्यातरी पर्याय नाहीये. म्हणूनच लाॅकडाऊनचा पर्याय सध्या प्रभावी मानला जातोय आणि भारताने सुद्धा हाच पर्याय निवडला आहे. भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 144 देशात लागू आहे. आणि पुर्णपणे संचारबंदी लागू आहे. अशा परिस्थितीत श्रीराम नवमी,...